Kavram Soruları

TYT 14. 12. Farabi'ye göre, örneğin "Üçgen, iç açıları toplamı 180 derece olan üç kenarlı şekildir." tanımı, üçgen kavramının özünü verir, ancak o kavramın var olmasını zorunlu kılmaz. Bir şeyin özü sadece "Bu nedir?" sorusunun cevabıdır ve şeyler özünde varlıklarını barındırmaz. "Varlığı zorunlu varlık" olmadıkça her öz, sadece bir kavram olarak kalır ve gerçekleşmez. Dolayısıyla üçgen vb özü veya neliği olan, ancak gerçekliği olmayan bir kavramken insan, hayvan, ağaç ve benzeri kavramlar ise varlığını sonradan elde etmiş mümkün varlıklardır. Bu durumda onları varlığa getiren bir varlık; özünde var olmayı içeren, yani var olmaması düşünülemeyen zorunlu bir varlık olmalıdır. Tek olan bu varlık da, var olmak için başka bir varlığa ihtiyaç duymayan Tanrı'dır. Parçaya dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? Tümel kavramlar gerçekliği olmayan adlardan ibarettir. B) Tümel kavramlar, gerçekliği olmayan dilsel yapımlardan ibarettir. Ø Tanrı dışındaki kavramlar, gerçekliği mümkün veya gerçekliği olmayan adlardan ibarettir. D) fümeller, neliği ve gerçekliği olan kavramları ifade eder. E) Tanrı kavramı, özü olan, ancak gerçekliği olmayan bir kavramdır. 13. 15-17. Yüzyıllar Galilei, F. Bacon ve Descartes gibi bilim adamı ve düşünürlerin Skolastik dönemin bilim üzerindeki etkisini kırdıkları yüzyıllar olmuştur. Galilei "Felsefe bu büyük kitapta yazmaktadır; evren matematiğin dilinde ve karakterleri üçgenler, daireler ve diğer geometrik figürlerdir." demiştir. O çalışmalarında Skolastik dogma ye otoritalan

i 3 11. Filozof olmak, mevcut bilgi hakkında düşünmek, kendin sorgulamak ve mevcut bilgiyi yeniden dikkatlice irdeleme demektir. Buna göre insan sahip olduğu bilgileri tekrar tar. tışma konusu yaparak, kendi düşüncesi üzerine bir dönüş hareketi yapar. Dolayısıyla felsefi düşünmek felsefede bilginin ilk aşamasını değil, ikinci aşamasını dikkate almak demektir. Bu parçada felsefenin hangi özelliğinden söz edilmiş- tir? A) Tutarlı olması B) Refleksif olması C) Evrensel olması D) Sistemli olması E) Eleştirel olması Niñor Soufou noinin

12. Kadere teslim olmuş bir insan, günlük hayatında karşılaş- tığı her güçlükte tedbir almak yerine “Kaderim böyleymiş." diyerek seyirci kalabilir. Bu parçada açıklanan kişinin anlayışı aşağıdaki felse- fi yaklaşımlardan hangisine uygundur? A) Otodeterminizm B) Indeterminizm C) Fatalizm D) Determinizm E) Liberteryanizm 7

11. Marx'a göre dünyadaki değişme mekanik olarak değil, diya lektik yasalara göre (tez, antitez ve sentez), ani sıçramala yoluyla gerçekleşir. Bu değişim sürecinde madde biçin değiştirir. Böylelikle madde birbirinden nitelik bakımındar farklı varlıkları meydana getirir. Nasıl doğada maddi olar düşünsel olanı belirliyorsa, toplumda da üretim biçimi kül- türel, siyasal ve ekonomik yaşamı belirler. Buna göre insan eylemlerinin başlıca yönlendiricisi ekonomik yapıdır. Bu parçada görüşleri verilen özgün yaklaşım aşağıda- kilerden hangisidir? A) Mantıksal pozitivizm B) Diyalektik materyalizm C) Pragmatizm D) Fenomenolo 1 E) Diyalektik idealizm C

12. "Masa" kavramının herhangi bir nesnel gerçekliği yok- tur. Bu kavram, insanların masa şeklindeki pek çok nes- neye koydukları bir isimdir. Bu parçada örneklendirilen Hristiyan felsefesine ne ad verilir? A) Rasyonalizm B) Kavram realizmi C) Nominalizm A) ( D) Konseptüalizm E) Empirizm

(15.) Doğadaki modelleri inceleyip bu tasarımları taklit ederek ya da bunlardan ilham alarak insanların problemlerine çözüm getirmeyi amaçlayan biyomimetik, teknoloji, 92- nat, mimari, yapay zeka, nanoteknoloji, robotik, endüstri, askeri araştırmalar ve ulaşım gibi alanlarda kullanılmak- tadır. Biyomimetiğin ana teması, doğadan model, õlçu ve akıl olarak öğrenecek çok şeyimiz olduğudur. Çünkü doğa, insanlar için bir akıl hocası ya da fikir kaynağıdır. Örneğin, uğurböceğinin kanatları vücudundan çok daha geniş olmasına rağmen açılıp kapanırken mükemmel bir uyum sergilemektedir. Bilim insanları buradan ilhamla robotlar, uydu antenleri ve mikroskobik tibbi cihazlar için alternatif tasarımlar geliştirmektedir. Bu parçaya göre aşağıdaki yargılardan hangisi bu parça için "karşı tez" oluşturur? A) Mutlak kesinlik hiçbir zaman bilinemez. B) Bilimin geliştiği dönemde felsefeye gerek yoktur. C) insanın hayal etme gücüne sınır konulamaz. D) Bilinebilecek her şey bilindiği için yeni bir şey aramak gereksizdir. E) Edindiğimiz bilgiler arttıkça bilinebilir şeyler de orantılı olarak artar.

