Felsefe Soruları

11. "Öyle hareket et ki, bu davranışınla olabildiği kadar büyük bir mutluluğu, olabildiği kadar küçük bir acıy- la, olabildiği kadar çok sayıda insan için sağlayabi- lesin." Bu görüşler aşağıdaki özgün yaklaşımlardan hangisine aittir? A Descartes'ın kartezyen felsefesine B) Bentham'ın utilitarizmine C) Hobbes'un egoizmine D) Hegel'in diyalektiğine E) Kant'ın ödev ahlakına

Nitel • Thomas Kuhn'a göre bilim adamları olayları rastgele açıklamazlar. Önce bilim adamlarınca benimsenen yaklaşımlarda temel sorular ve onlara verilecek ce- vapların çerçevesi çizilir. Sonra bu, bilim adamla- rinca benimsenmiş ortak bakış açısına dönüşür. Bu ortak bakış açısı dünyaya bakılan standartlar ve öl- çülerdir, gerçekliğin belirli ilkelerle algılanmasını ve kavramlaştırılmasını sağlayan şablonlardir. Parçada açıklanmaya çalışılan kavramsal çerçe- ve aşağıdakilerden hangisidir? A) Diyalektik B) Paradigma C) Logos D) Sentez E) Analiz

13. Bir çocuğun zamanla büyüdüğünü, konuşmaya başladığını, okula gittiğini ve sözgelimi gitar çalmaya başladığını söyleriz. Fakat çocuk doğduğu anda tüm bunları yapabilecek durumda değildir. Aristoteles, çocuktaki bu değişmeyi, onda potansiyel olarak bulunan birtakım kapasitelerin daha sonra aktüel hale gelmesi, gerçekleşmesi olarak açıklar. Bu parça aşağıdakilerden en çok hangisiyle ilişkilendirilebilir? A) Varlığın başlangıcın olup olmadığıyla B) Varlığın belirli bir sonunun olup olmadığıyla C) Evrende özgürlük olup olmadığıyla D) Varlığın belirli bir amacının olup olmadığıyla E) Varlığı kimin var ettiğiyle no

Sosyal Bilimler TY 13 11. Bir çocuğun oyuncağı elinden alındığında, çocuk oyun- cağının görünmez biri tarafından alınmış olabileceğine ikna edilebilir, ancak oyuncağının birisi tarafından alın- madığına inanması mümkün değildir. Bu durum neden- sellik ilkesinin insanda doğuştan zorunlu bir hakikat ola- rak bulunduğunu gösterir. Bu parça, aşağıdaki yaklaşımlardan hangisini des- teklemektedir? B) Pragmatizm A) Rasyonalizm C) Empirizm D) Pozitivizm E) Septisizm

12. Bacon'un “doğayı sorguya çekmek” şeklinde ifade ettiği yaklaşımını "otoriteye dayanan hakikat“in yerini bilimsel anlayışın alması biçiminde de okumak mümkündür. Özellikle Ortaçağ boyunca, Aristoteles gibi birçok önemli otoritenin görüşleri, iddia edilen şeyden dolayı değil, iddiada bulunanın kimliği ve kişiliğinden dolayı doğru kabul ediliyordu. Bacon, Galilei ve Kopernik gibi düşünürler ve bilim insanlarının sayesinde gibi Yeniçağda ortaya çıkan çağdaş bilimsel anlayış ise, bunun tersine bir iddianın doğruluğuna inanmadan, “yeterli deneysel ve gözlemsel kanıt var mı?” diye sormayı gerektirmiştir. Parçada, bilimsel anlayışın doğuşu aşağıdakilerden hangisiyle açıklanmıştır? A) Kişilere bağlılığın yerini olgulara dayalı, kuşkucu ve sorgulayıcı yaklaşımın almasıyla B) Tümdengelimsel yöntemin yerini, tümevarımın almasıyla e Niteliksel yaklaşımın yerini, niceliksel yaklaşımın v almasıyla D) Bilim adamlarının öznel değil, nesnel olmasıyla a E) Bilim adamlarının olması gerekeni değil olanı konu edinmesiyle

