Felsefenin Alanı Soruları

BİLİMLER rak Avustral- Imiştir. 11. Filozoflar, düşünsel süreçte ve onların ifade edilmesin- de dilin inceliklerine hâkim olarak onu ustaca kullanırlar. Hatta düşüncelerini açıklarken kavramların yetersiz kal- ması durumunda kavramları yeniden tanımlar veya yeni kavramlar üretirler. Düşünceyi ve dili sorgulayan felsefe, dil ve düşünce arasındaki ilişkinin en iyi örneklerini filo- zofların metinlerinde verir. Bu açıklamaya göre filozoflar için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 0° ları ara- A) Kavramlara yeni anlam yüklerler. B) Kendilerine ait kavramları vardır. C) Dili ustaca kullanırlar. D) Dil ve düşünce ilişkisini felsefi metinlere yansıtırlar. E) Düşünceyi sorgulayarak felsefede mutlak kavramlara ulaşırlar. sistemplusyayınları

A A ÇAP / TYT - 37 Sosyal Bilimler Testi 15. Spin çimd bütü. Tanr şey ve di liktır Bun: den 13. İlk Çağ felsefesi, Antik Yunan felsefesiyle şekillenir. Antik Yunan felsefesi Batı düşüncesinin kaynağı ol- makla birlikte İslam felsefesinin de etkilendiği kaynak- lardan biridir. Orta Çağ'da en olgun haline erişmiş olan İslam felsefesi çeviriler yoluyla İlk Çağ felsefesinin problemleriyle ve ilk Çağ felsefesinin görüş ve düşün- celeriyle ilgilenmiştir. Bundan dolayı, İslam felsefesi ayrıntılı bir şekilde incelenirse Aristoteles, Platon ve Platinos gibi filozofların görüş ve düşüncelerinin izleri görülebilir. Hatta denilebilir ki Orta Çağ'da Batı'dan zi- yade İslam felsefesi daha çok Antik Yunan felsefesiyle ilgilenmiştir. Aristotelesçilik İslam filozofları tarafından keşfedilmiş ve onların yaptıkları çeviriler sayesinde Batı dünyasına geçmiş, Modern Batı düşüncesi kökle- rinde bulunan Antik Yunan felsefesiyle İslam dünyası sayesinde tanışmıştır. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Modern Batı düşüncesi diğer dönemlerden bağım- siz bir şekilde ortaya çıkmıştır. B) İslam felsefesi , Antik Yunan felsefesini çeviriler yo- luyla tanımıştır. A) A B) F C) A D) T E) C C) Antik felsefe İslam felsefesini etkilemiştir. D) Batı'nın Antik felsefeyle tanışması İslam felsefe- sinde yapılan çeviriler sayesinde olmuştur. E) İslam felsefesinde Antik Yunan felsefesinin prob- lemleri de ele alınmıştır. 16 der ima var

2 16. 14. Devleti "modern bir devlet" yapan unsur, egemenli- ğinin meşruluğudur. Aslında her devlet bir anlamda egemendir. Ancak bazen bu egemenlik meşru bir zeminde yer almaz. Örneğin, totaliter devletlerde ol- duğu gibi, halkın rızasına dayanmaz, yöneticiler keyfi davranır. Oysa modern devlette egemen olanlar, hal- kın temsilcileri aracılığıyla yaptığı kanunlarla sınırlı- dırlar. Gerektiğinde halk tarafından değiştirilebilirler. Parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmakta- dır? A) Meşruiyetin her dönemde önemli olmadığı B) Modern devletin zorlu süreçler sonucunda ortaya çıktığı C) Modern devletin egemenliğinin daha uzun süre- ceği D) Halkın her zaman devlet yönetiminden uzak olduğu Modern devletin demokratik bir işleyişinin olduğu 32

Felsefi tavır hayatı ve hayata dair her şeyi sorgulamayı ve görünenlerin ardındaki gerçeği aramayı gerektirir. Bu tavır felsefecileri diğer insanlardan farklı kılar. Sokrates bunu "Sorgulanmayan yaşam yaşamaya değmez." sözleriyle ifade ederken, Aristoteles yine insandaki bu sorgulamayı, merakını gidermeyi “Bütün insanlar doğası gereği bilmek ister." şeklinde anlatır. Bu doğası sayesinde insan hayatı anlamlandırır ve yaşamının farkına varır. Parçada anlatılanlardan hareketle filozoflar için aşağıdakilerden hangisi vurgulanmıştır? A) Sorunları çözme B) Eleştirel düşünebilme C) Analitik düşünme D) Evrensel olabilme E) Hakikati arama

