Bilgi Felsefesi Soruları

11. Akil tabiata aykırı olan hiçbir şey istemeyeceği için, öyle ise o herkesin kendi kendisini sevmesini, ken- di faydasını, kendisine gerçekten faydalı olan şeyi aramasını, insanı gerçekten daha büyük bir yetkinli- ğe götüren her şeye karşı iştahı olmasını ve mutlak olarak söylenirse, herkesin kendisinde bulunduğu kadar kendi varlığını korumaya çalışmasını ister. Ve bu nokta bütünün parçadan daha büyük olduğunun doğru olduğu kadar zorunlu olarak doğrudur. Spinoza'nın Etika adlı eserinden uyarlanan bu parçaya göre; 7. İnsan yalnızca kendisi için yaşamalıdır. 11. İnsanın doğasına uygun olan, kendi yararına olan şeylerin peşinde koşmasıdır. III. Ahlaki kararlar konusunda insanın özgürleşebil- mesi imkânsızdır. yargılarından hangilerinin doğru olduğu söyle- nebilir? A) Yalnız! B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

24. 21 - 25. soruları Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersini yasal olarak almak zorunda olmayan veya farklı müf- redat ile alanlar cevaplayacaktır. 21. Lise öğrenciliğim yıllarında öğretmenimiz demokratik bir usulle sinifimiza başkan seçeceğimizi söylemişti. Bu uy- gulama için önce kimlerin başkan olmak istediğini sordu. Birkaç arkadaşımız sınıf başkanlığına adaylığını koydu ve sonra oylama yapıldı. Yanımda oturan arkadaşım oyların yarıdan biraz fazlasını alarak başkan seçildi. Ben de oyumu sira arkadaşıma vermiştim. Demek ki ona oy vermeye ilişkin bilgim doğru idi. Bu parça aşağıdaki doğruluk ölçütlerinden hangisini ör- neklendirir? A) Tümel uzlaşım B) Fayda C) Açık seçiklik D) Uygunluk E) Tutarlılık ondisine ve topluma faydalı olmak

SOSYAL BİUMLES 11. Suyun içine batırılmış bir metal çubuğu kirik olarak da görerek gerçekleştiriyorum. Fakat aynı cisme e görürüm. Aynı çubuğu suyun içinden çıkardiğimiz kırılmamış olarak görürüm. Çubuğun bu iki algisi bu farklı iki algıdan hangisinin doğru olduğunu, bu iki algıyı düşünüp karşılaştırarak anlayabiliyorum. Demek ki doğru bilgiye ulaşmak için duyumların bilgisini akılla yorumlamak gerekmektedir. Bu parçadaki sözler aşağıdaki filozoflardan hangisinin yaklaşımına uygundur? A) Platon'un akılcılığına B) Kant'ın eleştiriciliğine C) Pyrrhon'un kuşkuculuğuna D) Locke'un deneyciliğine E) Comte'un olguculuğuna

TYT YAL BİLİMLERTESTİ 15. Descartes'a göre, bilgi sağlam temellere dayanmalıdır. Te- mel bir kez sağlam atıldıktan sonra geri kalan bilgi, bu sağ- lam temelden birtakım mantıksal çıkarımlarla elde edilir. Te- meli sağlam olmayan bina nasıl her an çökmeye eğilimli ise, in iler- , belir- oldu- rçeve- imaya canıtın klı te- aynen bunun gibi çürük temeller üzerine bina edilmiş bir bil- gi sistemi de çökmeye mahkumdur. Descartes, bilgimizin temelini sağlam kılan şeyin. sarsılmaz bir kesinlikle inandı- ğımız ilk ilkeler olduğunu belirtir. Peki, kendisinden şüphe edilemeyecek bu ilk ilkelere nasıl ulaşılacaktır? Descartes bu arayışta şüpheyi, kesin apaçık doğrulara ulaşıncaya ka- dar bir kılavuz olarak kullanır. ndığı- yaya dıkla- D n kul- Descartes'ın parçada sözü edilen düşünme biçimi aşa- ğıdakilerden hangisiyle ifade edilmektedir? ilir? tur. A) Rölativist düşünce B) Septik düşünme r. C) Pozitivist düşünme D) Metodik şüphecilik dir. E) Eleştirel akılcılık

Varlıkların özünün ya da gerçekliğin bütünsel ve apa- çık bilgisine akıl, duyum ve deneyimlerle değil, insana özgü bir bilme yetisi olan sezgiyle ulaşılabilir. Sezgi, herhangi bir şeyi doğrudan doğruya yani dolaysız bir biçimde, araçsız kavrama yetisidir. 5. Bu paragrafta görüşleri verilen felsefi akım aşağı- dakilerden hangisidir? A) Entüisyonizm B) Empirizm C) Sensualizm D) Görüngü bilim E) Analitik felsefe

