Ahlak Felsefesi Soruları

34. 32. Insanlarin mecbur olmadıkları, başka türlü davranabilecekleri hâlde belli bir şekilde davrandıkları için alkışlandıkları veya mahkûm edildikleri, ödüllendirildikleri ya da cezalandırıldıkları genelgeçer ahlakımızın tamamı sorumluluk kavramını içerir; sorumluluk ise siyah ile beyaz, haklı ile haksız, haz ile ödev arasında seçim yapma özgürlüğünü içerir. Böyle bir seçim yapma özgürlüğümüz olmasaydı hiç kimseye "Onu yapmak zorunda mıydın? Onu hangi ihtiyaçtan ötürü yaptın?" diyemezdik. Bu tür soruların gerisindeki varsayım kişinin onu yapmayabileceği veya başka bir şey yapabileceğidir. Bu parçada savunulanlar; 1. determinizm, Fizik yos coryla kes hadeel II. indeterminizm, insa szer III. otodeterminizm orci özgürlük anlayışlarından hangilerine uygundur? A) Yalnız! B) Yalnız 11 C) I ve 11 D) I ve III E) Il ve III

15. Ahlaki bakımdan sürekli olarak iyi ve değerli olan davranışlardır. Ahlak felsefesinin yücelttiği, övdüğü, arzuladığı ve ön plana çıkarttığı değerlerdir. Örnek olarak alçakgönüllülük, yiğitlik, bilgelik, adil olma, cesaret gibi değerleri verilebiliriz. Ahlak felsefesi ile ilgili anlatılan kavram aşağıda- kilerden hangisidir? B) Etik Erdem D) Aniak C) Vicdan E) Ödev

ŞÖHRETLER KARMASI SOSYAL BİLİM 17 15. Dünyayı oluşturan tüm parçaların nasıl konumlandık- larını, tüm fizik yasalarını bilseydim yanılma olasılığı olmaksızın, dünyada bir dakika ya da yüz yıl içinde olacakları keşfedebilirdim. Ben de evrenin bir parçası olduğumdan, evrenin tüm geri kalanını yöneten aynı nedenselliğe boyun eğmek zorundayım. Şu hâlde ben özgür müyüm? Parçadaki soruya, "Hayır, tüm eylemlerin katı bir ne- densellik yasasına bağlı olarak gerçekleşir." diye ce- vap verecek olan 17. yüzyıl filozofu aşağıdakilerden hangisidir? A) Kant B) Bacon C) Spinoza D) Descartes E) Locke kademi.com

Sokrates boş zamanı kazançların en güzeli olarak görüyordu. Ona göre bir tek iyi vardı, bilgi; yine bir tek kötü vardı bilgisizlik. Zenginlik ve soyluluğun onur verici bir tarafı yoktur. Tersine bütün kötülükler onlar- dan kaynaklanır. Sokrates'in bu görüşlerinin temelinde yer alan yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Erdem farklı boyutlardan oluşur. B) Her insan doğuştan erdemlidir. C) Toplumsal yaşam insan doğasına uygun değildir. DV Bilgi ve erdem aynı şeydir. E) İnsanın eylemleri söylemleriyle tutarlı olmalıdır.

2. İnsanların mecbur olmadıkları, başka türlü davranabilecekleri hâlde belli bir şekilde davrandıkları için alkışlandıkları veya mahkûm edildikleri, ödüllendirildikleri ya da cezalandırıldıkları genelgeçer ahlakımızın tamamı sorumluluk kavramını içerir; sorumluluk ise siyah ile beyaz, haklı ile haksız, haz ile ödev arasında seçim yapma özgürlüğünü içerir. Böyle bir seçim yapma özgürlüğümüz olmasaydı hiç kimseye "Onu yapmak zorunda mıydın? Onu hangi ihtiyaçtan ötürü yaptın?" diyemezdik. Bu tür soruların gerisindeki varsayım kişinin onu yapmayabileceği veya başka bir şey yapabileceğidir. Bu parçada savunulanlar; I. determinizm, II. indeterminizm, III. otodeterminizm özgürlük anlayışlarından hangilerine uygundur? C) I ve II A) Yalnız! B) Yalnız 11 D) I ve III E) II ve III geciniz.