11. 1 14. • Irade gücün Felsefe, MÖ 6. yüzyılda, aynı dönemde, dünyanın birçok yerinde başlamıştır. Akdeniz'in çeşitli böl- gelerinde, Çin ve Hindistan'da birtakım bilge kişiler, karşılaştıkları soru ve sorunların çözümünde mitolojik ve dinsel bilgilerle yetinmeyerek yeni ve akılcı çözüm- ler üretmeye çalışmışlardır. Hiçbir değer (W.J Evret belir Bu yarg 1. Dete 11. Inde Felsefe, başka yerlerde değil de ilk kez lyonya'da ortaya çıkmıştır. Çünkü bu bölgede yaşayan kimi bilge kişiler, MÖ 7. ve 6. yüzyıllarda kolektif ve dogmatik bil- gilerle yetinmeyerek doğayı ve toplumu eleştirel bir tarzda ve akılcı bir biçimde kavramaya çalışmışlar, açıklamalarında dinin ve geleneğin dışına çık- mışlardır. Karşıt savlar içeren bu iki paragrafin, felsefenin doğu- şu ile ilgili ortak vurgusu aşağıdakilerden hangisi ola- maz? A) Dinsel geleneğin sorgulanmasına dayandığı B) Eleşüiei düşünmeye dayanığı C) İlkçağ'da ortaya çıktığı D) Yunan kültürüne dayandığı E) Akla dayalı bilgiler ürettiği DL. Oto yaklaşı Aj Yair LARI 12. Empiristlere göre herhangi bir şeyin var oluşu ya da var of- L ogi öner

çag Çağ müm- taba- Çaği a uzun tartışmada öğrenciler le görüşlerini açıklamışlardır. Ayşegül: "Ne bedenim olmadan fikirlerim, ne de fi- kirlerim olmadan kuru bir bedenin beni var ettiğine inanıyorum. Ben, ruhum ve bedenimle varım." in sko- en Bati ani ay ğıdaki Berk: "Varlığımdan asla şüphe duymuyorum. Bu si- rada oturuyor, konuşuyor ve sesimi size duyurabili- yorsam, bu zaten var olduğumun kanıtıdır." Mustafa: "Var olduğumu destekleyebilmek için ne bedenimi ne de ruhumu kanıt olarak gösterebiliyo- rum. Sürekli bedenimin değiştiğini ve geliştiğini, dü- şüncelerimin ise sabit kalmadığını hatta tüm varlıkla- rin sürekli bir değişim halinde olduğunu görüyorum. Varlık sabit bir şeyle açıklanamaz. Değişimin kendisi varlığı işaret etmez mi?" kulla aliyet- da he- maya değil © Aydın Yayınları Öğrencilerin yanıtlarından yola çıkılarak aşağı- daki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Ayşegül'ün fikirleri 17. Yüzyıl filozofu Descartes'in düalizmini andırmaktadır. B) Her üç öğrenci de " Varlık nedir?" sorusuna yanit üretmeye çalışmışlardır. C) Mustafa'nın yargılarında agnostik, yani varlığın olup olmadığından emin olunamayacağını dü- şündüren bir temel vardır. ra or- D) Berk, realizmin, yani varlığın gerçek ve var ol- duğu fikrini çıkış noktası temele alarak fikirlerini açıklamıştır. E) Herakleitos'un oluşçu yaklaşımı bu tartışmada öğrencilerden birinin açıklamasında yer bulmuş- tur.

