Bilimsel Yöntem Soruları

Aşağıdaki deney düzeneğinde (200 gr ağırlığında) özdeş dört farklı fare grubu alınarak eşit şartlar altında bir hafta besleniyor. Bir hafta sonra ağırlıklarındaki değişimler kaydediliyor. || Ortam Peynir (gr/gün) 100 Su (ml/gün) Fe++ minerali (mg/gün) Bir hafta sonra ölçülen ağırlık A) Yalnız I 1 D) I ve III 200 100 200 10 ||| 100 B) Yalnız II 20 IV 200 200 100 Buna göre, 1. Uygulanan bütün demir dozları gelişimi yavaşlatmıştır. II. Günlük 10 mg demir farelerin gelişimine olumlu etki yapmıştır. III. Ağırlıkların farklı olması peynir miktarı farklılığından kaynak- lanır. ifadelerinden hangileri söylenebilir? 300 350 280 250 gr gr gr gr E) I, II ve III 50 C) I ve II

Hipotez için, 1. Yeni bulgulara uygun olmadığı durumlarda de- ğiştirilebilir. II. Ancak kontrollü deneyler yapıldıktan sonra ileri sürülebilir. III. Problemle ilgili nicel gözlemlere ve eldeki verile- re uygun olmalıdır. açıklamalarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III E) I ve III

Bazı canlılara ait bir görsel aşağıda verilmiştir. Görseli verilen canlılar için; 1. ökaryot yapıya sahip çok sayıda hücreden oluşma, II. yaşamını veya üremesini kolaylaştıran kalıtsal özellik- lere sahip olma, Wil ihtiyaç duyduğu bileşikleri beslenme yolu ile dışarıdan alma, IV. bazı uyarılara yaklaşma veya uzaklaşma şeklinde ha- reket tepkisi gösterme özelliklerinden hangileri ortaktır? A) I ve II B) III ve IV D) I, III ve IV C) I, II ve Ill E) II, III ve IV

N BÖLÜM 1 | KONU TESTİ - o Bilimsel Bilginin Doğası Bilimsel bir bilginin doğruluğunun yanlışlanana kadar geçerli olması bilimsel bilginin asağıdaki özelliklerin- den hangisi ile daha vakından ilgilidir? A) Merak ve sorgulama gerektirmesi B) Değişebilir olması C) Nesnel olması D) Deney ve gözleme dayanması E) Sınanabilir olması Irontrollü deneylerle doğrulanmış

10. Bir molekülün inorganik olduğuna karar vermede; 1. hiçbir canlının vücudunda sentezlenememe, karbon (C) ve hidrojen (H) atomunu bir arada bu- lundurmama, katılır II. III. canlının yapısına katılma özelliklerinden hangileri kullanılır? B) Yalnız II A) Yalnız I D) I ve II gaidie katılını ve E) II ve III C) Yalnız III

7. Aşağıda DNA molekülünün bir bölümünün eşlenmesine ait model verilmiştir. 1. Zincir 2. Zincir 3. Zincir 2 3 5 6 7 8 1. Zincir 9 10 11 12 13 14 15 16 4. Zincir C) 2, 8, 12, 19 17 18 19 20 D) 4, 14, 17, 24 21 F 22 23 Verilen DNA molekülündeki numaralandırılmış organik bazların hangilerinin çeşidinin bilinmesi ile tüm DNA molekü- lünün nükleotit dizilimi tamamen bulunabilir? A) 1, 10, 11, 23 B) 6, 13, 20, 23 24 2. Zincir

elerin doğru 12. Hücre iskeleti, ökaryot hücrelere şeklini veren ve hücre Içi organizasyonu sağlayan yapıların tümüdür. Ana un- surlarını mikrofilamentler, ara filamentler ve makratübüller oluşturur. Kloroplast 1. Bölünme sırasında hayvan hücrelerinin boğumlan- masında görev alir. II. Amipte sitoplazma hareketi ile yalancı ayak oluşu- munda görev alır. III. Hücre şeklinin ve hücre içi yapılanın sabitlenmesinde görev alır. IV. Hücre iskeleti elemanlanndan en karar olaridir. V. Mitoz bölünme sırasında kromozomlann aynimasında görev alır. VI. Hücrelerin ve hücre içindeki organellerin yer değiştir- mesinde görev alır. Yukarıda verilenlerden mikrofilamentler, ara fila- mentler ve mikrotübüllere ait olanlar, seçeneklerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir? Mikrofilamentler Ara filamentler III, IV II, IV A) B) C) D) E) 1, HI II, VI III, V V. VI III, V 1, N Mikrotübüller V. VI V.VI. LIV HI. VI II, IV

