Kayaçlar Soruları

Bitki örtüsü bakımından fakir olan yarı kurak ve kurak iklim bölgelerinde, dirençsiz tortul kayaçlardan oluşan yamaçlar sel suları tarafından kolayca aşındırılır. Böy- lece kırgıbayır adı verilen yer şeklinin yaygin olduğu bir topoğrafya meydana gelir. Yukarıdaki açıklamada geçen yer şeklinin bulun- duğu topoğrafyada; 1. kum taşı, II. andezit, III. granit, IV. mercan kaya kayaç türlerinden hangileri daha yaygındır? C) I ve 10 B) Yalnız 11 A) Yalnız! E) III ve IV D) Il ve III

16, 1 Mağara, uvala ve polye gibi yer şekilleri fizik- sel tortul taşların çözünmesiyle oluşmuştur. II. Peribacaları tüf ve bazalt gibi dış püskürük taş- ların aşınmasıyla oluşmuştur. III. Granit blokların yüzeyinin aşınmasıyla tor to- poğrafyası oluşur. IV. İç püskürük kayaçlar yavaş soğumadan dolayı iri kristallidic V. Organik tortu kayaçların tamamı enerji kay- nağı olarak kullanılmaktadır. Yukarıdaki kayaçlar hakkında verilen bilgilerden hangileri yanlıştır? A) I ve 11 CHII ve II D) III ve TV E) IV ve V V x BH ve v

4 D. Soğuma ve katılaşma 1. BAŞKALAŞIM KAYAÇLARI ETKİNLİK - Tablo Baldurung Asagidaki tabloda verilen kayaç tiplerinin oluşum bakımından hangi kayaç grubuna girdiğini karşısındaki boşluğa yazınız. Kayse Tipi Grubu Kayac Tipl Grubu Kayaç Tipi 1. Jips Grubu 2. Obsidyen yac tortul Kayaala? Metamorfik kayaçlar 18. Elmas 3. Şist 10. Turba 17. Tebeşir 4. Morcan kalker Kimyasal tortul ka is konglomera mekanik tertul kayoda Gray Diş püskürök kayəç 13 Ful tarsi toptal kayaula? Organik tortul Kaybe 2. Sakıl taşi Magmatik kaya 138. Bazalt Kimyasal tortul kayalar 18. Tuf Organik Jortul Kayanlar Dis püskürtük kayanlar 5. Andezit Yuzey kayaplar 19. Kalker 6. Kaya tuzu 13. Traverten 20. Linyit 7. Taş komuni Organik tortul 14. Kuvarsit Organik tortul kayaçlar la püskürük kayaclar 21. Granit kayaclar = C

7. Volkanik faaliyetlerin olduğu bölgelerde gerek dağların üst kısım- larındaki gerekse düz yerlerdeki çukurların suyla dolmasıyla vol- kanik göller oluşmaktadır. Bu göllerin çanaklarında genellikle bu faaliyetlerin sonucu ortaya çıkmış kayaçlar bulunmaktadır. Bu göllerin bulunduğu bölgelerde aşağıdaki kayaç türlerinden hangilerinin daha yaygın olarak bulunması beklenir? A) Bazalt B) Kireç taşı C) Alçı taşı D) Konglomera E) Kuvars uzmaniain out

11. Aşağıdakilerden hangisi, Yerküre'nin iç yapısı hakkında bilgi veren kanıtlar arasında gösterilemez? A) Tektonik depremlere ait dalgalar B) Volkanik faaliyetlere bağlı olarak yeryüzüne çıkıp soğuyan magmatik kayaçlar C) Mantodaki konveksiyonel akıntılara bağlı olarak oluşan levha hareketleri D) Tortul tabakalar arasında oluşan fosiller E) Madencilik faaliyetlerine bağlı olarak açılan çeşitli derinliklerdeki çukurlar

9. 1 1 1 1 Karstik bölgelerdeki sular, kayaçları çözerek bünyeleri- ne aldığı maddeleri uygun ortamlarda biriktirerek karstik birikim şekillerini oluşturur. Mağara tavanlarından dam- layan suların içindeki malzemenin bir çıkıntı gibi tavanda birikmesiyle sarkıtlar, tabanda birikmesiyle de dikitler oluşur. Sarkıt ve dikitlerin zamanla gelişip birleşmesiyle sütun adı verilen şekiller ortaya çıkar. Yukarıda oluşum özellikleri verilen karst topoğrafya- sına ait şekiller aşağıda verilen yerlerden hangisinde daha fazla görülmektedir? A) Antalya Yöresi B) Kapadokya Yöresi C) Ergene Havzası D) Gediz Grabeni E) Gemlik Körfezi 1 1

Ó) É) Kömür Granit Tuf Fiziksel tortut Ic poskürük Dış püskürük c TÜMLER YAYINLARI 9. Aşağıdaki tabloda bazı kayaç grupları ve bu gruplar- da yer alan kayaçların isimleri verilirken hata yapıl- mıştır. Ic Püskürük Dış Püskürük Kimyasal Tortul Granit Andezit Kum taşi Mermer Kalker (Kireç taşi) Siyenit Bazalt Kiltasi Elmas Jips (Alçı taşı) Diyorit Tüf Gnays Kaya tuzu Çakıl taşi Gabro Mil taşı Kuvarsist Obsidiyen Çakmak (Volkan taşı cami) Peridodit Trakit Dolomit Moren Arduvaz Hangi kayaç grubu o grupta yer almayan kayag larla birlikte verilmistir? A) İç püskürük B) Dış püskürük C) Kimyasal tortul D) Fiziksel tortul E) Organik tortul

