Bilgi Felsefesi Soruları

13 Kant'a göre insan aklı, ancak olaylar dünyasını yani fenomenler âlemini bilebilir. Bu bilginin ham maddesi duyular aracılığıyla gelir. Bu ham madde zihin kalıplarına yani kategorilerine girer ve onlara göre işlenerek görünüşler âleminin doğru bilgisi elde edilir. Burada, zihnin apriori kalıpları ve kavramları temel rolü oynar. Bilgi, zihnin on iki kalıbına göre şekil aldığı için, fenomenler olduğu gibi değil zihne göre bilinir. Zihnin yapısı şimdi olduğundan farklı olsaydı, varlıklar dünyası da başka türlü bilinecekti. Kant bu parçada aşağıdakilerden hangisini açıklamaktadır? A) Bilginin kaynağını ve değerini B) Bilginin işlevlerini C) İnsanın bilgi edinme nedenlerini D) Düşünme ve açıklama aktını E) Evrenin ve olayların anlamını

Ues, arks ... bir malar risinde Düalizm (ikicilik) Fenomen varlığın hem ........ varlığın a irliklar gelimi hem de ............... dde, yani gör Varlık yapıda olduğunu den yola den savunmuştur. Ör- kavranab leğişi-neğin hem zihinle savunur huştur. kavradıklarımız öze ulaş hem de duyuları kavra mız gerçektir. cercek

Bilimsel çalışmaların sınırlılığı S n g r C 13. Descartes'e göre, herhangi bir soruşturmaya başlamadan önce, kesin ve uygulaması kolay kurallardan oluşan bir yo- lun izlenmesi, hem yanlış olan bir şeyi doğru diye almamak hem de boşa emek harcanmasını engellemek bakımından gereklidir. Bir başka ifadeyle, idrak dahilindeki herhangi bir şeye erişememenin nedeni ya onu keşfedecek uygun bir yol bulmamaktan ya da çelişkiye düşmüş olmaktan kaynaklanır. F sonyaye ausmus on Bu parçaya göre, Decsartes aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır? A) Metotlu olmak B) Temellendirme yapmak C) Var olanı betimlemek 0) Metafizikten uzak kalmak ( E) Idollerden kurtulmak SOSYAL BİLİMLER 18

12. Hegel'e göre bu dünyayı meydana getiren ve bilgimizin konusu olan nesneler, insan zihninden başka bir zihnin eseri olmalıdır. Hegel'in Tin-geist adını verdiği bu varlık Tann'dan başka bir şey değildir. Bilgi ve bu evren onun eseridir. Geist kendini doğada gösterir ve insan aklıyla buna ulaşabilir. O'na göre "Akla uygun olan gerçek, ger- çek olan akla uygundur." Hegel bu düşünceleriyle aşağıdaki epistemolojik gö- rüşlerden hangisini savunmaktadır? A) Empirizm C) Entüisyonizm B) Kritisizm D) Pragmatizm E) Rasyonalizm

OL04-55.29TYT01 / SOSYAL BİLİMLER • "Gerçeği bu kadar kolay bir şekilde kabul ediyorsak bunun nedeni, herhalde gerçeklik diye bir şeyin olmadığını hissediyor olmamızdır." Jorge SEDEF SERİSİ • BB 13. SI Luis Borges (1899-1986) • "Öznel illüzyonun adı özgürlükse nesnel illüzyonun adı da gerçekliktir." Jean Baudrillard (1929-2007) • "Gerçeğin izini sürmeyi bırakırsak dünyayı belki de başka bir şekilde algılayabiliriz." Robert Musil (1880-1942) Bu üç felsefi görüşten hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Bir olanın dışında başka bir varlık yoktur. 8) Hiçbir şey yoktur, olsaydı da bilinemezdi. C) Akli olan gerçektir, gerçek olan da aklidir. DT Varlık, düşünce aracılığıyla kendisine yönelir. E) Ayni nedenler, her zaman aynı sonuçları doğurmaz. 12. Fhu Bekir er-Razi idealizmin Ariote

Hegel'in "Tinin Fenomenolojisi" adlı eserinde geçen "Gerçek olan akılsal, akılsal olan gerçektir." sözüne aşağıdaki yargılardan hangisi anlamca daha uzaktır? A) Gerçek, aklı oluşturur. B) Gerçek, akılla anlaşılır. C) Gerçek, aklın ürünüdür. D) Aklın dışında bir gerçeklik yoktur. E) Akıl dışı olanlar gerçek de olamaz.