1. Bitki terlemesi üzerine araştırma yapmak isteyen bir öğrenci ter- lemenin gözlendiği özdeş bitki yapraklarında; . Birinci yaprağı olduğu gibi bırakıyor. • İkinci yaprağın sadece alt kısmını vazelinle kaplıyor. Üçüncü yaprağın sadece üst kısmını vazelinle kaplıyor. • Dördüncü yaprağın her iki yüzünü vazelinle kaplıyor. bir süre sonra yaprakları tartıyor ağırlıkları karşılaştırılarak ağır- dan hafife doğru şu sıralama çıkarılıyor; 4. yaprak > 2. yaprak> 3. yaprak > 1. yaprak Öğrencinin yaptığı bu çalışma ile ilgili; Ayn Aynı büyüklükte yapraklar sabit değişken, ağırlık sıralaması bağımlı değişkendir. II. Öğrenci kontrollü deney düzenlemiştir. III. Hipoteze dayalı tahmin yapılmıştır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) I ve II BY Yalnız II 40 E) II ve III C) Yalnız III

3. Bir araştırmacı "Tüm algler (su yosunu) ototrof beslenir." hipo- tezini kuruyor. Araştırmacının bu hipotezi oluştururken; 1. bazı alglerin tek hücreli bazılarının ise çok hücreli olma- SI, II. bazı alglerde kloroplast organeli bulunmaması, III. bazı alglerin tuzlu su, bazılarının ise tatlı su ortamında loriolo yaşaması özelliklerinden hangilerini dikkate almadığı kesindir? A) Yalnız II D) I ve III B) Yalnız III for C) I ve II E) I, II ve III

8. Demir minerali ile ilgili, 1. Bitkilerde klorofilin yapısına katılır. II. İnsanlarda hemoglobin yapısına katılır. III. Eksikliğinde bitkilerde yaprakta sararma; hay- vanlarda kansızlık görülür. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız B) Yalnız ||| C) Yalnız III ve III 20 1180 iNe III

TYT- B B B 17. Miksodema hastalığı ile ilgili yapılan bilimsel çalışmada elde edilen bilgilerden bazıları aşağıdaki gibidir: ? 1. Miksodemaya, tiroit bezi salgısındaki azalmanın neden olduğu ileri sürülmüştür. Il II. Miksodema hastalığında, vücut ısısında düşme, kilo alma, deride kuruma gibi belirtiler tespit edilmiştir. III. Tiroit bezi salgısı yetersiz olan bireylerde mikso- dema hastalığının görülme oranının daha yüksek olabileceği düşünülmüştür. Buna göre, yukarıda verilenlerden hangileri bilimsel sürecin gözlem basamağını oluşturur? A) Yalnız I D) I ve III 27 BY Yalnız II C) Yalnız III E) I ve III m. mma 333 33 3 3

12. Asit çözeltilerinin K, L ve M metallerine etkisinin araştırıldığı bir deneyde aşağıdaki veriler elde edil- miştir. Metal HCI sulu çözeltisi HNO3 sulu çözeltisi K Tepkime yok Tepkime yok L Gaz çıkışı Gaz çıkışı Gaz çıkışı M Tepkime yok Buna göre, metallerin en aktif olandan en az aktif olana doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisi- dir? A) K - L - M B) K-M-L C) L-K-M E) M-K-L D) L-M-K 13 25°C'de aşağıdaki gibi üç farklı doymamış KNO3 çözeltisi hazırlanıyor.

