Ahlak Felsefesi Soruları

24. Sartre insanların mutlak bir doğası olmadığını söyler. Bu yüzden genel olarak hayatın anlamını sorma- nin da bir anlamı olmaz. Bir başka deyişle hepimiz doğaçlama yaparak yaşamak zorundayız. Bizler ne önceden belirlenmiş bir rolü, ne elinde oyun metni ne de bize ne yapacağımızı fısıldayan suflörleri ol- madan sahaya bırakılıveren oyuncular gibiyiz. Nasıl yaşayacağımızı kendimiz belirlemek zorundayız. Buna göre Sartre'ın bu görüşü; 1. determinizm II. indeterminizm III. otodeterminizm özgürlük anlayışlarından hangilerine uygundur? A) Yalnız! ®) Yalnız 11 C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III SOSYAL BİLİMLER 30

13 Kişilerin genetik haritalarının çıkarılması, ileride yaşana- bilecek hastalıkları önlemek amacıyla yapıldığı söylense de, insanın her türlü fiziksel-zihinsel gelişimine müdaha- de tehlikesini de birlikte getireceğinden böyle bir araştır- manın etik olup olmadığı ancak kâr-zarar mukayesesi yapılarak belirlenebilir. Bunları söyleyen kişinin aşağıdaki ahlak kuramların- dan hangisini savunduğu söylenebilir? A) Kant'ın ödev ahlakı kuramını B) Sartre'ın varoluşçu ahlak kuramını C) Aristippos'un hazcı ahlak kuramını D) Bentham'ın yararcı ahlak kuramını Bergson'un sezgici ahlak kuramını 15

14. Asinda ahlak ve ahlaksal olay yoktur. Yalnızca yaşadığı- mız olaylann toplumun bize öğrettiği bazı kurallara göre ahlak iddiasıyla yorumu vardır. Bu da bir yanılsama ve haksız bir dayatmadan başka bir şey değildir. F. Nietzsche bu sözleriyle hangi ahlak yaklaşımı an- latmaktır? A) Egoízm B) Pragmatizm Anarşizm D) Nominalizm E) Egzistansíyalizm

13 Ahlak yasası varlığın prensibidir. Insan, bu yasa uyarınca iyilikler yapmaya ve kötülüklerden kaçınmaya kendini zorunlu hisseder. Bu yasa ne bizim eserimizidir ne de duyular dünyasından kaynaklanır. Biz onu vicdanımızda hazır olarak buluruz. Tümel ve mutlak olan bu yasa, tümel ve mutlak olan nedeni kendi içinde barındırır. Bu tümel ve mutlak olan da Tanrı'dır. Bu parçaya dayanılarak aşağıdaki yargılardan bangisine ulaşılabilir? ? A) Tanrı'nın ontolojik bir temeli bulunmaktadır. BY Evrendeki nedensellik ilkesi Tanrı'nın varlığını kanıtlar. Evrensel bir ahlak yasası bulunmamaktadır. O Evrendeki düzen ve amaçlılık Tanrı'nın varlığını kanıtlar E) Evrensel ahlak yasasının varlığı Tanrı'nın varlığına bir kanıttır. varlik felsefesi

B) Indeterminizm hang C) Liberteryanizm A)E D) Hedonizm B) E E) Fatalizm C) D cg (A D) D Alhiideuley Alline 14. Aristoteles, her eylemin iyiyi arzuladığını söyler ve bu iyinin ne olduğunu sorgular. Her eylemin bir amacı olduğunu ve 16. - 2 bunun iyi ile ilgili olduğunu belirtir. Ona göre insan bu iyi DERS VE İM ile mutlu olur. Mutluluk, "Ruhun amacidır." ve bu amaca CEVA uygun davranış, erdeme uygun olan davranıştır. Dolayısıyla Aristoteles'e göre erdemin araştırılması gerekir ve bu erdemler, insan ruhunun erdemleridir. sfibeb Bu parçaya göre, Aristoteles'in aşağıdakilerden 16. Yo De hangisini söylemesi beklenmez? yc A) En üst amaç iyidir. einib iyl ev ubn in: B) Eylemin amacı mutluluktur. ki CAhlaksal nitelik insanın ayırıcı özelliğidir. D) Mutluluk insan ruhu için gereklidir. as E) Ahlaki eylemin amacı hazdır. 10icnev.meno E 1.

