Kavram Soruları

B) C) D) E 13. Protagoras, farklı duyuların farklı, hatta karşıt görüş ve izlenimler meydana getirdiğini söyler. Hasta ve sağlıklı, aç ve tok olma, hareketli ve durgun olma algıların niteliğini değiştirir. Böyle bir durumda doğ- ruluğu belirleyecek bir ölçüt yoktur. Nesnel bir ölçüt olmadığına göre her insan bilginin ölçütüdür. Protagoras'ın bu görüşü aşağıdakilerden hangi- sine ters düşmektedir? A) Doğru bilgiye akil yoluyla ulaşılabilir. B) Nesnel bir algı olmadığı için insan ölçüt alınma- lidir. C) Bilgi onu üreten insanın niteliklerini taşır. D) Varlığın mutlak bilgisini elde etmek imkânsızdır. E) Doğru bilgi insanların düşüncelerine göre biçim- lenir. 8

ZI 15. Mantıkçı pozitivizmin benimsediği bilim görüşü, pozitivizmin de ileri sürdüğü tümevarim yöntemine dayanır. Günümüzde klasik bilim görüşü olarak da bilinen bu görüşte bütün bilimler birbirleriyle ilişkilidir. Olgular üzerinde yapılan deney ve gözlemlerle bilim birikimsel olarak ilerler. Bilim insanının çalışmaları sonucunda ortaya çıkan ürün (bilimsel yasa). olguya dayanarak mantıksal ve dilsel olarak doğrulanabilir genel bir önermedir. Bu görüş ürün odaklıdır. Felsefe görüşlerinde ise felsefeye, bilimsel bilgi alanlarında ortaya çıkan bilgilerin anlamlarını açığa çıkarma görevi verilmiştir. Felsefe, onlara göre bu ilişkileri dilsel ve mantıksal açıdan çözümlemeyle uğraşmalıdır ve metafiziksel önermeleri içeren boş tartışmalardan kaçınmalıdır. Buna göre klasik bilim görüşüne ilişkin aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bilimsel bilgiler nesnel ve olgusaldır. B) Bilim ve bilimsel bilgiler birikerek ilerler. C) Olgusal olarak doğrulanmayan önermeler anlamsızdır. D) Felsefe metafizikten uzak durmalı ve mantıksal çözümlemeler yapmalıdır. E) Bilimsel etkinliğin yöntemi tümdengelimsel yöntemdir. 5 Diğer sayfaya geçiniz.

DO AN TYT 14. 12. Farabi'ye göre, örneğin “Üçgen, iç, açıları toplamı 180 derece olan üç kenarlı şekildir." tanımı, üçgen kavramının özünü verir, ancak o kavramın var olmasını zorunlu kılmaz. Bir şeyin özü sadece "Bu nedir?" sorusunun cevabıdır ve şeyler özünde varlıklarını barındırmaz. “Varlığı zorunlu varlık" olmadıkça her öz, sadece bir kavram olarak kalır ve gerçekleşmez. Dolayısıyla üçgen vb özü veya neliği olan, ancak gerçekliği olmayan bir kavramken insan, hayvan, ağaç ve benzeri kavramlar ise varlığını sonradan elde etmiş mümkün varlıklardır. Bu durumda onları varlığa getiren bir varlık; özünde var olmayı içeren, yani var olmaması düşünülemeyen zorunlu bir varlık olmalıdır. Tek olan bu varlık da, var olmak için başka bir varlığa ihtiyaç duymayan Tanrı'dır. Parçaya dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Tümel kavramlar gerçekliği olmayan adlardan ibarettir. B) Tümel kavramlar, gerçekliği olmayan dilsel yapımlardan ibarettir. C) Tanrı dışındaki kavramlar, gerçekliği mümkün veya gerçekliği olmayan adlardan ibarettir. D) Tümeller, neliği ve gerçekliği olan kavramları ifade eder. E) Tanrı kavramı, özü olan, ancak gerçekliği olmayan bir kavramdır. 15. 13. 15-17. Yüzyıllar Galilei, F. Bacon ve Descartes gibi bilim adamı ve düşünürlerin Skolastik dönemin bilim üzerindeki etkisini kırdıkları yüzyıllar olmuştur. Galilei "Felsefe bu büyük kitapta yazmaktadır; evren matematiğin dilinde ve karakterleri üçgenler, daireler ve diğer geometrik figürlerdir." demiştir. O çalışmalarında Skolastik dogma ve otoritelere değil, doğaya bakmıştır. Bu nedenle Galilei düşüncelerini gözleme bağlı olarak sıkça değiştirmiştir. Galilei deneylerini yapmak için zaman ve uzunluk standartları oluşturmuş ve farklı gün ve yerdeki deneyleri böylece harmonit

TIK KLASİK MANTIK 1. Aynı türe ait nesnelerin ortak özelliklerini ifade eden kavra- ma genel kavram adı verilir. 5. "Su, iki Buna göre aşağıdakilerden hangisi genel kavramdır? gelen bi Eşya A) Bu kalem B) O masa CAd )Dağ D) Benim otomobilim EY Birçok ilçe 6. "Insan ğıdak "Serce" kavram "kus kavramının tüm özelliklerini taşıdığı gibi, sadece kendine özgü özellikleri de taşır. A) Ta B) T Bu cümlede kuş kavramının hangi özelliğinden söz C) T edilmektedir? B Kaplamından A) Anlamından D) D) Gergekliğinden Cxiçleminden F) Kimliğinden 2.

