Bilgi Felsefesi Soruları

14. Felsefe öncesi düşüncelerde doğa olayları genellikle do- ğaüstü güçlere bağlanmıştır. Bu güçlerden yararlanmak amacıyla çeşitli büyülere başvurmak, insanlar için vazge- çilmez bir yaşam biçimi olmuştur. Ancak felsefe tarihinde ilk Çağ Yunan felsefesinin başlangıcında doğanın merke- ze alındığı bir felsefe yaklaşımı bulunmaktadır. Bu yöneli- min öncüleri olan doğa filozofları, doğanın açıklanmasına önem vererek doğanın kökenini ve oluşum sürecini merak etmişler; dine, otoriteye ya da geleneklere başvurmadan kendi gözlemlerini ve akıllarını kullanarak varlığı anlama- ya çalışmışlardır. Bu açıklamaya göre doğa filozoflarmin yaklaşımını önceki düşüncelerden ayıran özellik aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğada gerçekleşenleri mitolojik unsurlarla açıklama- ları Doğada olup bitenleri doğal güçlere dayandırmaları C) Doğa olaylarını bilimsel deneyler aracılığıyla ifade etmeleri D) Doğanın açıklanabilmesi için metafizik öğelere baş- vurmaları E) Doğa olaylarını tek bir nedene indirgeyerek açıklama- Tari

15 13. “Renk körü insanlar yeşili ve kırmızıyı karıştırırlar. Ama savaşlarda kamuflajı daha kolay anladıkları için bu in- sanlardan yararlanılmıştır. Bu da insanın aklında bir soru işareti bırakıyor, belki de onlar değil, diğerleri kör- dür. Bizler gerçeğin ne olduğunu değil yalnızca ço- ğunluğun kabul ettiklerini bilebiliriz." Bu parçada anlatılan durum aşağıdaki felsefi akım- lardan hangisinin savunduklarıyla örtüşür? A) Rasyonalizm B) Septisizm C) Empirizm D) Kritisizm .

22. Platon'a göre gerçeğin bilgisi “episte- me"ye akıl yoluyla ulaşılır. Akıl, bu bil- giye ulaşmak için ruhun derinliklerine yönelir ve orada varolan bilgileri açığa çıkarır. Platon'un bu görüşü aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilir? A) Bilmek, anımsamaktır. B) Bilmek, tecrübe etmektir. C) Bilgi, genellemelerle elde edilir. D) Bilmek, özün bilgisini bilmektir. E) Bilgi, tahmin ve sanıdan meydana gelir. 9 A11.1.

1 12. Fenomen, insan dışındaki algısal varlıklar ve olaylardır. Fenomen bilgisi, varlığın dışına ait olan bilgileri ver- ir. Fenomenlerin içerikleri, özleriyse bilinememektedir. Nesnelerin bilgisine ancak özlerden varılabilir. Öyleyse süje, nesnenin özüne yönelmelidir. İnsan öncelikle ken- dini kavramalıdır. İnsan kendini kavradıktan sonra, kendinde başkasını kavrayıp anlayabilir. Bu durumda dünya başkalarıyla birlikte vardır. İnsan bilinci kendine dönüşle tüm fenomenlerin özünü içinde duyarak ortak yaşam bilinci oluşur. Bu metafiziksel yöntemle de özün bilgisine ulaşılabilir. Bu parça bilgi kuramının temel sorularından hangisini tartışmaktadır? A) Doğru bilgi mümkün müdür? B) Bilginin kaynağı nedir? C) Somut olanın bilgisine nasıl ulaşılır? D) Doğru ile gerçek aynı mıdır? E) Doğru bilginin ölçütü nedir?

9. Platon'a göre gerçeğin bilgisi “episte- me’ye akıl yoluyla ulaşılır. Akıl, bu bil- 14. Clem yargis giye ulaşmak için ruhun derinliklerine yönelir ve orada varolan bilgileri açığa biliyo Bu dö çıkarır. Platon'un bu görüşü aşağıdakilerden açısın sinde hangisiyle ifade edilir? A) Bilmek, anımsamaktır. B) Bilmek, tecrübe etmektir. C) Bilgi, genellemelerle elde edilir. D) Ak D) Bilmek, özün bilgisini bilmektir. E) Bilgi, tahmin ve sanidan meydana gelir. A) AL B) in C) Ak 10. Ahlakın kaynağı mutluluktur ve mutlu- luğa iyi ideasına ulaşmaya çalışmakla varılır. oln E) İna 15. Yalnız "E felsefe; e açıklama bir bilaidi

da Saglayan 2. Sokrates'in annesi doğum yaptıran bir ebedir. Annesi hakkında: "Annem nasıl var olan bir bebeğin dünyaya gelmesine yardımcı oluyorsa, bilgilerin ortaya çıkışı da buna benzer. Örneğin bir öğretmen öğrencisine yeni bir şey öğretmez, ancak onun aklında var olan bilgilerin açığa çıkarılmasına yardımcı olur." der. Parçada bilginin ortaya çıkışı ile anlatılmak istenen temel düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Bilgiler doğuştandır ve sorgulatma yöntemiyle ortaya çıkarılır. B) Bilgilerimizi deneyimle sonradan elde ederiz. C) Bilgilerimizin kaynağı beş duyu organımızdır. D) Bilgiyi, insan istemese de çevreden edinir. El Yasamın her anında bilgi ürotimi dum ad atomla Demol arasınd öncele Demo! yapılar A) Top B) Ator atmıştı C) Fark D) Var E) Mad 7. Hera sorunu ...

