Felsefe Soruları

2 16. 14. Devleti "modern bir devlet" yapan unsur, egemenli- ğinin meşruluğudur. Aslında her devlet bir anlamda egemendir. Ancak bazen bu egemenlik meşru bir zeminde yer almaz. Örneğin, totaliter devletlerde ol- duğu gibi, halkın rızasına dayanmaz, yöneticiler keyfi davranır. Oysa modern devlette egemen olanlar, hal- kın temsilcileri aracılığıyla yaptığı kanunlarla sınırlı- dırlar. Gerektiğinde halk tarafından değiştirilebilirler. Parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmakta- dır? A) Meşruiyetin her dönemde önemli olmadığı B) Modern devletin zorlu süreçler sonucunda ortaya çıktığı C) Modern devletin egemenliğinin daha uzun süre- ceği D) Halkın her zaman devlet yönetiminden uzak olduğu Modern devletin demokratik bir işleyişinin olduğu 32

ZI 15. Mantıkçı pozitivizmin benimsediği bilim görüşü, pozitivizmin de ileri sürdüğü tümevarim yöntemine dayanır. Günümüzde klasik bilim görüşü olarak da bilinen bu görüşte bütün bilimler birbirleriyle ilişkilidir. Olgular üzerinde yapılan deney ve gözlemlerle bilim birikimsel olarak ilerler. Bilim insanının çalışmaları sonucunda ortaya çıkan ürün (bilimsel yasa). olguya dayanarak mantıksal ve dilsel olarak doğrulanabilir genel bir önermedir. Bu görüş ürün odaklıdır. Felsefe görüşlerinde ise felsefeye, bilimsel bilgi alanlarında ortaya çıkan bilgilerin anlamlarını açığa çıkarma görevi verilmiştir. Felsefe, onlara göre bu ilişkileri dilsel ve mantıksal açıdan çözümlemeyle uğraşmalıdır ve metafiziksel önermeleri içeren boş tartışmalardan kaçınmalıdır. Buna göre klasik bilim görüşüne ilişkin aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bilimsel bilgiler nesnel ve olgusaldır. B) Bilim ve bilimsel bilgiler birikerek ilerler. C) Olgusal olarak doğrulanmayan önermeler anlamsızdır. D) Felsefe metafizikten uzak durmalı ve mantıksal çözümlemeler yapmalıdır. E) Bilimsel etkinliğin yöntemi tümdengelimsel yöntemdir. 5 Diğer sayfaya geçiniz.

15. Sanata bilgi açısından bakıldığında, her ciddi vs büyük sanat eserinde bir düşünsel bildirinin bulun- duğu görülür. Sanat, bu bildiriyi sanatsal bir dille, hayal gücü ve imgelerle, öznel olarak yapar. For sefe ise akla dayalı, kavram dilini kullanır, sanatın varlık alanı, güzellik, yüce, hoe gibi estetik değer lerdir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada yer verilen düşüncelerden biri değildir? A) Her sanatsal eserde düşünsel bir bildiri vardır. 7. "Hepini. olmayın Ayette mana a B) Sanatçı, eserlerindeki bildiriyi sanatsal bir dille ortaya koyar. A) Allah B) Ang C) Her sanat eseri ozneldir. D) Akla dayalı kavram dilini kullanan felsefe, yüce, hoş gibi estetik değerleri araştırır. C/ kura D) DON E) Sem E) Felsefe, sanatın varlık alanını inceler. - 14

TYT YAL BİLİMLERTESTİ 15. Descartes'a göre, bilgi sağlam temellere dayanmalıdır. Te- mel bir kez sağlam atıldıktan sonra geri kalan bilgi, bu sağ- lam temelden birtakım mantıksal çıkarımlarla elde edilir. Te- meli sağlam olmayan bina nasıl her an çökmeye eğilimli ise, in iler- , belir- oldu- rçeve- imaya canıtın klı te- aynen bunun gibi çürük temeller üzerine bina edilmiş bir bil- gi sistemi de çökmeye mahkumdur. Descartes, bilgimizin temelini sağlam kılan şeyin. sarsılmaz bir kesinlikle inandı- ğımız ilk ilkeler olduğunu belirtir. Peki, kendisinden şüphe edilemeyecek bu ilk ilkelere nasıl ulaşılacaktır? Descartes bu arayışta şüpheyi, kesin apaçık doğrulara ulaşıncaya ka- dar bir kılavuz olarak kullanır. ndığı- yaya dıkla- D n kul- Descartes'ın parçada sözü edilen düşünme biçimi aşa- ğıdakilerden hangisiyle ifade edilmektedir? ilir? tur. A) Rölativist düşünce B) Septik düşünme r. C) Pozitivist düşünme D) Metodik şüphecilik dir. E) Eleştirel akılcılık