SOSYAL BİLİMLER TESTİ 3. Levinas'a göre kişinin kendisi hakkındaki endi- şelerinden doğan eylemler ahlaki değerlendirme kapsamına girmez. Örneğin acıktığımda karnimi doyurmam sadece kendimi koruma icgüdümden kaynaklanır. Ama aynı endişeyi başka bir insana yöneltmek, örneğin aç bir çocuğu, misafiri ya da ya- bancıyı doyurmak, ona önem vermek ahlaki bir dav- Tanıştır. Benzer şekilde "kendime yardım etmem" beneillik ya da açgözlülükle ilgili olabilecekken, bas- kalarına yardım etmem her zaman ahlaki bir anlam çağrıştırır. Bu yüzden Levinas'a göre ahtak kavramı, kendimizin dışında, başka birisinin ya da birilerinin olduğunu kabul etmeyi zorunlu olarak içerir. Buna göre Levinas ahlaki değerlendirmenin amacı olarak aşağıdaki kavramlardan hangisini vurgulamaktadır? A) Ölçülülük B) Mutluluk Sorumluluk D) Fayda E) Dinginlik

14. Evrende amaçlılık konusunun merkezini Tanrı'nın yaratımı veya tasarımıyla ilgili görüşler oluşturur. Tanrı'nın varlığına yönelik öne sürülen fikirler evren- de bir amacın olup olmadığına yönelik fikirlere dö- nüşür. Tanrı'nın kabulü, varlıkların oluş ve değişimini açıklayan sistemin oluşmasını sağlar. Tanrı inancının olduğu bütün inanç yapılarında varlıkların temel se- bebi olarak Tanrı ele alınır. Parçaya göre, evrendeki amaçlılık sorunu aşağıda- kilerden hangisi merkeze alınarak yapılmaktadır? A) Deneysel yöntemler B) Evrensel dönüşüm C) Bilimin sunduğu bilgiler D Madde ve form ilişkisi E) Teolojik tartışmalar

"Bugün deniz dalgalı" ifadesini alalım. Bu ifade - do- layısıyla ona karşılık gelen düşünce - bugün deniz gerçekten dalgalıysa, doğrudur. Bundan anlaşılıyor ki bir ifade, bir önerme, olup biten belirttiği gibiyse, mantıkça doğrudur. Verilen örnek, aşağıdaki doğruluk ölçütlerinden hangisini açıklamada kullanılabilir? A) Apaçıklık B) Tümel uzlaşım C) Tutarlılık D) Yararlılık E) Uygunluk

11. Sokrates "Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir." Platon "Bilmediklerimizi üst üste koyarsak başımız gök- yüzüne değer." Yukarıda verilen görüşlere uygun olan yargı aşağıda- kilerden hangisidir? A) Çağımızda bilinmeyenler artık en aza inmiştir. B) Felsefe bilinmeyenlere cevap bulur. C) Bütün problemler bir gün çözülecektir. D) Sorgulamak ve sürekli arayışta olmak felsefenin en önemli özelliğidir. E) Büyük filozoflar temel sorulara benzer yanıtlar vermiştir.

Bilginin kaynağı tek başına akil ya da deney olamaz. Akıl deneyden gelen veriler olmadan düşünce ya da yargı üretemez, akıl olmadan duyular bilgi ortaya koyamaz. Öyleyse tüm bilgilerimiz deneyden ve duyumdan gelen verilerin akılda işlenmesi ile oluşur. Bu parçada verilen görüşler aşağıdaki felsefe akımlarından hangisine aittir? A) Akılcılık B) Eleştiri felsefesi C) Analitik felsefe D) Deneycilik E) Olguculuk

Deneme - 2 ROS 11. Özellikle modern dönem filozoflan bilimlerdeki gibi kesin ve tartışmasız bilgiler ortaya koymayı istemişlerdir. Bi- limin modern dönemde ürettiği bilgiler, bunların hayata yansımaları filozoflara da çekici gelmiştir. Ancak bu çeki- ci duruma rağmen felsefede bilimler gibi somut, kesin ve pratik hayatta katkısı olan bilgiler üretilememiştir. Bunun temel sebebi ise bilimlerin ve felsefenin çalıştığı alanın tamamen birbirinden farklı oluşudur. n Bu parçada felsefenin araştırma alanının hangi özel- liği vurgulanmaktadır? - A) Olgusal olması B) Soyut olması C) Deneysel olması D) Kurmaca olması E) Determine olması

