Coğrafya Biliminin Gelişimi Soruları

derilmeye D) Dağlık ve engebeli alanların tünel ve viyadüklerle aşılması E) Verimli toprakların bulunduğu akarsu boylarında tarımsal etkinliklerin yoğun olması 3. Ülkeler arası ilişkilerin incelenmesi ● • Toplumsal olaylar ve mekânsal bileşenler arasındaki ilişkinin incelenmesi • Konut yapımında kullanılan malzemelerin doğal çev- re ile olan ilişkisi ve dağılışının incelenmesi . Geçmişten günümüze insanların yaşayışlarının ve iliş- kilerinin incelenmesi Yukarıda verilen beşeri etkinlikler, coğrafya bilimi- nin aşağıdaki bölümlerinden hangisinin inceleme sahasında yer almaz? A) Yerleşme coğrafyası C) Ekonomik coğrafya 2022-2023 Öğretim Yılı B) Sosyal coğrafya D) Tarihi coğrafya E) Siyasi coğrafya

3. Ege Bölgesi'nde dağlar kıyıya dik uzanır. Bu nedenle; denizel etki iç kesimlere ulaşabilir, kıyıda girinti çıkın- tı çoktur, enine kıyı tipi oluşmuştur, kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşım kolay, kıyı düzlükleri geniştir. Bu durum coğrafyanın aşağıda verilen bölümle- rinden hangisinin inceleme alanında yer alır? A) Klimatoloji C) Jeomorfoloji B) Biyocoğrafya D) Ekonomik Coğrafya E) Hidrografya igned bolib

1. . Orta Çağ Dönemi'nin önemli İslam bilgini ve coğrafyacısı- dır. Orta Çağ'da Müslüman coğrafyacıların ürettikleri coğrafi bilgi birikimini Kitab-ür Rüşandi (Roger'in Kitabı) isimli eseriyle Batı'ya taşımıştır. Bazı özellikleri verilen bilim insanı aşağıdakilerden han- gisidir? A) Mesudi C) İbn-i Hurdazbih B) Makdisi D) Muhammed İdrisi E) İbn-i Sina

7. Samsun ve Sinop limanları birbirine yakın olmalarına karşın, Samsun Limanı daha işlek ve gelişmiştir. Samsun Limanı'nın daha çok gelişmesinde aşağı- dakilerden hangisinin etkisinden söz edilemez? A) İç kesimlerle demir yolu bağlantısının bulunması B) Limanın, dalgakıranlarla büyük dalgalara karşı ko- runması C) Samsun şehri yakınında, Bafra ve Çarşamba ova- arı gibi önemli tarım bölgelerinin bulunması D) Doğu Karadeniz kıyılarından geçen uluslararası kara yolu güzergâhının bağlantı noktasında bulun- ması E) Çeşitli büyüklükte sanayi tesislerinin bulunması

12.Orta Asya'daki Türkler, içinde yaşadıkları tabiat şartlarına uygun «atlı göçebe» hayat tarzını benimsemişlerdi. Yaşanılan coğrafya toplumun karakterinin şekillenmesinde oldukça etkili olmuş, «sert, mücadeleci, bağımsız yaşama» karakteristik özellik halini almıştır. Bu bilgiye göre, I. Coğrafi koşullar, toplumların yaşam tarzını etkilemiştir. II. Toplumsal kültürün oluşumunda yaşam koşulları etkili olmuştur. In. Her toplum kültürel yapısına uygun yaşam bölgelerinde yaşamayı tercih etmiştir. Yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) II ve III

6. Coğrafya bilimi konularını genel olarak fiziki ve beşerî olarak iki ana bilim dalında incelemektedir. A) B) C) D) E) Buna göre; konularının incelendiği ana bilim dalları aşağıdaki- lerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir? I. atmosfer olayları, II. yer şekilleri, III. tarım ve hayvancılık, TV. siyasi olaylar V. enerji ve madencilik Fiziki 1- ||- ||| +HI-IV III-IV IV-V Beşeri IV - V III-IV-V TI-V 1-11-V | - || - |||