13. 20. yüzyılda materyalizme tepki olarak doğan bir koymak ve betimlemek amacıyla bilincin öznel yapıları anlayışa göre deneyin zorunlu doğrularını ortaya incelenmelidir. Bilinç nesneler dünyasına yönelen, nesneler dünyasına açılan bilgi edinme gücüdür. Biz fenomenler karşısında önce bir gözlemci oluruz. siyrılmış olarak fenomenleri gözlememiz gerekir. Öz bir Fenomenlerin özüne ulaşmak için her türlü ön yargidan Öz fenomenin içindedir. Bilinç bu özü sezgi yoluyla nesneyi başka bir şey değil de kendisi yapan özelliktir. kavrayabilir. Bir nesnenin özüne ulaşabilmek için onun özünü ait olmayan rastlantısal ögelerin ve ilgisiz görüşlerin bir yana atılması gerekir. Bu parçada ileri sürülen görüş aşağıdakilerden hangisidir? A) Husserl'in fenomenolojik yöntemi B) Marx'ın diyalektik materyalizmi C) Hegel'in diyalektik idealizmi D) W. James'in pragmatizmi E) Bergson'un sezgiciliği

12. Doğruluk sadece düşüncelerin, yargıların, önermelerin özelliğidir. Dünyadaki şeylerin ya da olup biten olayların doğru ya da yanlış olması söz konusu değildir. Dünyadaki şeylere ya da olup biten olaylara uygun olarak ortaya kon- muş her düşünce, yargı ya da önerme doğrudur. Buna göre doğruluğun ölçütü aşağıdakilerden han- gisidir? A) Nesnel gerçekliğe uygun olması B) Diğer yargılarla çelişkili olmaması C) Kişisel fayda sağlaması D) Kabul edilmiş yasalarla örtüşmesi E) Somut bir varlığının bulunması

9. İnsanın görme algısının fiziksel olarak bir sınırı vardır. Protagoras'a göre insan, duyuları aracılığıyla bilgi oluşturur. Duyular her insanda farklı yoğunlukta gerçekleştiğinden duyu- nun bilgisi göreceli ve değişir özelliktedir. Protagoras'ın her şeyin ölçüsünün insan olduğu fikrine varmasında insanın duyuları- nin değişebilir olmasının etkileri neler olabilir? 14. Konfüçyüs, “i Dair Konuşm erdem içinde göre bir erde mi de istem ni tamamla Bu durum ğıdakileri A) Kurna güler B) Cani işler 10 Öl indomi ( 71.11.D

D) Birey devlet ilişkisinde birey öncelikli olmalıdır. E) Toplumsal değişme her toplumda görülür. 14. Her run mişt yorg sağ geti 12. Felsefe de din de hakikati bildirir. Din, hakikati top- lumun tamamına anlatmayı hedeflerken, felsefenin muhatabı ancak akli gelişimin en üst düzeyine ulaş- mış ilim ehlidir. Dinî kural ile felsefi bilgi arasında görünürde çelişkiler olmasının nedeni dinin tüm insanlara hitap etmesidir. Söz konusu çelişkinin ortadan kaldırılmasının yolu ise dinî kuralların çarpı- tılmış yorumlarına itibar etmemektir. Bu me B) "Tahafütü't Tahafüt" adlı eserden alınan bu görüş aşağıdaki filozoflardan hangisine aittir? A) İbn Sina B) Maturidi C) Gazali D) Farabi E) İbn Rüşd D) YKS-TYT 21-12-02. Sosyal Bilimler Testi 4