Deneme Kronometr 12. Ansan kalp gözünün açılması için, kalbini temizlemeli ve 9 kendini arzularının baskısından kurtarmalıdır. Bu da uzun ve çok yorucu bir çalışmayı gerektirir. Kalp gözü açılan kimse, dış dünyayı ve fizik ötesini daha iyi bilebilir ve bilgilerine değişmez bir dayanak bulur. 15. Bilginin doğı rak değil ke lanmasıyla ta uygulaya belirlenebi gulamaya test edere timız için dir. Bize Bu parçada yukarıda açıklanan görüşler hangi dü- şünüre aittir? time A) Fârâbî B) Kindî D) İbni Rüşd C) İbni Sînâ © Gazali Bu parç hangisi A) Bild B)

4. 1. Bu bilgi aktı ile belli bir ilkeden hareketle bir duru. mu, bir olayı karar ve izah ederiz. II. Bu bilgi aktı sayesinde, durumu, hareketi, niyeti, sevinci, acıyı, herhangi bir sanat eserini, bir fel- sefe metnini hiçbir araca dayanmadan doğrudan doğruya kavrar ve biliriz. III. Bu bilgi aktı, sayılar, kavramlar ve geometrik şe- killer gibi soyut varlıkları kavramamızı sağlar. IV. Bu bilgi aktı, beş duyu organımızın işlevleriyle gerçekleşir. Yukarıda verilen öncüllerin doğru sıralanışı aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Açıklamą- Anlama - Algi - Düşünme B) Algi - Düşünme - Anlama - Açıklama C) Açıklama - Düşünme - Algi - Anlama D) Açıklama - Anlama - Düşünme - Algi E) Anlama - Açıklama - Algi - Düşünme Diğer sayfaya geciniz.

1. Sofistlere göre insan duyular yoluyla bilgi edinir. Bilgi edinme sürecinde duyuların kullanılmasından dolayı bilgiler, insandan insana değişmektedir. Dolayısıyla sofistler her zaman geçerli olan kesin bir bilginin olmadığını savunurlar. Sofistler, bilgi gö- rüşlerinde olduğu gibi ahlak görüşlerinde de göreceliği temele alırlar. İyi ve insanın kendinde anlam kazandığını ileri sürerler. Onlara göre herkesin uymak zorunda olduğu ahlaki bir yasa, insanın bu göreceli algısından dolayı mümkün değildir. Buna göre, sofistlerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan han- gisi söylenemez? A) Değişmez, genel geçer bir bilginin olmadığı iddiasındadırlad. B) Varlığın mutlak bilgisinin elde edilebileceğini savunurlak C) İnsan her şeyin ölçüsü olduğu için mutlak bilgi yoktur dü- şüncesini savunmuşlardır. V D) Genel-geçer bilgiden şüphelenen filozoflardır. V E) Bilgi ve ahlak anlayışında relativistlerdir.

Dil dünyayı resmeder, resmettiği için de dünyayı tem- sil eder. Bunun için önermeler, dış dünyanın tasvirle- ri, onların resimleridir. Çünkü olguların dildeki karşı- Niklan önermelerdir. Öte yandan önermeler düşünce- lerin dile getirilmesidir. Dil aynı zamanda düşüncele- rin aracıdır. Dil ile gerçeklik aynı yapıya sahip olduğu için dilin incelenmesi gerçekliğin incelenmesi demek- tir. Dil ile ifade edilemeyen şeyler ise bilinemez. Bu parçadaki görüşler, aşağıdaki felsefi yaklaşım- lardan hangisine aittir? A) Analitik felsefe B-Olguculuk C) Sezgicilik D'Eleştiricilik E) Süphecilik

- 3 4. 2. Felsefe sözcüğü Eski Yunan'da ilk ortaya çıktığından günümüze kadar çeşitli anlamlarda kullanıldığı gibi görüşler ortaya kondu. Bazı düşünürler onun yalnızca test 1. Bilgiyle ve bilginin oluşumuyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğru değildir? A) Bilginin oluşumu için hem özne hem de nesne ge- reklidir. B) Bilginin oluşum sürecinde özne ve nesne birbirini sürekli etkiler C) Bilgi, öznenin nesneye bilinçli olarak yönelmesiyle oluşur. D) Özne, nesneye yönelimiyle birlikte nesneden beş duyu organı yardımıyla etkilenir. E) Özne, duyu verileri üzerinde zihniyle işlemler ya- parak bilgiyi oluşturur. onun konusu ve amacına ilişkin olarak da çok çeşitli X 5. bilimin komunitari ile ilgilenmesini; kimi- konu yöntom ilkalori

