Varlık Felsefesi Soruları

11. Platon ve Aristoteles'ten önceki düşünürler hep belli bir problem gruplarını, dolayısıyla da gerçeğin belli alanla- rim inceliyorlardı. Platon ile Aristoteles ise bilim sorun- larının tüm kadrosunu ele almışlar bu yüzden de, şim- diye kadar ayrı bulunanları bir araya getirerek bunları birlikli bir temel üzerinde verimli bir biçimde birbirine bağlamışlardır. Bilgilerin kapsayıcı bir felsefe öğretisi içinde sistemleştirilmesi denemesi, Platon ile başlamış, Aristoteles'te en yüksek olgunluğuna erişmistir. Bu parçada Platon ve Aristoteles'in hangi yönü vur- gulanmıştır? 5- A) Birbirlerinin birikimlerinden faydalanmaları By Kendilerinden önceki felsefi birikimden faydalandık- lari C) Felsefenin her alanında görüş ortaya koymaları DTutarlı görüşler oluşturmuş olmaları E) Bilimsel ve felsefi düşünceyi sistemli hâle getirme- leri 7

D) Kişinin özgürce gerçeki nuçlarını üstlenmesi leştifal nlerinin so- kendisinir EY Insanın iyi olan ile kötü olanı ayırt edecek irade. ebil- ebil- metli rde ye sahip olması 14. ingiliz filozof Bacon, tümevarımc/mantığı epistemo lojisinin temeli olarak almış ve bu açıdan skolasti- ğe karşı çıkmıştı. Ona göre felsefe ve bilim bütün Orta Çağ boyunca gözlem ve deneye dayanacakları yerde birtakım işe yaramaz mantık oyunlarına ka- pildikları için doğanın kavranılmasında ve yasaların bulunmasında başarı gösterememişti. Felsefe ve bilim doğa olaylarını gözlem ve deneyle tümevarım mi- yöntemiyle incelemeliydi. Buna göre Bacon, Skolastik Dönem boyunca kulla- nılan hangi yönteme karşı tümevarımı önermiştir? A) Herakleitos'un diyalektik yöntemine karşı B) Sokrates'in ustaca konuşma sanatına karşı C) Aristoteles'in tümdengelim yöntemine karşı D) Thales'in akıl yürütme yöntemine karşı E) Descartes'in metodik şüphesine karşı 15. Felsefe çok kullanıldığı hâlde anlamı az bilinen b sözcüktür. Hilmi Ziya Ülken'e göre; “Felsefe, insanI- varlık hakkındaki düsüncesi ve hu dürür deki düsünnn endemik

0. Platon'a göre gerçekte var olan varlıklar idealardır. idealar; zaman ve mekânın dışında algılanan dün- yadaki varlıkların kendilerinden pay aldıkları ortak özlerdir. Aşağıdakilerden hangisi düşünürün temel yargı- sıdır? A) Varlığın bilgisine ulaşmak imkansızdır. B) Varlık, sürekli oluşum içindedir. C) Varlık, aklın verileri ile kavranamaz. D) Olgusal varlığın yansıması ideayı gerçekleştirir. E) Gerçek varlık düşünseldir.

eksiğini kentte ancak ar, 11 14. Hegel'e göre varlıktan önce idea vardı. Hegel buna tez adını verir. İdea gerçeklikten yoksun bir imkânlar dünyasıdır. Idea, gerçeklik kazanmak ister ve kendini dışa vurur, dışlaştırır. Bu, antitez durumudur. İdeanın kendini dışlaştırması ile doğa dünyası meydana gelir. İdea, doğa varlığı olmakla gerçeklik kazanmıştır, ama özgürlüğünü kaybetmiştir. Gerçeklik kazanmış idea, özgürlüğüne yeniden kavuşmak için kendine geri dönerek ruhi ve tinsel dünyayı meydana getirir. Bu da sentez durumudur. ende rdım Hegel'in bu parçada savunduğu görüş aşağıdakilerden hangisidir? A) Evrendeki değişme özde değil görünüştedir. By Gerçek varlık hem idea hem maddedir. C) Karşıtlıklar arasındaki çatışma varlığı oluşturur. D) Varlıktaki değişimin belirli bir yasası yoktur. E) Idea diyalektik bir süreçle değişir. IR

C) Madde DFenomen EHem madde hem düşünce 6. Demokritos'a göre gerçek, cisimsel olan atomlar ve atom- ların hareketleridir. Algı ve düşünme; bu iki ruh olayı ona göre vücudumuzdaki atomların en hafifi, en düzü olan ateş atomlarının hareketidir. Platon için ise kavramlar bi- rer gerçektir. Bir yanda asıl varlıkların dünyası olan ide- alar dünyası vardır ve kavramlar bu dünyaya aittir. Öbür yanda ise duyumlanan tek tek nesnelerin dünyası olan görünüşler dünyası vardır. Buna göre Demokritos ve Platon'un görüşleri aşağı- dakilerden hangisinde doğru sırayla verilmiştir? A) Materyalizm - Düalizm B) Idealizm - Materyalizm C) Fenomenoloji - Idealizm D) Entiüsyonizm - Materyalizm EMateryalizm - Idealizm m.meb.gov.tr/kurslar/ MEB 2018- 2019 Ölgme, Değerlendir