2. Geleneksel Antik Yunan anlayışı gençlerin atlet veya savaş- çı olarak yetiştirilmesine değer vermekteydi. Oysa Sofistle- rin önem verdikleri ve gençleri kendisi için yönlendirdikleri insan ideali, "yurttaş insan"dı. Daha önceki dönemde Pa- lestra'nın (beden sporları yapılan yer) yerini demokrasi ile birlikte meclisler, mahkeme salonları ve pazar yerleri almış- ti. Aslen Atinalı olanlar, meclislerde temsilci, mahkemelerde yargıç veya jüri üyesi olarak görev yapıyorlar, şehirlerinin yöneticilerini, ordularının kumandanlarını seçiyorlar ve ken- dilerinin ve diğerlerinin hayatları veya ölümleri üzerine ka- rarlar veriyorlardı. Artık önemli olan sadece bedensel ve fi- ziksel özellikleri, yetenekleri geliştirmek değildi; ruhları eğit- mek, başta siyaset olmak üzere insani kültürel konularda, dünya işleri konusunda yurttaşları bilgili kılmak, meclisler- de, mahkeme salonlarında, pazar yerlerinde kendi davala- Trini savunmak veya karşı davaları, tezleri çürütmek konusun- da onları maharetli ve becerikli kılmaktı. İşte bu anlamda so- fistler sözü edilen konuları felsefeye kazandırmışlardır. Buna göre "sofistler" hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Haz arayışında oldukları B) Felsefenin kapsamını genişlettikleri C) Geleneksel düzeni destekledikleri pleno 0 D) Palestra'da öğreticilik yaptıkları E) Doğa felsefesi ile ilgilendikleri 13

-"Platon'un varlık anlayışının temelinde akılla kavranabilen, değişmeyen, kendi kendinin. nedeni olan gerçek varlıklar vardır. Bu varlıklar duyusal dünyanın dışındadır. Duyusal alana bağlı olan varlıklar ise bu varlıklardan pay alarak var olan fenomenlerdir.” Açıklamalardan hareketle Platon'un gerçek varlık olarak ifade etmiş olduğu varlık aşağıdakilerden hangisidir? A) Ateş B) Logos C) İdea D) Madde E) Metafizik

12. Sokrates e göre erdemli olmanın şartı nedir? 13. Platon a göre cehaleti anlamak için kullanılan metaforun adı nedir? 14. "Ya filozoflar kral olsun ya da krallar filozof olsun." Diyen filozof kimdir?

15. Platon'a göre; ruh, yani gerçek kişi doğumdan önce vardır ve ölümden sonra yani beden öldüğü zaman yaşamaya devam edecektir. "insanoğlu ideaların dünyası ile duyusal idrak dünyası arasında bir yaratıktır. Ruh ideaların dünyasına, beden de duyusal idrakin dünyasına aittir. İnsan ruhu doğumla bedene girerek dünyaya gelir. Bu gelişiyle bildiği her şeyi unutur. Ruh yaşam esnasında daha önce bildiklerini hatırlar, öğrenme bir yeniden keşiftir. Platon'un görüşleri aşağıdaki bilgi kuramlarından hangisiyle uyumludur? B) Kritisizm A) Pragmatizm C) Rasyonaliz D) Emprizm E) Pozitivizm

7. Thales'ten önce eski Mezopotamyalılar, eski Misirlilar ve esk Yunanlılar doğayı canh olarak gördüler. Onlar için doğa veya doğada bulunan herhangi bir nesne bir insandan, bir “sen'de farklı değildi. Ömeğin, eğer bahar mevsiminde Nil Irmağının düzeyi yeterince artmadı ise, eski Mısırlılar bu trajediyi bizim ladığımız anlamda açıklamadılar. Onlara göre ya Nil Irmağın sanlara kızdığı için su düzeyini yükselmedi ya da belli bir Tan insanlara kızdığı için ırmağın yükselmesine izin vermedi. Aynica eski insanlar bireysel olanlarla ilgilendiler ve bu yüzden gener yargılar ortaya koymadılar. Örneğin eski Yunanlılar bütün dep remleri değil, sadece belli bir depremi belli bir Tanrı'nın kızgınl ğı ile açıkladılar. İlk Yunan filozoflarına gelince, onlar efsanelere inanmadilar ve doğayı cansız, edilgen bir şey olarak gördüler Onlar Tann'nın var olduğunu kabul etmekle birlikte, evrendek olaylan doğal olarak açıkladılar ve kendi açıklamalarında Tan nlara bir işlev yüklemediler. İlk Yunan fiozoflarını diğer meden yetlerden ayıran en önemli özellik ise onların eleştiriye ve tartış maya açık olmaları idi. Buna göre aşağıdakilerden hangisi ilk filozofları diğer m deniyetlerden ayıran özelliklerden biri değildir? A) Eleştirel olmalan B) Mitolojiye inanmamalan C) Tannlara işlev yüklememeleri D) Genel yargılar ortaya koymalan E) Evrendeki olaylan dinle açıklamalan

Demokritos'da duyular akla şöyle seslenir: "Ey akıl! Beni yere sermek için kanıtlarını yine benden alıyor- sun." Evet, gözümüzün güneşi küçük bir tepsi büyük- lüğünde gösterdiği doğrudur. Ancak yine de, biz onun gördüğümüzden milyarlarca kere daha büyük bir cisim olduğunu düşünürüz. Bunun nedeni; görme duyumu- zun, cisimlerin bize uzak oldukları oranda daha küçük göründüklerini göstermesi değil midir? Yukarıdaki açıklama hangi felsefe dalının ilgi alanı içindedir? A) Etik B) Epistemoloji C) Estetik D) Ontoloji E) Bilim felsefesi