4. Yunanlılardan önce Mısır ve Mezopotamyalılar ciddi bir bilimsel faaliyet içinde olmuşlar ve önemi azim- sanmayacak derecede bir felsefi düşünce geleneği yaratmışlardır. Buna karşılık Yunanlıların, her ne ka- dar Mısır ve Mezopotamya düşüncesi ve biliminden yararlanmış olsalar da genelleme ve teorilere yük- selmiş, bilgiyi pratik bir kaygı içinde olmadan bizzat. kendisi için istemiş olmalarından dolayı rasyonel dü- şüncenin başlatıcıları olduklarını söyleyebiliriz. Bu parçada İlk Çağ Yunan felsefesinin aşağıdaki özelliklerinden hangisine değinilmemistir? A) Kümülatif olması yıplar B) Teorik nitelikte olması C) Merak ve hayret duygusundan kaynaklanması D) Bilgiyi amaç edinmesi E) Pragmatik kaygılar taşıması J I-eylemle ilgili 2. yarorci. no ruhu kesin olarak birbirin-

15. Mach'a göre duyumlar tarafından alınan olaylar; sesler, kokular ve tatlar gibi şeyler olarak sıralanabilir. Örneğin fiziğin konusu, cisimler arasındaki ilişkiler değil duyumlar arasındaki ilişkilerdir. Deney, bu duyumları çoğaltarak gerçeği anlamamıza yardımcı olur. Böylece bilimi duyularla sınırlayan Mach, bundan dolayı özellikle atom teorisine, atomlar gözlenemez olduğu için karşı çıkar. Bu parçada açıklanan görüşler, aşağıdaki felsefi akımlardan hangisiyle benzerdir? A) Rasyonalizm BA Entüisyonizm C Empirizm Kritisizm E) Fenomenoloji

H 1 12. Bütün bilgilerin deneyle başladığında hiç kuşku duyu- lamaz. Zaman bakımından deneyden önce gelen hiçbir bilgi yoktur. Bununla birlikte her bilgi zaman bakımından deneyle başlarsa da yine de bütün bilgilerimiz deneyden çıkıyor denemez. Aklın deneyden almadığı ve doğrudan doğruya kendisinden çıkardığı bilgiler vardır. Bu bilgilere de önsel bilgi denir. Ham bilginin işlenmesi deney öncesi EY H. Bergson'un entüisyonizmine olan önsel yeti ile olur. Bu parçadaki düşünceler, aşağıdaki görüşlerden hangisine yakındır? F. Hegel'in rasyonalizmine BY 1. Kant'ın kritisizmine © V.Locke'nin empirizmine D) A.Comte'nin pozitivizmine 85

TYT/Sosyal Bilimler 15. Mach'a göre duyumlar tarafından alınan olaylar; šesler, kokular ve tatlar gibi şeyler olarak sıralanabilir. Örneğin fiziğin konusu, cisimler arasındaki ilişkiler değil duyumlar arasındaki ilişkilerdir. Deney, bu duyumları çoğaltarak gerçeği anlamamıza yardımcı olur. Böylece bilimi duyularla sınırlayan Mach, bundan dolayı özellikle atom teorisine, atomlar gözlenemez olduğu için karşı çıkar. Bu parçada açıklanan görüşler, aşağıdaki felsefi akımlardan hangisiyle benzerdir? A C A) Rasyonalizm B) Entüisyonizm Empirizm D) Kritisizm E) Fenomenoloji

Lord Action "Bizler gücün dağıtılması ile keyfi devletin kontrol altına alınmasını istiyoruz. Güç yozlaşma doğu- rur. Mutlak güç, mutlak yozlaşma demektir." der. Buna göre, iktidarın yozlaşmasını önlemek için aşa- ğıdakilerden hangisi yapılmalıdır? AY Egemenlik salt olmalıdır. B1 Egemenliğin üç unsuru olan yargi, yasama ve yürüt me tek elde toplanmalıdır. C) iktidar, egemenliği tek elde toplamalıdır Dj Devlet içinde denge ve denetim sağlamak için gücler aynlığı ilkesi benimsenmelidir. E) Devlet güçler birliği ilkesine göre yönetilmelidir,

maul SOSYAL BİLİML 12. Bilim, genelgeçer olgulardan hareket eden ve yine herkesçe aynı şekilde gözlemlenebilen gerçeklere da- yanarak ulaştığı sonuçları da yine olgulara dayanarak sinayan ve doğrulayan bir etkinliktir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bilimsel bilgi- nin özelliklerinden birisi değildir? A) Kesinlik B) Objektiflik C) Normatiflik D) İspatlanabilirlik E) Olgusallik