Felsefe Soruları

DBS 1B 12. SINIF SOSYAL BİLİMLER TESTİ bir verin ka artevebilmek 24. Islam düşünürü Farabi, varlıkları zorunlu ve mümkün varlıklar olmak üzere ikiye ayinr. Zorunlu varlık Tann'dir. O'nun varlığı madde ve formdan bağımsızdır. Tanrı, tüm varlıkların nedeni olup, var oluşu başkasına muhtaç de- ğildir. Diğer tüm varlıklar, Tann'dan taşarak yani sudur ederek varlığa gelir. Bu taşma süreci sonucunda oluşan madde, Tanrı'ya en uzak olandır. Dünya nedensellik zin- ciri içinde bir oluş ve değişim içindedir. Tanrı bu nedenler zincirinden bağımsız olup, etkin nedendir. Farabi'nin bu görüşü ontolojinin aşağıdaki sorular- dan hangisine cevap oluşturur? A) Evrende bir amaç var mıdır? B) Gerçek varlıklar bilinebilir mi? Varlık var mıdır yok mudur? D) Var oluşun nedeni nedir? V E) Madde, formdan bağımsız mıdır? ilen taral Eğunda, bu hangisine dik açılarla a fazladır. kuzeye du-

13. Levinas'a göre kişinin kendisi hakkındaki endişelerinden doğan eylemler ahlaki değerlendirme kapsamına girmez. Örneğin acıktığımda karnımı doyurmam sadece kendimi koruma içgüdümden kaynaklanır. Ama aynı endişeyi başka bir insana yöneltmek, örneğin aç bir çocuğu, misafiri ya da yabancıyı doyurmak, ona önem vermek ahlaki bir davranıştır. Benzer şekilde "kendime yardım etmem" bencillik ya da açgözlülükle ilgili olabilecekken, başkalarına yardım etmem her zaman ahlaki bir anlam çağrıştırır. Bu yüzden Levinas'a göre ahlak kavramı, kendimizin dışında, başka birisinin ya da birilerinin olduğunu kabul etmeyi zorunlu olarak içerir. Buna göre Levinas ahlaki değerlendirmenin amacı olarak aşağıdaki kavramlardan hangisini vurgulamaktadır? A) Ölçülülük B) Mutluluk Sorumluluk d) Fayda E) Dinginlik phrases

15. Platon için güzellik, meydana gelmeyen, yok olmayan, başka bir şeye dönüşmeyen, tek ve kendinde var olan sonrasız bir ideadır. O halde doğada gördüğümüz ve güzel dediğimiz var- liklar bu ideadan aldıkları pay ölçüsünde bize güzel görünürler. Platon'a göre doğada güzel olarak nitelendirilen varlıkların temel özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Insana hoş duygular yaşatması B) Gerçekliğin kopyası olmaları Pratik bir amacının olmaması D) İnsan doğasını yansıtması E) Sir eşinin daha olmaması

11. Evrende karşıtlar ile bunların arasındaki savaş olmasay- dı, evrendeki nesneler de olmazdı, çünkü nesneler, dö- nüşümlü olarak ilerleyen bir yanma sürecinin evreleri- dir, savaşa egemen olan, yasanın karşıtları uzlaştırma- sindan meydana gelmiş olan uyumlardır, birliklerdir. Do- layısıyla, savaş her şeyin babasıdır; savaşı kaldırırsak dünyadaki bütün şeyler de ortadan kalkar. Bu parçada açıklanan görüşler aşağıdaki düşünür- lerden hangisine aittir? A) Anaksimandros B) Anaksimenes C) Demokritos Herakleitos D) Empedokles

13 Kant'a göre insan aklı, ancak olaylar dünyasını yani fenomenler âlemini bilebilir. Bu bilginin ham maddesi duyular aracılığıyla gelir. Bu ham madde zihin kalıplarına yani kategorilerine girer ve onlara göre işlenerek görünüşler âleminin doğru bilgisi elde edilir. Burada, zihnin apriori kalıpları ve kavramları temel rolü oynar. Bilgi, zihnin on iki kalıbına göre şekil aldığı için, fenomenler olduğu gibi değil zihne göre bilinir. Zihnin yapısı şimdi olduğundan farklı olsaydı, varlıklar dünyası da başka türlü bilinecekti. Kant bu parçada aşağıdakilerden hangisini açıklamaktadır? A) Bilginin kaynağını ve değerini B) Bilginin işlevlerini C) İnsanın bilgi edinme nedenlerini D) Düşünme ve açıklama aktını E) Evrenin ve olayların anlamını

5. Romalı filozof Cicero, Sokrates'le ilgili şöyle söyle- miştir: "O, felsefeyi gökyüzünden Dünya'ya indirip şehirlerde barındırdı. Felsefeyi evlere sokup insan- ları hayat ve töreler, iyilik ve kötülük üzerine düşün- meye zorladı." Cicero bu görüşleriyle aşağıdakilerden hangisi- ni vurgulamaktadır? A) Sokrates, doğa filozoflarının sorunlarından çok insan yaşamı ile ilgilendi. B) Sokrates kimseye bir şey öğretmek peşinde ol- madı. C) Sokrates inandığı doğruyu kendi hayatının önüne koydu. D) Sokrates insanların ne kadar az bildiğini söyle- yecek cesaretteydi. E) Sokrates bilgimizin temelini bulmanın önemli bir şey olduğunu düşünüyordu.