2. Insan ahlaki eylemde bulunurken özgür müdür? II. Insanı mutlu eden davranışlar nelerdir? III. Özgürlükle mutluluk arasında nasıl bir ilişki vardır? IV. Insan eylemlerinin yöneldiği belirli bir amaç var mıdır? IV. Evrensel bir ahlak yasası mümkün müdür? Yukarıdaki sorulardan en öncelikli olanı hangi- sidir? A) 1 B) 11 C) II D) IV EV 2

A 1 15. 12. Farz edin ki size ne yapmanız gerektiğini bir emir (buyruk) vererek söylüyorum: 'Sigarayı bırakın!" Bu emre üstü kapalı olarak iliştirebileceğim bir dizi ko- şul vardır. "Eğer, sağlığınızı mahvetmek istemiyorsa- niz" diyebilirim örneğin, ya da "eğer paranızı çarçur etmek istemiyorsanız." Eğer sağlığınızı ya da para- nizi umursamıyorsanız emrin bir ağırlığı yoktur ve sizin de uymanız gerekmez. Halbuki kesin koşulsuz buyrukta açık ya da örtük hiçbir koşul, hiçbir "eğer" yoktur. "Yalan söylemeyin!" ve "İnsanları öldürme- yin!" sizin taşıdığınız ya da taşımadığınız herhangi bir amaç ya da arzuya dayandırılmamıştır; mutlaka ve koşulsuz olarak itaat edilmesi gereken emirlerdir. Parçadan yola çıkarak herhangi bir koşula bağ- lanmayan "koşulsuz buyruk"un temelinde aşağı- daki kavramlardan hangisi yer alır? A) Haz B) Ego C) Erdem E) Ödev D) Idea 15.

15. "İnsan özgür müdür?” sorusu, binlerce yıldır filozofların yanıtını aradıkları bir sorudur. Bazı filozoflar “İnsan (iradesi /istenci) özgürdür." demiş, başka bazıları "İnsan özgürleşebilen bir varlıktır" demiş. Sartre ise "insan özgür olmaya mahkumdur” demiştir. İ. Kuçuradi bu yanıtlar gibi birbirinden farklı, hatta karşıt yanıtların sürüp gitmesinin, bir gerekliliğe işaret ettiğini savunur: “İnsan özgür müdür?" sorusunun yeniden belirlenmesi gerekliliğine. Daha doğrusu "İnsan özgür müdür" sorusu yerine, öncelikle “Özgürlük nedir?" sorusunu yanıtlamanın, özgürlükten ne anladığımızı ortaya koymanın gerekliliğini. Ona göre ancak bunun ardından insanın özgür olup olmadığı sorununu inceleyebiliriz. Parçada "insan özgür müdür?" sorusuna ilişkin aşağıdakilerden hangisi savunulmuştur? A) Yanıtı kendi içinde olan gereksiz bir soru olduğu B) Özgürlüğün neliği ortaya konulmadığı sürece farklı şekillerde yanıtlanmaya devam edileceği C) Filozoflardan önce hukukçuların yanıtlaması gereken bir soru olduğu D) Gerçek bir sorun olmayıp sözde (pseudo)bir sorun olduğu E) İnsanın özgürlüğü ile özgürlüğün tanımının birbiriyle ilgisiz olduğu

2. Insan ahlaki eylemde bulunurken özgür müdür? II. Insanı mutlu eden davranışlar nelerdir? III. Özgürlükle mutluluk arasında nasıl bir ilişki vardır? IV. Insan eylemlerinin yöneldiği belirli bir amaç var mıdır? IV. Evrensel bir ahlak yasası mümkün müdür? Yukarıdaki sorulardan en öncelikli olanı hangi- sidir? A) 1 B) 11 C) II D) IV EV 2

TYT/Sosyal Bilimler onu • 17. Kişi yaptığı hırsızlıktan ahlaken sorumlu değildir. Çünkü hırsızlığa iten sebepler vardır. Doğduğu ailesi, çevresi, psikolo- jik durumu ve maddi sıkıntıları onun hırsızlık yapmasına neden olmuştur. Bu parçada açıklanan görüş aşağıdaki felsefi akımlardan hangisiyle paralellik gösterir? B) Ödev ahlakı A) Fatalizm D) Indeterminizm C) Otodeterminizm E) Determinizm

. Kişilerin genetik haritalarının çıkarılması, ileride yaşana- bilecek hastalıklan önlemek amacıyla yapıldığı söylense de, insanın her türlü fiziksel-zihinsel gelişimine müdaha- le tehlikesini de birlikte getireceğinden böyle bir araştır- manın etik olup olmadığı ancak kår-zarar mukayesesi yapılarak belirlenebilir. Bunları söyleyen kişinin aşağıdaki ahlak kuramların- dan hangisini savunduğu söylenebilir? A) Kant'in ödev ahlakı kuramını B) Sartre'in varoluşçu ahlak kuramını C) Aristippos'un hazcı ahlak kuramını D) Bentham'ın yararcı ahlak kuramını E) Bergson'un sezgici ahlak kuramını

