Kayaçlar Soruları

7. Aşağıdakilerden hangisi tortul kayaçların genel özellik- lerinden biri değildir? A) İçlerinde fosil bulundurmalari v B) Çukur alanlarda birikme ile oluşmaları C) Yüksek sıcaklık ve basınç altında oluşmaları D) Tabakalı bir yapı göstermeleri E) Bazı türlerinin enerji üretiminde kullanılması

TYT/Sosyal Bilimler 11. P: fe 9. Kayaçların gözenek ve boşluk miktarının fazla olması aşınmaya karşı dirençsiz olmasına neden olur. Gözeneklerden içeri sokulan aşındırma etmenleri kayacın kolayca parçalanmasına yol açar. Buna göre, aşağıdaki kayaçlardan hangisi aşınmaya karşı dirençsizdir? B) Andezit C) Mermer A) Granit D) Bazalt E) Jips

- 10.- Gnays - Kuvarsit - Mermer Yukarıda verilen kayaçların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Oluşumlarında aşınma etkili olmuştur. B) Oluşumlarında yüksek ısı ve basınç etkili olmuştur. C) Yeryüzünde yayılış alanı en geniş olan kayaçlardır. D) Yerin derinliklerinde bulunur. E) Bünyelerinde fosil bulundurmazlar.

Dünya'nın kutuplardan basık Ekvator'dan şişkin olan ken- dine özgü şekline geoit adı verilmektedir. Dünya'nın bu şekilde geoit yapıya sahip olmasına; 1. Ekvator yarıçapının kutuplar yarıçapından daha fazla olması, II. Ekvatorda yer çekiminin daha az, kutuplarda daha fazla olması, III. Ekvator çevresinin kutuplar çevresine göre daha uzun olması IV. Ekvator dan kutuplara doğru sıcaklık ortalamalarının azalması, V. Ekvator dan kutuplara doğru çizgisel hızın azalması durumlarından hangileri kanıt olarak gösterilebilir? A) Yalnız B) I ve II C) II ve IV D) I, II ve III E) III, IV ve v

aki 7. Acasta Gnaysları, Dünya'da şu ana kadar tespit edilen en yaşlı kayaç türüdür. Kanada'nın kuzeybatısında bu- lunan Great Slave Lake yakınlarında bulunan bu kayaç. ların 4,03 milyar yıl yaşında olduğu hesaplanmıştır. Bu kayaçlarla ilgili; Tortul kayaçlardan daha yaşlıdır. II. Kireç taşlarının başkalaşmasıyla oluşmuştur. III. Metamorfik (başkalaşım)-kayaçlardandır. IV. Fosil içeriği en fazla olan kayaçlardır. Aşınıma karşı dayanıklı yapıdadır. yargılarından hangilerine varılabilir? A) I e II 6 lve No Glivell D), III ve v E), Ulvette

9 7. V Ekzosfer Kutup ışıkları oluşur. IV Termosfer Gazlar iyonlara ayrılır. Göktaşları bu katmanda sürtü- III Mezosfer nerek yanar. Ozon gazı bu katmanda bulu- II Stratosfer nur. I Troposfer Canlılar için gerekli gazların %75'i bu katmandadır. Yukarıda tabloda atmosferin katmanları ile ilgili verilen bilgilerden hangisinde yanlışlık yapılmış. tir? A) B) 1 C) III D) IV E) V

Ekvator ile Yengeç Dönencesi arasında bulunan herhangi bir merkez için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Güneş ışınlarını yinda iki kez dik açı ile alır. B) 21 Mart'ta gece-gündüz eşitliği yaşanır. C) 21 Haziran'da gölgeyonu güneye doğrudur. 9 D) Dört mevsim belirgin olarak yaşanır. E) 21 Aralık'ta en uzun gece yaşanır. q

6. Sıcaklık ile basınç ters orantılıdır. Yerden yükseldikçe her 10,5 m.de basınç 1 mm, düşer. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi basınç - sıcaklık ilişkisine ters düser? A) Kişin Sibirya'da oluşan yüksek basınç alanı B) Ekvatordaki alçak basınç alanı C) Yazın Büyük Okyanus'ta oluşan yüksek basınç alanı D) Yüksek alanlardaki alçak basınç alanı E) Kutup noktalarındaki yüksek basınç alanı

B B B Sosyal Bilimler 6. Geçmiş jeolojik dönemlere ait iklim koşullarında yaşa- mış olan bitki türlerinden bazıları, günümüz iklim koşul- larına da uyum sağlayarak varlığını sürdürülebilmekte- dir. Bu bitkilere kalıntı (relikt) bitkiler denir. IV Buna göre haritadaki numaralanmış alanların han- gisinde yetişen sedir ağacı kalıntı bitki özelliği gös- terir? AT B) 11 C) III D) IV E) V