C 12. Bilim yaşamla iç içe olduğundan insan yaşamının konforunu arttırabildiği gibi insan için bir yıkım aracı da olabilir. Örneğin; bilimsel çalışmalar sonucu geliş- tirilen röntgen cihazı, bir hastalığın tedavisinde fayda sağladığı gibi yanlış ya da gereksiz kullanımı yüzün- den alınan radyasyon da ciddi bir hastalığı başlata- bilir. Bu parça aşağıdakilerden hangisini vurgulamak- tadır? AT Bilimsel yöntemi BY Bilimsel teoriyi c) Bilimin değerini D) Bilimsel gözlemleri E) Bilime farklı yaklaşımları

Buna temi aşağıdakilerden hangisil B Tümevarım bo A) Analoji at D) Gözlem C) Jümdengelim EY Eleştiri 10. Aristoteles'e göre, yönetim biçimleri temelde üçe ayrılır. Buna göre, devlet tek bir kişi veya birkaç kişi ya da çoğun- luk tarafından yönetilebilir. Fakat söz konusu üç ayrı yöne- tim biçiminin, biri ideal, diğeri ise kötü veya sapkın olmak üzere iki ayrı şekli vardır. Buna göre o; tek kişinin doğru yönetimine monarşi ya da krallık; buna karşılık onun kötü yönetimine tiranlık adını verir. Birkaç kişinin, bir grubun ideal yönetimine aristokrasi, onların kötü yönetimine oli- garşi; çoğunluğun egemen olduğu, doğru yönetim biçimine cumhuriyet, aynı çoğunluğun kötü yönetimine demokrasi adını verir. Bu parçaya göre Aristoteles, yönetim biçimlerini hangi ölçüte göre sınıflandırmıştır? A) Yöneten-yönetilen ilişkisi B) Devletin oluş biçimi O Devletin işlevleri D) Devlete egemen olan gücü E) Devletin hukuk sistemi

TYT • Sosyal 15. Platon ve Aristoteles, ilk Çağ'dan itibaren, tüm fel- sefe tarihini etkileyen fikirler öne sürmüşlerdir. Bu nedenle, bu düşünürlerin etkilerini 15 - 17. yüzyıl felsefesinde görmek pek de şaşırtıcı değildir. Orta Çağ’ın başlarında Hristiyan felsefesinin Antik Yunan felsefesini göz ardı etmesi, Platon ve Aristoteles'in bu etkisinin, 15 - 17. yüzyıla, daha çok İslam felse- fesi çerçevesinde yapılan çevirilerle aktarılmasına neden olmuştur. Antik Yunan düşüncesiyle yeniden tanışan Batı coğrafyası bu düşünceler çerçevesin- de hızla gelişmiştir. Ayrıca, MS 2 - MS 15. yüzyıl- da var olan din merkezli farklı felsefi düşünceler, özellikle inanç-akil problemine sunulan çözümler, Rönesans'ı oluşturan düşünce yapısını etkilemiştir. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisine ula- şılamaz? A) 15 - 17. yy. felsefesi Orta Çağ felsefesinden et- kilenmiştir. B) Çeviri hareketleri sayesinde ilk felsefi sistemler bilinir olmuştur. C) Her felsefi çağ bir öncekiyle ilişki içindedir. D) Batı'nın Yunan düşünürleri tanıması İslam felse- fesiyle olmuştur. Raunt E) Felsefe 15. yy'da bilimsel bir kimlik kazanmıştır.

Ues, arks ... bir malar risinde Düalizm (ikicilik) Fenomen varlığın hem ........ varlığın a irliklar gelimi hem de ............... dde, yani gör Varlık yapıda olduğunu den yola den savunmuştur. Ör- kavranab leğişi-neğin hem zihinle savunur huştur. kavradıklarımız öze ulaş hem de duyuları kavra mız gerçektir. cercek

13. Felsefe, bir üst bakışla her şeyi yukarıdan daha iyi görebilmemiz için bizi olup bitenlerin üstüne çıkarır . Kuş bakışıyla gerçeklerin kavramlarla bir modelini kurmamızı, kuramlar oluşturmamızı, ilkelere ulaşmamızı sağlar. Sonra oluşturulan ilkeler doğrultusunda olanların olması gereken- lerle kıyaslanmasına böylelikle doğruluğunun ölçümlenmesine kapı aralar. Felsefe, bu bakım- dan bizi düşüncenin doruklarına çıkararak yangın kulelerinden yapılan gözetlemede olduğu gibi olup biteni topluca görmemizi ve onlar hakkında bir görüş sahibi olmamızı olanaklı kılar. Bu parçada felsefenin vurgulanan özellikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Nesnel bir bakış açısı kazandırdığı B) Doğruluk konusunda kriter oluşturduğu C) Kültürel gelişmenin temelinde yer aldığı D) Olup bitenlere yansız yaklaşmayı sağladığı E) İnsanın prensiplerle düşünmesini doğurduğu