14. Bir zamanlar koca bir granit parçasının üzerine eği- lip çalışan bir heykeltraş varmış. O kayayı günlerce oymuş. Bir gün yanına bir çocuk yaklaşmış ve "O kayanın içinde ne arayıp duruyorsun?" diye sor- muş. Heykeltraş "Bekle ve gör!" demiş. Bir kaç gün sonra çocuk tekrar heykeltraşın yanına geldiğinde heykeltraş o koca granit parçasından bir at heykeli ortaya çıkarmış. Çocuk hayranlıkla ata bakıp demiş ki: "Peki ama kayanın içinde at olduğunu nereden biliyordun"? Evet, nereden biliyordu? Heykeltraş bir bakıma koca granit parçasının içerisinde atın biçimini gör- müştü. Bu parçadaki örnek, aşağıdaki filozof ve kav- ramlarından hangisine uygun düşer? COZ KAZAN A) Farabi; mümkün ve zorunlu varlıklar B) Platon; fenomenler ve idealar evreni v C) Aristoteles; madde - form D) Parmenides; görünüş - gerçeklik E) Husserl; fenomen - öz TYT DENEME-4

35. Modern fiziğin temeli olan Kuantum Kuramı hakkındaki Kuramı'nı temel alan eski fizikten kalma varsayımların popüler kitapların tümü şu noktanın altını çizer: Newton D) Platon hiçbirini yeni fiziğin içine taşıyamazsınız. Örneğin, eski fizik anlayışında bulunan, her olayın bir nedeni olduğu ya da olayların, nedenleri tarafından belirlendikleri anlayışını yeni fiziğe aktaramayacağınız gibi “parçacık" terimini Kuantum Kuramı içinde kullanıyorsanız parçacığın Newtoncu anlamda küçük bir madde parçası olduğunu da varsayamazsınız. Newton Kuramı ile Kuantum Kuramı hakkındaki bu parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır? A) Bu iki kuramın birbirine karşıt olduğu B) Newton Kuramı'nın yanlış olduğu C) Kuantum Kuramı'nın daha nesnel olduğu o D) Bu iki kuramın farklı paradigmalarda olduğu E) Bilimsel bilginin tekrarlanabilir olduğu

Nietzsche "olgular yoktur, yorumlar vardır" şeklindeki ifadesi ile aşağıdaki düşüncelerden hangisini reddeder? A) Akıldan gelen bilgileri B) Sezgilere dayanan bilgileri C) Duyu ve deneyden gelen bilgileri D) Doğuştan getirilen bilgileri E) Nesnel olan bilgileri

12. Kıbrıslı Zenon için erdemli yaşamın ölçütü doğaya uygunluktur. Bu uyum aynı zamanda bilge kişinin bir yükümlülüğüdür çünkü bilge kişi tutkularından arınmış kimsedir. hoto Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) İnsana mutluluk veren her şey iyidir. B) İnsan ancak toplum içindeyken mutlu olabilir. C) Insan, evren ile uyum içinde olmalıdır. D) İnsan hazza yönelmeli, acıdan kaçınmalıdır. E) Sezgilere dayanan eylemler iyidir.

TYT 11. MÔ 2000'lerde Gilgamış Destanı ve MỐ 8-7.yüzyıllarda Ho- meros'un İlyada ve Odesa'Sında ve kutsal metinlerde yöne- timlerin kaynağı ve meşruiyeti ile ilgili çeşitli pasajlar geç- mektedir. Fârâbînin “Erdemli Şehir" eseri, Selçuklularda Nizâmülmülk'ün ve Osmanlılarda Şeyh Edebali'nin yazı ve tavsiyeleri esas olarak yönetimin meşruiyeti ile ilgili bulun- maktadır. Egemenliğin kaynağı soyluluk, zenginlik, kutsal- lik, savaşçılık, bilgelik ve adalet gibi çeşitli unsurlarda aran- mıştır. Parçada anlatılanlar, siyaset felsefesinde irdelenen so- runlardan hangisiyle doğrudan ilgilidir? A Bireyin temel hakları B Yönetimin anlamı eog anu C) Doğal hukukun anlamı D) Bürokrasinin gerekliliği Jeney Devletin varlık nedeni ve devlete itaatin dayanağı

8. Felsefi problemler, çözümüne yönelik bir çok öneri sürülebilen bu nedenle kesin ve doğru bir bir biçimde yanıtlanamayan problemlerdir. Filozoflar ileri sürdükleri görüşlerle ancak farklı bir bakış açısı sunar. Bu görüşlerin de doğru ya da yanlış olma ihtimali eşittir. 11. Buna göre, felsefi problemlerin çözümüne yönelik ileri sürülen görüşler için aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) Genelgeçer nitelik taşımadıkları B) Filozofun kişisel bakışını yansıttıkları C) Net bir doğruluk değerine sahip olmadıkları D) Temelsiz ve tutarsız oldukları E) Eleştiriye açık oldukları

