Kalıtım Soruları

İnsanların sahip olduğu saç rengi, kulak memesinin ayrık veya yapışık olması, kan grupları gibi özellikler kalıtsal olup biri an- neden diğeri babadan alınan alel çifti ile kontrol edilir. Alel belirli bir özelliği belirle- yen bir genin değişik alternatiflerinden her birine denir. Alel çifti yazılırken baskın olan alel büyük harfle, çekinik olan alel ise küçük harfle yazılır. Kalıtsal bir özellik bakımından genotipler; AA, Aa ve aa olmak üzere bu üç yazılımla gösterilebilir. *. Insanda siyah saç aleli sarı saç aleline bas- kındır. 3 Bir gen laboratuvarına başvuran üç farklı aileye ait saç rengi ile ilgili genotip sonuç- ları tabloda verilmiştir. Doğacak Çocuğun Adı Annenin genotipi AA Aa Aa Babanın genotipi aa Yılmaz Kara Aydın Buna göre, doğacak çocuklardan hangi- lerinin fenotipi sarı saçlı olabilir? A) Yalnız Yılmaz C) Kara ve Aydın Aa aa Aa B) Yılmaz ve Kara D) Yılmaz ve Aydın

17. Ata bireylerin çaprazlanması sonucu oluşan döle F, dölü, F, dölünden rastgele seçilen bireylerin çaprazlama sonucu oluşan döle F, dölü denir. 2 Melez mor çiçekli bezelye ile beyaz çiçekli bezelyeden F, dölü elde ediliyor. Ardından F₂ dölü elde ediliyor. Aa AA 75 Buna göre, çaprazlamalar sonucu aşağıdaki grafiklerden hangisi elde edilebilir? (Bezelyelerde mor çiçek geni, beyaz çiçek genine baskındır.) A) F, dölü genotip (%) B) Fdölü fenotip (%) 25 Deneme Sınavı - 05 100 75 50 25 C) F, dölü genotip (%) Saf Melez aa AA Aa dasılık Aa x aa Aa. Aa Jaa aa Ulti Serisi Branş Denemeleri Genotip çeşidi Genotip çeşidi X Aa x au 100 D) dlaşilik 100 75 50 25 10 Mor Beyaz dölü fenotip (%) Mor Beyaz AA X aa A a Aa Aa Aa aa Fenotip çeşidi Fenotip çeşidi Aa x.Aa AA Aa cia

8. A) II ve III A) I veill Aşağıdaki tabloda DNA eşlenmesi olayı karışık olarak verilmiştir. 5) Nükleotit dizilimi başlangıçtaki DNA ile aynı olan, 2 yeni DNA molekülü oluşur. DNA, bir fermuar gibi açılır. DNA'nın açılan zinciri, uygun nükleotitlerle eşlenir. Sitoplazmada serbest halde bulunan nükleotitler çekirdeğe geçer. Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisinde DNA eşlenmesi doğru bir şekilde sıralamıştır? DNA kendini eşleyeceğinde karşılıklı nükleotitler arasındaki bağlar enzimler yardımıyla birbirinden ayrılır. B) D)

1 1 7. Bezelyelerde tohum rengi ile ilgili iki çaprazla- ma yapılmış ve oluşan bezelyelerin tohum ren- gi aşağıda gösterilmiştir. K X L M X N 1. çaprazlama 2. çaprazlama Bu çaprazlamalar dikkate alındığında aşa- ğıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılabilir? A 1. çaprazlamadaki K ve L bezelyeleri %100 homozigot baskındır. B) 2. çaprazlamadaki M ve N bezelyelerinin sadece birinde cekinik gen bulunur. VA 1. çaprazlamadaki K ve L bezelyeleri ke- sinlikle melezdir. D) 2. çaprazlamadaki M ve N bezelyeleri %100 melezdir 22230803

18. Aşağıda insanlarda cinsiyet oluşumunu gösteren çaprazlama verilmiştir. XX Anne X X XY XX Baba X XY Buna göre insanlarda cinsiyet oluşumu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez? A) Taşıdığı eşey kromozomları açısından baba, hete- rozigot; anne, homozigot genotiplidir. 19. C D B) Çocuğun cinsiyetinin belirlenmesinde tüm çocuk- larına aynı tür eşey kromozomunu gönderebilen ebeveyn etkili değildir. C) Erkek çocukların kalıtsal yapısı daha çok babası- na benzer. D) Doğacak bir çocuğun cinsiyeti ailenin kaçıncı ço- cuğu olduğundan bağımsız şekilde belirlenir.