A) Tarımsal üretimin arttırılması B) Modern konutların yapılması c) Tarıma dayalı sanayinin geliştirilmesi D) Sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması E) Besi ve ahir hayvancılığını geliştirilmesi 11.) İnsanlarda iyilik ve ahlak doğuştan gelen bir özellik midir? Yoksa iyi ve kötü olmayı tamamen çevremiz- den mi öğreniriz? Kötü, nahoş ve bencilce davran- mayı ailemiz, öğretmenlerimiz ya da dinlerimiz mi öğretir? Bu parçada dile getirilen sorgulama, felsefenin hangi disipliniyle ilgilidir? A) Ontoloji B) Etik 2 o C) Estetik D) Epistemoloji E) Din felsefesi Diğer sayfaya geçiniz.

Var olan her şey maddedir. 11. Duyum ve düşünce insan organizmasının bir hareketidir. III. Evrendeki her şey mekanik bir nedensellikle ortaya çıkar. Yukarıda verilen görüşlerin hangileri materyalizme aittir? A) Yalnız! B) Yalnız 11 C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

2 26. Sokrates'e göre bütün insanlar mutlu olmak istemekte, mutluluğun peşinde koşmaktadırlar Insan için en yüksek iyi, mutlu olmaktır. Insanın bu en yüksek ve nihai ereğini yerine getirmesine hizmet eden her sey iyi, buna engel olan her sey kötüdür. En büyük mutluluk verici olan şey bilgidir. Mutluluğa en büyük engel de mutluluğun ne olduğu hakkındaki bilgisizliktir. Erdem. bilgidir. Erdemsizlik, bilgisizliktir. Hakikat, "doğru eylemin gerçekleştirilmesinin biricik yolu olduğu için, iyidir. "Sokrates'i ilgilendiren insanın doğasını, mutluluğunu konu alan bilgidir. Sokrates için diğer insani olmayan şeylerin bilgisinin de belli bir değeri vardır. Ancak insana asıl gerekli, asıl faydalı, erdem ve mutluluğu için vazgeçilmez olan tek bilgi insan doğasının, insanın ereğinin, insanın kendisi için dünyaya gelmiş olduğu veya getirilmiş olduğu şeyin bilgisidir. Bu, "insan hayatının anlamının bilgisidir." Parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Bilmek için bilmek en yüksek iyidir. B) İnsan doğasının peşinde koştuğu şey mutluluktur. C) Mutluluğun en büyük kaynağı bilgidir. D) Bilgi, insan doğasının, özünün, erdemin bilgisidir. E) Doğru bilgi, doğru davranışı gerçekleştirmenin tek yoludur.

14. Bizim gibi yaşayan fakat mermer kabuğu nedeniyle du- yum alamayan bir heykel düşünelim. Bu kabuğun çe- şitli parçaları kaldırıldıkça heykel zihin yaşamına kavu- Önce koku şur şur. organını örten mermer kaldırılır. Bu an- dan itibaren heykelin koku alma özelliği vardır. Ona bir gül gösterilir ve heykel artık gül kokusunu hisseder. Hey- kele çeşitli kokular koklatalım. Heykel bu farklı kokula- ri karşılaştırır, bazılarını hoş bulur ve onlara karşı sevgi ve sempati duyar. Hoş bulmadıklarına karşı nefret, kin, korku vb. duygular hisseder. Bu şekilde yavaş yavaş karar, düşünme, tartma, soyutlama, tek kelimeyle zekâ oluşu. Condillac'ın bu parçada açıklanan görüşleri aşağı- daki felsefi akımlardan hangisi ile paralellik göste- rir? A) Rasyonalizm B) Emipirizm C) Varoluşçuluk D) Fenomenoloji E) Yeni ontoloji 12 LİMİT YAYINLARI

Bilimsel çalışmaların sınırlılığı S n g r C 13. Descartes'e göre, herhangi bir soruşturmaya başlamadan önce, kesin ve uygulaması kolay kurallardan oluşan bir yo- lun izlenmesi, hem yanlış olan bir şeyi doğru diye almamak hem de boşa emek harcanmasını engellemek bakımından gereklidir. Bir başka ifadeyle, idrak dahilindeki herhangi bir şeye erişememenin nedeni ya onu keşfedecek uygun bir yol bulmamaktan ya da çelişkiye düşmüş olmaktan kaynaklanır. F sonyaye ausmus on Bu parçaya göre, Decsartes aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır? A) Metotlu olmak B) Temellendirme yapmak C) Var olanı betimlemek 0) Metafizikten uzak kalmak ( E) Idollerden kurtulmak SOSYAL BİLİMLER 18