7. Önermeler yapıları bakımından basit ve bileşik olarak ikiye ayrılır. Bu sınıflandır- madaki ölçüt önermenin belirttiği yargi- sn niceliğidir. 11. Buna göre, aşağıdaki önermelerden hangisinin belirttiği yarginin niceliği diğerlerinden farklıdır? A) Bazı öğrenciler çalışkan değildir, By Istanbul kuſtür başkentidir. © Ayşe öğrencidir. Dy Felsefe tüm bilimlerin temelindedir. E) Doğa bilimleri sosyal bilimlerden da- ha kesindir. 12.

Çöz öğren colll İlk Çağ filozofunu uğraştıran bir sorun, günümüz filozof- larını da uğraştırabilir. Yukarıdaki belirlemeye göre, aşağıdakilerden hangisi vurgulanmak istenmiştir? A) Felsefede amacın kesin bilgiye ulaşmak olduğu B) Felsefede soruların farklı olduğu C) Felsefenin açıklamalarında bitmişliğin olmadığı D) Felsefenin bulgularının biliminkilerden farklı olduğu E) Felsefenin, bilimsel bilgi sonuçlarından yararlandığı

bir yargiya Etkinlik Aşağıdaki tabloda yer alan tanımların karşısına ifade ettiği kavramı yazınız. Kavram Tanım Aed yüretme 2. "Tem atılan bir sonra kall 10 metre müş 'Yin Temel ulaşmış mantie dogruss Akil denge a. bir di yürü çer Bir veya birkaç önermeden yeni bir önermeye ulaşmaktır. Önermenin ilişkilendirildiği nesneye, olaya ya da duruma uygunluğuna Doğruik depen bağlı olarak doğru ya da yanlış değerini almasıdır. Akıl yürütmenin, akıl ilkelerine ve mantık kurallarına uygun olarak yapıl- Italilik masıdır. Önermelerin biçimiyle ilgili olarak doğruluk değeri almasıdır. Oncüllerin doğru olması durumunda sonucun da zorunlu olarak doğru ol- Geceltic masıdır. Önermenin ilişkilendirildiği nesneye, olaya ya da duruma uygun olmasıdır. Bibi Deargu Bir yargı bildiren, doğru ya da yanlış değer alabilen ifadelerdir. önerme Akıl yürütmede önermenin ya da önermelerin çelişkili olmamasıdır Öncül durumundaki önermelerden elde edilen önermedir. Bilgi ile nesnesi arasındaki uygunluktur. Akıl yürütmede sonucun öncüllerden zorunlu olarak çıkarılmaması ya da Tutasiale öncüllerin sonucu desteklememesi, doğrulamamasıdır. Önermenin gerçeğe ya da ilişkilendirildiği nesneye uygun olmamasıdır. Akıl yürütme işleminde kanit, gerekçe durumundaki önerme ya da öner- melerdir. Sonra Doğru Yanlis Oncol

TYT 11. Paradigmaların terk edilmesi için çözmekte başarısız olduğu problemlerin sayısının çoğalması gerekir. O zaman bu problemleri eskisinden daha yalın, daha doyurucu bir biçimde çözen yeni bir paradigma oluşur ve eski paradigma terk edilir. Kuhn bu parçada sözü edilen “paradigma" kavramıyla aşağıdakilerden hangisini dile getirmektedir? A) Bilimin deney ve gözlem yöntemini B) Bir dönem için geçerli kabul edilen bilimsel görüşü C) Bilimdeki akıl dışı ögelerin varlığını DSözülebilen ve kanıtlanabilen bilimsel kuramları 5 Bilimin bir ürün olarak görülmesini

12. Bir ebe nasıl var olan bir bebeğin dünyaya gelmesine yardımcı oluyorsa, öğretmen de öğrencisinin zihninde do- ğuştan var olan bilgiyi gün ışığına çıkarmasına yardımcı olur. Ona yeni bir şey öğretmez, bilgiyi yoktan var etmez. Sokrates bu düşüncesiyle aşağıdakilerden hangisine ulaşmaya çalışmıştır? A) Değer yargılarına kayıtsız şartsız inanmanın yanlışlığı B) İnsanların aslında hiçbir şey bilmediği C) Doğru bilginin ölçütünün sezgiler olduğu D) Bir şeyi bildiğini sanan kimseyi sorgulayarak onun gerçekte bir şey bilmediğini ispatlama (E) Doğru bilginin ölçütünün akıl olduğu 3 Diğer sayfaya geçiniz. 3

14. Ontolojik kanıta göre Tanrı en mükemmel varlıktır. Tan- ni hem zihinde hem de zihnin dışında vardır. Tanrı'nın zihnin dışında olmadığını kabul etmek, mükemmel ol- duğunu kabul etmek ile çelişir. O halde Tanrı vardır. Ontolojik kanit, Tanrı'nın varlığına ilişkin farklyyak- laşımlardan hangisine aittir A) Teizm B) Ateizm C) Agnostisizm Old Panteizm E) Deizm

SINIF: NO: 9. Aşağıda verilen, felsefenin bireysel ve toplumsal işlevlerinden hangisi diğerlerinden farklıdır? A) Felsefe insanlara sorgulama becerisi kazandırır. B) Felsefe insanın kendini tanımasına yardım eder. C) Felsefe kendi deneyimlerimiz üzerine düşünme sağlar. D) Felsefe toplumsal sorunlara yönelik duyarlılık kazandırır. E) Felsefe karşılaşılan sorunlara farklı yönlerden bakabilmeyi sağlar.