Varlık Felsefesi Soruları

Yüzyıl 4. M ca S a karşılıklyóla 1. Bir yola ait bakış açımız yokuş aşağı inerken ve yokuş yukarı çıkarken aynı değildir. Herakleitos'a ait bu ifadelere bakıldığında, anlatılmak istenen temel düşünce aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Belli bir ölçü içerisinde ateş ile maddeler karşılıklyola- rak birbirlerine dönüşürler. B) Her şeyin temelinde; madde ve maddenin şekil almış formları bulunur. C) Narlık, algılayan bilincin yönelimine göre farklı doğru- luk değeri alabilir. D) Varoluş süreci, düzen görünümünde olsa da rastlan- tisallik taşır. E) Her şey değişir, değişim evrenin varoluş sürecini yan- sitmaktadır. üdürlüğü

yargılardır. Buna göre Francis Bacor un "idol öğretisi" yle ilgili aşağıda- kilerden hangisi söylenemez? A) Idoller insan zihninde yanlış düşünceler oluşmasına neden olur. Insan zihni idollerden arındığında olanı olduğu gibi görür. @j Soy idolleri insanın doğasına yerleşmiş yapıdadır. Mağara idolleri kişisel özelliklerden oluşur. E) Çarşı pazar idolleri kültürel olarak kazanılmış idollerdir. Prf Yayinlari 14. insan zihin ve beden olmak üzere birbirine indirgenemeyen ik... aynı tözden meydana gelir. Zihin cisme ait hiçbir nitelikten pay almaz. Çünkü o, doğası gereği hiçbir şekilde bölünemez. Fakat cisimli olan şeylerde ise bunun tam tersi olur, dolayısıyla beden her zaman bölünebilir. Zira beden, biçimi ve boyutları olan bir varlıktır. Oysa zihin biçimi ve boyutu olmadığı gibi yer de işgal edememektedir. Bu parçadaki düşünceler, aşağıdaki görüşlerden hangisi- ne yakındır? 4. FASİKÜL A) Comte'un pozitivizmine B) Kant'ın kritisizmine C) Aristoteles'in rasyonalizmine Descartes'ın düalizmine E) Platon'un idealizmine 52

TYT / SOSYAL BİLİMLER 15. O 11 "Herkes için aynı olan bu dünyayı tanrılar veya in- sanlardan hiçbiri yaratmamıştır. O her zaman ateş olmuştur; ölçüyle yanan ve ölçüyle sönen canli bir ateş." “Nasıl ki bütün mallar altınla, altın ise bütün mallarla değiş tokuş edilirse, her şey ateşle, ateş ise her şeyle değiş tokuştur." Herakleitos’un bu görüşleri aşağıdaki sorulardan hangisine yöneliktir? A) Varlık var mıdır? B) Özneden bağımsız varlık var mıdır? varlığın temel niteliklert nelerdir? D Varlık kavranabilir mi? E) Evrenin arkhesi nedir?

13. Gerçekte asıl var olan, maddi yapıda bir şey değil de maddi olmayan, tinsel yapıda bir şey veya şeylerdir. Bu tinsel şeyler maddi olmadığı için yer kaplamayan, değişmeye tabi olmayan, akılla kavranabilen, tümel, ezeli-ebedi varlıklardır. Bunlar dışında kalan ve duyularia algılanabilen diğer varlıklar, söz konusu tinsel varlıkların gölgeleri, bir anlamda onların duyusal dünyaya yansımalarıdır. Bu parçadaki görüşler aşağıdaki varlık anlayışlarından hangisi ile ilişkilendirilebilir? A) Nietzsche'nin nihilizmi B) Descartes'in düalizmi C) Platon'un idealizmi D) Demokritos'un materyalizmi E) Spinoza'nın panteizmi

12. Sürekli bir değişim ve hareket içerisinde olan evrende ka lici olan nedir, ya da oluşun gerçek yapısı nedir? Aristote les oluşu, hareketi ve maddeyi yadsıyarak açıklamaz. Ona göre oluş, madde ile form arasındaki bir etkileşim sürecidir Saf maddenin bir gerçekçiliği yoktur. Madde kendisindeki "öz'den ötürü bir form alarak gerçeklik kazanır. Oz gerçek varlıktır ve maddede bir şey yapabilme gücü olarak bulunur. Formla madde arasındaki etkileşim sürecinde öz bir olabi- lirlik olarak maddenin gerçeklik kazanmasına neden olur. Nesneler ancak böyle bir etkileşim sürecinde gerçeklik ka- zanabilen maddedir. Öz, Platon'un idealarında olduğu gibi maddenin dışında kendi başına bir şey değildir; maddede bir olabilirlik olarak vardır. Buna göre Aristoteles'in varlık görüşünün Platon'dan far- ki aşağıdakilerden hangisidir? A) Maddeyi yadsıması B) Öz ile maddeyi birleştirmesi C) Öz'ü farklı bir evrende kabul etmesi D) Oz'ü maddeye dayandırması Maddeyi Öz'den ayırması

