Bilim Felsefesi Soruları

14. Bir bilim insanı bazı vitamin karışımlarının kullanımının kanser tedavisinde yararlı olduğu varsayımını ileri sürü- yor. Fakat yıllar boyunca yaptığı çalışmalar, kullandığı vitamin karışımlarının tedavi sürecinde herhangi bir ya- rarı olduğunu göstermiyor. Bu durumda, söz konusu araştırmacının varsayımına sahip çıkmaya devam etme- sinin bilimsel çalışmalarının devamı için bir motivasyon gerekçesi olabilir. Ancak bilgisel gerekçesinin oluşma- dığı kesindir. Bu parçaya göre bir varsayımın bilgisel gerekçesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Nesnel olarak sınanabilmesi B) Herkesin doğru kabul etmesi C) Hiçbir kuşku ve çelişki içermemesi D) Mevcut bilimsel bilgilerle tutarlı olması E) Karşılaşılan problemi çözmesi DENEME - 18 110

11. Bilim felsefesi, bilimin doğasını, kapsamını, sinırlarını, yöntemini, bilimsel bilginin yapisını ve özelliklerini, bi- limsel kuram ile gerçeklik arasındaki ilişkiyi felsefi bir tavırla araştırır. Bilimsel felsefe ise bilimin yöntemini kullanarak felsefeyi bilimsel hâle getirmek ister, Buna göre bilim felsefesi için, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? SINUE A) Bilimin, sınır ve kapsamını araştırmak B) Felsefenin yönetimini deney ve gözlem yapmak C) Bilimler üzerine düşünüp yorum yapmak D) Bilimlerden çıkan sonuçları sorgulamak E) Bilimsel bilginin yapısını eleştirmek

"Ben yanılmış olabilirim ve sen haklı olabilirsin. Ortak bir çaba sonucunda belki doğruluğa biraz daha yaklaşabiliriz." Popper'ın bu özdeyişi, bilginin en çok hangi yönü ile ilgilidir? A) Kaynağıyla B) Sınırlarıyla C) İşleviyle D) Ögeleriyle E) Değeriyle

15. Diyelim ki, çocuğumuza okulda öğretildiği gibi, suyun 100 santigrad derecesinde kaynadığının bilimsel bir yasa olduğuna inanmakla işe başlıyoruz. Orier Bu- 1. Bu araci ulan- Doğrulayıcı durumlar ne denli çok olursa olsun, bunu kanıtlamaya yetmez, ama geçerli olmadığı durumları arayarak, bunu sınayabiliriz. (...) Hayal gücümüzü yeterince işletirsek, çok geçmeden, suyun kapalı kaplarda 100 santigrad derecede kaynamadığını keşfederiz. Bu açıklama, aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir? A) Platon'un idea kavramıyla B) T. Kuhn'un paradigma kavramıyla Heisenberg'in belirsizlik ilkesiyle D) Reihenbach'ın doğrulanabilik ilkesiyle E)) K. Popper'ın yanlışlanabilirlik ilkesiyle

13) “Ben yanılmış olabilirim ve sen haklı olabilirsin ve ortak çaba sonucunda belki doğruluğa biraz daha yaklaşabiliriz." (K. Poper) Bilimsel bilgilerin doğruluğu konusunda böyle düşünen Karl Poper, aşağıdaki yargılardan hangisinin doğruluğunu destekler? A) Her bilimsel kuram aksi iddia edilinceye kadar doğrudur. B) Deney ve gözlem yoluyla ispatlanmış bir bilimsel bilginin doğruluğu asla değişmez. C) Bilimsel doğruların kesinliği zamanla değişmez D) Bilimsel önermelerin doğruluğunun ölçütü akıl değil olgulardan E) İnsan yanıldığı için doğru bilgiye asla ulaşılamaz.

13, M. Planck fizik öğrenimi için üniversiteye başvur- duğunda (Newton mekaniğinin egemen olduğu kla- sik fizik dönemi) dönemin büyük fizikçisi Helmhotz "Fizik biliminde artık yapılacak fazla bir şey kalma- mıştır, ilerlemeye açık başka bir bilim dalını seçsen daha iyi olur." demiştir. Ama Planek fizik biliminde okuyarak XX. yüzyıl başlarında klasik fiziği sarsan enerji ve radyasyon üzerindeki çalışmalarıyla kuan- tum teorisinin temellerini atan bir devrimci olmuştur. Bu paragraftaki açıklama, bilime farklı yaklaşım- lardan hangisinin görüşüne bir kanıt olabilir? A) Mantıkçı pozitivizmin B) Etkinlik olarak biliminin C) Klasik bilim anlayışının D) Bilimsel felsefenin E) Skolastik bilim görüşünün Aaiulaylar olsun ürfen