Baskın fenotipteki bir birey, homozigot veya heterozigot genotipte olabilir. Bunu anlamak için yapılan işleme kontrol çaprazlaması denir. Kontrol çaprazlaması için baskın fenotipteki birey, aynı karakterin çekinik özellik- teki başka bir bireyi ile çaprazlanır. Aşağıdaki resimde kontrol çaprazlamasının nasıl yapılacağı gösterilmiştir. mm 1 2 + 3 4 ? MM ya da Mm MM ise Karakterler Tohum Şekli Tohum Rengi Gövde Uzunluğu Çiçek Durumu Mm ise m m E Saf kısa gövdeli bezelye D) Heterozigot çiçeği yanda olan bezelye > Ao m Week 3 Hafta Mm Mm M Mm Mm Mm mm Bezelyelerde bulunan bazı özelliklerin baskınlık çekiniklik durumları aşağıda verilmiştir. Baskın Karakter Çekinik Karakter Düzgün Buruşuk Sari Yeşil Uzun Yanda Mm Imm Yeni oluşacak bezelyelerin tümü baskın karakterde ise genotipi bilinmeyen bezelye MM' dir. Yeni oluşacak bezelyeler arasında çekinik karakterde olanlar buluyorsa genotipi bilinmeyen bezelye Mm' dir. JANUARY JANUAR JANUARIE AHBAPE Monday Montag Lun Tow Kısa Dal Ucunda OCAK Cu 1 CL 2 Pa 3 PL 4 Sa 5 Ça P Pe 7 Cu 8 Ct Pa Pt Sa 9 10 Ca 11 12 13 Pe 14 Cu 15 Ct Pa Pl Buna göre tabloda verilen karakterlerin her biri için kontrol çaprazlaması yapmak isteyen bir kişi, bu çaprazlamalarda aşağıdaki bezelyelerden hangisini kesinlikle kullanmalıdır? A) Homozigot düzgün tohumlu bezelye → AA VATES B) Melez sanı tohumlu bezelye → Aa 16 17 18 Sa 19 Ca Pe Cu C Pa

BB FEN BİLİMLERİ 3. Bezelyelerde uzun boylu olma geni, kısa boylu olma genine baskındır. Kısa boylu bir bezelye ile uzun boylu bir bezelyenin çaprazlanması sonucunda F, dölünde kısa boylu bezelyelerin oluştuğu gözlemleniyor. Buna göre, 1. Ata canlılardan uzun boylu olan heterozigottur. II. F, dölünde boy bakımından heterozigot bezelye görülme ihtimali %50'dir. III. F, dölündeki herhangi iki bezelyenin çaprazlanması sonucunda kısa boylu bezelye oluşabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II Au GENELI DENEME-2 C) II ve III jug D), II ve III TÜRKİYE GI 5. Bir h runda Buna I. H II. E it III. Y k ifade A) YE

4. 5 Tıraşlanan bölge Tıraşlanan bölge KAVRATAN TESTLER » ÜNİTE Aynı tür olduğu bilinen kahverengi ve gri tüy rengine sahip dişi ve erkek tav- şanlarla ilgili bir deney yapılıyor. Tav- şanların her ikisinin de sırtındaki tüyle- rin bir kısmı tıraşlanıyor ve bu haliyle çiftleşmeleri sağlanıyor. Tüyleri tıraş- lanan tavşanların çift yumurta ikizi yavruları doğuyor. Biri kahverengi, di- geri gri tüy rengine sahip olan yavru tavşanların her ikisinin de sırtlarındaki tüylerin normal olduğu, tıraşlanmış bölgenin bulunmadığı görülüyor. Gerçekleştirilen bu deneye göre yapılan aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır? A) Tavşanların tüylü olma özelliği kalıtsaldır. Tüyleri tıraşlanan tavşanların gen yapıları değişmiştir. CÇevrenin etkisiyle canlılarda meydana gelen değişimler kalıtsal olmayabilir. Tüyleri tıraşlanan tavşanların üreme hücreleri bu durumdan etkilenmemiştir. aşağıdaki örnekler veriliyor: 2

