Felsefe Soruları

14. 18. yüzyıl - 19. yüzyıl filozoflarından; I. Kant, "Kavramsız görüler kördür; görüsüz kavramlar boştur." diyerek bilginin ne yalnızca akılla ne de yalnızca deneyle elde edilemeyeceğini savunarak bilginin yalnızca akılla ve de bilginin yalnızca deneyle elde edilebileceğini savunan görüşleri eleştirmiştir. J. Locke, “İnsan zihni boş bir levhadır." diyerek insan zih- ninde doğuştan hiçbir bilgi olmadığını, zihnin doğuştan boş bir levha gibi olduğunu, tüm bilgilerin duyu ve algi verileriyle oluştuğunu savunmuştur. Bu bilgilere dayanarak 18. yüzyıl - 19. yüzyıl felsefe- sinin aşağıdakilerden hangisini bir problem olarak ele aldığı söylenebilir? A) Bilginin kaynağı B) Birey - devlet ilişkisi C) Evrensel ahlaki ilkeler D) Bilincin tarihsel dönüşümü E) Bilimsel yöntem

5 TYT/Sosyal Bilimler 15. Popper'a göre, bilimsel kuramlar, gözlemler beklentilerle uyuşmadığı takdirde, terkedilmek ya da değiştirilmek durumundadır. Hiçbir bilimsel kuram, ne kadar çok test ve sinamadan geçirilmiş olursan olsun, asla kesin sonuçlu olarak doğrulanamaz. Bu sonuç bilim tarihi tarafından da doğrulanmaktadır. Sözgelimi Newton fiziği gibi, doğruluğu sinanmış ve geniş bir biçimde kabul görmüş olan bir kuram bile, değişikliğe uğramaktan ve reddedilmekten kurtulamamıştır. 16 Popper bu parçada aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır? A) Bilimde ispatlama gözlem ve deney yoluyla gerçekleştirilir. B) Bilim insanı her türlü bilgiyi eleştirir. C) Olgusal olma bilimin en temel özelliğidir. D) Bilimsel yöntemle elde edilen bilgiler doğrudur. E) Bilimsel bilgi dinamik olma özelliğine sahiptir.

7. Kuhn'a göre, bilim birikimsel bir süreç izlemez. Bi- limsel gelişme ya da ilerlemeden değil ancak bi- limsel değişmeden söz edilebilir. Bilimde gelişme, paradigmaların yer değiştirmesiyle sağlanır. Gerek paradigmaların oluşumunda gerekse bir paradig- madan diğerine geçişte bilim dışı öğeler sosyolojik (kültür) ve psikolojik faktörler işe karışır. Bu görüşe göre klasik bilimin aşağıdaki özellikle- rinden hangisinin zorlaşacağı söylenebilir? 10. A) Öngörüde bulunma B) Nesnel olma B c) Olgular arasında heden - sonuç bağı kurma D) Tutarlı olma E) Sistemli olma LİK Yayıncılık

EMAD 19. Sonra onların izleri üzerinde elçilerimizi birbiri ar- dinca gönderdik. Meryem oğlu İsa'yı da arkaların- dan gönderdik, ona İncil'i verdik ve onu izleyenlerin kalplerinde bir şefkat ve merhamet kıldık (bir bidat olarak). Türettikleri ruhbanlığı ise biz onlara yazma- dik (emretmedik). Ancak Allah'ın rızasını aramak için (türettiler) ama buna da gerektiği gibi uymadı- lar. Bununla birlikte onlardan iman edenlere ecirlerini verdik, onlardan birçoğu da fasık olanlardır. (Hadid suresi, 27. ayet) Bu ayete göfe ruhbanlık hakkında aşağıdakiler- den hangisi söylenebilir A) Ruhbanlığı çıkaranların tamamı fasık olup yol- dan çıkmışlardır. B) Alah İncil'i izleyenlere şefkat ve merhamet duy- qusu vermistir. C) Ruhbanlık Hristiyanlara emir olduğu için ortaya çıkmıştır. D) Ruhbanlığı türetenler iyi bir Müslüman olmak istemişlerdir. E) İslam dininde ruhban sınıfı (din adamlığı) vardır

7. Aşağıdakilerden hangisi "bilimsel devrimin ger- çekleşme aşamaları"ndan olamaz? A) Varsayım B) Bilim öncesi dönem C) Olağan bilim dönemi D) Bunalımlar dönemi E) Bilimsel devrim dönemi

Pri uş tur? B) İnsan nereden ve nasıl türemiştir? C) Insan bilgisinin sınırı nedir? D) İnsanın varlık amacı nedir? E) Ruh var midir, ölümsüz müdür? 25. Genel olarak dini, insanlardaki din duygusunun ne ol- duğunu, inancın yapısını eleştirel olarak inceleyen felse- fe dalına "din felsefesi" denir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi din felsefesinin ilgilendiği sorulardan biri değildir? A) Tanrı var mıdır, varlığı kanıtlanabilir mi? v B) Evren yaratılmış mıdır, yoksa hep var miydi? C) Tanrı insana bilgi ve buyruklarını gönderebilir mi? D) İnsanın Tanrı'ya karşı ne gibi yükümlülükleri vardır? E) Ölüm bir son mudur, yoksa yeni bir hayatın başlan- gici midir?