B Aşağıda verilen açıklamalan kavramlarla harfler yardımryla eşleştiriniz. le 1. Felsefede düşüncenin birbirini geliştirecek şekilde sürekli çoğalması Tutarlı olma a 2. Felsefi söylemlerin kendi içinde çelişmemesi 6. Merak C 3. Felsefenin kendi üzerine dönük düşünmesi Refleksit olma Evrensel olma 4. Insanın çevresinde olup bitenleri anlama isteği Yığılımı ilerleme 5. Filozoflann ileri sürülen görüşleri bir ölçüt kullanarak sorgulamalan f *Sistemli olma 6. Felsefi akıl yürütmelerin belirli bir düzen içinde yapılması b. 7. Felsefi görüşlerin deneye değil, akla dayanması s. Eleştirel olma d 8. Felsefenin tüm insanlığa yönelik olması Rasyonel olma K OCAMBRIDGE f/beldeokullar istekbeldeok WE ARE AN ACCREDITED www.istek.k12.tr

ve Ahlak felsefesi 8. İnsanın kendi seçimleriyle davranabilmesidir. Diğer bir de- yişle, insanın eylemlerini seçerken iradesini serbestçe kul- lanabilmesidir. Bu parçada siyaset felsefesinin; 1. sorumluluk, II. özgürlük, III. Ödev ne denek? kavramlarından hangilerine değinilmiştir? A) Yalnız B) Yalnız II C) I ve 11 D) Yalnız II E) II ve III

TYT / SOSYAL BİLİMLER 13.-“Benim bildiğim Akdenizliler sıcak kanlıdır. Bu nasıl Akdenizli anlamıyorum. Selam veriyoruz almıyor. Konuşmaktan aciz. Herkesten kaçıyor." Bu düşüncelere sahip biri aşağıdaki akıl yürütme yollarından hangisinin yanlışlığından kaynaklanan bir şaşkınlık yaşamaktadır? A) Eşitlik B) Tümdengelim C) Analitik düşünüş D) Analoji E) Tümevarim .

12. Felsefe ile uğraşmak uçsuz bucaksız ve derin bir denizde yelken açmak gibidir. Bu yolculukta ne sığınılacak bir liman ne demir atacak bir zemin vardır; ne başlangıç ve ne erişilecek bir son bulunur. Bu niteliğe sahip felsefe sorularına verilecek yanıtlar, uzun akıl yürütmeleri içeren cevaplar olacaktır. Bu parçada felsefenin hangi niteliği vurgulanmaktadır? A) Bir bitmişliğin olmadığı B) Sorularıyla var olduğu C) Evrensel bir etkinlik olduğu D) Refleksif olduğu E) Sistemli ve düzenli olduğu

15. Thomas Kuhn'a göre, bilimi anlamak için bilim insanının zih- nini şekillendiren değerleri, zihinsel dünyasını, zihninde e men görüşleri, yaşadığı çağın bilim dünyasını dikkate almak gerekir. Çünkü bilimsel bilgiler ister istemez bunlardan et- kilenmektedir. Kuhn, belli bir bilim döneminde, bilimsel ça- lışmaların gerçekleştirilmesinde bilim insanlarına kılavuzluk eden, dönemin bilim insanları arasında paylaşılan görüşle- ege- re "paradigma" adını verir. teri nieex Buna göre, "paradigma" için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bilim adamlarına dış dünyayı açıklamada kuramsal ba- kış açısı sağlar.usu Brisb B) Bilim insanlarının nesnel ve bağımsız bilimsel çalışma sürdürmelerini sağlar. C) Bilim insanlarının bilimsel çalışmalarını yönlendiren ha- zir modellerdir. D) Bilim insanına doğa olayları hakkında tahminler yapma olanağı sunar. E) Bilim insanlarının olguları açıklamasını sağlayan zihin haritalarıdır. Prf YayınlarI

TYT / Sosyal Bilimler 11. Felsefe, insanın daha huzurlu ve mutlu yaşamasını sağlamak amacıyla durmadan bilgiler, varsayım- lar ve teoriler üretir. Ancak bazen öyle bir noktaya gelir ki, bazı kuramsal bilgiler gücü arkasına alarak toplumda baskı uygulamaya, fiziksel olarak doğru- lanmaya zorlar, insanların düşüncelerine ket vurur, özgürlüklerini kısıtlar. Böylece düşünme mutluluğun aracı olmaktan çıkar. Parcada, eleştirilen düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Siyasal gücün baskısının artması B) Düşünmenin amaç haline gelmesi C) İnsanların mutluluğunun engellenmesi D) Anlamsız ve gereksiz teorilerin yaşama geçiril- mesi E) Işlevi olmayan teorilerin terk edilerek, yenilerinin üretilmemesi