5. "(I) Yeryüzünde ilk oluşan kayaçlar tortul kayaç- lardır. (II) Bu kayaçlar yer altından yüzeye çıkti- ğında zaman içinde dış faktörlerin etkisiyle ayrı- şir ve ayrışan parçalar çeşitli şekillerde taşınarak farklı ortamlarda çökelir. (III) Çökelen malzemeler yine zaman içinde bulunduğu yerde sıkışarak di- ğer çökeltilerle adeta kaynaşarak taşlaşır ve tortul kayaçlar oluşur. (IV) Tortul kayaçlar ve magma- tik kayaçlar çeşitli etkileşimler sonucu başkalaşım kayaçlara dönüşür. (V) Başkalaşım kayaçları da çok yüksek sıcaklıklarla karşı karşıya geldiğinde, isiya dayanamayip eriyerek magmaya karışır." Yukarıdaki parçada anlatılan kayaç döngüsün- de, numaralandırılan cümlelerin hangisi doğ- ru değildir A) B) || C) III D) IV E) V

4 1. Fosil, yer kabuğunun en üst bölümünü oluşturan tortul kayaçların içerisinde bulunan, bazen iyi korunmuş, bazen de erozyon ve biriktirme sırasında tahrip olmuş, ölü orga- nizma kalıntılarıdır. Buna göre fosiller üzerinde araştırma yapan bir bilim insanının; obsidiyen, 7 yüzeysel konglomera, 7 Azili ser IV. gabro, 5 derinlik IV. kalker, a kimyasal Tortul V. granit kayaçlarının hangileri üzerinde daha fazla araştırma yapması beklenir? B) II ve III A) I ve II C) II ve IV 5. D) III ve v E) IV ve V

Rüzgâr Türleri - II Bir dağ yamacı boyunca yükselirken her 200 metrede 1°C so- ğuyan hava kütlesi, dağ yamacı boyunca alçalıp fön karakteri kazanınca her 100 metrede 1°C derece isinir. Yükselti (m) 2500 M 2000 N 1500 P K 1000 500 T 0 Deniz Buna göre, T noktasında 10°C sıcaklığa sahip hava kütle- sinin hangi merkezde en yüksek sıcaklığa ulaştığı savunu- labilir? E) P D) N CM B) L AK

1 13. Aşağıda bir kayacın fiziksel ve kimyasal ayrışmaya uğraması so- nucu köşeleri yuvarlaklaştırılmış, hamburgere benzeyen değişik boyut ve şekillerde olan tor topografyası gösterilmiştir. Bu yer şeklinin oluşumunda aşağıda verilen kayaçlardan hangisi etkili olmuştur? C) Kalker A) Kömür B) Andezit D) Çakıltaşı E) Granit EDIGÖLLER KAMPI

A) B) II C) III 14. Kayaçlarla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A Magma, yer kabuğunun zayıf kısımlarından yeryü züne çıkar ve soğuyup katılaşarak püskürük kaya lan oluşturur. B) Magmatik ve tortul kayaçlar yüksek sıcaklık ve ba sınç altında kaldığında metamorfik kayaçlara dönü- şür. Kayaçların bir kısmı enerji kaynağı, bir kısmı süs es- yası, bit kısmı da yapı malzemesi olarak kullanılır. D Dış kuvvetlerin etkisiyle taşınan materyallerin yer kabuğunun çanak ve çukur kısımlarında birikip yi- ğılmasıyla tortul kayaçlar oluşur. E) Kalker, jips, mercan kaya, traverten, mermer, linyit gibi kayaçların görüldüğü bir yörede volkanizma et- kili olmuştur. Analitik Coğrafya

YERİN ŞEKİLLENMESİ YER'İN YAPISI VE OLUŞUM SÜRECİ 10. 7. Dış kuvvetler tarafından çukur alanlara biriktirilen malzeme- lerin uzun yıllar sonra taşlaşması ile oluşan kayaçlarą tortul kayaçlar denir. Buna göre, tortul kayaçlar ile ilgili; 1. Tabakalı özellik gösterirler. 1. Yüksek sıcaklık altında başkalaşmışlardır. Vill . İçlerinde fosil bulunur. M. Magmanın yer kabuğunda katılaşması ile oluşmuştur. GPüskunk kojocio yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) We III C) II ve III DY I ve IV tvom EY III ve IV

7. Tortul ve püskürük kayaçların yüksek isi ve basınç altında de- ğişmeleri sonucunda metamorfik kayaçlar oluşur. Köken kayaç Metamorfik kayaç + I. Kum taşı Kuvarsit II. + Granit + III. Kil taşı + Gnays Şist Obsidyen N. Çakıl taşı Kireç taşı - V. Mermer + Buna göre yukarıda verilen köken kayaç, metamorfik kayaç eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır A) B) 11 C) III D) IV E) V