14. LDENEME YAYI Roscelin'in ortaya attığı yaklaşıma göre genel kav- ramlar birtakım seslerden başka bir şey değildirler. Bunlar insanların düşünce biçimlerine yakıştırdıkla- ni birer addır ve bunların hiçbir gerçeklikleri yoktur. Gerçek olan bireysel olandır. Roscelin'in bu öğretisi kiliseyi temelinden sarsan bir düşünceydi, çünkü dinler tümeller üstüne kurulmuştu, başta Tanrı ol- mak üzere bütün dinsel kavramlar soyut ve tümel- di. Genel kavramların gerçek sayılmaması dinin de gerçek sayılamayacağı sonucunu zorunlu kılıyordu. Buna göre, Roscelin'in aşağıdaki yaklaşımlar- dan hangisini ortaya atarak kiliseyi temelinden sarsmıştır? (A) Nominalizm B) Realizm C) Düalizm D) Konseptüalizm E) Deizm

24. Herakleitos'un başlıca ilgisi, varlık sorununa yönel- miştir. O, öz varlığın, bütün değişiklikler içinde birliği- ni yitirmeyen o gerçek varlığın ne olduğunu araştırır. Ona göre, evrenin temel maddesi ateştir. Ateş, bütün var olanların ilk gerçek temelidir, bütün karşıtların birliğidir, içinde bütün karşıtların eridiği birliktir. Buna göre Herakleitos'un üzerinde durduğu kav- ram aşağıdakilerden hangisidir? B) ÖZ A) Töz ardan hirle- D) Arkhe C) Kaos E) Ideal varlık

13. Hristiyan felsefesinde Anselmus tarafından ileri sürülen bu kanıtlama yolu, Tanrı kavramından çıkar ve mantıksal olarak onun varlığını kanıtlamaya yöneliktir. Tanrı kavramının insan zihninde bulunmasının Tanrı'nın varolduğuna kanıt olduğunu belirtir. Bu parçada Tanrı'nın varlığına yönelik kanıtlardan hangisinden bahsedilmektedir? A) Ontolojik B) Kozmolojik C) Teleolojik D) Ahlak E) Vicdan Diğer sayfaya geçiniz.

2. Husserl, felsefesinde özneden yola çıkar. Öznenin temeli bilinçtir. Bilinç, kendi içine kapanmış olmayan, bir atılım ve nesnesine yönelim içinde bulunan bir varlıktır. Husserl'in felsefesine göre ulaşılacak sonuç aşağı- dakilerden hangisidir? A) Bilgide yalnızca yaşam ölçüt alınmalıdır. B) Özne, dinamik bir bilinç ile var olur. C) Bilimsel yasa ve teoriler bir aldatmacadır. D) Bilinç özneldir, bilgi kişiden kişiye değişir. E) Felsefenin amacı, bilinci faydalı olana yöneltmektir. Kafadengi 6.

TV 2. Kant'a göre, insanlar icin sadece algılayabildikleri nesneler yani fenomenler vardır. Sadece fenomen alanın varlığı kesin ve gerçektir. Deney ve aklın si- nirinda olan bu alanın varlığı hakkında her türlü dü- şünsel çalışma yapılabilir. Fakat algi alanının dışında kalan metafiziksel bilgiler, Kant'ın deyimiyle numen alanın bilgileri hakkında olumlu veya olumsuz bir yar- gida bulunamayız. Bu parçadan yola çıkarak, Kant için aşağıdaki so- rularından hangilerine cevap verilemez? I. Anlama yetisinin sınırlarına dair sorulara II. Nesneler arasındaki neden-sonuç ilişkisine dair sorulara III. Mutlak varlık olarak Tanrı'nın niteliklerine dair sorulara IV. Matematiksel ispatlara dair sorulara V. Fiziksel dünyaya ilişkin olgusal sorulara A Yalnız III B) 1 - 11 -V CII-IV D) I-IV ) Hepsi