3. C EYLÜL AYI DENEME-3 FEN BİLİMLERİ Genler, küçük DNA bölümleridir ve canlı için gerekli olan proteinleri kodlar. Yapılarında, canlının kalıtsal özelliklerine ilişkin bilgileri içerir. Canlılarda organların gelişimini kontrol eden genler sayesinde, türlere özgü organların işlevsel farklı- lıkları ortaya çıkar. Bilim insanları; K, L ve M canlı türlerindeki X organının gelişimini kontrol eden genlerin bir bölümünün nükleotid dizilimlerini, yaptıkları çalışmalar sonucunda aşağıdaki gibi, bir tabloda vermişlerdir. B Canlı türleri K türü L türü M türü X organının gelişimini kontrol eden genlerin nükleotid dizilimleri T-T-T-T-A-C-C-T-G-G-G-C-A-G-A-T-A-C-T-A T-T-T-T-A-T-C-T-C-G-G-G-A-G-G-T-A-T-T-A T-T-T-T-A-T-C-T-G-G-G-C-A-G-G-T-A-T-T-A Tabloda verilen K, L ve M canlı türlerindeki X organının gelişimini kontrol eden genlerin bir bölümünün nükleo- tid dizilimine bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A Farklı türlerdeki bir organın gelişimini kontrol eden genlerin nükleotid dizilimleri benzer olabilir. B) Canlıların genlerinin farklı olması, nükleotid dizilimlerinden değil, nükleotidleri oluşturan azotlu organik bazların çeşitli olmasından kaynaklanır. C) Farklı türlerde yer alan, aynı organın oluşmasında işlevi olan genlerin nükleotid dizilimleri birbirinin aynı olmayabilir. D) Canlılarda bulunan genler, bir grup nükleotidin diziliminde meydana gelir ve canlıların kalıtsal yapısının birbirinden farklı olmasını sağlar. C 5. Bir grup yapmak ulaşmış bölges uzun c Bun gıda A

Bezelyelerde sarı tohum rengi yeşil tohum rengine baskındır. Sarı tohumlu bir bezelye ile yeşil tohumlu bir bezel- yenin çaprazlanmasıyla sarı tohumlu ve yeşil tohum- lu bezelyelerin oluştuğu gözlemleniyor. Buna göre çaprazlanan sarı tohumlu bezelye ile yeşil tohumlu bezelyeden oluşan bezelyelerin sarı tohumlu olma olasılığı kaçtır? A)%0 C) %50 B) %25 D) %75

19) Bir karakter bakımından melez iki bireyin çaprazlanması sonucunda oluşan dölde çekinik karakterli bireylerin sayısı 40'tır. Buna göre, bu doide heterozigot baskın özellik taşıyan bireylerin sayısı, aşağıdakilerden hangist olması beklenir? A) 20 B) 40 () 80 D) 120

Soru Sayısı : 20 1. KALITIM Doğru Sayısı: Heterozigot düz tohumlu X Heterozigot düz tohumlu genotipleri Yanlış Sayısı: 1 Bezelyelerde düz tohum şekli, buruşuk tohum şekline, sarı tohum rengi yeşil tohum rengine, çiçeğin yanda olması çiçeğin uçta olmasına ve çiçeğin mor renkli olması, beyaz renkli olmasına baskındır. Farklı özelliklere sahip bezelye bitkilerinin çaprazlanması sonucu oluşabilecek bezelyelerin genotip ve fenotip çeşitler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Çaprazlanacak bezelyelerin Oluşacak genotip çeşidi sayısı 2 Boş Sayısı: 3 2 Heterozigot sarı tohumlu TEST-4 Buna göre aşağıdakilerden hangisi çaprazlanan bezelyelerin genotiplerinden biri olamaz? B) Homozigot sarı tohumlu C) Oluşacak fenotip çeşidi sayısı 1 2 2 Homozigot çiçeği yanda X Homozigot çiçeği uçta Süre 30 dakika Net Sayısı: D) Heterozigal mor çiçekli X Homozigot beyaz çiçekli KALP 3.