Boğazlar ve kor mli arı de Bir terzinin elindeki kumaş, potansiyel bir ceket, panto- lon, gömlek veya bir elbisedir. Burada kumaş bir madde iken; ceket, pantolon, gömlek elbise ise formdur. Buna göre madde bir imkandır; form ise maddede bulunan imkanın gerçekleşmesidir. Burada kumaşın da maddesi yün veya pamuk iken; kumaş form durumundadır. Do- layısıyla bir alt derece olan varlık, kendisinin üstündeki varlık için maddedir; fakat kendi altındakine göre form- dur. Varlıkların madde ve form biçiminde derecelenme- sinin en altında tamamen formsuz olan ilk madde vardır, en üstünde ise var olmak için maddeye ihtiyacı olmayan "saf form" bulunur. Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz? A) Asıl varlık maddedir. B). Madde oluş ve değişim içindedir. C) Bir varlık hem form hem madde olabilir. D) Her varlık belli bir form ile algılanır. E) Formun taşıyıcısı maddedir.

13. Gadamer'in de vurguladığı gibi insanın olduğu her yerde anlam ve anlama, anlamanın olduğu her yerde de yorum vardır. Gadamer, dünyayı algılayışımız dâhil, bilim, sanat ve yaşamın her alanında anlamanın olduğunu dolayısıyla her yerde yorumun devreye girdiğini belirtmektedir. Çünkü insan söz konusu olduğunda farklı bakış açılarına bağlı farklı yorum- lar vardır. Bu farklı yorumlar içerisinde insan diğerlerini tanır ve diğerlerine ait yorumları kendi yorumları dâhilinde kavrar. Gadamer'in bu görüşleri aşağıdaki yaklaşımlardan hangisine yöneliktir? A) Diyalektik materyalizm B) Yeni ontoloji C) Varoluşçuluk D) Hermeneutik E) Fenomenoloji

E) Fayos yapar. masi 24. Ustanın biri ormanda gezerken yaşlı toplayarak atölyesine götürür. Dalları bir ağaca rastlar. Ağacın dallarını keser, yontar ve şekil verir. Sonunda bir sandik Metinde geçen usta ve sandık kav- ramları Aristoteles'in aşağıda verilen hangi nedenlerine sırasıyla karşılık gelmektedir? A) Fail, maddi B) Maddi, ereksel C) Ereksel, maddi D) Maddi, formel Fail, formel

15. Platon' un varlık görüşünün oluşmasında Herakleitos ve Parmenides ten etkilenmiştir. Bunun üzerine değişen ve değişmeyen dünyayı anlattığı görüşün adı nedir? 16. Sokrates'in öğrencisi olan ve "akademia/ üniveriste" kuran filozof kimdir? Platon 17. Platon'un öğrencisi olasına rağmen Aristoteles bilgi konusunda farklı bir görüş ortaya atmıştır. Bu görüş nedir?

TYT / SOSYAL CAMERA OTE 8 15. Gadamer'in de vurguladığı gibi insanın olduğu her yerde anlam ve anlama, anlamanın olduğu her yerde de yorum vardır. Gadamer, dünyayı algılayışımız dâhil, bilim, sanat ve yaşamın her alanında anlamanın olduğunu dolayısıyla her yerde yorumun devreye girdiğini belirtmektedir. Çünkü insan söz konusu olduğunda farklı bakış açılarına bağlı farklı yorumlar vardır. Bu farklı yorumlar içerisinde insan diğerlerini tanır ve diğerlerine ait yorumları kendi yorumları dâhilinde kavrar. Gadamer'ın bu görüşleri aşağıdaki yaklaşımlardan hangisine yöneliktir? A) Diyalektik mata yalizm B) Yeni ontoloji C) Varoluşçuluk Hermeneutik E) Fenomenoloji

11. Farabi'ye göre Tanrı, maddi olmayan bir varlık, bir akıldır. Her şey, Tanrı'nın kendisi hakkındaki düşün- cesinin bir sonucu olarak ondan çıkmış, taşmıştır. Tanrı'dan sırayla on akıl çıkmış ve faal akıl denen onuncu akıldan da içinde yaşadığımız evren çıkmıştır. O halde içinde yaşadığımız dünyadaki maddi varlıklar, maddenin kendisi de aslında, maddi olmayan ilk var- liktan çıktığı ve onun bir taşması olduğu için madde dışıdır. Hegel'in bu açıklamaları hangi felsefe akımına uygundur? B) İdealizm A) Egzistansiyalizm C) Dualizm D) Materyalizm E) Fenomenoloji

13. Değişme karşısında değişmeden kalan ail varlıgı bilmenin insan hayatına faydası hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? A) Varlığın yapısınin araştırılması ve "arkhe"nin ne olduğu sorusunun yanıtlanması B) Insanin gerçek varlığı ve değerli olan bilmesiyle eylemlerine anlam vermesi C) Duyuların bitmeyen bir değişmeyi ve oluşu işaret ederek insanı çevresine yöneltmesi D) Değişmenin varlığın asıl gerçeği olup olmadig konusunda insanı şüpheye düşürmesi E) Değişmenin gerisinde değişmeden kalan ve Ostün olan asıl varlığın olduğunu bilmesi