C iktidar kaynağını nereden alır? D) Bireyin temel hakları nelerdir? E) Sivil toplumun anlamı nedir? 37. 35. Galileo'nun başarısı sadece teleskobu gökyü- züne çeviren ilk kişi olmasından kaynaklanmaz. O, topladığı verilerin anlamını şöyle veya böyle fark etmişti. Verinin anlama dönüşmesi nasıl gerçekleşir? Aynı şekilde ölçümlerinde bir tu- haflık olduğunu fark eden Marie Curie, üzerin- de çalıştığı maddeler arasında bilinmeyen bir element olduğunu anlamaya nasıl başlamıştı? Diğer yandan Alfred Wegener, kendinden önce birçoklarının yaptığı gibi küre şeklinde bir harita- ya bakmış ancak Afrika ve Güney Amerika'nın biçimlerinin birbirine çok iyi uyduğunu nasıl fark etmişti? Bu parça, bilimsel buluşlarda aşağıdakiler- den hangisinin önemine vurgu yapmakta- dir? A) Eski bilgilerin gereğine B) Evrende düzenin olduğunun kabulüne C) İnsan aklına olan güvene Yaratıcı hayal gücünün gereğine E) Bilim insanları topluluğunun varlığına . 20

DENEME 15/Filozoflara göre Tanrı'dan gelen dinler; insanlar, SOSYAL BİL batün insanların ortaklaşa olarak izleyebilecekleri yollardan bilgeliğe (hikmete) yönlendirdikleri için zorunludur. Çünkü felsefe, mutluluğun yolunu kimi insanlara ussal olarak göstermektedir. Felsefenin işi, şeylerde bulunan incelikleri (hikmet) öğretmektir. Din ise tüm insanlığı bilgilendirme amacıyla gönderilmiştir. Bununla birlikte hiçbir din yoktur ki bilge kişilere özgü konularda birtakım uyarılarda bulunmuş olmasın ve aynı zamanda sıradan insanlarla da ilgilenmiş olmasın. Tehấfütu Teháfuti' - Felâsife adlı eserden alınan bu görüş aşağıdaki filozoflardan hangisine aittir? A) İbn-i Sina B) Farabi C) Gazali D) İbn-i Rüşd E) İbn-i Meymun

Protagoras'a göre, insan her şeyin ölçüsüdür. Bir şey insana nasıl görünüyorsa öyledir. Rüzgâr üşüyen biri için soğuk, üşüme- yen biri içinse soğuk değildir. Bu parçaya göre aşağıdaki yorumlardan hangisini yapabi- liriz? A) Doğru bilgiye ulaşana kadar ondan şüphe edilmelidir. B) Deney yoluyla ulaşılan bilgilerin doğruluğundan şüphe edil- mez. C) Algıya dayalı bilgiler, algılayanın içinde bulunduğu duruma göre değişir. D) Her insan duyu bakımından farklı yaratılmıştır. E) Varlığın varlığından şüphe edilmelidir.

DENEME-3 22. Orta Çağ felsefesi, varlık ve bilgi ya da var olan ve bilgi ilişkisi konusunda varlığın bilgi konusundan ya da ontolojinin epis- temolojiden önce geldiğini savunan bir felsefedir. Başka bir deyişle Orta Çağ felsefesi, özneden hareket eden, önce bilgi konusunu ele alan ve varlığı bilimin taleplerine göre yorumla- yan modern felsefenin aksine, önce zihinden bağımsız bir ger- çekliğin varoluşunu kabul eden, daha sonra da bu gerçekliğin bilgisine nasıl ulaşılabileceği konusunu ele alan bir felsefedir. Bu parçada yer alan açıklamalar aşağıdaki felsefe prob- lemlerinden daha çok hangisi ile ilgilidir? A) Varlığın doğru bilgisini edinmenin mümkün olup olmadığı B) Varlığın doğru bilgisinin hangi yolla elde edilebileceği C) Varlığın kaynağının ve temel ögesinin ne olduğu D) Zihinden bağımsız bir gerçektiğin olup olmadığı E) Varlık konusunun mu, yoksa bilgi konusunun mu öncelikli olduğu

12. Mach'a göre duyumlar tarafından verilen olaylar; sesler, kokular ve tatlar gibi şeyler olarak sıralanabilir. Örneğin fiziğin konusu cisimler arasındaki ilişkiler değil duyumlar arasındaki ilişkilerdir. Deney, bu duyumları çoğaltarak gerçeği anlamamıza yardımcı olur. Böylece bilimi duyularla sınırlayan Mach, bundan dolayı özellikle atom teorisine, atomlar gözlenemez olduğu için karşı çıkar. Bu parçada açıklanan görüşler aşağıdaki felsefi akımlardan hangisiyle paralellik gösterir? A) Rasyonalizm (B) Entüisyonizm C) Empirizm D). Kritisizm E) Fenomenoloji in UcDört Bes