15. Nasıl ki bugüne kadar tekil olarak gördüğümüz birkaç kuğudan yola çıkarak "tüm kuğular beyazdır" genel prensibine ulaşamıyorsak; bugüne kadar havaya at- tığımız birkaç taşın yere düşmesinden yola çıkarak bundan sonra "havaya atılan tüm taşlar yere düşer" sonucuna da varamayız. Bu açıklama aşağıdaki kavramlardan hangisiyle ilgilidir? A) Tümdengelim B) Analoji C) Hipotez D) Tümevarim E) Teori

1 13. Levinas'a göre kişinin kendisi hakkındaki endişelerinden doğan eylemler ahlaki değerlendirme kapsamına girmez. Orneğin acıktığımda karnımı doyurmam sadece kendimi koruma içgüdümden kaynaklanır. Ama aynı endişeyi başka bir insana yöneltmek, örneğin aç bir çocuğu, misafiri ya da yabancıyı doyurmak, ona önem vermek ahlaki bir davranıştır. Benzer şekilde "kendime yardım etmem" bencillik ya da açgözlülükle ilgili olabilecekken, başkalarına yardım etmem her zaman ahlaki bir anlam çağrıştırır. Bu yüzden Levinas'a göre ahlak kavramı, kendimizin dışında, başka birisinin ya da birilerinin olduğunu kabul etmeyi zorunlu olarak içerir. Buna göre Levinas ahlaki değerlendirmenin amacı olarak aşağıdaki kavramlardan hangisini vurgulamaktadır? A) Ölçülülük B) Mutluluk C) Sorumluluk D) Fayda E Dinginlik www. 18

Örnek - 1 (TYT - 2019) final Kimileri felsefenin çözümsüz meseleler ile soyut yaşamdan kopuk fikirlerden ibaret olduğunu sanır. Hatta bunlar felsefenin "boş konuşma” olduğunu bile söylerler. Yaşamın hızlıca akıp geçtiğine, bu yüzden derin düşünmenin gerekli olmadığına ina- nırlar. Dahası birtakım önemli konulara kıyısından köşesinden ilişenleri "felsefe yapma" diyerek azar- ladıkları bile olur. Oysa felsefe yapmak, “hayatı doğrudan deneyimleme tavrından” ve “yaşamla yüzleşme" düşüncesinden ayrı tutulamaz. Hatta felsefeyle iç içe olan insan, yaşamın ne olduğunu sorgularken aynı zamanda yaşamın görünen yüzü- nün ötesine de nüfuz eder. Bu parçadan felsefeyle ilgili aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz? A) Var olanın ardındaki gerçeği arar. B) Bireyin deneyimlerinden bağımsız değildir. C) Sorunlara genelgeçer soyut çözümler sunar. D) Herkesin ilgilendiği bir alan değildir. Hayatın özünü ve anlamını sorgular.

15. 13. Kuhn'a göre, belli bir konuda ele alınan Paradigma ortaya çıkan sorunların çözümünde yetersiz kalma- ya başladığı an, yeni bir arayış içine girilir. Bu arayış dönemi yeni bir kavramın, yeni bir Paradigmanın eskisinin yerini almasıyla sona erer. Bu da bilimsel devrimdir. Batlamyus'un yer merkezli Paradigması- nin yerini Kopernik'in Güneş merkezli Paradigması- nin alması da bunu gösterir. Parçaya göre, aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? A) Bilimsel evrimler bir kavramdan başka kavrama dönüşen unsurlardır. B) Bilim birikerek ilerleyen bir süreçtir. C) Bir Paradigmadan diğerine geçiş devrimsel Sıç- rama yolu ile olur. D) Eski Paradigmadaki hatalar düzeltilir yenilenen Paradigmalar ile araştırma devam eder. E) Bilimde yenilikler eski geleneklerin devamı ola- rak gerçekleşir.

B) Bazı çalışkanlar uzun boylu degildir. C) Bazı öğrenciler çalışkandır. D) Hiçbir çalışkan uzun boylu değildir. E) Bazı çalışkan öğrenciler uzun boyludur. 6. Bir kavramın özsel özellikleri ile yapılan tanıma özle ilgili tanım adı verilir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi özle ilgili bir tanim- dır? A) İnsan koşan bir canlıdır. B) İnsan alet yapan canlıdır. C) İnsan yürüyen bir canlıdır. D) Insan ölümlü bir varlıktır. E) İnsan beslenen bir varlıktır.

15.) Argüman, karşıdaki kişinin söylediğinin aksini söy- lemek değildir. Karşınızdaki kişinin söylediği şey yanlış olsa ve siz onun yanlış olduğunu bilseniz dahi, argümanlar üretmeniz gerekir. Karşınızdaki- ne yanılıyor olduğunu gösteren sebepler öne sür- mediğiniz müddetçe bir argüman üretmiş değilsi- nizdir. Buna göre argüman geliştirmenin nedeni aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) ileri sürülen görüşlere sağlam temeller bulma B) Kısır döngüden uzak durabilme C) Öznel görüşler ileri sürme DI Görüşleri analojilerle destekleme E) Yeni ve özgün görüşler oluşturma