Bilimsel bilgi deneysel çalışmalar ile birlikte olağanüstü sonuçlara ulaşmıştır. Canlı organizmaları kopyalama, uzaya araç gönderme, kalp nakli yapma gibi uygulama- lar bu gelişmenin boyutlarını göstermektedir. Artık gü- nümüzde bilim, gün geçtikçe yeni aşamalara, ufuklara ve gelişmelere ulaşmaktadır. Bilimin sunduğu bilgilerle dünyamızı yeni icatlar, araçlar ve değişmelerle kuşat- maktadır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bilimsel bilgi için doğrudur? A) Birikimsel olarak ilerleyerek yeni açılımlar getirdiği B) Teknik bilgi sayesinde ortaya çıkmıştır. C) Kendi içinde mantıksal bir tutarlılığa sahip olduğu D) Sonuçlarının insanlığın mutluluğuna katkıda bulun- duğu E Nesnel bilgilerin herkes için aynı sonuçlar doğurduğu

12. Pazara çıkan bir kişi elma tezgâhinın üzerindeki elmalardan birkaçını inceledikten sonra, diğer elmaların da bu incele- diği elmalar gibi olması gerektiğine karar vererek satıcıyla pazarlığa girişir. Peki, bu akıl yürütme, geçerli bir akıl yü- rütme midir? Aslında hayır. Çünkü eve geldiğinde kesekâ- ğıdında, beklediğine uymayan biçimsiz veya çürük bir el- mayla karşılaşma ihtimali çok yüksektir. Bu durum doğada gözlem yapan bilim insanının başına da gelebilir. Örneğin her gün doğuyor diye Güneş'in yarın da kesinlikle doğa- cağının bir garantisi var mıdır? Bu örneği savunan filozofun, pozitivist bilim anlayışı- nın kullandığı tümevarımsal yöntemde karşı çıktığı te- mel ölçüt, aşağıdakilerden hangisidir? A) Açıklanabilirlik B) Yöntemlilik C) Uygulanabilirlik D) Doğrulanabilirlik E) Sınanabilirlik MORE YAYIN

ar var olmak için ayı olmalars cda olmamalan da mümk Bu parçaya göre, Farabl'nin "varlığın neliği" konusundaki yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir? sinir A) A) Varlik oluştur. B) B) Varlik varoluştur. C) Varlik Teleadir. D) D) Varlikmaddedir. E) Varlık madde ve ideadır. 12. 20. yüzyılın önemli felsefe akımlarından hermeneutik, insa- hin söz ve eylemlerinin oluşturduğu ürün ve yapıların anla- mina yönelik bir yorumlamadır. Gadamer ile felsefi bir akıma dönüşen hermeneutik, hakikat arayışı olarak görülür. Her- meneutik, felsefenin konusu ve problemlerini tarihsel-kültü- rel gerçeklik ile olan bağlantısıyla ele alınmasını salık verir. Hiçbir yöntemin yorumlayanın tarihselliğini aşamayacağını belirten bu akım, felsefi metinleri anlama ve yorumlamanın tarihsel boyutundan söz eder. Bir metnin anlamının yazarı- nin düşündüğü boyutların ötesine geçtiğini ve içerdiği doğru anlamı bulmanın mümkün olmadığını savunur. Bu parçadan hareketle, Hermeneutik yaklaşımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Felsefi metinleri bütün yönleriyle açıkladığı B) Felsefi metinleri çağın koşullarına göre değerlendirdiği C) Felsefi metinleri anlamada pratik çözümler sunduğu D) Felsefi metinlerden ön yargıdan uzak anlamlar çıkardığı E) Felsefi metinleri günlük yaşama uyguladığı BAŞARI TEKNİK YAYINLARI

15. Bilim insanlarının dünyada ya da evrendeki olayları açıklamak için kullandıkları kuramlar ya da bilim- sel yasalar çerçevesidir. Olguların açıklanmasında önerdikleri bilimsel modellerdir. Örneğin, Darwin'in evrim kuramı, Batlamyus'un yer merkezli evren ku- ramı örnek olarak verilebilir. Bu parçada tanımı yapılan bilim kavramı aşağı- dakilerden hangisidir? A) Teori B) Deney C) Varsayım D) Paradigma E) Yasa

gi kavram us C) Metafizik B) Değişim A) Arkhe E) Doğa D) Paradigmi 15. Popper'a göre “Bütün kuğular beyazdır” önermesi doğrulayabilmek için dünyadaki bütün kuğuları bularol gözlemlemek ve beyaz olduklarını ispatlamak gerekir Bunu başarmak çok güçtür. Bunun yerine, bir tane si- yah kuğu bulunursa ,"Bütün kuğular beyazdır” önerme- si geçerliliğini kaybetmiş olur. Parçaya göre, Popper' in açıklamak istediği yöntem aşağıdakilerden hangisidir? A Analoji By Doğal gözlem Yanlışlanabilirlik (D) Paradigma E) Hipotez Diğer sayfaya geçiniz

