Felsefe Soruları

39. - 40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 40. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Descartes sonrası modern dönemde etik, toplum yerine bireyi sorgulamak için kullanılan bir sisteme dönüşmüştür. Bazı kavramlar, uzun süre sözlüklere ve akademik metinlere hapsedildikten sonra sebebi bilinmeksizin birdenbire, halkın diline düşme; basında, televizyonda, hatta hűkûmet demeçlerinde zikredilme talihini veya talihsizliğini yaşar. Fena hâlde felsefe kokan ve Yunancadaki köküyle akla Aristoteles'i getiren etik kelimesi, bugün tam da bu şekilde sahnenin ortasına yerleşmiş durumda. Yunancada bilgece bir eylem yolu arayışına karşılık gelen etik, felsefenin ayrılmaz bir parçasıdır. Descartes'la -yani őzne sorununun merkezî őnem taşıdığı modern dönem felsefesiyle- birlikte etik, ahlakla veya pratik akılla az çok eş anlamlı hâle gelmiştir. Etik, böylece ister bireysel ister kolektif olsun, bir öznenin veya özne grubunun eylemleriní ve bunların sonuçlarını evrensel yasaların terazisinde ölçen, yargılayan sistem anlamına kavuşmuştur. Bugünün popüler kültür ve siyaset endüstrisinde ise artık anlam enflasyonu nedeniyle milyonlarca sıfırla şişmiş bir kayrama dönüşmüştür. O kadar çok şey için kullanılıyor ki hemen hiçbir şey ifade etmiyor. B) Modern dönemde etik, öznenin yaptıklarını ilke ve yasaların ışığında değerlendiren ahlak felsefesiyle ve pratik akılla özdeşleşmiştir. VAristoteles'in felsefesinde sözünü ettiği etik ile bugün yaygın olarak kullanılan etik sözcüğü farklı anlamlar taşır. D) Medyada, gündelik hayatta ve politikada etik kavramına gösterilen ilgi, kavramın iletişimsel değerini olumsuz etkilemiştir. E) Sonradan popülerlik kazanan kimi kavramlarda olduğu gibi etik kavramının da günümüzde kazandığı yaygınlığın nedeni belirsizdir

Y4 Platon'a göre ağaç ideası, tek bir ağaçtan daha fazla şey ifade etmektedir. Çünkü tek tek algılanan ve yaşadığımız dünyada bulunan bu nesneler, varlıklarını orijinal halleri olan idealardan almışlardır. Fiziksel dünyadaki bir ağaç yok olur, ancak ağaç ideasının kendisi zaman ve mekan dışı olduğu için mutlaktır. Asıl varlıklar idealar olduğu için, doğru bilgiye sadece akılla ulaşılır. Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Narlık hem madde hem de düşünce olarak vardır. B) Varlığın temel ögesi soyut niteliktedir. C) Varlıklar tinsel bir cevhere bağlıdır. D) Duyusal dünyadaki varlıklar aldatıcı ve gelip geçicidir. E) Maddesel olan, düşünsel olandan var olmuştur.

12. Platon felsefesinde "idea" teriminin yerine Aristoteles felsefesinde "form" terimini görüyoruz. Her iki terimin de ifade ettiği şey, kavramsal özler, bir başka deyişle "tümeller"dir. Platon'un "idealar, nesnelerden önce ve sonra ezeli ve ebedi olarak vardır." aniayışına kavram Tealzmi' adı verilir. Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi kavram realizminin doğru anlatımıdır? A) Kavramların insan zihni dışında bir gerçekliği vardır. B) Kavramların kendi başına gerçekliği vardır. C) Kavramlar nesnelere verilmiş adlardır. D) Kavramlar nesnelerin içinde vardır. E) Kavramlar algılar sonucu kazanılmış genel düşüncelerdir.