13. Gerçekte asıl var olan, maddi yapıda bir şey değil de maddi olmayan, tinsel yapıda bir şey veya şeylerdir. Bu tinsel şeyler maddi olmadığı için yer kaplamayan, değişmeye tabi olmayan, akılla kavranabilen, tümel, ezeli-ebedi varlıklardır. Bunlar dışında kalan ve duyularla algılanabilen diğer varlıklar, söz konusu tinsel varlıkların gölgeleri, bir anlamda onların duyusal dünyaya yansımalarıdır. Bu parçadaki görüşler aşağıdaki varlık anlayışlarından hangisi ile ilişkilendirilebilir? A) Nietzsche'nin nihilizmi B) Descartes'in düalizmi C) Platon'un idealizmi D) Demokritos'un materyalizmi E) Spinoza'nın panteizmi

TYT / Sosyal Bilgiler 15. Platon'un değer anlayışına göre; Ahlakın kaynağı, mutluluktur ve mutluluğa iyi ideasına ulaşmaya çalışmakla varılır. Devletin ortaya çıkışı, insanların "iyi", “güzel" ve "dog- ru" bir hayat yaşamaları içindir. Bunu gerçekleştirebil- menin koşulu ise yöneticilerin filozof olmasıdır. Çünkü ancak ve ancak filozoflar iyi ideasının bilgisine ulaşa- bilir. Sanat, sadece yansımanın yansımasıdır. Sanatçı, eser- lerinde fenomenleri değil ideaları yansıtabildiğinde mü- kemmelliğe ulaşır. Buna göre, Platon'un değer anlayışı aşağıdakilerden hangisine göre şekillenir? A Etik anlayışına BYVarlık anlayışına Sanat anlayışına Siyaset anlayışına E Bilgi anlayışına

lemini çok farklı biçimlerde ele almışlardır. 10. Realizme göre, biz bizden tamamen bağımsız olguların büyük bölümünü bilebilsek dahi henüz bilgisine erişemediğimiz bizim kavrayışımız dışında olgular vardır. Realist filozoflar, varlık prob- Bu parçaya göre aşağıdaki yargılardan hangisi realizme Ders uygun değildir? A) Evrendeki nesnel gerçeklik duyular ve akılla bilinebilir. B) Akil olmasaydı, dış dünya diye bir gerçeklik te olmazdı. C) Nesneler dünyası, algılayan bir özne olmasa da vardır. D) Varlık algidan ibaret değildir, varlık var olduğu için algılan- maktadır. E) Bilinç varlığın nedeni değil varlığı algılayandır.

11. Platon'n varik görüşünde, idealar; değişmez, mad- di olmayan, ezeli ve ebedi özler veya örüntülerdir. Platon, yaşadığımız dünyada var olan nesnelerin, ancak bu dünyada yer almayan idealar sayesinde, idealara bağlı olarak var olabileceğini söylemektedir. Aristoteles, Platon'un düalizmine ve gerçekliği idea- ya eşitlemesine karşı çıkmıştır. Onun gözünde ger- çekten var olan, şu diye gösterdiğimiz bireysel varlık ya da tözleriyle, bu dünyadır. Ona göre, idealar veya formlar, birer soyutlamadan başka hiçbir şey değil- dir. Aristoteles; her "daha yüksek"in eninde sonunda bir yerlerde, burada ve şimdi olduğuna; dünyanın bütün bütüne tek bir dünya olduğuna inanır. 13. Ahmet Cevizci'nin Felsefe Tarihi isimli eserin- den uyarlanan bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi Aristoteles'i Platon'un varlık görüşün- den ayırmaktadır? A) Her varlığın soyut bir özden türediğine inanması B Varlıkların ancak iki ayn evren ile açıklanabile- Değini düşünmesi CTüm yarlıkların bu dünyadaki bireysel tözler ol- duğunu savunması DY Varlıklanın ezeli ve ebedi olduğunu savunması EGerçekliğin bu dünyada var olmadığını söyle- masi Raunt

14. Hegel'e göre varlıktan önce idea vardı. Hegel buna tez adını verir. İdea gerçeklikten yoksun bir imkânlar dünyasıdır. İdea, gerçeklik kazanmak ister ve kendini dışa vurur, dışlaştırır. Bu, antitez durumudur. İdeanın kendini dışlaştırması ile doğa dünyası meydana gelir. İdea, doğa varlığı olmakla gerçeklik kazanmıştır, ama özgürlüğünü kaybetmiştir. Gerçeklik kazanmış idea, özgürlüğüne yeniden kavuşmak için kendine geri dönerek ruhi ve tinsel dünyayı meydana getirir. Bu da sentez durumudur. Hegel'in bu parçada savunduğu görüş aşağıdakilerden hangisidir? A) Evrendeki değişme özde değil görünüştedir. B) Gerçek varlık hem idea hem maddedir. C) Karşıtlıklar arasındaki çatışma varlığı oluşturur. D) Varlıktaki değişimin belirli bir yasası yoktur. İdea diyalektik bir süreçle değişir. USDöri cini

