Bilgi Felsefesi Soruları

sel bilgi için söylenebilir? B) Il ve III A) I ve II C) Il ve IV Yant Yayınlan Polvem E) Il ve IV "Yağmur yağıyor" dediğimde, biri evet doğru, derse bura- da doğru olan, yağmurun kendisi veya yağmurun yağıyor olması değil: yağmurun yağması ile ilgili söylemiş olduğum ifadedir. Yağmurun kendisi, yağmurun yağması veya yağ- maması doğru veya yanlış değil; bunlar gerçektir veya ger- çek değildir. Bu parçaya dayanarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) Gerçek, ozne nesne ilişkisinin ürünüdür. B) Doğruluk, zihinseldir, C) Gerçek, yargıdan bağımsızdır. D) Doğruluk, gözleme dayalı bir açıklamadır. E) Gerçek, deneyin konusudur. 25

12. Soru Sofistlere göre herkes için doğru ya da geçerli bir bilgi yok- tur. Sofistlerin önde gelenlerinden Protagoras'ın "insan her şeyin, var olan şeylerin var olduklarının, var olmayan şeyle- rin de var olmadıklarının ölçüsüdür." sözü bunu ifade eder. Bilgiyi bu anlayışla ele alan Protagoras, her yerde herkes için "doğru" bilginin olamayacağını, bir kişi için doğru olan bir yargının bir diğeri için yanlış olabileceğini söyler. Bu parçaya dayanarak, Sofistler ile ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi ileri sürülebilir? A) Süjeden bağımsız objelerin varlığını reddettiği B) Aklın yasaları ile doğanın yasalarını birleştirdiği C) Bilginin doğruluk ölçütü olarak özneyi gördüğü D) Kesin bilginin kaynağı olarak aklı esas aldığı E) Nesnesine uygun olan bilgileri doğru kabul ettiği

13. Bir an bir şey gördüğümüzü sandığımızda gördüğü- müz şeyin var olup olmadığından yani görme eylemi- nin doğruluğundan şüphe ediyorsak yanımızda bulu- nanlara aynı şeyi görüp görmediklerini sorarız. Eğer onlar da görmüşlerse, gördüğümüz doğrudur. Bu parçada dile getirilen bilginin doğruluk ölçütü aşağıdakilerden hangisidir? A) Yarar C) Uygunluk B) Tåmel uzlaşım D) Apaçiklik E) Tutarlılık

İLİMLER TESTİ 15. Ahlak kurallarının ve yasaların çok değişik ve çeşitli olduğu- nu, yere ve zamana göre değiştiğini fark eden sofist filozof- lar, bunların büyük bir kısmının insan eliyle konulmuş dü- zenler olduğunu, herkesi her yerde, her zamanda bağlaya- cağı yasaların ise ancak doğa tarafından konulmuş yasalar olabileceğini savunmuşlardır. Sofist filozoflardan Antiphon, doğal hukuk ile insanın ortaya koyduğu pozitif hukuk ara- sındaki karşıtlığı belirterek yalnız duyulara dayanan, insan eliyle oluşturulan pozitif yasaların yetersiz olduğunu söyle- yerek, buradan insanların doğada eşit oldukları sonucunu çıkarmıştır. Antiphon, "Yalnız Yunanlılar kendi aralarında de- ğil, Yunanlılar ile Barbarlar da eşittirler." der. Ona göre top- lum içindeki sınıf ayrılıkları, ayrıcalıklar, soyluluklar hep in- sanın kendi icatlarıdır. Oysa toplum, insanoğlunun yararı için kurulmuştur, bundan dolayı herkes ondan eşit olarak yarar- lanmalıdır. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisi tartışılmakta- dir? A) Ideal bir düzen olabilir mi? BY Tyi ve kötü nedir? C) Yönetim biçimleri nelerdir? DY İhsan özgür müdür? E) Ahlaki eylemin amacı nedir?