SOSYAL BİLİMLER TESTE 11. Felsefe düşünmeyi öğreten bir sanattır. İnsanlara dü- felsefenin değerini, işlevini ve önemini öğretmek gere- stir ular A A ens 13. Her ti Bunu den şünmenin ne kadar gerekli olduğunu göstermek için mesi me s ortay Ama biler da, eles kir. Bizler, birer insanız. Peki, insanı insan yapan ne- dir? Bizi hayvanlardan, bitkilerden ve diğer varlıklardan ayıran özelliğimiz nedir? insanın en temel özelliği akıl sahibi bir varlık olarak düşünmesini bilmesi ve düşün- düğünü çeşitli şekillerde diğer insanlara aktarmasıdır. Kısaca büyük bir filozofun dediği gibi "insan bilen, dü- şünen, konuşan, gülen, siyaset yapan akıl sahibi bir varlıktır." Bu özelliklere sahip insanoğlu evrende ken- dini diğer her şeyden farklı görür. O hâlde, bu farklılığı bilinçli bir şekilde ortaya koyması da zorunludur. Bu ise ancak felsefeyle olanaklıdır. Felsefi inceleme, fikirler Par hip sal A) B) dünyasına bir çağrıdır. Parçada dile getirilenlere göre felsefenin insana kattığı özellik aşağıdakilerden hangisi olamaz? C) D E A) insanın nasıl düşünmesini öğreten bir etkinliktir. B) İnsanın diğer canlılardan farkını ortaya koymasını sağlayan bir etkinliktir. C) insanın politik söylemde bulunmasını ve politik çika- rim yapmasını sağlar. D) Bireyin akıl sahibi olması sayesinde birey evrendeki yerini ve amacını felsefe ile kavrar. E) Insan felsefe ile öte dünyanın bilgisini elde eder.

8. Aşağıdakilerden hangisi felsefeye uygun düşe- bilecek niteliklerden değildir? 12. "insa biçir irde dır. kis BU A) Nesnel olması B) Eleştirici ve sorgulayıcı olması C) Yaratıcılık gerektirmesi D) Refleksif bir yapıya sahip olması E) Yöntemli, sistemli, tutarlı, akıl ve mantık ilkeleri- ne uygun olması A 9. “Şimdiye kadar birçok kişi, benim sık sık düşünce değiştirdiğimi söyleyerek eleştirdi. Bunu affedilmez ve büyük bir kusur sayıyorlar. İstiyorlar ki; insan, ömrü boyunca sadece bir düşünceye saplansın kal- sin." Bu ifadeler felsefenin hangi niteliğinden şikayet eder özelliktedir? A) Evrensellik C) Öznellik B) Genelleyicilik D) Sorgulayıcılık E) Tutarlılık o 10 Folsefi düsünce akıl temelli bir soruşturmangonu-

12. Sokrates, Eski Yunan düşüncesinde önemli bir gelenek olan doğa felsefesiyle uğraşmak yerine, tipkı Sofistler gibi, o da insanları aydınlatmak için sürekli insanlarla tartışmış ancak Sofistlerden farklı olarak bilgisini paylaştığı kişilerden para almamıştır. Nihayet, Sokrates akla önem vermiş, kişinin dog- malar ve geleneklerle değil, akıl süzgecinden geçir- diği kendi doğrularıyla hareket etmesini önermiştir. Bu parçadan Sokrates için aşağıdaki yargılar- dan hangisi söylenemez? A) Pratik konulara yönelmiştir. B) İnsanlara kesin bilgiler vermiştir. C) Akla önem vermiştir. D) Sorgulamayı esas almıştır. E) Yaptığı işi para karşılığı yapmamıştır. 18

SOSYAL BİL GÜNCEL TYT DENEMESI 15 1. Hegel, Spinoza, jøn-ül Arabi gibi filozoflar evrenin kendisinin Tanp olduğunu, her şeyin Tanrı'dan sudur ettiğini düşünürler.Ruhun tek amacı oluştuğu Tanrı'ya dönmektir. Bununda yolu tek yolu evrensel yasa olan evrimden geçmektedir. Hegel, Spinoza, İbn-ül Arabi gibi düşünürlerin sa- vunduğu bu fikir aşağıdakilerden hangisidir? A) Ateizm Pananteizm Hersey havidad para ele every C) Panteizm D) Agnostisizm E) Deizm Torino vede eurenty hor Tusura nereden ture dupt blinenfea sedes

14. Hasta olduğumuzda doktora gitmemiz gerektiği halde, çocukluk döneminde başımızdan geçen bir olay nede- niyle korkup gitmekten kaçınabiliriz. Aslında bu korkunun farkında bile değilizdir. Çünkü bilinçaltımız biz farkında olmadan davranışımızı etkilemektedir. Bu durum, ahlaki seçimler noktasında insanın özgür olmadığını güçlendi- ren bir kanıttır. Bu örnek, aşağıdaki görüşlerden hangisi için bir açık- lama niteliğindedir? A) Determinizm B) indeterminizm C) Otodeterminizm D) Liberteryanizm E) Fatalizm Diğer sayfaya geçiniz.

