Coğrafya Biliminin Gelişimi Soruları

(5) Muhammet Idrisi * En önemli eseri olan Kitâb-ür-Rüşandi'de (Libro del Roger - Kral Roger'in Kitabi) Rusya, Almanya, İskandinavya, Hint Okyanusu kıyıları ve özellikle Afrika hakkında önemli tasvirlerde bulunmuştur. *Bu eser sayesinde İdrisi'ye unvanı ve- rilmiştir. Eserin ön kısmında Dairesel Dünya Haritası yer almıştır.

5) I. Belediyeler II. Valilikler III. Kaymakamlıklar IV. Muhtarlıklar yönetimlerden hangileri merkeze bağlı yönetimler içerisinde yer alır? A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) II ve IV. E) III ve IV

6. Mekansal veriler, Coğrafi Bilgi Sistemleri aracılığı ile ha- ritaya aktarılırken nokta, çizgi ve alansal veriler hâlinde sayısallaştırılır. Doğal ve beşerî ortama ait mekansal verilerden; I. volkanik dağ, II. şehir merkezi, III. akarsu, IV. tarım alanı hangilerinin noktasal veri olarak haritaya aktarıldığı söylenebilir? A) I ve II D) II ve IV B) I ve III C) II ve III E) III ve IV

10. Coğrafya biliminin geçmişten günümüze gelişimi göz önünde alınırsa aşağıda verilenlerden hangisinde yanlışlık yapılmıştır? A) Erotesthenes, Tales, Aristoteles, İskenderiyeli Bat- lamyus ve Amasyalı Strabon ilk coğrafi düşünceleri ortaya atan bilim insanlarıdır. B) Orta Çağ'da Türk ve Müslüman bilim insanları yaz- dıkları eserlerle coğrafya biliminin gelişmesine bü- yük katkı yapmıştır. C) Yeni Çağ'da Bartelmi Diyaz, Vasco da Gama, Kris- tof Kolomb, Macellan ve Sebastian Del Cano'nun yaptığı keşifler coğrafya biliminin gelişmesine katkı sağlamıştır. D) Piri Reis Katip Çelebi, Evliya Çelebi gibi Osmanlı coğrafyacıları ilk çağ'da Antik Yunan coğrafyacıları ile belli konularda birlikte çalışmışlardır. E) Von Humbolt, Karl Ritter, Fredrich Ratzel ve Vidal de la Blache Yakın Çağ'da modern coğrafyanın ku- rulup gelişmesinde etkili olmuşlardır.

i t _ri 3. A TÖF A) Yalnız I A 6. İnsan yaptığı faaliyetler ile doğal ortam üzerinde olumsuz etkiler oluşturabilir. Buna göre; T. Bataklık alanları kurutarak yerleşmeye açmak, Deltalarda sanayi bitkileri yetiştirmek, III. Enerji üretiminde alternatif kaynak kullanmak gibi faaliyetlerden hangileri doğal ortamda olumsuz etki oluşturur? B) Yalnız II D) II ve III 1. DENEME A I ve II E) I, II ve III 7. Renklendirme yöntemiyle çizilmiş bir haritada kahverengi tonlarının fazla olduğu alanlar

7. ulaşı . Avrasya Tüneli Harita üzerinde üç grup bilim insanının çalışma alanları gösterilmiştir. Aksaray Adana Aksaray'dan Adana'ya gerçekleşen mevsimlik göç ve göçün nedenleri Yapımı tamamlanan Avrasya Tüneli'nin entegre olduğu ulaşım sistemleriyle birlikte bölgenin jeopolitik değerine etkisi Fırat Nehri üzerinde kurulan barajların yıllık elektrik üre- tim miktarı ve rafting potansiyeli Bilim insanlarının çalışma alanları arasında aşağıdaki coğrafya alt dallarından hangisi ile ilgili bir bilgi bulun- mamaktadır? A) Ulaşım coğrafyası B) Turizm coğrafyası C) Nüfus coğrafyası D) Sanayi coğrafyası ESiyasi coğrafya t Turunegi) pada Müreleri A 2022-TYT 9.. . 12 O depre 25 M de 1 Bu bil lerde 1. je 11. kl III. h IV. dur AH 10.