12. Ağır hasta ve aşırı uykusuz olma durumlarında nesneler farklı görüldüğü gibi gündüz ve gece de farklı görülür. Bu durumda nesnelere ilişkin bilgi göreli hâle gelir. Örneğin; yaz, kış, ilkbahar ve sonbahar mevsimleri gençler ve yaşlılar tarafından farklı algılanır. X Bu parça aşağıdakilerden hangisini örneklendirir? Insan farklı zamanlarda farklı bilgiler edinebilir. B) Varlığı olduğu gibi bilmek mümkün değildir. Varlık değiştiği için onun bilgisi de değişir. Bilgi yalnızca duyularla elde edilir. E) Aklın bilgi elde etmede hiçbir rolü yoktur. englik lene du har blevet de

Şampıyonlar Karması Şan 14. Skolastiğin gelişmesi ile birlikte ortaya çıkan ancak onun yıkılışını da hazırlayan sorun, felsefe tarihin- 15. Yeni Çağ de "tümeller tartışması" diye tanınır. cük a Buna göre, doğu 1. görüş: Platon'un yolundan giden Augustinus ve Anselmus gibi düşünürlerin savun- duğu; tümellerin, nesnelerden bağımsız olarak var olduğudur. Tümeller onların alın sef kay Bu dışında veya üstünde bulunur. de II. görüş: Aristoteles'in yolundan giden Thomas Aquinas gibi düşünürlerin savunduğu; tümellerin var olduğu ama nesnelerin dışında veya üstünde değil, içinde bu- lunduğudur. II. görüş: John Duns Scotus ve Ockham'lı William gibi düşünürlerin savunduğu, sadece nesneler var olduğudur. Tümeller ise benzer nesnelere vermiş olduğumuz adlardan ibarettir. açıklamaları sırasıyla aşağıdaki görüşlerden hangisine karşılık gelir? II II Kavram A) Konseptüalizm Nominalizm realizmi Kavram B) Nominalizm Konseptüalizm realizmi Kavram C) Konseptüalizm realizmi Nominalizm D) Konseptüalizm Kavram Nominalizm realizmi E) Nominalizm Konseptüalizm Kavram realizmi

KAZANIM VRAMA 4 TESTI Bilgi Felsefesi - 2 Bir parça mumu yanmakta olan bir ateşin hemen yani 10. A. Com na koyduğumuzu düşünelim. Mum yavaş yavaş eridikçe, arkasın muma ait tüm duyusal özellikler değişim geçirir. Bu du- Çünkü rumda rahatlıkla şunu söyleyebiliriz; algılarımız aracılığı tafizik ile nesneden aldığımız bilgi, sürekli bir değişim halindedir. deney! Nesneye ait özellik sürekli değişirken, biz yine de belli bir yasala nesneye bakmaya devam ettiğimizi düşünürüz. Nesnenin, lecekte değişimler geçirmesine rağmen aynı nesne olduğu bilgisi, kün ol gözlemsel deneyimlerimiz aracılığı ile öğrendiğimiz bir şey Buna değil; doğuştan sahip olduğumuz bilişsel bir durumdur. görü: Descartes'ın verdiği bu örnekten hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? B) B AJ Şeylerin doğası kavranamaz olduğundan bunlara iliş- C) _kin hiçbir yargıda bulunmamalıyız. B) Algilar değişenin bilgisini, akıl ise değişimin ardında değişmeden kalanın bilgisini verir. E) E Insan ruhunda gizil olarak bulunan bilgiler, doğru so- rularla açığa çıkartılmalıdır. D) Algılar yanıltıcı olduğundan tüm bilgimiz görelidir. E) Mutlak bilgi, tümellerin bilgisini anımsamadır. çme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü 8. "Tüm algi ve deney dünyası eğer anlam ve değer taşı- yacaksa, bunu ancak düşünmemize ve aklımıza borçlu olacaktır. Bu görüş aşağıdaki epistemoloji akımlarından hangi- siyle ilişkilendirilebilir? n mnirizm