E) Gerçekliği olduğu gibi yansıtan duyulardır. 14. Hegel'e göre, "mutlak ruh" ilk önce kendisindedir. ması on D) Duyuların yanıltıcılığı bir ya bir şey değildir Temel Yeterlilik Testi Potansiyel olarak kendisinde bulunan gücünü he- nüz gerçekleştirmemiştir (Tez aşaması). Mutlak ru- hun kendini tanıması ve olanaklarını görebilme- si için kendisine gerçeklik kazandırması gerekir. Mutlak ruh kendisini ilk kez doğada gerçekleştirir (Antitez aşaması). Doğa ya da dünya farklılaşmış "mutlak ruh"tur. Mutlak ruh, doğada kendisinden başka bir şeye dönüşerek özüne aykırı düşmüş- tür. O, doğada kendi özü ile çelişmiştir. Bu çelişki kültür dünyasının yaratılmasına yol açmıştır (sen- tez aşaması). Mutlak ruh bu aşamada kendine dö- ner. Bu süreç böyle devam eder gider. Hegel'in parçadaki yaklaşımı aşağıdakilerden hangisini destekler? A) Değişimin nesnesi somuttur. B) Varlıktaki değişim belirsizdir. C) Varlık ve değişimin ilkesi birden çoktur. D) Doğadaki varlıklara anlam verilemez. E) Değişme diyalektik bir süreç izler.

SI 12. Orta Çağ Hristiyan felsefesinde üzerinde durulan önemli problemlerden biri "Tümeller problemi”dir. Bu problem üze- rinde yapılan tartışmalardan çeşitli görüşler ortaya çıkmıştır. Bu görüşlerden biri “kavram realizmi” olarak ifade edilir. Aşağıdaki yargılardan hangisi "kavram realizmi”ni vurgu- lamaktadır? A) Tümeller, tikellerden yapılan soyutlamaların ürünüdür. B) Tümeller, bize nesnelerin nasıl olduğunu bildiren asıl gerçekliklerdir. C) Fümeller bağımsız bir varlık değil, tikelerle birlikte vardır. D) Tümeller ağızdan çıkan sesler ve adlardan ibaret bir va- roluştur. hobic E) Tümellerin varoluşu, duyusal varlıklar dünyasından ayrı değildir.

2. Nihilizm varlığın bir hiçlik olduğunu belirtirken, realizm varlığın insan düşüncesinden bağımsız ve nesnel olduğunu savunmaktadır. Bu iki felsefi yaklaşım aşağıdaki sorulardan hangisine cevap aramaktadırlar? A) Varlığın ilk ana unsuru nedir? B) Varlık var mıdır, yok mudur? C) Varlıkta bir değişim var mıdır? D) Varlığın mahiyeti nedir? E) Varlığın niceliği nedir?

11. Herakleitos'a göre, evrendeki bütün varolanların te- meli ateştir; bütün zıtlıklar onun içinde erir. Evren. bir madde olmaktan ziyade durmadan akıp giden bir süreçtir, başı sonu olmayan bir değişmedir. He- rakleitos'un ana görüşünü "Her şey akar" şeklinde özetlemek mümkündür. Herakleitos'un bu düşünceleri; 1. Varlık değişken midir? II. Varlığın ana maddesi nedir? III. Varlık var midır? sorularından hangisinin yanitı niteliğinde değil- dir? A) Yalnız I B) Yalnız I| C) I ve II D) Il ve III E) I, Il ve lII

Varlığın “oluş” olduğunu savunan ilk filozoftur. Ona göre evrenin ana maddesi (arkhe) "ateş" tir ve evren sürekli bir oluş ve değişme içindedir. Bu değişme içinde değişmeden kalan tek şey ateştir. Değişme, karşıtların savaşı olarak 9. bize görünür: Gece - gündüz, savaş - barış, iyi - kötü, yaz - kış vb. Kısaca her şey akar (panta rei). Parçada görüşleri açıklanan filozof aşağıdakilerden hangisidir? A) Thales B) Herakleitos C) Demokritos D) Empedokles E) Lao Tse

Srlığı ig ulaşılar B. Sosyal Bilimle 13. O, varlığı zorunlu varlık ve mümkün varlık olarak ikiye ay Zorunlu varlık, var olmak için başka bir varlığa gereksinin duymayan, varlığını kendi özündeki zorunluluktan alan varlıktır, yani Tanrı'dır. Mümkün varlıklar ise, var olmalar kadar var olmamaları da mümkün olan varlıklardır. Tanrı dışındaki tüm varlıklar gibi evrende Tanrı'nın sonsuz cömertliği sonucu oluşmuştur. Bu parçadaki görüş aşağıdaki filozoflardan hangisin aittir? A) Descartes Farabi Rlaton D) Hegel E) Husserl