6. (1) 1800'lü yılların sonlarına doğru herkes tarafından kabul gören coğrafi ölçümler ya da haritalar için belirli standart- lar yoktu. (II) Ekvator'un doğal bir sınır olduğu konusunda herkes aynı düşüncedeydi. (III) Ancak başlangıç meridyeni için doğal bir sınır olmadığından hemen her ülke kendi baş- kentini başlangıç meridyeni olarak kullanmaktaydı. (IV) Bu durum ise karışıklıklara yol açıyordu. (V) Sorunu çözmek için 25 ülkenin temsilcisi 1884 yılında Rusya'da düzenlenen Uluslararası Meridyen Konferansı'nda bir araya geldi ve o konferansta Greenwich'ten geçen meridyen başlangıç me- ridyeni (0°) olarak kabul edildi. Yukarıda Başlangıç Meridyeni ile ilgili olarak verilen metinde numaralanmış cümlelerden hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V

6. Dünya'nın Görünümü adlı eserinde, Batlamyus'un Coğrafya adlı eserindeki bilgileri güncellemiş ve geliştirmiştir. Bu eserinde 2.402 şehir ve coğrafi unsurun koordinatları yer almıştır. Ayrıca bir de dünya haritası çizmiştir. ● ● ● Haritacılık okulu kurmuştur. Ayrıca Suwar Al-Akalim (İklimlerin Görünümü) adlı eseri yazmıştır. Kartoğrafya biliminin gelişmesine katkı sağlayan en önemli Müslüman bilim adamlarındandır. 1154 yılın- da Uzak Diyarlara Hoş Seyahatler Kitabı (Roger'in Kitabı) adlı eserine bir de dünya haritası koymuştur. 1461'de Trablusgarp'ta çizdiği Akdeniz harita- si zamanın en doğru haritalarındandır. Haritada Akdeniz, Ege Denizi, Batı Avrupa kıyıları ve İngiliz Adaları; Piri Reis'ten yaklaşık 50 yıl önce mükem- mel doğruluk ile çizilmiştir: Bazı belirgin özellikleri verilen harita bilimcileri ile aşağıdakiler eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır? -A) Harizmi B) Biruni C) Belhli Ebu Zeyd hitebu D) Mürsiyeli İbrahim E) İdrisi

Roma Dönemi'nin en ünlü coğraf- yacısı olan Amasyalı (MÖ 63 - MS 23), Eratosten'in coğrafya ile ilgili yaptığı çalışmalara 17 ciltlik Geographika (Antik Anadolu Coğ- rafyası) adlı eserinde yer vermiştir.

9. Sınıf 9.. Çağının en önemli coğrafyacısıdır. Çizdiği Dünya haritası döneminin gerçeğe en ya- kın haritalarındandır. "Hint Okyanusu'nun güneyinde büyük bir kara parçası vardır." diyerek ANTARKTİKA'yı işaret et- miştir. Yukarıda coğrafyanın gelişimine yaptığı bazı katkı- lardan bahsedilen ilk Çağ bilim insanı aşağıdaki- lerden hangisidir? A) El Mesudi X C) Herodot B) Batlamyus D) Piri Reis E) Evliya Çelebi x 11.

16. Islam dini Arap Yarımadası'nda doğmuştur. Mesajı evrensel olan son din İslam bütün insanlığa hitap eder. Bu nedenle farklı etnik kökenden ve farklı coğrafyalardan insanlar zamanla İslam'a girmiş, onların da katkısıyla süreç içerisinde zengin bir medeniyet meydana gelmiştir. Oluşan bu medeniyet üzerinde milletimizin de etkin izleri bulunmaktadır. Ortak bir değerler sisteminin bir parçası olarak İslam'ın bir zamanlar hüküm sürdüğü ya da hâlen hüküm sürmekte olduğu bu coğrafyalarla gönül bağımız bulunmaktadır. Parçada sözü edilen coğrafyalara aşağıdakilerden hangisi örnek gösterilemez? A) Endülüs B) Kuzey Afrika C) Hint Alt Kitası D) Güney Amerika E) Maveraünnehir