12. Sofistlere göre herkes için doğru ya da geçerli bir bilgi yok- tur. Sofistlerin önde gelenlerinden Protagoras'ın "insan her şeyin, var olan şeylerin var olduklarının, var olmayan şeyle- rin de var olmadıklarının ölçüsüdür." sözü bunu ifade eder. Bilgiyi bu anlayışla ele alan Protagoras, her yerde herkes için "doğru" bilginin olamayacağını, bir kişi için doğru olan bir yargının bir diğeri için yanlış olabileceğini söyler. Bu parçaya dayanarak, Sofistler ile ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi ileri sürülebilir? A) Süjeden bağımsız objelerin varlığını reddettiği B) Aklın yasaları ile doğanın yasalarını birleştirdiği C) Bilginin doğruluk ölçütü olarak özneyi gördüğü D) Kesin bilginin kaynağı olarak aklı esas aldığı E) Nesnesine uygun olan bilgileri doğru kabul ettiği

37. “Ey örtüsüne bürünen (Resulüm)! Kalk ve (insanları) uyar. Sadece Rabbini büyük tanı. Elbiseni temiz tut. Kötü şeyleri terk et. Yaptığın iyiliği çok görerek başa kakma. Rabbinin rızasına ermek için sabret." (Kur'an-ı Kerim, Müddessir, 1-7) Aşağıdakilerden hangisi, bu ayetlerde Hz. Muhammet'e emredilenlerden biridir? A) Tevekkül etmek B) Vefakârlık C) Paylaşmak D) Hoşgörülü olmak E) Tebliğ etmek

Su bu in en 12. J. Locke'a göre, küçük bir çocuk çelişmezlik ilkesini öğ- renmeden önce acıyı tatlıdan, sarıyı maviden ayırt etmeyi öğrenir. Bu da bize gösteriyor ki, duyusal deneyim yolu ile edinilen bir bilgi akla ait olduğu düşünülen mantık ilkele- rinden önce edinilmiştir. Demek ki, aklın ilkeleri doğuştan herkeste bulunmazlar. Paragrafta savunulan ve eleştirilen epistemolojik yaklaşımlar aşağıdaki seçeneklerden hangisinde si- rasıyla verilmiştir? D ar ilik, Eyarsal a bu ik- larmda plerin- Tundra Al kritisizm - Rasyonalizm B) Rölativizm - Rasyonalizm C) Empirizm-Kritisizm DJ Empirizm-Rasyonalizm E) Rölativizm Kritisizm

12. Varlığın özüne çözümleme ile ulaşılabilir. Bu çözümlemede varlığı, duyu organları ile algıladı- ğımız özelliklerinden soyutlayarak yani parantez içine alarak düşünmemiz gerekir. Varlığı paran- teze almak demek; varlığı, özüne ait olmayan, özüne ulaşmayı engelleyen ögelerden soyut- layarak düşünmek demektir. Bunun için, duyu organlarının verileri, günlük yaşam, din, bilim ve tarihin sağladığı tüm veriler kısa bir süre için yok sayılır. Böylece varlıkların, duyularla algılananın ötesinde bulunan özlerinin bilgisine ulaşılır. Bu parçada açıklanan görüşler aşağıdaki fel- sefi yaklaşımlardan hangisine temel oluştu- rur? A) Empirizm B) Pozitivizm C) Analitik felsefe DFenomenoloji E) Kritisizm