3. Tanrı, evrenin kendisidir. Evrende var olan her şey, aslinda br bütün olarak Tanrı'yı oluşturur. İnsan da Tanrı'nın bir parçasıdır. Tanrı her şeydir ve her şey Tanrı'dır. Tanrı, nesnelerin dışında değil, içindedir. Bu parçadaki görüş aşağıdaki din felsefesi. yaklaşımlarından hangisine uygundur? A) Teizm B) Ateizm C) Agnostisízm D Panteizm E) Deizm

14. Asinda ahlak ve ahlaksal olay yoktur. Yalnızca yaşadığı- mız olaylann toplumun bize öğrettiği bazı kurallara göre ahlak iddiasıyla yorumu vardır. Bu da bir yanılsama ve haksız bir dayatmadan başka bir şey değildir. F. Nietzsche bu sözleriyle hangi ahlak yaklaşımı an- latmaktır? A) Egoízm B) Pragmatizm Anarşizm D) Nominalizm E) Egzistansíyalizm

Varlıkların özünün ya da gerçekliğin bütünsel ve apa- çık bilgisine akıl, duyum ve deneyimlerle değil, insana özgü bir bilme yetisi olan sezgiyle ulaşılabilir. Sezgi, herhangi bir şeyi doğrudan doğruya yani dolaysız bir biçimde, araçsız kavrama yetisidir. 5. Bu paragrafta görüşleri verilen felsefi akım aşağı- dakilerden hangisidir? A) Entüisyonizm B) Empirizm C) Sensualizm D) Görüngü bilim E) Analitik felsefe

Deneme Kronometr 12. Ansan kalp gözünün açılması için, kalbini temizlemeli ve 9 kendini arzularının baskısından kurtarmalıdır. Bu da uzun ve çok yorucu bir çalışmayı gerektirir. Kalp gözü açılan kimse, dış dünyayı ve fizik ötesini daha iyi bilebilir ve bilgilerine değişmez bir dayanak bulur. 15. Bilginin doğı rak değil ke lanmasıyla ta uygulaya belirlenebi gulamaya test edere timız için dir. Bize Bu parçada yukarıda açıklanan görüşler hangi dü- şünüre aittir? time A) Fârâbî B) Kindî D) İbni Rüşd C) İbni Sînâ © Gazali Bu parç hangisi A) Bild B)

Felsefi tavır hayatı ve hayata dair her şeyi sorgulamayı ve görünenlerin ardındaki gerçeği aramayı gerektirir. Bu tavır felsefecileri diğer insanlardan farklı kılar. Sokrates bunu "Sorgulanmayan yaşam yaşamaya değmez." sözleriyle ifade ederken, Aristoteles yine insandaki bu sorgulamayı, merakını gidermeyi “Bütün insanlar doğası gereği bilmek ister." şeklinde anlatır. Bu doğası sayesinde insan hayatı anlamlandırır ve yaşamının farkına varır. Parçada anlatılanlardan hareketle filozoflar için aşağıdakilerden hangisi vurgulanmıştır? A) Sorunları çözme B) Eleştirel düşünebilme C) Analitik düşünme D) Evrensel olabilme E) Hakikati arama

