Enerji Akışı ve Madde Döngüleri Soruları

J 1 ? Yayıncılık 4. DENEME 35. 1. Denitrifikasyon bakterileri 11 Nitrifikasyon bakterileri III. Fotosentez olayı IV. Yıldırım ve şimşek Yukarıdakilerden hangileri azotun atmosfere tekrar dönmesine neden olur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II Il ve IV E) III ve IV

3 Doğadaki azot döngüsündeki doğal bütünlüğü; 1. üretici otçul tüketici ilişkisinin bozulması, II. atmosferdeki şimşek ve yıldırım gibi elektriksel boşal- ma, III. bakterilerin canlı çürüklerini ayrıştırması, IV. tarımda azotlu gübre kullanımın artması süreçlerinden hangileri bozar? A) I ve II B) I ve IV D) II ve IV C) II ve III E) III ve IV

12. Aşağıda su döngüsü ile ilgili dört kavramın açıklaması veril- miştir. Havadaki nemin sivi ya da kati hale gelmesi durumudur. Bulutlardaki suyun katı ya da sivi halde yer yüzüne geri dön- mesi olayıdır. Kar, buz erimesi ve yağışla oluşan suların ya da kaynak sula- rinin eğim doğrultusunda akışa geçmesidir. Güneş enerjisi sayesinde suyun sivi halden gaz haline geç- mesi olayıdır. Atmosferdeki nemin yaklaşık %90'ı bu yolla sağlanır. Buna göre, verilenler arasında aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ilgili açıklama yoktur? A) Yağış B) Terleme C) Yoğuşma D) Buharlaşma E) Yüzey akışı

7 "Mercan resifleri, Dünya'daki en karmaşık ve en zen- gin beslenme alanlarındandır. Tuzlu sularda yaşayan balıkların yaklaşık üçte biri, mercan resiflerinde besle- nir. Mercan resifleri bulundukları okyanuslarda diğer canlı türleri için birer barınma ve besin kaynağıdır." Parçaya göre mercan resifleriyle ilgili, aşağıdaki nitelemelerden hangisi yapılabilir? A) Kara biyomu B) Abiyotik etmen D) Ekosistem C) Ekosfer E) Bitki örtüsü

S11. Besin zincirindeki enerji aktarımı piramit şeklinde bir model ile ifade edilir. Üçüncü Beslenme Seviyesi (Etçiller ) kalori 10 kalori İkinci Beslenme Seviyesi (Otçullar ) 100 kalori Birinci Beslenme Seviyesi ( Bitkiler ) Enerji Piramidi Besin zincirinde enerjinin bir seviyeden ( gruptan ) diğerine yalnızca %10 oranında aktarılabilmesinin nedenini açıklayınız.

S8. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız. ekosistemlerin tek enerji kaynağıdır. Yeryüzüne gelen güneş enerjisinin büyük bir kısmı tarafından tutulmakta ve fotosentez yolu ile kimyasal enerjiye çevrilmektedir. Otçullar, aldıkları enerjiyi bünyelerine alarak yaşamsal faaliyetlerini sürdürürler. ..... de otçulların bünyelerinde depo ettikleri enerjiyi onları avlayarak kendi bünyelerine alır. Ekosistemlerin çoğunda enerjinin önemli bir kısmı tarafından kullanılır. Canlılar tarafından kullanılan enerjinin bir kısmı çevreye olarak yayılır.

Enerji kaynakları kullanımlarına göre yenilenebilir ve yeni- lenemeyen enerji kaynakları olmak üzere ikiye ayrılır. Fosil yakıtlar ile radyoaktif elementlerden oluşan yenilenemeyen enerji kaynakları, kullanıldıkça biter ve normal şartlarda bun- ların yenilenmesi çok uzun zaman alır. Yenilenebilir enerji kaynakları ise adından da anlaşılacağı üzere kısa sürede kendini yenileyebilme özelliğine sahiptir. Bu kaynakların uzun bir gelecekte tükenmeden kalabileceği öngörülmektedir. Buna göre, aşağıda verilen enerji kaynaklardan hangisinin tükenebilir olduğu söylenemez? B) Petrol A) Taş kömürü D) Doğal gaz C) Rüzgâr E) Nükleer

20. Bitki ve hayvan türlerinin bulunduklar ortamın iklimine uyum sağlama sürecine girmelerine adı verilir. 21. Biyolojik çeşitliligi tehdit eden insan kaynaklı faktörlere faktorler adı verilir. 22. Ekosistemi oluşturan canlı ögeler... gibi öğelerdir. 23. Ekosistemi oluşturan canlı öğeler içerisinde yer alan içinde bakteri ve mantar gibi canlılar yer alır.