İyi olarak nitelendirilebilecek tek ilke, iyi niyettir. Yalnızca iyi niyete dayanan ve ödev duygusundan doğan eylemler ahlaki eylemlerdir. Ahlaki eylem, sonuçları açısından değerlendirilemez. Sonuçları ne olursa olsun, bir eylem iyi niyetle yapılıyorsa ahlaklıdır. Bu düşünceler 18. yüzyıl filozoflarından hangisine aittir? A) Kant B) Hegel C) Locke D) Rousseau E) Spinoza

11. Ahlaki olarak bireylerin otonomilerine dışarıdan hiç bir müdahalenin meşru olmadığını savunur. Bu se- beple sadece bireylere yönelmiş ve kamusal alan dahil hiçbir konuda hiçbir kısıtlamanın kabul edile- meyeceğini savunur. Yani, ahlaki olan her türlü kı- sıtlamanın, sınırlamanın, müdahalenin olmaması gerektiğini ileri sürer. Kuşkusuz, siyaset kamuyla ve kamunun ortak alanlarıyla ilgilendiği için öncelikle ve kaçınılmaz olarak yasal sınırlamalara ve devletin müdahalelerine karşıdır. Bu parçada dile getirilen düşünceler ahlak felse- fesindeki görüşlerden hangisine uygundur? A Liberteryanizm B) İndeterminizm C) Determinizm D) Otodeterminizm E) Fatalizm

DENEME - 5 5. İnsan davranışının tek amacı haz duygusunu arttırmak olduğundan, herhangi bir davranışın iyiliğinin ya da ge- rekliliğinin belirlenmesinde alınacak ölçüt de mutluluk açısından yarar ilkesidir. Bu yarar “en çok sayıda kişiye, en yüksek düzeyde mutluluk” sağlayacak eylem özellikle yaşama alanında önemli rol oynar. Bu itke ahlaki eylemin amacını oluşturur. Bu parçada görüşleri verilen ahlaki yaklaşım aşağıda- kilerden hangisidir? A) Anarşizm B) Erdem etiği C) Utilitarizm D) Egoizm E) Ödev etiği

17. h 15. "İnsan özgür müdür?" sorusu, binlerce yıldır filozofların yanıtını aradıkları bir sorudur. Bazı filozoflar "Insan (iradesi listenci) özgürdür." demiş, başka bazıları "Insan özgürleşebilen bir varlıktır" demiş. Sartre ise "insan özgür olmaya mahkumdur” demiştir. I. Kuçuradi bu yanıtlar gibi birbirinden farklı, hatta karşıt yanıtların sürüp gitmesinin, bir gerekliliğe işaret ettiğini savunur: “İnsan özgür müdür? sorusunun yeniden belirlenmesi gerekliliğine. Daha doğrusu “İnsan özgür müdür” sorusu yerine, öncelikle “Özgürlük nedir?" sorusunu yanıtlamanın, özgürlükten ne anladığımızı ortaya koymanın gerekliliğini. Ona göre ancak bunun ardından insanın özgür olup olmadığı sorununu inceleyebiliriz. Parçada “Insan özgür müdür?" sorusuna ilişkin aşağıdakilerden hangisi savunulmuştur? A) Yanıtı kendi içinde olan gereksiz bir soru olduğu B) Özgürlüğün neliği ortaya konulmadığı sürece farklı şekillerde yanıtlanmaya devam edileceği C) Filozoflardan önce hukukçuların yanıtlaması gereken bir soru olduğu D) Gerçek bir sorun olmayıp sözde (pseudo)bir sorun olduğu E) İnsanın özgürlüğü ile özgürlüğün tanımının birbiriyle ilgisiz olduğu

dışında aral. 32. Bentham tarafından formüle edilmiş olduğu şekilde faydacılık ilkesinin söylediği şudur: En fazla sayıda insana en büyük (maksimum) ölçüde mutluluk sağlayan bir eylem, doğru eylemdir. Bu parçaya göre, faydacılık aşağıdakilerden hangisini doğru bulur? A) Bana dokunmayan yılan bin yaşasın. B) Her şey karşılıklıdır. C) Her ülke kendi çıkarlarından sorumludur. & Yurtta barış, dünyada barış. E) Her koyun kendi bacağından asılır.