11. 1 14. • Irade gücün Felsefe, MÖ 6. yüzyılda, aynı dönemde, dünyanın birçok yerinde başlamıştır. Akdeniz'in çeşitli böl- gelerinde, Çin ve Hindistan'da birtakım bilge kişiler, karşılaştıkları soru ve sorunların çözümünde mitolojik ve dinsel bilgilerle yetinmeyerek yeni ve akılcı çözüm- ler üretmeye çalışmışlardır. Hiçbir değer (W.J Evret belir Bu yarg 1. Dete 11. Inde Felsefe, başka yerlerde değil de ilk kez lyonya'da ortaya çıkmıştır. Çünkü bu bölgede yaşayan kimi bilge kişiler, MÖ 7. ve 6. yüzyıllarda kolektif ve dogmatik bil- gilerle yetinmeyerek doğayı ve toplumu eleştirel bir tarzda ve akılcı bir biçimde kavramaya çalışmışlar, açıklamalarında dinin ve geleneğin dışına çık- mışlardır. Karşıt savlar içeren bu iki paragrafin, felsefenin doğu- şu ile ilgili ortak vurgusu aşağıdakilerden hangisi ola- maz? A) Dinsel geleneğin sorgulanmasına dayandığı B) Eleşüiei düşünmeye dayanığı C) İlkçağ'da ortaya çıktığı D) Yunan kültürüne dayandığı E) Akla dayalı bilgiler ürettiği DL. Oto yaklaşı Aj Yair LARI 12. Empiristlere göre herhangi bir şeyin var oluşu ya da var of- L ogi öner

13 Ahlak yasası varlığın prensibidir. Insan, bu yasa uyarınca iyilikler yapmaya ve kötülüklerden kaçınmaya kendini zorunlu hisseder. Bu yasa ne bizim eserimizidir ne de duyular dünyasından kaynaklanır. Biz onu vicdanımızda hazır olarak buluruz. Tümel ve mutlak olan bu yasa, tümel ve mutlak olan nedeni kendi içinde barındırır. Bu tümel ve mutlak olan da Tanrı'dır. Bu parçaya dayanılarak aşağıdaki yargılardan bangisine ulaşılabilir? ? A) Tanrı'nın ontolojik bir temeli bulunmaktadır. BY Evrendeki nedensellik ilkesi Tanrı'nın varlığını kanıtlar. Evrensel bir ahlak yasası bulunmamaktadır. O Evrendeki düzen ve amaçlılık Tanrı'nın varlığını kanıtlar E) Evrensel ahlak yasasının varlığı Tanrı'nın varlığına bir kanıttır. varlik felsefesi

1. "Herkes için aynı olan bu dünyayı tanrılar veya insanlardan hiçbiri yapmamıştır. O her zaman ateş olmuştur, şimdi ateş. tir ve her zaman ateş olarak kalacaktır: Ölçüyle yanan ve ölçüyle sönen canlı bir ateş: Her şey ateşten gelir." Herakleitos'un bu özdeyişinde aşağıdaki kavramlardan hangisi vurgulanmıştır? A) Evren B) Düzen C) Karmaşa D) Arkhe E)Oluş E) Oluş

4. 1. Bu bilgi aktı ile belli bir ilkeden hareketle bir duru. mu, bir olayı karar ve izah ederiz. II. Bu bilgi aktı sayesinde, durumu, hareketi, niyeti, sevinci, acıyı, herhangi bir sanat eserini, bir fel- sefe metnini hiçbir araca dayanmadan doğrudan doğruya kavrar ve biliriz. III. Bu bilgi aktı, sayılar, kavramlar ve geometrik şe- killer gibi soyut varlıkları kavramamızı sağlar. IV. Bu bilgi aktı, beş duyu organımızın işlevleriyle gerçekleşir. Yukarıda verilen öncüllerin doğru sıralanışı aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Açıklamą- Anlama - Algi - Düşünme B) Algi - Düşünme - Anlama - Açıklama C) Açıklama - Düşünme - Algi - Anlama D) Açıklama - Anlama - Düşünme - Algi E) Anlama - Açıklama - Algi - Düşünme Diğer sayfaya geciniz.