15. Son yüzyıllarda bilimde görülen hızlı gelişme, bilimsel bilginin karmaşık bir şekilde ifade edil- mesine yol açmıştır. Dolayısıyla bilimsel bilgilerin analitik çözümlemeye ihtiyacı vardır. Söz konusu çözümleme, sembolik mantığa dayanan bilim mantığının görevidir. Çünkü sembolik mantık, ki ü iu ve önermeleri sembollerle ifade eder, matematiksel işlemlerle sonuçlara ulaşır. Bu nedenle, bilimsel önermelere açıklık getirir. na k- Bu parçada açıklanan görüşler aşağıdaki fel- sefi akımlardan hangisiyle paralellik gösterir? ru A) Kritisizm ğe B) Pragmatizm en CPozitivizm D) Ürün olarak bilim esi E) Etkinlik olarak bilim nla- 16 - 20. soruları Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersini yasal olarak almak zorunda olanlar ve Olulları öğrencileri / mezunları

2. Locke'a göre bilginin kaynağı deneydir. Ancak o, de- bneyle kazandığımız bilgilerin, tasarımların kendi arala- rindaki bağlantılarının bilinebileceğini, bunların bilin- cucin dışındaki objelerle olan uygunluğunun bilineme- yeceğini savunmaktadır. Bu düşünceden hareket eden Berkeley, sonunda cisimler dünyasının varlığını orta- elsefi gö- sürülebi- iblo 4. Hu alı bi in la C dan kaldırır. Berkeley geliştirdiği bu görüş ile, maddi bir dış dünyanın bilincimiz dışında bağımsız bir varlığı olduğunu reddeder. Aksi bir kabul, objelerin düşünül- meden var olduklarını ileri sürmek demektir. Berke- ley'e göre, dış dünyadaki objelerin varoluşlarını ne ka- dar düşünsek de, incelediğimiz hep kendi idelerimiz- n U UJ dir. olmak nu de- Bu parçadan hareketle, Berkeley'nin görüşü hak- kinda aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? boste- en bil- angi- so AY Nesneler dünyası ve zihin dünyası olmak üzere iki ayrı gerçeklik kabul etmiştir. (3) Narlığın bilgisinin insanın algı sınırını aştığını belirt- miştir. 2 Duşünceden bağımsız bir nesneler dünyasının var- lığını savunmuştur. D) Locke'in görüşlerinin aksine, aklı bilginin kaynağı olarak görmüştür. E) Locke'un empirizmini idealist bir temele oturmuş- tur. VİP Yayınları 11. Sinif

10. Felsefe bilgisi, diğer bilgiler gibi, dünyada- ki varlık ve olaylar karşısında merak duyan insanların çabaları sonucu ortaya çıkmıştır: Bu merakla filozoflar, "Varlıklar ve olaylar göründükleri gibi midir, yoksa bu görünüm- lerin altında başka nedenler ya da şekiller var mıdır?" türündeki sorulara da cevap aramışlardır. Bu yaklaşım ise felsefi düşün- cenin, kendisine veri olarak aldığı her türlü bilgiyi aklın süzgecinden geçirmesini sağla- mıştır. Bu parçadan hareketle felsefe ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Felsefe doğayı, toplumu ve diğer bilim- lerin verilerini eleştirici bir yaklaşımla değerlendirir. B) İnsan yaşamıyla ilgili her şey felsefenin konusu olabilir. I C) Filozoflar farklı zamanlarda, farklı kül- türlerde, farklı felsefe sistemleri üret- mişlerdir. D) Felsefi düşünce ele aldığı bir problemi bütün yönleri ile değerlendirir. E) Felsefi bilgiler sonuçları bakımından deney ve gözlemle doğrulanamazlar. alme Yayınevi

