Kayaçlar Soruları

you Tortul kayaçlar ile ilgili, I. Genellikle tabakalı håldedir. II. Asitten etkilenmez. III. İçlerinde fosil bulundurur. özelliklerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız 1 D) Il ve Ill MA TEST B) Yalnız II E) I, Il ve ill C) I ve III

5 7. Fiziksel tortul - Konglomera - Dolomit Tortul Kayaçlar Kimyasal tortul - Kalker Breş Vid Organik tortul - Linyit - Antrasit Bu şemada, aşağıda verilen kayaçlardan hangileri yer değiştirirse şema doğru olur? wid A) Linyit - Konglomera B) Dolomit - Breş C) Kalker - Antrasit D) Antrasit - Breş E) Konglomera - Kalker holignen nobriheliglid ExpY (A

Oluşumuna göre kayaçlar; magmatik, tortul ve başkalaşım kayaçları olarak üçe ayrılır. Buna göre; I. andezit, II. obsidyen, III. kuvars, IV. siyenit kayaçlarından hangileri magmatik kayaçlar grubunda yer almaz? 5)1 A) Yalnız III zjet. pluses, D) II ve III B) I ve II E) III ve IV C) I ve IV

8. 1. Derinlik kayaçları II. Yüzey kayaçları III. Metamorfik kayaçlar IV. Fiziksel tortul kayaçlar V. Organik tortul kayaçlar Kayaçların oluşum koşulları göz önüne alındığın- da, yukarıdaki kayaç gruplarından hangileri, jeo- lojik devirlerdeki canlı yaşam formları ile ilgili da- ha çok bilgi verir? A) I ve II D) III ve V B) I ve V E) IV ve V C) II ve IV ÖZDEBİR YAYINLARI

2. Yerin derinliklerinde magmanın yavaş yavaş soğumasıyla oluşan kayaçlardır. Bundan dolayı iri taneli ve sert kayaçlar- dır. Tabakalı hâlde bulunmazlar. Asitten etkilenmez ve içle- rinde fosil bulundurmazlar. Aşağıda verilen kayaçlardan hangisi bu özelliklere sa- hip değildir? A) Konglomera C) Siyenit E) Diorit B) Granit D) Gabro

1. • Yer kabuğundaki bütün kayaç ve taşların kökeni mag- madır. • İlk oluşan kayaç grubu püskürük kayaçlardır. • Tortul kayaçlar, yüksek sıcaklık ve basınç altında kala- av brak metamorfik kayaçlara dönüşebilir. • Kayaçlar iç ve dış kuvvetlere bağlı olarak sürekli aşınıp şekillenmektedir. • Püskürük kayaçlar, fiziksel ve kimyasal ayrışmayla tor- tul kayaçları oluşturabilir. Kayaçlarla ilgili yukarıda verilen bilgilerden kaç tanesi doğrudur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

ağlar kin hangisidir? ası epid COGRAFYA Rüzgârlar yeryüzünü doğrudan ya da dolaylı olarak şekil- lendirir. Rüzgârların kurak ve yarı kurak iklimlerde etkisi da- ha fazladır. Çünkü bu bölgelerde nem ve yağış yetersiz, bit- ki örtüsü seyrek, arazi yapısı kurudur. Buna göre, haritada verilen numaralı alanların hangisin- de rüzgârın yeryüzünü şekillendirici etkisi daha fazla- dir? A) I B) II C) III D) IV E) V 4. M 5

5. 1915 yılında Alman bilim insani Alfred Wegener "Kitalarin Kayması Teorisini ortaya atmıştır. Teoriye göre paleozoikte tek bir kita olan Pangea vardır. Mezozoik ve Senozoik'te Pangea'nin parçalanmasıyla kıtalar bugünkü görünümlerini aldı. Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi kıtaların da- ha önce bir arada olduğuna kanıt olarak gösterilebilir? A) Sıcaklık ortalamasının sürekli yükselmesi B) Dünya'nın dıştan içe doğru soğuması C) Kıtaların birer yapboz parçası gibi birbiriyle bütünleş- mesi D) Yerin derinlerine inildikçe sıcaklık ortalamasının artma- SI E) Yer kabuğunun katı olması