Kant'a göre deneyden önce gelen hiçbir bilgi yok- tur. Ancak böyle olması bilginin deneyden geldiği anlamına gelmez. Bütün bilgiler deney ile başlar, fakat deneyden doğmaz. Bu nedenle “Algısız kav- ramlar boş, kavramsız algılar kördür.” Kant bu görüşüyle aşağıdaki felsefi akımlar- dan hangilerini birleştirmiştir? A) Pragmatizm - Rasyorralizm B) Entüisyonizm - Empirizm Septisizm - Pozitivizm Rasyonalizm - Empirizm E) Fenomenolojizm - Sofizm <

14. “Zihin, üzerinde hiçbir yazı bulunmayan, hiçbir tasarıma sahip olmayan beyaz bir kağıt gibidir.” Bu eleştiri, aşağıdaki görüşlerden hangisine karşı yapılmıştır? B) Fenomenoloji A) Empirizm C) Kritisizm D) Rasyonalizm E) Mantıkçı pozitivizm 17 UcDört Bes Diğer sayfaya geçin

11. Schleiermacher bir metin yorumunun bütün-parça ilişkisine dayanarak yapılmasını öneriyordu. "Her metin parçalardan oluşmuş bir bütündür; parçadan yola çıkarak bütünü anlamak gerekir. Fakat aynı anda parçayı anlamak içinde bütünden hareket et- mek gerekir." der. Parçadaki açıklama XX. yűzyılın felsefi akımla- rından hangisi ile uygunluk gősterir? A) Fenomenoloji ve gerçeklik - görünüş sorunu B) Hermeneutik ve Yorum sorunu C) Yeni ontoloji ve Varlık sorunu D) Diyalektik materyalizm ve Değişim sorunu E) Varoluşçuluk ve Varoluş - Öz sorunu

Zekânın ve bilgeliğin ölçütünün zenginlik olduğunu dü- şünen kişiler, Thales'le yoksul olduğu için alay ederler. O da bunun üzerine zeytinin az olduğu o yıl, elindeki bütün parayla, ihtiyaç olmadığı için ucuzlamış olan ve zeytinyağı üretiminde kullanılan tüm presleri satın alır. Sonraki hasat mevsimi geldiğinde ihtiyacı olanlara bu presleri kendi belirlediği fiyattan kiralayarak çok para kazanır. Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ula- şılabilir? A) Filozof, dünyayı anlamlandırmaya çalışan kişidr. B) Felsefe, her şeye eleştirel bir gözle bakma alışkan- lığı kazandırır. C) Filozofların öncelikleri diğer insanlardan farklıdır. D) Filozof, hayata dair her şeyi felsefi probleme dö- nüştürür. E) Felsefi düşünce çözümleyici ve kurgusaldır.

YAYINLARI ORO TYT/Sosyal Bilimler 15. Mach'a göre duyumlar tarafından alınan olaylar; sesler, kokular ve tatlar gibi şeyler olarak sıralanabilir. Örneğin fiziğin konusu, cisimler arasındaki ilişkiler değil duyumlar arasındaki ilişkilerdir. Deney, bu duyumları çoğaltarak gerçeği anlamamıza yardımcı olur. Böylece bilimi duyularla sinirlayan Mach, bundan dolayı özellikle atom teorisine, atomlar gözlenemez olduğu için karşı çıkar. Bu parçada açıklanan görüşler, aşağıdaki felsefi akımlardan hangisiyle benzerdir? A) Rasyonalizm B) Entüisyonizm C). Empirizm D) Kritisizm Fenomenoloji