metin yayınları 16. Kad aşa 14. Leibniz'e göre evren adı verilen sınırsız sayıda monadın oluşturduğu uyumlu sistemin veya hiyerarşinin en tepe- sinde ilk, yaratılmamış ve sınırsız monad olarak Tanrı bulunur. Tanrı'nın gücü, iyiliği ve bilgeliği sonsuz oldu- ğundan monadları olabilecekleri ölçüde iyi ve büyük bir uyum içerisinde yaratmıştır. Tanrı'nın en iyi ilkesine göre yarattığı bu evren mümkün evrenlerin en iyisidir. Sınırsız sayıda monadlardan oluşan evrende; Tanrı dışında hiçbir şey sonsuz olmadığı için, var olan her şey metafiziksel yetkinliğe ancak değişik ve sonlu ölçüler dahilinde sahip olur. Dolayısıyla onlar sonsuz yetkinliğe sınırlı ölçüde sahip olduğundan kimi zaman kötüymüş gibi gözükürler. Parçada aşağıdaki problemlerden hangisi üzerinde durulmuştur? Ka di A) Varoluş problemi di A B) Kötülük problemi Cy Yaratılış problemi Dr Tanrı problemi E Sonsuzluk problemi 18

2. Kant'a göre estetik denen şey sanat üzerine felsefi düşün- meden ibarettir. Estetik duyarlilik ve onun "a priori formlar"ı olan uzay ve zamanla ilgili felsefe alanıdır. Ancak Kant'ta kelime bugünkü anlamında, yani güzellik duygusu, zevk ve genel olarak sanat üzerinde felsefi düşünme anlamında da kullanılır.Sanat üzerinde düşünmek her şeyden önce güzel dediğimiz bu özel değerin anlamını aydınlığa kavuş- turmaktır. Kant bu parçada verilen görüşlerinde estetiğin aşağı- daki özelliklerinden hangisini vurgulamaktadır? A) İnsan ürünü olan her şeyi sorgulaması B) Doğal güzellikleri önemsememesi C) Güzellik kavramini sorgulaması D) Sanat eserlerinin güzelliğini ön plana alması E) Güzelliği hiçbir alan ile sınırlandırmaması

16. "Yol mak 14. Holbach'a göre gerçekten var olan, canlı olan hareket hâlindeki maddedir. O, madde ve ruh ayrımı yapmaz. Ona göre bunlar bir ve aynı şeylerdir. Ruh dediğimiz şey, beynin bir niteliğidir. pey me Bu ra Holbach'ın bu parçada açıklanan görüşleri aşağıda- ki varlık görüşlerinden hangisini örneklendirir? A A) Oluşçuluk B) idealizm CYDüalizm Materyalizm E) Fenomenoloji

12. Hoşa giden bir şeyin yarattığı duyguya haz denir. İnsanlar, doğası gereği acıdan kaçıp hazza yöne- lir. Bu yaklaşıma göre ahlaki eylemin amacı hazdır. Sonucunda haz getiriyorsa iyi ve doğru bir eylemdir. Haz, tamamen bireysel bir duygudur yani haz alınan şeyler kişiden kişiye değişir. Dolayısıyla haz temel alındığında evrensel bir ahlak yasasının varlığından söz edilemez. 15. Kan "Biz görr Bildi lark bir s Kan han Bu parçada açıklanan ahlak görüşü aşağıdaki- lerden hangisidir? A) O CF B) Ödev ahlakı E) A A) Pragmatizm C) Anarşizm E) Egoizm D) Hedonizm

15. Sokrates'e göre, bilgi insanı doğru davranışa, dola- yısıyla mutluluğa götürür. Sokrates'e göre, hiç kimse bilerek kötülük yapmaz. Kötülüğün tek kaynağı ca- hilliktir. Onun için Sokrates, "kendini bil" der. İnsanın kendini bilmesi ise bilgili olmasını, kötü davranışlar- dan kaçınmasını ve erdemli olmasını sağlar. Sokrates bu düşüncesi ile aşağıdaki disiplinlerden hangisinin konusunu irdelemiştir? AL Estetik - Etik B) Ontoloji -Etik CEtik- Epistemoloji Epistemoloji - Ontoloji EOntoloji - Estetik Diğer sayfaya geçiniz.