E) Her iki organel de hücre içinde kendini eşleyebilir. 9. Bir bilim insanı yaptığı çalışmada, eğer Mycobacterium tuberculosis (Mikobakteriyum tuberkulosis) verem hastalığının sebebi ise bu hastalığa yakalanmış kimselerde Mycobacterium tuberculosis bulunmalıdır, görü- şünü ileri sürmektedir. Bu bilim insanı bilimsel yöntemin bu basamağına kadar, I. Kontrollü deney II. Nicel gözlem III. Hipotez kurma aşamalarından hangilerini gerçekleştirmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

61. Etil alkol fermantasyonu konusunda öğrencileriyle biyoloji laboratuvarında deney yapan bir biyoloji öğretmeni, öğrencilerine deneyde kullanacakları malzemeleri tanıtmış ve bir deney yapacaklarını anlatmıştır. Öğretmen, tuz kullanımının etil alkol fermantasyonu sonucu açığa çıkan CO₂ miktarını artırıp artırmayacağını belirlemelerini istemiştir. Öğrenciler, üç farklı balon joje ile aşağıdaki gibi deney düzeneğini hazırlayarak üç balon jojenin de ağzına aynı boyut ve özelliklerde balon geçirmiştir. 1. Balon joje Ekmek mayası 10 gram Küp şeker 50 gram Su Sıcaklık Sofra tuzu üzere 1 3. Balon joje 10 gram 50 gram 500 mL 25°C 5 gram 10 gram her 20 dakikada bir olmak balonları inceleyerek çeşitli gözlem yapma, değişkenleri kontrol etme, III. model oluşturma bilimsel süreç becerilerinden hangilerinin gelişimine katkı sağlar? C) Yalnız III B) Yalnız II A) Yalnızl D) I ve II 2. lerin; e aittir. Sorular ÖSYM'nin yazılı izni olmaksızın kuruluş tarafından kullanılamaz. veya E) I, II ve III

k CI veri- i çö- BAHÇEŞEHİR ANADOLU VE FEN LİSESİ 31. A Bahçeşehir Laboratuvar firmasında "AR-GE Mühendis olarak işe başladınız. Laboratuvardaki asit ve baz kimya- sal malzemelerin üzerinde etiketleri olmadığı için önce- likle sizden ekibinizle birlikte kimyasal malzemeleri sınıf- landırmanız ve malzemeleri özelliklerine göre ayıracak bir makine sistemi oluşturmanız istenmiştir. Bilgi: Asit ve bazları ayırt etmek için kullanılan ve belli pH değerlerinde renk değiştiren doğal ve sentetik maddelere indikatör (belirteç) denir. Doğal indikatörlerden biri olan mor lahana suyu asit çözeltilerinde kırmızı, baz çözeltilerinde ise yeşil renk oluşturmaktadır. Laboratuvar Çalışması: Sönmüş kireç,zaç yağı, sud kostik, azot dioksit çözeltilerinin asit ve bazlık değer- leri bitkisel kökenli indikatörler kullana- rak belirlenmeli. Yukarıdaki bilgileri kullanarak laboratuvar çalışmasını tamamlayan bir öğrencinin verilen etkinliği tamamlaması istenmiştir. Açıklama D/Y I. Bitkisel(doğal)indikatörler, ekstraksiyon (özütleme) yöntemi ile bir bitkinin özü kullanılarak hazırlanır. II. Sönmüş kireç ve amonyağın birer molleri arasında tam nötrleşme gerçekleşir. III. Azot dioksit ve sönmüş kireç çözeltilerinin üzerine eşit miktarda mor lahana suyu eklendiğinde çözeltilerin rengi yeşile döner. Yukarıda verilen açıklamaların doğru (D) ya da yanlış (Y) olarak belirtmesi istendiğinde, öğrencinin sırasıy- la vereceği cevaplar aşağıdaki seçeneklerden hangisi gibi olur? E) D) Y C) D B) A) D DD D Y

. Bu testte 6 soru vardır. 1. Bir öğrencinin "Tohumların çimlenmesi için su, oksijen ve uygun sıcaklık gereklidir." gerçeğinden hareketle bezelye tohumlarıyla yaptığı deney aşağıda verilmiştir. 1 2 000 - Tohum Tohum- Ag O -Nemli pamuk Kuru pamuk- 25 °C 25 °C Bu öğrenci yapmış olduğu bu çalışmayla; 1. Bağımlı değişken nedir? II. Kontrol grubu hangisidir? III. Bağımsız değişken nedir? sorularından hangilerine cevap verebilir? A) Yalnız I B) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III C) I ve II