Dış püskürüktür. Evet 1 11. iç püskürüktür. 2 oluşu Fiziksel tortuldur. 3 Püskürük Kayaçlar Kimyasal tortuldur. Yer şekli Organik tortuldur. Hayır 5 Başkalaşım Kayaçtır.) 6 TUNA Coğr Yukarıdaki şemaya göre tor topografyası ve tra. verten için sırasıyla kaç numaralı çıkışlara ula- Yavu şılması gereki? A) 1 ve 3 B) 1 ve 4 C) 2 ve 4 D) 1 ve 5 E) 2 ve 6

PÜSKÜRÜK KAYACLAR TORTUL KAYAÇLAR FIZIKSEL KIMYASAL ORS ANEK BASKALASIM KAYAÇLAR KAYAQLAR Ic DIS Tes Komu Konglomere Andezit Meme Mercan tar Bezelt Linyit Obsidyer Groni Gneys Tebeşir Diyorit Kum Tes Kalker Elmes Gebro Antresit Kilter Traverten Kaye Tuzo Siyenit Turbo

NYASI BENİM HOCAM EĞITIM DÜNYASI BENİM HOCAM EĞITIM DÜNYASI BENİM HOCAM EGI 20. Yeryüzünü oluşturan kayaçlar dış kuvvetler (akarsular, rüzgârlar, buzullar, dalga ve akıntı- lar gibi) tarafından ufalanır ve taşınır. Taşınan malzemeler akarsu, göl, deniz ve okyanus ta- banları ile çukur alanlarda tabakalar hâlinde biriktirilir. Bu tabakalar zaman içinde sıkışarak kayaçlara dönüşürler. Yukarıdaki açıklamada aşağıdaki kayaç gruplarından hangisinin oluşumu tarif edil- miştir? A) Fiziksel tortul taşlar B) İç püskürük taşlar C) Metamorfik taşlar D) Dış püskürük taşlar E) Başkalaşım taşlar

7. Yer altındaki gözenek ve boşluklarda bulunan yer altı sula- ri, yüzey suları ile birlikte doğada bulunan kalker, jips, kaya tuzu ve dolomit gibi kayaçları eriterek çeşitli şekiller oluştu- rur. Bu yolla oluşan şekillere karstik şekil adı verilir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi karstik şekillere ör- nek verilemez? A) Pamukkale Travertenleri B) Cennet-cehennem Obrukları c) Ürgüp Peribacaları D) Göynük Kanyonu E) Insuyu Mağarası

2) Suda kolay çözünebilen kayaçların bulunduğu yerlerde çözünme sonucunda çeşitli büyüklüklerde çanaklar luşmaktadır. Obruk, dolin, uvala ve polye bu tür çanakların başlıcalarıdır. Zamanla bu çanakların sularla olması sonucunda meydana gelen göllere ise karstik göller denilmektedir. göllerin aşağıdaki kayaç türlerinin hangisinin yaygın olduğu alanlarda daha fazla oluşması beklenir? Kireç taşi B) Bazalt C) Granit D) Çakıl taşı E) Andezit

6. Kayaçların yeryüzü şekillerinin oluşumuna etki- siyle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? B A) Kütle hâlindeki granitlerin fiziksel ve kimyasal ay- rışmaya uğramasıyla tor topoğrafyası oluşur. B) Kayacı oluşturan mineral sayısının artması kaya- cin aşınıma karşı direncini arttırır. C) Karstik aşınım ve birikim şekilleri kimyasal tortul kayaçlar üzerinde gelişir. D) Volkan tüflerinin bazaltla örtülü olduğu yarı kurak iklim bölgelerinde peri bacaları oluşur. E) Katılaşım ve başkalaşım kayaçlar aşındırıcı et- menlere tortul kayaçlardan daha dirençlidir. - 14

etkisi şulları 12-Ülkemizde bulunan obruk,kanyon, traverten ve mağara gibi yeryüzü şekillerinin oluşmasında en etkili olan kayaç türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Kalker B) Bazalt C) Granit D) Tüf E) Obsidyen

9. Dış kuwetlerin etkisiyle parçalanan kayaçların kil, mil, kum ve çakıl şeklinde ya da suda çözünmüş hâldeki materyallerin çukur alanlarda birikerek sertleşmesi sonucu tortul kayaçlar oluşur. Buna göre, tortul kayaçların ortak özellikleri arasında; • 1. aşınmaya karşı dirençli olmaları, II. tabakalı yapıya sahip olmaları, III. yüksek sıcaklık ve basınç altında sıkışmaları, IV. fosil bulundurmaları unsurlarından hangileri yer alır? B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV A) I ve II 12. Varlıkta birbirinden farklı ve maddedir. Ruhun nii kaplamadır. Madde düş kendiliğinden hareket et Tanrı'dır. Yer kaplayan dolaylı olarak biliriz. Bu parçadaki görüş hangisiyle açıklanır? A) Descartes'ın düal B) Hegel'in idealista la Mettrie'nin ma

1. 3. Yerkürenin sıcaklığı ve yoğunluğu en fazla olan katmanı çekirdektir. Bu durumun ortaya çıkmasında aşağıdakilerden han- gisi etkili olmuştur? A) Çekirdeğin, yerkürenin merkezinde olması B) Mantoda akışkan ve kızgın lavların bulunması C) Yer kabuğunun sial ve sima katmanlarından oluş- masi D) Çekirdekte demir ve nikel elementlerinin bulunması E) Magmadaki konveksiyonel akıntıların etkisi