Model Oluşturma Becerisi 3. Bir öğrenci bazı meyvelerin farklı renkli olanlarını kullanarak saf döl baskın, melez döl baskın, saf döl çekinik özellikte bireyleri gösteren modeller hazırlayacaktır. Öğrencinin hazırladığı modellerden bazıları aşağıda verilmiştir. 49 Jaki Saf döl dekinik Saf döl baskın Buna göre aşağıdaki modellemelerden hangisi yank? A) Melez döl baskın Melez döl baskın D) 15 Saf döl baskın Saf döl çekinik Saf döl baskın

ZGS 1.DENEME B SAYISAL BÖLÜM KİTAPÇIĞI ADI SOYADI SINIFI/ŞUBESİ ÖĞRENCİ NO DERS ADI MATEMATİK FEN BİLİMLERİ SORU SAYISI 20 20 VARI TOPLAM SORU SAYISI 40 ISLEYEN ZEKA SINAV SÜRESİ (DAKIKA) 80 8 ÖĞRENCİLERİN DİKKATİNE! 1. Sınıf öğrenci yoklama listesinde belirtilen sınıfta ve sıra numarasında oturunuz. 2. Cevap kağıdındaki kimlik bilgilerinin doğruluğunu kontrol ediniz. Bilgiler size ait değilse veya cevap kağıdı kullanılmayacak durumdaysa sınav görevlililerine bildiriniz. 3. Kitapçık türünü cevap kağıdındaki ilgili alana kodlayınız. 4. Cevap kağıdı üzerindeki kodlamaları kurşun kalemle yapınız. 5. Bu sınavda doğru cevaplarınızın sayısından yanlış cevaplarınızın sayısının üçte biri düşülecektir. (3 yanlış 1 doğruyu götürecektir.) 00 SINIF

13. Kalıtım ile ilgili araştırma yapan bilim insanları çaprazlama deneyleri yapmışlar ve çaprazlama sonucu oluşan bezelyeleri aşağıdaki resimde göstermişlerdir. Aa 1. DENEY X AA 2. DENEY X 00 99 99 99 Bezelyelerdeki çiçek rengi çaprazlamaları ile ilgili sonuçları inceleyen bir kişi aşağıdaki yorumlardan hangisini yaparsa yanlış olur? (Bezelyelerde mor çiçek rengi, beyaz çiçek rengine baskındır.) A) 1. deneyde çaprazlanan mor çiçek renkli bezelye melezdir. B) II. deneyde oluşan mor çiçek renkli bezelyelerde beyaz çiçek rengi geni bulunur. C) I. deneyde oluşan bezelyelerde %50 beyaz çiçek geni bulunur. D) II. deneyde oluşan bezelyeler %100 melezdir. ✓

5. Mendelin bezelyelerde çiçek rengi karakteri kullanarak yaptığı 3 farklı çaprazlama ve sonuçları aşağıda verilmiştir. 1) 2) 3) Tamamı mor çiçekli bezel- yeler oluşur Tamamı mor çiçekli bezel- yeler oluşur %25 oranla beyaz çiçekli bezelyeler oluşur Çiçek rengi ile ilgili yapılan 3 çaprazlamanın sonuçlarına göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Mor çiçek geni beyaz çiçek geni üzerinde baskındır. B) 1. çaprazlamada bezelyelerden en az biri homozigot baskındır. C) 2. çaprazlama sonunda oluşan bezelyelerin hepsi heterozigottur. D) 3. çaprazlamada 2 çeşit genotip ortaya çıkmıştır.