13. Platon'un yaptığı ruh-beden ayrımı ve ruhun tinsel bir töz olarak kabulü, zorunlu bir sonuç olarak ru- hun bedenden sonraki hayatını ve ölümsüzlüğünü de tasdik anlamına gelir. Bununla da kalınmaz, bu görüş bizi ruhun asıl mutluluğuna ancak gelecek bir hayatta ulaşabileceği sonucuna da götürür. Böylece Platonculuk aynı zamanda bir öte dünya öğretisi olarak karşımıza çıkar. Bir başka deyişle Platoncu düşünce, farklı boyutlarıyla din temelli felsefelerin (örneğin Hristiyan felsefesi) içine de göç etmiştir. Buna göre Platoncu düşüncenin ruh-beden ayrımı ile din temelli felsefelere kazandırdıkları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Sistematik bir bakış açısı B) Tek tanrı fikri C) Ruhun ölümsüzlüğü fikri D) Düalist bakış açısı E) Asıl mutluluğa gelecek hayatta ulaşılabileceği fikri

7. Herakleitos'un ilgilendiği en önemli konu varlık sorunudur. O öz varlığın, bütün değişiklikler içinde birliğini yitirmeyen ana maddenin ne olduğunu araştırırken aynı zamanda evrendeki değişmenin temel unsur olduğunu da ileri sürmüştür. Ona göre "Değişmedeki değişmezliği sağlayan şey logostur." Bu parçadan Herakleitos'un varlık anlayışı ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Nesneler değişim dinamiklerini içinde taşır. B) Değişim varlıklar arasında ilişki oluşturur. C) Var oluş süreçleri varlığın yapısına göre oluşur. D) Evrende görünenleri var kılan değişimdir. E) Evrendeki değişim atomlara bağlıdır.

11 12 PR . 24. Hegel'de mantık ilkeleri, "diyalektik yasalar halini aliton göre tez, antitezi getirir. Bu ikisi daha ileri bir aşamada vente ze ulaşır. Diyalektik, üç adımdan oluşan bir düşünme yöntemi aynı zamanda bir varlık yasasıdır. Örneğin tohum, içinde ink olma özelliği taşır. Bu özellik, onun antitezidir. Çiçeğin ortaya çıkması, tohumun yok olması demektir. Çiçek de içinde meyve olma özelliğini yani sentezi taşır. Şu halde düşünce de valik da diyalektik olarak üç aşamalı bir gelişme gösterir. Hegel'in bu parçada açıklanan görüşlerinin temelinde apa gıdakilerden hangisi vardır? 15 FELSE SONO Soru 16 17 Aj Varlığın temelinde değişme ve gelişme vardir. B) Doğada belirli fizik yasaları geçerlidir. C) Evrenin var oluşunun belirli bir amacı vardır. D) Varlığın ana ögesi idea degil maddedir. E) Varlık belirli aşamalar halinde gelişir ve sona erer. 18 19 20 Soru 5. Bir filozof evrende en değerli varlığın insan olduğu görüşünd ortaya koyduktan sonra sözgelimi toplum hayatında, insan y kilerinde en yüce değerin ekonomi ve maddi çikar olduğunu ifade etmemelidir. Çünkü bu iki görüş bağdaşmaz, birbirini qo 21 22 23 Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkartabilir? 24

13. Aristoteles, varlıkların görünüşlerinin sürekli değiştiğini be- lirtir. Değişime uğrayan şeyin yani maddelerin değişim süre- since özlerini koruduğunu düşünür. "Gerçek varlık nedir?" sorusuna hocası Platon'un görüşlerini eleştirerek cevap ve- rir. Platon, gerçek varlığı fenomenlerden ayrı olarak düşün- müştür. Ona göre gerçek varlık, kendisinin adlandırdığı ide- alar dünyasındadır ve fenomenler, onların birer kopyasıdır. Aristoteles ise gerçek varlığın ayrı bir dünyada olmadığı- ni düşünür ve Platon'dan farklı olarak maddelerin özünde bulunduğunu ileri sürer. Aristoteles'e göre varlıkların de- ğişim içinde olması onların öz ya da tözlerinin değişmesi- ni gerektirmez. Varlıkların özünün korunarak başka başka varlıklara dönüştüğünü savunur. Örneğin, tarlaya ektiğiniz karpuz çekirdeğini düşünün karpuz çekirdeği kendinde karpuz olma potansiyeli taşır. Karpuz çekirdeğinden hiç kabak yetişmez. Bu parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisi- ne ulaşılabilir? A) Fenomenler dünyasından bağımsız olarak var olan bir idealar dünyası yoktur. B) Varlıktaki değişim ve hareket, kendi potansiyelinin bel- li bir amaca yönelmesiyle ortaya çıkar. C) Varlık, en basit kütleden en karmaşığa kadar sürekli karşıtlarıyla çatışma halindedir. D) İnsan zihninin dışında bulunan bir duygusal alanın ger- çekliği söz konusu değildir. E) Bir varlığın bilgisinin doğru olması için, kendisinin de- ğişmez olması gerekmektedir . Alctif Öğrenme Yayınları