7. 8. Magmanın soğumasıyla oluşan kayaç, yer kabuğun- daki tektonik hareketler sonucu yeryüzüne çıkar. Yü- zeye çıkan bu kayaç; erozyon, yağmur suyu ve rüzgâr gibi dış etkenlerden etkilenir. Bu olayların sonucunda kayaç, fiziksel ve kimyasal olarak değişime uğrar ve taşınma sonucu bir yerde çökelerek taşlaşır. Oluşan bu yeni kaya zamanla tektonik hareketlerle yüksek basınç ve sıcaklığa maruz kalırsa metamorfizmaya uğrayarak farklı bir kayaca dönüşür. Daha fazla yük- sek sıcaklığa ve basınca maruz kalan kayaç sonunda eriyerek magmatik kayaca dönüşür. Kayaç döngüsünün verildiği yukarıdaki parçada hangi kayaç oluşumuna birden daha fazla değinil- miştir? A) Magmatik C) Kimyasal tortul B) Fiziksel tortul D) Organik tortul E) Başkalaşım Aşağıda bir ülkeye ait 2020 yılı bazı nüfus özellikleri

ü gös- 10. "Magmanın yer kabuğunun içerisinde ya da yeryüzüne çı- kıp katılaşmasıyla oluşan magmatik kayaçlar, yer kabuğu- nun yaklaşık % 65'ini oluşturur. Magmanın soğuduğu ye- re göre magmatik kayaçlar ikiye ayrılır. Yer kabuğunun iç kısımlanındaki çatlak ve boşluklara sokulan magmanın ya- vaş yavaş soğumasıyla derinlik kayaçları oluşur. Granit, si- yenit, diyorit, peridotit ve gabro bu kayaçların başlıca ör- nekleridir. Soğuma yavaş gerçekleştiği için bu kayaçların kristalleri iri taneli ve serttir. Magmanın yer yüzeyine kadar yukselmesi ve orada soğumasıyla da yüzey kayaçları olu- şur. Bu kayaçların başlıca örnekleri bazalt, andezit, tüf, ob sidyen (volkan camı), sünger taşı ve trakittir. Yüzeyde hız- li bir şekilde soğudukları için yüzey kayaçlarının kristalleri küçük taneli ve bazıları camsı özelliktedir." Yalnızca paragrafa göre magmatik kayaçlarla ilgili, aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? A) Derinlik kayaçları ve yüzey kayaçları olarak iki türü oluş- /muştur. B) Derinlik kayaçlarının kristalleri sert ve iri tanelidir. Yüzey kayaçlarının çeşidi derinlik kayaçlarından fazla- ehr. D) Yüzeyde oluşan magmatik kayaçların kristalleri küçük tanelidir. y Yer kabuğunun yapısında en fazla olan kayaçlar mag- matik kayaçlardır. 18

Coğrafya öğretmeni sınıfa linyit parçası, kireç taşı, kaya tu lardan hangisi tortul kayaçlar grubunda yer almaz?" soru- zu, mermer ve kum taşı getirerek öğrencilerine, "Bu kaya Buna göre aşağıdakilerden hangisi, öğrencilerin bu so- sunu sormuştur. ruya verdiği doğru cevaptır? A) Linyit B) Kireç taşı 6. D) Mermer C) Kaya tuzu E) Kum taş COĞRAFYA

3. Aşağıdaki şemada, bazı kayaş gruplarına örnekler göste www.kayagar (Granit, siyenit, diyort, gabro) ? kayaçlar (Linyit, taş kömürü, antrasit, febegin) vayacher (Kuvarsit, gnays, mere 7.kayaçlar (Kaya tuzu, algı taşı, kireç taş) Buna göre, şemadaki soru işaretli yerlere aşağıdakile rin hangisi yazılamaz? A) iç püskürük Kimyasal tortul B) Organik tortul D) Metamorfik (Başkalaşır) E) Dış püskürük c 6