13. Bir çocuğun zamanla büyüdüğünü, konuşmaya başladığını, okula gittiğini ve sözgelimi gitar çalmaya başladığını söyleriz. Fakat çocuk doğduğu anda tüm bunları yapabilecek durumda değildir. Aristoteles, çocuktaki bu değişmeyi, onda potansiyel olarak bulunan birtakım kapasitelerin daha sonra aktüel hale gelmesi, gerçekleşmesi olarak açıklar. Bu parça aşağıdakilerden en çok hangisiyle ilişkilendirilebilir? A) Varlığın başlangıcın olup olmadığıyla B) Varlığın belirli bir sonunun olup olmadığıyla C) Evrende özgürlük olup olmadığıyla D) Varlığın belirli bir amacının olup olmadığıyla E) Varlığı kimin var ettiğiyle no

Sosyal Bilimler TY 13 11. Bir çocuğun oyuncağı elinden alındığında, çocuk oyun- cağının görünmez biri tarafından alınmış olabileceğine ikna edilebilir, ancak oyuncağının birisi tarafından alın- madığına inanması mümkün değildir. Bu durum neden- sellik ilkesinin insanda doğuştan zorunlu bir hakikat ola- rak bulunduğunu gösterir. Bu parça, aşağıdaki yaklaşımlardan hangisini des- teklemektedir? B) Pragmatizm A) Rasyonalizm C) Empirizm D) Pozitivizm E) Septisizm

Kant'a göre, doğru bilginin kaynağı hem deney hem akıldır. Akıl veya deney tek başına doğru bilginin kaynağı olamaz. Duyumlarla başlayıp deneyle edinilen veriler akıl tarafından işlenmelidir. Bilgi, deneyimle aklın sentezinin sonucudur. Bu anlamda bilgi edinme süreci, hem algılamayı hem de aklın gücünü kullanabilmeyi gerektirir. Kant'ın bu bilgi anlayışı aşağıdakilerden hangisiyle özetlenebilir? A) Kesin ve doğru bilginin kaynağı deneyimlerdir. B) Algısız kavramlar boş, kavramsız algılar kördür. C) Bilimin konusuna giren olgu ve olaylar bilinebilir. D) Akıl, statik hâlde ölçümlenebilen maddeyi bilebilir. E) Metafizik gözlüğü olmayanlar dünyayı karanlık görür.

A) Aristo B) Platon C) Farabi D) Hegel E) Berkeley C 14. "Insan, akılla elde ettiği bilgilere karşı duyduğu gü- venin daha önce duyularıyla elde ettiği bilgilere kar- şi olan güven gibi olmadığından nasıl emin olabilir. Bu durumda akıl, hakem olarak duyuların bilgisinin yanlışlığına nasıl karar verdiyse aklın ötesinde baş- ka bir hakem ortaya çıkarak aklın sağladığı bilgilerin yanlışlığına karar verebilir." Gazali bu sözleriyle özellikle aşağıdakilerden hangisini eleştirmektedir? A) Duyu verilerinin öznelliğini B) Evrende gözlenen düzeni C) Aklın ortaya çıkardığı bilgileri D) Duyuların akla olan etkisini E) Aklın duyuları küçümsemesini

12. Bu felsefe, anlama kavramına açıklık kazandırmaya çali- şan bir düşünme ya da felsefi düşünme geleneğine sahip- tir. "Bir şiir, bir kanun metni, bir insan eylemi, bir dil veya bir yabancı kültür, ya da insanın kendi kendisi olsun, herhangi bir şeyi anlamak nedir? Güçlük, bunun tamamen tutarlı bir soru olmamasından; ya da daha doğrusu, anlama sorunu- nun birçok farklı bağlamda ortaya çıkmasından ve kimisi bir diğeriyle neredeyse hiç uyuşmayan bir-çok entelektüel disiplinde uygulamasının olmasından kaynaklanmaktadır. Bu paragrafta sözü edilenler aşağıdaki felsefi görüş- lerden hangisi olabilir? WY Yorum Samaalik A) Hermeneutik By Fenomenoloji C) Yeni ontoloji Dantıkçı Empirizm Ekritisizm 14 12. SINIF