15. Tanrı en mükemmel varlıktır ve böyle olduğu için de en yüksek iyidir. Tanrı insanları yaratmış ve vahıy yoluyla gönderdiği kutsal kitaplarında, ahlaki dav- ranış kurallarını belirlemiştir. Bu kurallara uymak iyi, yani ahlaklı davranış; uymamak ise kötü yani ahlaka aykırı davranıştır. Bu görüşler aşağıdaki İslam felsefesi yaklaşım- larından hangisiyle paralellik taşır? A) Mutezile B) Cebriye C) Batınilik D) Dehriye E) Tabiyyun

13. Levinas'a göre kişinin kendisi hakkındaki endişelerinden doğan eylemler ahlaki değerlendirme kapsamına girmez. Örneğin acıktığımda karnımı doyurmam sadece kendimi koruma içgüdümden kaynaklanır. Ama aynı endişeyi başka bir insana yöneltmek, örneğin aç bir çocuğu, misafiri ya da yabancıyı doyurmak, ona önem vermek ahlaki bir davranıştır. Benzer şekilde "kendime yardım etmem" bencillik ya da açgözlülükle ilgili olabilecekken, başkalarına yardım etmem her zaman ahlaki bir anlam çağrıştırır. Bu yüzden Levinas'a göre ahlak kavramı, kendimizin dışında, başka birisinin ya da birilerinin olduğunu kabul etmeyi zorunlu olarak içerir. Buna göre Levinas ahlaki değerlendirmenin amacı olarak aşağıdaki kavramlardan hangisini vurgulamaktadır? A) Ölçülülük B) Mutluluk Sorumluluk d) Fayda E) Dinginlik phrases

5. Romalı filozof Cicero, Sokrates'le ilgili şöyle söyle- miştir: "O, felsefeyi gökyüzünden Dünya'ya indirip şehirlerde barındırdı. Felsefeyi evlere sokup insan- ları hayat ve töreler, iyilik ve kötülük üzerine düşün- meye zorladı." Cicero bu görüşleriyle aşağıdakilerden hangisi- ni vurgulamaktadır? A) Sokrates, doğa filozoflarının sorunlarından çok insan yaşamı ile ilgilendi. B) Sokrates kimseye bir şey öğretmek peşinde ol- madı. C) Sokrates inandığı doğruyu kendi hayatının önüne koydu. D) Sokrates insanların ne kadar az bildiğini söyle- yecek cesaretteydi. E) Sokrates bilgimizin temelini bulmanın önemli bir şey olduğunu düşünüyordu.

2 26. Sokrates'e göre bütün insanlar mutlu olmak istemekte, mutluluğun peşinde koşmaktadırlar Insan için en yüksek iyi, mutlu olmaktır. Insanın bu en yüksek ve nihai ereğini yerine getirmesine hizmet eden her sey iyi, buna engel olan her sey kötüdür. En büyük mutluluk verici olan şey bilgidir. Mutluluğa en büyük engel de mutluluğun ne olduğu hakkındaki bilgisizliktir. Erdem. bilgidir. Erdemsizlik, bilgisizliktir. Hakikat, "doğru eylemin gerçekleştirilmesinin biricik yolu olduğu için, iyidir. "Sokrates'i ilgilendiren insanın doğasını, mutluluğunu konu alan bilgidir. Sokrates için diğer insani olmayan şeylerin bilgisinin de belli bir değeri vardır. Ancak insana asıl gerekli, asıl faydalı, erdem ve mutluluğu için vazgeçilmez olan tek bilgi insan doğasının, insanın ereğinin, insanın kendisi için dünyaya gelmiş olduğu veya getirilmiş olduğu şeyin bilgisidir. Bu, "insan hayatının anlamının bilgisidir." Parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Bilmek için bilmek en yüksek iyidir. B) İnsan doğasının peşinde koştuğu şey mutluluktur. C) Mutluluğun en büyük kaynağı bilgidir. D) Bilgi, insan doğasının, özünün, erdemin bilgisidir. E) Doğru bilgi, doğru davranışı gerçekleştirmenin tek yoludur.

11. Bir insanı erdemli yapmak mı istiyorsunuz? Onu mutlu kil- makla başlayın işe. Neden kötülük yaptığını bilmeyen insan- ları cezalandırmak hiçbir şey kazandırmaz. Asıl yapılması gereken kötülüğün nedenlerine kafa yorup, onu ortadan kal- dıracak çözümler üretmektir. Kötülüğün cehaletten kaynak- landığı bilinirse ve bu cehalet giderilip de erdemli insanlar yetiştirilirse işte o zaman herkes mutlu ve ahlaklı olacaktır. Bu parçada, anlatılmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Mutluluk herkes tarafından istenen bir duygudur. B) Haz, maddi ve manevi bakımından rahat olma ve erdem- li bir yaşamdır. C) Erdemli olmanin koşulu bilgili olmaktır. D) Ahlaki eylemin değeri, eylemin sonucunda oluşan haz- dan gelmektedir. E) Ahlaki olgunluk, özgürlüğün varlığını gerektirir.

12. Antik Yunan felsefesinin ilk döneminde tragedya ile felsefe arasındaki bağa dikkat çeken filozoflardan biri Nietzsche olmuştur. Ona göre tragedya, insana ne olduğunu, onu geleneklerle kurulmuş türlü bağlardan kurtararak anlatma- ya çalışır. Tragedyalar insana özgür bir kişilik olduğu bilin- cini verirken bir yandan da varlığının bu özgürlük ile alin- arasında bir denge olduğunu da gösterir. Nietzsche'ye göre tragedyada ele alınan insan alınyazısı ve karar özgürlüğü ile başbaşa kalmış tek insandır. yazisi Buna göre tragedyada ele alınan insan, I. indeterminizm, II. otodeterminizm, III. fatalizm, IV. determinizm gibi anlayışlardan hangileri arasında bir çatışma yaşa- maktadır? A) I ve II Byl ve III C) II ve III D) Il ve IV E) III ve IV