9. C) Yer kabuğunun, farklı yoğunluktaki sial ve sima adı ve- rilen iki katmanının hareket etmesi D) Yer kabuğunun levha adı verilen parçalardan meyda- na gelmesi E) Dünya'nın günlük hareketinin etkisiyle doğan merkez- kaç kuvvetinin yer kabuğunu hareket ettirmesi "Bir iç püskürük taş olan granit, kendine özgü yüzey şekil- lerini oluşturması ile diğer kayaç türlerinden ayrılır. Grani- tin bu özelliği onu oluşturan elementlerin özellikleri, kaya- cın çatlaklı olup olmadığı ya da ne derece çatlaklı olduğu ile ilgilidir. Çatlaklı olması granitin ayrışma şiddetini artırır. Kütle hâlindeki granitler, fiziksel ve kimyasal ayrışmaya uğ- radıklarında, değişik boyut ve şekillerde bloklara dönüşür. Granitlerin ayrışması sonucunda, yer yer birbiri üzerinde yer alan irili ufaklı ve köşeleri yuvarlaklaştırılmış bloklardan oluşan bir topoğrafya şekli meydana gelir." Paragrafta anlatılan ve granit bloklarından oluşan bu tür topoğrafya aşağıdakilerden hangisidir? B) Çöl topoğrafyası D) Buzul topoğrafyası Volkan topoğrafyası A) Tortopoğrafyası C) Karst topoğrafyası In

Türkiye'de, aşağıdaki yer şekillerinden hangisi, Paleo zoik'te (I. Jeolojik Zaman) oluşmuştur? A Delta ovalan Ege Denizi Istanbul ve Çanakkale boğazlanı Yıldız Dağları Toroslar ve Kuzey Anadolu Dağları lç püskürük kayaçların sertlik derecesi yüksektir. Bu yüzden iç püskürük kayaçlar aşınıma karşı dirençlidir. ? Yukarıdaki diyagramda soru işareti olan yere, aşağıda- kilerden hangisinin yazılması daha uygundur? A) Bu yüzden tortulanma alanlarında, iç püskürük kayaç- lar yaygın olarak görülür. B) iç püskürük kayaçların yaygın olduğu yerlerde, yüksek ve çevresine göre belirgin yer şekilleri bulunur. Aşınıma karşı dirençli oldukları için, karstik şekillerin oluşumunu kolaylaştırırlar. Dİç püskürük kayaçlar, ilk çağlarda insanlar tarafından barınak yapımında kullanılmıştır. E) Bu nedenle, yapı ve inşaat malzemesi olarak kullan- maya elverişli değildirler. SORU BANKASI Buna gör dan güna faktörler A) Kati durm Mar C) Yer rile D) Ye na E) D ka "B le tim

189. Aşağıdakilerden hangisinde haritada numaralarla gösterilen alanlarda oluşan yerşekli yanlış eşleştiril- miştir? A) B) C) D) E) Alan I ||| IV V Yer şekli Hörgüç kaya Çentik vadi Sirk çukuru Lapya Kaldera

10. Sınıf Deneme Sınavi-1 Sosyal Bilimler ediför yaymeri UN 17. Yerkürenin en dış ve en ince tabakasını yer kabuğu oluşturur. Yer kabuğunun yapısını ise, kayaçlar oluşturur. Buna göre kayaçlar ve kayaçların oluşumu ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir? AY Bir veya daha fazla mineralin birleşmesinden oluşan farklı sertlikteki yer kabuğu malzemesine kayaç denir. BY Mantodaki lavların yeryüzüne doğru çıkarken soğuyup katılaşmasıyla oluşan kayaçlara püskürük kayaçlar denir. Bitki ve hayvan kalıntıların zamanla katılaşması sonucu oluşan kayaçlara kimyasal tortul kayaçlar denir D) Deniz ve göl tabanlarında birikmiş olan tortulların doğal olarak çimentolaşması sonucu meydana gelen kayaçlara kırıntılı tortul kayaçlar denir. E) Püskürük ve tortul kayaçların sıcaklık ve basıncın etkisiyle değişime uğraşmasıyla oluşan yeni kayaçlara başkala- şım kayaçları denir. +