14. Bilimin sonuçları, insan yaşamını kolaylaştırmak ama- cıyla kullanılabilir. Bilimin amacı, günlük yaşamda in- sanlara kolaylıklar getirmek değildir, sadece bilmek- tir; ama biz bilimin sonuçlarından yararlanmayı da ta- bii ki ihmal etmemekteyiz. Orneğin cisimlerin sıyla genleşmesi bilimsel bir bilgidir. Biz bu bilgiden yarar- lanarak aletler üretip bu aletlerle de yaşantımızı ko- laylaştırabilir. Bu parçaya bilimsel bilginin hangi özelliği dile ge- tirilmiştir? A) Evrensellik C) Birikimlilik B) Genelleyicilik D) Uygulanabilirlik E) Tekrarlanabilirlik

10. Sosyal fobisi olan İlkay, ailesinin yeni taşındığı kentie yeni bir liseye başlamıştır. Annesi, İlkay'ın bu durumunu bildiği için okul rehber öğretmenine Ilkay'la ilgili bilgi ve- rerek ondan bu konuda kızına destek olmasını istemistir. Annenin okul rehber öğretmenine bilgi vermesi psi- kolojinin aşağıdaki amaçlarından hangisinin kapsa- minda değerlendirilir? A) Davranışlarını açıklama B) Davranışları yordama C) Davranışlarını betimleme DDavranışlarını yargılama E) Davranışlarını kontrol etme

Kant'a göre, doğru bilginin kaynağı hem deney hem akıldır. Akıl veya deney tek başına doğru bilginin kaynağı olamaz. Duyumlarla başlayıp deneyle edinilen veriler akıl tarafından işlenmelidir. Bilgi, deneyimle aklın sentezinin sonucudur. Bu anlamda bilgi edinme süreci, hem algılamayı hem de aklın gücünü kullanabilmeyi gerektirir. Kant'ın bu bilgi anlayışı aşağıdakilerden hangisiyle özetlenebilir? A) Kesin ve doğru bilginin kaynağı deneyimlerdir. B) Algısız kavramlar boş, kavramsız algılar kördür. C) Bilimin konusuna giren olgu ve olaylar bilinebilir. D) Akıl, statik hâlde ölçümlenebilen maddeyi bilebilir. E) Metafizik gözlüğü olmayanlar dünyayı karanlık görür.

1. Skolastik felsefede vahyin, temel ya da en azından 3 aklın vazgeçilmez yol göstericisi olduğuna inanıl- mistır. Skolastik dönemin filozofları, akıl ile iman arasında bir ayrım yapmıştır. Zaman zaman da fel- sefenin göreli bağımsızlık ya da özerkliğini vurgula- mış olmakla birlikte, Orta Çağ'ın dünya görüşünde, bilimde ve felsefede, bir çözüme kavuşturulacak problemlerin çözümü de dahil olmak üzere hemen her şey teoloji tarafından belirlenmiştir. Bu parçadan yola çıkarak, Orta Çağ felsefesi, aşağıdakilerden hangisi ile tanımlanabilir? A) Genel olarak dinlerin özünü sorgulayan felsefe dönemidir. B) Tüm dinlere eşit mesafede duran bir yaklaşım- dır. C) Kendisine uyulması gereken dinsel kuralların oluştuğu dönemdir. D) Din merkezli ve dini temellendirme amaçlı bir faaliyettir. E) Vahiyleri oluşturan ve geliştiren düşünsel yapı- dır. DIN YAYINLARI

A) Aristo B) Platon C) Farabi D) Hegel E) Berkeley C 14. "Insan, akılla elde ettiği bilgilere karşı duyduğu gü- venin daha önce duyularıyla elde ettiği bilgilere kar- şi olan güven gibi olmadığından nasıl emin olabilir. Bu durumda akıl, hakem olarak duyuların bilgisinin yanlışlığına nasıl karar verdiyse aklın ötesinde baş- ka bir hakem ortaya çıkarak aklın sağladığı bilgilerin yanlışlığına karar verebilir." Gazali bu sözleriyle özellikle aşağıdakilerden hangisini eleştirmektedir? A) Duyu verilerinin öznelliğini B) Evrende gözlenen düzeni C) Aklın ortaya çıkardığı bilgileri D) Duyuların akla olan etkisini E) Aklın duyuları küçümsemesini