6. Coğrafya bilimi konularını genel olarak fiziki ve beşerî olarak iki ana bilim dalında incelemektedir. Buna göre; I. atmosfer olayları, II. yer şekilleri, III. tarım ve hayvancılık, IV. siyasi olaylar, V. enerji ve madencilik elves konularının incelendiği ana bilim dalları aşağıdaki- lerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir? Fiziki A | - || - ||| B) 1 - 11 et +-|||-|V D) Il-TV E) IV-V Beşerî IV - V III-IV-V TT-V +-11-V |-||-|||

6. TYT/Sosyal Bilimler Aşağıda, Türkiye'nin ilk yerli elektrikli otomobil markasında kul- lanılacak renklerden bazıları hakkında bilgi verilmiştir. Pamukkale rengi: Pamukkale travertenlerinin eşsiz beyazlı- ğından ilham alınmıştır. Kapadokya rengi: Peribacalarının toprak ve kum bejinden il- ham alınmıştır. Oltu taşının göz alıcı siyahlığından ilham alınmıştır. Oltu rengi: Kula rengi: Kula volkanlarının ihtişamlı griliğinden ilham alınmıştır. Gemlik'teki zeytin ağaçlarının gölgesindeki mavi sulardan ilham alınmıştır. Bu renklere ilham olan coğrafi özelliklerle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? Gemlik rengi: A) Pamukkale renginin ortaya çıkmasında karstik arazilerdeki birikim faaliyetleri etkili olmuştur. B) Kapadokya renginin ortaya çıktığı bölgede dış püskürük kayaçların sel suları tarafından aşındırılmasıyla oluşan yer şekilleri bulunmaktadır. C) Oltu renginin ortaya çıkmasında iç püskürük kayaçların, dış kuvvetlerin etkisiyle zamanla yeryüzüne çıkması etkili olmuştur. D) Kula renginin ortaya çıktığı bölge, Türkiye'nin en genç vol- kan konilerine ev sahipliği yapmaktadır. E) Gemlik renginin ortaya çıktığı bölgede hâkim olan bitki ör- tüleri maki ve kızılçam ormanlarıdır. 8. Aşağ Bu ler A) B) E TOPRA

8 73. 4. 72. 11. SINIF 1. DÖNEM ÖDEV Çiftlik: Geniş araziler üzerine kurulmuş, arazi sahip- leri ve çalışanları için evlerin bulunduğu, etrafı çevrili yerleşmedir. Bu yerleşmelerde tarım ve hayvancılık ön plandadır. Mezra: Genellikle ekip biçme ve hayvancılık yapılan, bir veya birkaç aileye ait olan yerleşmelerdir. Divan: Birbirine uzak birden fazla mahallenin bir- leşmesiyle oluşmuş yerleşmelerdir.Bu yerleşmeler Sakarya, Bolu, Sinop, Samsun ve Ordu illerinde yay- gındır. Dam: Genellikle hayvancılığın ön planda olduğu, kısmen de tarımın yapıldığı geçici yerleşmelerdir. Ül- kemizde Gökçeada, Bozcaada ve Göller Yöresi'nde görülür. Yukarıdaki köyden küçük kırsal yerleşmelerin hangilerinde coğrafyanın dağılış ilkesine yer ve- rilmiştir? A) Çiftlik ve Mezra C) Mezra ve Divan B) Çiftlik ve Divan D) Mezra ve Dam E) Divan ve Dam Aşağıdakilerden hangisi üretim, dağıtım ve tüke- timi etkileyen doğal unsurlardan biri değildir? A) Tarım C) Ham madde E iklim B) Toprak B) Su kaynakları Aşağıdakilerden hangisi Japonya'nın 20. yy'da uygu- ladığı nüfus politikaları arasında gösterilemez? A) Japonya'da modernleşme ve gelişme döneminde nüfusun artması yönünde politikalar uygulanmıştır. B) 1947 yılında nüfus artış hızı %2'ye yükselince hükümet 1948 yılında çıkarttığı yasayla sıkı bir aile planlaması başlatmıştır. 1980'lerin başında nüfus artış hızı %1'in altına düşünce, 1990'larda hükümet yeniden çok sayıda çocuk sahibi olmak için kampanyalar başlatmıştır. D) Bu kampanyalar 2000'li yılların başında etkisini gös- termiş ve yeniden %1.5'lara yükselmiştir. E) Japonya günümüzde hâlâ nüfus artış hızını arttırma yönünde politika uygulamaktadır.