C 12. Bilim yaşamla iç içe olduğundan insan yaşamının konforunu arttırabildiği gibi insan için bir yıkım aracı da olabilir. Örneğin; bilimsel çalışmalar sonucu geliş- tirilen röntgen cihazı, bir hastalığın tedavisinde fayda sağladığı gibi yanlış ya da gereksiz kullanımı yüzün- den alınan radyasyon da ciddi bir hastalığı başlata- bilir. Bu parça aşağıdakilerden hangisini vurgulamak- tadır? AT Bilimsel yöntemi BY Bilimsel teoriyi c) Bilimin değerini D) Bilimsel gözlemleri E) Bilime farklı yaklaşımları

Akıl yürütme işlemi bir kanıtlamadır, akıl yürütmede ön- cülerin doğru kabul edilmesi sonucu zorunlu kılar. İn- sanlar düşünürken, bir çıkarım yaparken bazı yöntemler kullanırlar. Bu yöntemler, aslında bilimsel düşünme yön- temleridir. Örneğin, sonucun öncüllerden zorunlu çıktığı bir akıl yürütme formu vardır. Bu form yeni bilgi vermez, daha çok bilgileri çözücü ve açığa çıkarıcı özelliği ile ge- nelden özele veya genelden genele gider. Parçada bahsedilen kavram aşağıdakilerden hangi- sidir? A) Tümdengelim B) Tümevarım C) Anoloji D) Temellendirme ET Gerçeklik o YAYINDA TEK

Hegel'e göre, başlangıçta sadece Geist yani mutlak ruh vardır. Bu, varlığın tez aşamasıdır. Geist kendini tanımak ister ve kendisini açar, dışa vurur. Böylece kendisine yabancılaşarak kendisini doğada gerçekleştirir. Bu, varlığın antitez aşamasıdır. Ancak gerçeklik kazanan Geist, özgürlüğünü yitirmiştir. Geist, tekrar özgürlüğünü kazanmak için önce tek tek insanda; sonra sırasıyla aile, toplum ve devlette ortaya çıkarak özgürlüğüne kavuşur. Geist; en yüksek aşamada kendisini sanat, din ve felsefede gerçekleştirir. Hegel'in bu parçada yer alan görüşleri aşağıdaki felsefi akımlardan hangisiyle paralellik gösterir? A Materyalizm B) Nihilizm C) Realizm D) Fenomenoloji E) İdealizm

gu tu ne tolustur urton yopaduo duygular uni 15. Bilimi, bir ürün ya da sonuç olarak değil, bir etkinlik kurulmupla olarak gören Toulmin; bilimin yine de yalnızca, bilim insanlarının merak ve araştırma güdüleri ile açıkla- namayacağını savunur. Ona göre bilimsel etkinlik, otto tarihsel ve sosyal ihtiyaçlar ve koşullara bağlı olarak seyreder. Hatta bu değişkenlerle ortaya çıkan sorun- dayanan ların aşılması, bilimsel uğraşın itkisidir. Bu paragrafa göre Toulmin'in, bilimsel faaliyete yüklediği işlev aşağıdakilerden hangisidir? A) Yaşamı anlamlandırmak 5), Olay ve olguları açıklamak C) İnsanı değerli hale getirmek D) Problemleri çözmek E) Gizemleri açıklamak Sanata eser Alidir in n cuyle de 12 a Diğer sayfaya geçiniz.

12. Pa azara çıkan bir kişi elma tezgâhının üzerindeki elmalardan hirkacını inceledikten sonra, diğer elmaların da bu incele- diči elmalar gibi olması gerektiğine karar vererek satıcıyla nazarlığa girişir. Peki, bu akıl yürütme, geçerli bir akıl yü- rütme midir? Aslında hayır. Çünkü eve geldiğinde kesekâ- äidinda, beklediğine uymayan biçimsiz veya çürük bir el- mayla karşılaşma ihtimali çok yüksektir. Bu durum doğada gözlem yapan bilim insanının başına da gelebilir. Örneğin her gün doğuyor diye Güneş'in yarın da kesinlikle doğa- cağının bir garantisi var mıdır? Bu örneği savunan filozofun, pozitivist bilim anlayışı- nin kullandığı tümevarımsal yöntemde karşı çıktığı te- mel ölçüt, aşağıdakilerden hangisidir? A) Açıklanabilirlik Y Uygulanabilirlik BXYöntemlilik D) Doğrulanabilirlik E) Sinanabilirlik