14. Hiç düşündünüz mü biz insanlar için korkutucu olan aslan, kaplan ya da çingiraklı yılan örneğin karınca- lar için de korkunç mudur? Yoksa onlar için kâbus olanlar piliç, ördek ya da karıncayiyen midir? Varlıkların birbirinden farklı algılanması aşağıdaki kavramlardan hangisi ile açıklanabilir? A) Görelilik B) Nedensellik C) Nesnellik D) Tümellik E) Şüphecilik

Hristiyan felsefesinde ele alınan konulardan biri de tümeller problemidir. Buna göre; I. Tümeller ayrı bir varlık olarak Tanrı'nın zihnindedir. II. Tümeller tek tek varlıkların içinde yer alır. III. Tümellerin tek başına gerçeklikleri yoktur. Onlar soyutlama ve genelleme sözlerinden ibarettir. Yukarıda yer alan açıklamalar sırasıyla aşağıdaki görüşlerden hangisine karşılık gelir? A) Kavramcılık - adcılık - kavram realizmi B) Kavramcılık - kavram realizmi - adcılık C) Kavram realizmi - kavramcılık - adcılık D) Kavram realizmi - adcılık - kavramcılık E) Adcılık - kavramcılık - kavram realizmi

Ilk Çağ'da Babilliler cebirin genel kurallarını biliyor ve cebirsel yöntemleri kullanıyor olmalarına rağmen elde ettikleri sonuçlardan genellemelere ulaşmamış- lardı. Aynı çağda Mısırlılar da geometriyi, tümüyle bireysel üçgen ya da dörtgen alanlarla ilgili bir konu olarak düşünmüşlerdi. Buna karşılık Yunanlar, geo- metriyi somut düzleminden alarak soyut ve ideal bir düzleme taşıyarak üçgen veya dörtgen şeklindeki bir araziyi, bahçeyi değil üçgen ve dörtgenlerin bizatihi kendilerini yani şekilleri düşünmeye başladılar. Bu parçada yer alan açıklamalar aşağıdaki soru- lardan hangisine cevap niteliğindedir? A) İlk Çağ Yunan felsefesinin Babil ve Mısır felsefe- sinden temel farkı nedir? B) Ilk Çağ Babil ve Mısır felsefeleri arasında nasıl bir etkileşim olmuştur? C) Farklı toplumların felsefi düşünceleri arasında bir etkileşim söz konusu mudur? D) Felsefi düşünce hangi ortam ve koşullarda ve na- sil ortaya çıkar? E) Felsefi düşüncenin doğuşunun toplumsal hayat ve onun sorunlarıyla bir ilişkisi var mıdır?

ra horizonlu olr LOT Tundra topraklarının yılın büyük bir döneminde donmuş hâlde olması Laterit topraklarda tuz ve kireç oranının az olması E Podzol toprakların soluk renkli olması 11. Felsefe çok kullanıldığı hâlde anlamı az bilinen bir sözcüktür. Hilmi Ziya Ülken'e göre; "Felsefe, insanın varlık hakkındaki düşüncesi ve bu düşünce üzerin- deki düşüncesidir." Başka deyişle felsefe, varlık ilmi- dir. Karl Jaspers, "Felsefe yolda olmaktır." demektir. Felsefenin kelime anlamının dışında kullanışıyla ilgili bu tarz örnekleri daha da çoğaltabiliriz. Değişik an- 95 lamlar yüklenen ve tanımları yapılan felsefe sözcüğü aslında Herakleides Pontikos'un söylediğine göre ilk olarak Pythagoras tarafından kullanılmış, Yunanca "philosophia" sözcüğünden gelmektedir. 55 Buna göre dilimize "felsefe" olarak gecen "philo- sophia"nın kelime anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A) Gerçeklik bilgisi CHayat görüşü B) Yaşam atılımı D) Yolunu bulmak E) Bilgelik sevgisi 12. Felsefenin 20. yüzyıldaki gelişim seyrini izleyebil- linimini takin edebil- endemik