AO SÜPERVİZÖR 9. Aşağıdaki küre üzerinde Türkiye'nin konumu gösterilmiştir. 42°K 36°K 23°27'K 0° 23°27'G 90°K 90°G 3 B B Yengeç Dönencesi Oğlak Dönencesi Yalnızca bu görselden yararlanılarak Türkiye ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) 2 ve 3. saat dilimlerinde yer alır. BYGüneş ışınları hiçbir zaman 90 derecelik açıyla düşmez. ka C) Orta kuşakta bulunmaktadır. D) Dört mevsim belirgin olarak yaşanmaktadır. E) Gölge yönü yıl boyunca kuzeye doğru düşer. 10

I. Volkanik olaylar II. Kuraklık III. Kütle hareketleri IV. Şiddetli rüzgârlar 1) Yukarıdakilerden hangileri jeolojik ve jeomorfolojik kökenli ekstrem olaylardandır? A) I ve II C) II ve III E) III ve IV B) Ive III D) II ve IV

müş volkanik Sirkler Tekne vadi Hörgüçkaya Bu şekillerin oluşumu, aşağıdakilerden hangisi sonu- cu meydana gelmiştir? A) Karstik aşındırma B) Dalga aşındırması C) Akarsu biriktirmesi D) Buzul aşındırması E) Rüzgâr biriktirmesi

2. Aşağıdakilerden hangisi beşeri coğrafyanın ilgi alanların- dan birisi değildir (-) A) Fosit yakıtlanın dünya ticaretindeki önemi B) Fosil yakıtlanın dünyada kullanım alanları C) Fosilyakıtların uluslararası taşıma sistemleri, ME DEC DEĞERLE Fosil yakıtların içerisinde oluştuğu kayaç türleri E) Fosil yakıtların dünyada en fazla çıkarıldığı yerler M 6.

11. Aşağıdaki haritada A ve B noktaları ile aralarındaki kuş uçumu doğrultu verilmiştir. DENIZ 0 1 2 3 ikm Karayolu Tünel Toplam uzunluğu 100 km olan bir karayolu üzerinde A ve B noktaları arasına 2 km uzunluğunda bir tünel yapılacaktır. Buna göre, tünel yapıldıktan sonra karayolunun yeni uzunluğu yaklaşık kaç km olacaktır? A) 87 B) 93 C) 103 D) 105 E) 111

10. Bir bölgede nem miktarının geçici dengesizliğinden kay- naklanan su kıtlığı olarak tanımlanabilen kuraklık, doğal bir iklim olayıdır ve herhangi bir zamanda ve yerde meydana gelebilir. Kuraklık genellikle yavaş gelişir ve uzun bir döne- mi kapsar. Buna göre, aşağıdaki afetlerden hangisinin gelişimi kuraklıkla benzerlik gösterir? A) Deprem B) Çiğ D) Heyelan yağış C) Sel ve taşkım Erozyon Toprak

5. Kıtaları meydana getiren yer kabuğu bir bütün halinde değildir. Bu kabuk düzensiz kırıklarla parçalanmıştır. Yer kabuğundaki kı- riklar neticesinde ayrılmış olan bu parçalara levha ismi verilmek- tedir. Bu levhalar, Dünya'nın içinde astenosfer adı verilen man- tonun en üst bölgesinde hareket etmektedir. Levhaların bu şe- kilde hareket etmesini sağlayan etken ise, konveksiyonel akıntı- lardır. Dünya'nın en iç kısmında çekirdek bulunmaktadır. Bu çe- kirdeğin sıcaklığı, 5000 derece civarındadır. Buradan çekirdeğin üst kısımlarına doğru bir enerji gelmektedir. Bu enerji sayesinde isinan magmanın yoğunluğu azalır ve magma yüzeye doğru yük- selir. Yukarıda anlatılan levha tektoniği kuramı olarak bilinen ve günü- müzde hala geçerliliği kabul edilen kuramın sahibi olan Alman bilim insanı hangisidir? A) Richter D) Galileo B) Pisagor E) Copernicus C) Wegener