2018-TYT/Sosyal Bilimler 14. Aristoteles'e göre ahlakta bazı davranışlar amaç, bazıları araçtın Örneğin insanların çoğu zenginliği arzular ve elde etmeye çalışır. Ancak onlar için zenginlik, zenginlik olarak amaç mıdır; yoksa zenginlikle elde etmek istedikleri başka bir amaç, mesela haz veya ün mü söz konusudur? Bu durumda insanların eylemlerinde peşinden koştukları iyi, kendisinden öte herhangi bir şeyin elde edilmesi için "araç olarak istenmeyen"dir. İşte insanın bizatihi kendisi için istediği bu nihai iyi, mutluluğun ta kendisidir. Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? A) Ahlaken iyi davranış insanın koşullarına göre değişir. B) Bir eylemin ahlaken iyiliği başkalarına sağladığı yarara bağlıdır. c) insanın nihai amacı olan mutluluk; esenlik ve fayda gibi değerlerin toplamıdır. D) Başka bir amaç için yapılan ahlaki bir eylem insana mutluluk verir. E) Niçin diye sorulduğunda başka bir amaca işaret etmeyen eylem ahlaken iyidir. 15. Gazali, doğadaki nedenselliğe yönelik şüpheci bir vaklasm sergiler. Ona göre filozoflar, doğadaki düzeni

TYT DENEME SINAVI 13. ) Nietzsche'ye göre önemli olan toplum değil, bireydir, Bireyi birey yapan da aklı değil iradesidir ó, insandaki zayıflığı ve miskinliği koruduğunu, bireyin güdülerini körelttiğini ve onu edilginliğe ittiğini söyleyerek ahlaksal değerleri reddeder. Nietzsche bu görüşleriyle aşağıdaki yargılardan han- gisini eleştirmiştir? A) Evrensel ahlak yasasının varlığını B) Ahlak ilkelerinin insan yaşamı için gereksiz olduğu- nu CAhlaki yargıların bireyi belirleyemeyeceğini D) Bireyin kendi iradesiyle karar alması gerektiğini EY Toplumsal değerlerin yıkılması gerektiğini

12. Kıbrıslı Zenon için erdemli yaşamın ölçütü doğaya uygunluktur. Bu uyum aynı zamanda bilge kişinin bir yükümlülüğüdür çünkü bilge kişi tutkularından arınmış kimsedir. hoto Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) İnsana mutluluk veren her şey iyidir. B) İnsan ancak toplum içindeyken mutlu olabilir. C) Insan, evren ile uyum içinde olmalıdır. D) İnsan hazza yönelmeli, acıdan kaçınmalıdır. E) Sezgilere dayanan eylemler iyidir.

Bilimler Testi TYT 15. Kant'a göre, bir eylemin iyi olması için ödeve uygun olması yetmez, aynı zamanda ödevden kaynaklanmış olması ge- rekir. Örneğin, övgü almak, iyi bir insan görünmek için kan bağışı yapan birinin bu eylemi, ödeve uygundur fakat kay- nağı ödev değildir, dolayısıyla evrensel ahlaki bir değeri de yoktur. Eğer kişi kan bağışını bir vatandaşlık görevi niyetiy- le yapar ve bu eylemi sonucunda ne kadar iyi bir insan diye övgü alsa da bu durum onun eyleminin ahlaki değerine bir 16. - 20. s mak zorun vaplayaca 16. Ülke ğal a da in zarar vermez. Çünkü eylemi ödevden kaynaklanmaktadır. açm Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz? rem kay A) Ödev, bir eylemin sebebi olarak diğer eğilimleri dışla- Bu maz, onlarla beraber ar olabilir. diri suz B) Ödeve uygun fakat kişisel çıkardan hareketle yapılan bir eylem, erdemli bir eylem değildir. sal C) Bir eylem ödevden dolayı yapılıyorsa sonucu ne olursa Bu olsun iyi bir eylemdir. I. Hedeflerin ve sonucların eylemin ahlaki niteliği üzerinde II. herhangi-biretktsi yoktur E) Íyi, ödev motifine dayanarak eylemde baiunmaktır. II. ör A) ayınları

15. 13. Hobbes: insanın ahlaki eylemlerinin temelinde kendi- ni koruma içgüdüsünün bulunduğunu savunur. Insani bencil, kendine düşkün ve yalnızlaşmış bir varlık olarak gören Hobbes, ahlaki da barış içinde yaşama amacına yönelik bir araç olarak değerlendirir. Ona göre ahlaklılık, insanın kendini sevmesinin bir açılımıdır. Bu sevgi her- keste farklı olacagindan, evrensel bir ahlak yasası söz konusu olamaz. Hobbes'un evrensel bir ahlak yasasının olamayaca- ğıyla ilgili söylemleri aşağıdaki görüşlerden hangisiy- le ilişkilendirilebilir? A) Fatalizm B) Determinizm C) Hedonizm D) Egoizm E) Utilitarizm 14