çag Çağ müm- taba- Çaği a uzun tartışmada öğrenciler le görüşlerini açıklamışlardır. Ayşegül: "Ne bedenim olmadan fikirlerim, ne de fi- kirlerim olmadan kuru bir bedenin beni var ettiğine inanıyorum. Ben, ruhum ve bedenimle varım." in sko- en Bati ani ay ğıdaki Berk: "Varlığımdan asla şüphe duymuyorum. Bu si- rada oturuyor, konuşuyor ve sesimi size duyurabili- yorsam, bu zaten var olduğumun kanıtıdır." Mustafa: "Var olduğumu destekleyebilmek için ne bedenimi ne de ruhumu kanıt olarak gösterebiliyo- rum. Sürekli bedenimin değiştiğini ve geliştiğini, dü- şüncelerimin ise sabit kalmadığını hatta tüm varlıkla- rin sürekli bir değişim halinde olduğunu görüyorum. Varlık sabit bir şeyle açıklanamaz. Değişimin kendisi varlığı işaret etmez mi?" kulla aliyet- da he- maya değil © Aydın Yayınları Öğrencilerin yanıtlarından yola çıkılarak aşağı- daki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Ayşegül'ün fikirleri 17. Yüzyıl filozofu Descartes'in düalizmini andırmaktadır. B) Her üç öğrenci de " Varlık nedir?" sorusuna yanit üretmeye çalışmışlardır. C) Mustafa'nın yargılarında agnostik, yani varlığın olup olmadığından emin olunamayacağını dü- şündüren bir temel vardır. ra or- D) Berk, realizmin, yani varlığın gerçek ve var ol- duğu fikrini çıkış noktası temele alarak fikirlerini açıklamıştır. E) Herakleitos'un oluşçu yaklaşımı bu tartışmada öğrencilerden birinin açıklamasında yer bulmuş- tur.

12. Platon idea öğretisini anlatabilmek için bir hayali mağara betimlemiştir. Bu hayali mağarada yüzleri duvara dönük, zincirlerle bağlı insanlar vardır. Önlerinde, gerçek şeyler ol- duğuna inandıkları titreşen gölgeleri görebilirler. Gördükle- ri gerçek değil, arkalarında yanan bir ateşin önünde duran nesnelerin meydana getirdiği gölgelerdir. Bu insanlar tüm yaşamlarını, duvara yansıyan gölgelerin gerçek dünya oldu- ğunu düşünerek geçirirler. Sonrasında içlerinden biri zincir- lerini kırar ve ateşe doğru döner. Gözleri ilkin bulanıktır, ama sonra nerede olduğunu görmeye başlar. Mağaradan sen- deleyerek çıkar ve nihayet güneşe bakabilir. Mağaraya geri döndüğünde, dışarıdaki dünya hakkında söylediklerine kim- se inanmaz. Zincirlerini kıran kişi bir filozof gibidir. Görünüş- lerin ötesini görür. Sıradan bir insan gerçeklik hakkında az bir fikre sahiptir, çünkü onu derinlemesine düşünmektense, hemen önünde duran şeye bakmaktan hoşnuttur. Ne var ki görünüşler aldatıcıdır. Gördükleri gölgelerdir, gerçeklik de- ğil. Bu parçada betimlenen mağara metaforundan aşağıda- ki yargıların hangisine ulaşılabilir? A) Gölgeler gerçekliğin ta kendisidir ve gerçeği yansıtır. B) Görünüşler aldatmayan bir gerçektir. C) Görünüşlerin arkasında başka bir şey aramamak gere- kir. D) Duyular yanıltıcıdır, bilgilerine güvenilemez. E) Doğru bilgilerin kaynağı duyulardır. Diğer sayfaya geçiniz. 3

B Aşağıda verilen açıklamalan kavramlarla harfler yardımryla eşleştiriniz. le 1. Felsefede düşüncenin birbirini geliştirecek şekilde sürekli çoğalması Tutarlı olma a 2. Felsefi söylemlerin kendi içinde çelişmemesi 6. Merak C 3. Felsefenin kendi üzerine dönük düşünmesi Refleksit olma Evrensel olma 4. Insanın çevresinde olup bitenleri anlama isteği Yığılımı ilerleme 5. Filozoflann ileri sürülen görüşleri bir ölçüt kullanarak sorgulamalan f *Sistemli olma 6. Felsefi akıl yürütmelerin belirli bir düzen içinde yapılması b. 7. Felsefi görüşlerin deneye değil, akla dayanması s. Eleştirel olma d 8. Felsefenin tüm insanlığa yönelik olması Rasyonel olma K OCAMBRIDGE f/beldeokullar istekbeldeok WE ARE AN ACCREDITED www.istek.k12.tr