13. Kant, bütün bilgilerin deneyimle başladığı düşün- cesinden kuşku duymadığını söyler ancak bu du- rumun da bütün bilgilerin deneyimden doğduğu sonucunu çıkarmayacağını belirtir. O, duyu verile- rinin ham olduğu ve bu ham veriyi işleyen bir zihin olması gerektiği fikrinden hareket eder. Buna göre Kant bilginin oluşumunu aşağıdaki- lerden hangisiyle açıklar? A) Bilgiler deneyden doğar akılla kategorize edilir. B) Bilgiler insanin sezgileri sonucu zihinde oluşur. C) Bilgiler nesnelerin özünün bilinmesine dayanır. D) Bilgiler deney ve gözlemler sonucu meydana gelir. E) Bilgiler insanin ürettiği faydaya bağlı ortaya çı- kar

lar il- lıştır gö in 12. Tipkı bir ekmek fabrikasına hammadde seklinde gelen unun, birtakım işlemlerden geçtikten sonra ekmek olması gibi, duyularlą) dışarıdan hammade seklinde gelen bilgiler de zihnimizde işlenerek doğru eniyle nden bilgi oluşur. en- arak Bu parçada dile getirilen görüş hangi bilgi kura- mina aittir? A) Rasyonalizm B Empirizm C) Kritisizm D) Pozitivizm E) Septisizm ne 45

Wy2 DU D) Dualizm C) Egzistansiyalizm E) pluralizm 14. Aşağıdakilerden hangisi; insan zihninin doğuş- tan herhangi bir bilgiyle dolu olmadığını, zihnin ancak duyum ve deneylerle dolabileceğini, do- layısıyla doğru bilgilerin tamamının tecrübeler sonucunda oluştuğunu savunan Emprizm'e ör- nek gösterilebilir? A) İnsanlardaki yutkunma refleksinin alıştırmalara gerek kalmadan ortaya çıkması B) Bisiklet kullanmayı tam anlamıyla öğrenmek için sürekli denemeler yapılması C) Bebeklerin ayaklarının altına parmakla dokunul- duğunda ayaklarını içe doğru bükmeleri D) Kabus görüldüğünde irkilerek uyanılması E) Yeni tanıştığımız birine karşı hissettiklerimizin fade edilmesinin zor olması +

12. Nasreddin Hoca kadılık yaparken adamın biri, hocaya hasmıyla ilgili bir şikâyette bulunmuş, verip veriştirdik- ten sonra da “Haklı değil miyim hocam?" deyince Hoca, "Haklısın!" demiştir. Bir süre sonra bu adamın hasmı Hoca'ya gelmiştir. Giden kişi için ağzına geleni söyle- yip kötüledikten sonra, "Haksız mıyım hocam? deyince Hoca, "Haklısın!" demiştir. Bu konuşmalara şahit olan Hoca'nın karıSı, "İlahi Hoca! Ne garip bir adamsın. İlki- ni dinledin, ona haklısın dedin; ikinciyi dinledin, ona da haklısın dedin. Bu ne biçim iştir?" Hoca bir süre düşün- dükten sonra, "Vallahi hatun, galiba sen de haklısın!" demiştir. Nasrettin Hoca'nın bu tutumu aşağıdakilerden han- gisiyle örtüşür? A) Parmenides'in değişenin değil, değişmeyenin bilgi- sine ulaşılmalıdır düşüncesiyle B) Protagoras'ın her şeyin ölçütü insandır sözüyle O Platon'un değişmeden aynı kalan bilginin doğuştan gelen idealar olduğu fikriyle D Aristoteles'in bilginin kaynağında akıl olduğu ancak deneyin de gerekliliği görüşüyle Sokrates'in bildiğim bir şey var o da hiçbir şey bil- mediğimdir deyişiyle

Diğer sayfaya geçiniz. Deney bilginin ham maddesini sağlar; ancak böyle olması, bilginin deneyden çıktığı anlamına gelmez. Çünkü bilgi için, deneyin yanında başka bir işleme de gerek vardır. O da şudur: Deneyle elde edilen ham maddenin bir biçime, bir düzene sokulması gerekir. Bu biçimlendirme işi zihinde bulunan birtakım zihin formları (kalıplar) sayesinde olur. Bu formlar ise deneyden gelmez, apriori (önsel) dir. Bu parçadaki görüş aşağıdaki filozoflardan hangisine aittir? I buvo A) Descartes B) Aristoteles NE C) Kant D) Locke E) Bergson