21. Aşağıdaki şemada ekosistemdeki enerji akışı ve- rilmiştir. Kullanılmayan enerji Isi Isi 1 Birincil ikincil Üreticiler Enerji tüketiciler Enerji Enerji tüketiciler akışı akışı akışı Ayrıştırıcılar ani- <ta- Isi dan Bu şemada verilenler göz önünde bulundurul- duğunda aşağıdakilerden hangisinin doğru ol- duğu söylenemez? A) Enerji akışı döngü hâlindedir. B) Enerjinin büyük bir kısmı bitkilerde bulunur. C) Çekirgedeki enerji, yılandan daha fazladır. D) Mantarlar, ayrıştırıcıları oluşturmaktadır. E) Şahin ikincil tüketici grubunda yer almaktadır.

16. I. Canlıların solunumu II. Maddelerin yanması III. Organik maddelerin oksidasyonu IV. Klorofilli canlıların fotosentez yapması V. Yerden belli bir yükseklikteki atmosferdeki suyun fotolizi Yukarıdakilerden hangileri atmosfere oksijen sağ- layan kaynaklardır? behic son A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) III ve V E) IV ve V

11. Azotun bazı süreçlerden geçerek canlılara aktarılması ve daha sonra tekrar atmosfere dönmesine azot döngüsü denir. İnsanın azot dolaşımına müdahalesi, döngüyü önemli ölçüde bozarak atmosfere salinan azot miktarının artmasına neden olmuştur. Buna göre, I. yüzey sularının aşırı kullanımı, H. tarım arazilerinde inorganik gübre kullanımının art- masi, III. endüstri faaliyetlerinin artması, IV. turizm faaliyetlerinin gelişimi gibi durumlardan hangileri insanın azot döngüsüne olan olumsuz bir etkisidir? AJ Yalnız B) Yalnız IT C) Yalnız III D) II ve III E) III ve IV

3. Karbon döngüsüyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Karbonun büyük kısmı karbondioksit şeklinde bulu- nur. B) Karbondioksit, günlük ve mevsimlik sıcaklıkların aşırı yükselmesi ve düşmesine engel olur. C) Denizler ile atmosfer arasında hızlı bir karbon alışı verişi vardır. D) Denizler, atmosfere oranla elli kat fazla karbon içe- rir. E) Karbondioksit, fotosentez için oldukça önemlidir.

6. Bir c 3. . Karaca • Sincap şan türle oldu Gelincik • Samur HIZ VE RENK YAYINLARI Bun den lot Yukarıda verilen hayvan türlerinin yaşadığı biyom alanı aşağıdakilerden hangisidir? n A) Tundra A) BY B) lliman çayır e e) Yapraklarını döken orman D) Savan DI E) E) Step

Isinma - Yukselme E) Basınç - Rüzgâr - Nemlilik Raunt 11. Madde döngüleri ile ilgili olarak aşağıda belirtilen süreçlerden hangisi su döngüsü sürecinde ger- çekleşen bir durum değildir? A) Yüzey sularının buharlaşması B) Bitkilerin terlemesi C) Havada asılı olan aerosollerin yeryüzüne düşmesi D Bakterilerin canlı çürüklerini ayrıştırması E) Su buharının yoğunlaşarak bulut ve sis oluşturması

13. Karalardan erozyon yoluyla denizlere karbon gelir. Bu karbon kabuklu deniz canlılarından oluşan orga- nik karbon, karbonat ve bikarbonatlarla birlikte deniz tabanlarındaki tortullarda birikerek çok uzun bir süre döngüye katılmaz. Bu nedenle deniz ve okyanuslar karbonun depolandığı yerlerdir. i Buna göre deniz ve okyanus tabanlarında biriken karbonun karbon döngüsüne katılımı aşağıdaki- lerden hangisiyle gerçekleşir? A Al Volkanik faaliyetler B) Epirojenez C) Buharlaşma D) Gelgit olayı E) Tsunami olayı 14

B PLM/010/21 Aşağıdakilerden hangisi azot döngüsü ile ilgilidir? A) Bitkilerin bünyelerinde karbon depolamalar B) Hayvanların solunum yapması C) Su buharının güneş ışınlarının etkisiyle parcalanması D) Volkanik patlama ve yıldırımlar ile nitrat tuzlarının oluşması E) Deniz hayvanlarının kabuk bağlaması