P Aşağıda insanların ekonomik faaliyetleri sırasında doğal sistemlere müdahale ederek amaçları doğrultusundaki kullanımlarına ait bazı örnekler verilmiştir. I. Endonezya'da yağmur ormanlarının kesilerek yerine palm yağı üretmek için tarım alanları oluşturulması II. Gürcistan'da hidroelektrik üretmek için Inguru Nehri üzerine baraj yapılması III. Avustralya'da altın çıkarmak için 3,5 kilometre uzun- luğunda 1,5 kilometre genişliğinde ve 570 metre de- rinliğinde dev çukurluğun açılması Bu faaliyetlerle insanların müdahale ettiği doğal sis- temler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) Biyosfer B) Hidrosfer C) D) E) Biyosfer Litosfer Atmosfer || Hidrosfer Atmosfer Atmosfer Biyosfer Biyosfer Litosfer Biyosfer Litosfer Hidrosfer Hidrosfer

01 6. Coğrafya'nın doğal ortamlar ile bu ortamlarda mey- dana gelen olayları inceleyen bölümüne Fiziki Coğ- rafya denir. Fiziki Coğrafya belli konuları inceler- ken bazı alt dallarından yaralanır. Buna göre, Fiziki Coğrafya'nın aşağıdaki alt dal- larından hangisinin inceleme alanı yanlış veril- miştir? Alt Bilim Dalı A) Jeomorfoloji B) Klimatoloji C) Kartoğrafya D) Hidrografya E) Biyocoğrafya İnceleme Alanı Yer şekillerinin oluşumu ve gelişimi Atmosfer olayları ve yeryü- zünde görülen iklim tipleri Güneş sistemindeki gök ci- simlerinin özellikleri ve birbir- leriyle ilişkileri Su ortamları ve bu ortamda meydana gelen doğa olayla- Bitki ve hayvan topluluklarının genel özellikleri ve yeryüzün- deki dağılışlanı 9.

verile A) Yalnız I. B) Yalnız II. I ve II. D) Ive Hl. E) II ve III. Soru 3 Taş küre (Litosfer) üzerindeki yer şekillerinin oluşum özelliklerini inceleyen coğrafyanın alt bölümü aşağıdakilerden hangisidir? A) Klimatoloji B) Hidroloji C) Limnotojt D) Jeomorfoloji Jeoloji E) Doğal koşulların e Soru 13 Aşağıdakilerd diğerlerine A) Coğrafi k B) Yakın çe pler" ifades

Kazakistan ve Özbekistan arasında yer alan Aral Gölü, 1960'lı yıllarda Dünya'nın en büyük dördüncü gölüyken 2000'li yıllara kadar hızla küçülmüştür. Gölün can damarları olan Seyhun ve Ceyhun ırmakları üzerinde barajlar yapılmıştır. Büyük bir hırsla nehir suları pamuk tarlalarına pompalanmış, sonunda Aral Gölü büyük oranda kurumuştur. Günümüzde göldeki ulaşım ve balıkçılık faaliyetleri bitme noktasına gelmiş, Aral Gölü'nde yaşanan kuruma sonucunda göl çevresindeki tarım arazileri de yok olmuştur. Ayrıca gölün kuruması bölgedeki iklim koşullarında da değişimler ortaya çıkarmış, bölgede kış mevsiminin daha erken başlayıp uzun sürmesine neden olmuştur. Buna göre Aral Gölü'nde yaşanan bu olay coğrafyanın hangi prensibiyle ilişkilendirilemez? A) Yatay dağılış C) Nedensellik B) Bağıntı kurma D) Dikey dağılış E) Zamansal dağılış

3. Orta Asya'nın coğrafi özellikleriyle ilgili zengin bilgiler içerdiği için önemli bir coğrafi araştırma kaynağı olan "Dünya Dil Haritası" aşağıda verilen Müslüman ve Türk coğrafyacılardan hangisine aittir? A) Muhammed İdrisî B) Kaşgarlı Mahmud C) Kâtip Çelebi D) Seydi Ali Reis E) Bîrûnî 6