Atasözü ve Deyimler Soruları

ÜNÍTE TESS Söz Sanatları, Atasözü ve Özdeyiş I. Donsuzun gönlünden dokuz top bez 1. 6 Elden kaçırılan firsat gözde büyütülür. Çıkarına düşkün kimselerin arkadaşlığı işi bitinceye kadardır. Bir şeyden yoksun olan kişinin gönlünden hep o şeyden bol bol edinmek geçer. geçer. II. Astar bol olmayınca yüze gelmez. 111. Kaçan balık büyük olur. IV. Abdalın karnı doyunca gözü pabucunda dır. Anlamları sol tarafta karışık olarak verilen atasözleri sağ tarafa numaralanarak yazılmıştır. Buna göre numaralanmış atasözlerinden hangisinin anlamı soldakilerden biri değildir? DV C) III B) II AT dali hasarlara

ava giden avlanır. 14. Söyledikleriniz, karşınızdaki kişinin bir kulağından girip öbür kulağından çıkıyorsa boşuna nefes tüketmeyin. Sizi dinlemeyen ya da dinleyip anlamayan insanlar karşısında nefes tüketmeniz ken- dinizi yıpratmaktan başka bir sey değildir. Siz ne kadar samimi duygularla konuşursaniz koruşun bazı insanlar sizi anlamayacaktır. Siz, sözlerinizi dinlemeye niyetli insanlarla meşgul olun. Bu metnin ana düşüncesini ifade eden atasözü aşağıdakilerden hangisidir? Söz dediğin yaş deridir, nereye çekersen oraya gider. B) Söz var, dağa çıkarır; söz var, dağdan indirir. Sözü söyle alana, kulağında kalana. Söz var, gelir geçer; söz var, deler geçer. Adınız Soyadınız: 5. Bir düşünceyi kısa ve özlü biçimde aktaran, söyleyeni belli olan sözlere özdeyiş adı verilir. Özdeyişler, söyleyenin tercihine bağlı olarak

2. Bir kimse önce yakınlarına yararlı olur. Örneğin ba- banızın doktor olduğunu düşünün. En ufak rahat- sızlığınızda size anında müdahale etme imkânı var- dır. Fakat babanızın bu özelliğinden kuzeniniz ya da komşunuz sizin kadar hızlı yararlanamayacak- tir. Bu metinde bahsedilen durumu aşağıdaki ata- sözlerlerinden hangisi özetler? A) Mum dibine işık vermez. B) Otu çek köküne bak. C) Armut dalinin dibine düşer. D) Tekkeyi bekleyen çorbayı içer.

11. Resfebe: Kelime veya kelime gruplarının, hart, sayı ve resimlerle temsil edilmesiyle oluşturulan oyunlara denir. "Karşı gelmek, direnmek, boyun eğmemek" Burnunun ailine gitmek Buna göre aşağıdakilerden hangisi yukarıda açıklaması verilen deyimin "reslebe" şeklinde gösterilmiş hali olabilir? D)

oluşum 24. Anlamı güçlendirmek için kullanılan ikilemeler aynı kelimenin tekrarlanması, anlamlan birbirine yakın veya karşıt olan yahut sesleri birbirini andıran kelimelerin yan yana kullanılması ile oluşur. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde biçimine göre diğerlerinden farklı bir ikileme kullanılmıştır? A) Bir süre sonra yanıma ak pak bir oğlan geldi. B) Aşağı yukan beş yıldır aynı yolu kullanım. C) Düşe kalka da olsa tüm engelleri aştı. D) Mahalledeki terziyi iyi kötü tanınm.

De uya erişimde ne ulaşacağı tahmin elli vletlerin su kaynaklannı özelles oktedir. Ozelleştirmeler sonucu suyun bu ryüzündeki tath su kaynaklan, gerek gelişmekte ak sikintilar yaşamasına sebep olacaktır. Yine su sikintisi çekilen vainlaşması, insanhği önü ahnamaz bir kabusa sürükleyebilecektit ine ulaşılamaz? Aşağıdakilerden hangistere all A) Hormillonario B) Insanin energie som C) Varigi sürdürmek isteyen sana is neesothom Arantaran sedan ruama bers rokat deri aynan alint curelerinde 2 Deneme » 8. Atasözlerinde genel yargılar anlatıldığı için kavramlar genellikle tekil olarak kullanılmıştır. Ancak tekil kavram- lar kullanılmakla birlikte yargı genel olduğu için zaman zaman kavramın anlamı çoğul olabilmektedir . Ömeğin "Ayağını yorganına göre uzat." atasözünde genel bir yargı vardır. Bu söz, kişinin sahip olduğu şartlara göre davranması gerektiğini anlatır. Ancak burada “ayak” tekil olarak kullanılmasına karşın kastedilen "ayaklar"dır yani kavram tekil, anlam ise çoğuldur. imaralanmis iglevverden tierra la başlar keder, V Jamiyorum, ded. ini sessizce izliyordu. V *, hep ders çalışıyord Aşağıdaki atasözlerinden hangisi bu duruma örnek gösterilemez? A) Ayağı yürüten baştır. B) İyilik eden iyilik bulur. C) Göz görür, gönül ister. D) El eli yikar, el de yüzü yıkar. na hiç del verelim bleve göre yandaki şekil üzerinde yer

C)ko D) 31. Arz Oy 28. Ezgi öğretmeninin kendisini övdüğünü duyunca sevinçten bumunun direği sızladi. Ancak arkadaş için aynı şey söz konusu değildi. Ezgiyi o kadar kıskandı ki o anki öfkeyle ağandan çıkan kulağı duymadi. Durumu fark eden öğretmeni çeşitli nasihatlerde bulundu. Ama kimseyi dinlemediğinden bütün sözler onun bir kulağından girip bir kulağından çıkmıştı. Çünkü devam ailesi tarafından simartlip göklere çıkarılmaya alışıktı. Metinde geçen aşağıdaki deyimlerden hangisi anlamına uygun kullanılmamistu? A) Burnunun direği sızlamak B) Göklere çıkarmak C) Bir kulağından girip bir kulağından çıkmak D) Ağzından çıkan kulağı duymamak

8. Aşağıdaki atasözü ve deyimleri anlamlarına uygun olarak eşleştiriniz. 1. Zayıf yerinden yakalamak a. Soylu kimse fakirleşince soyluluğu unutulur. 2 2. Zayat vermek b. Sürüp giden zararlı bir işten ne kadar erken vazgeçersek daha sonra uğrayacağımız zaran o kadar azaltmış oluruz. 3. Zayi olan koyunun kuyruğu büyük olur. C. Güçsüz, eksik ve yanlış bir tutum ve davranışı yüzünden zor durumda bırakmak. d. 4. Züğürtlük, zadeliği bozar. Kayba uğramak, zarar ziyan görmek e, 5. Zararın neresinden dönülse kârdır. Bir şeyle suçlanmak, sanık durumunda olmak. f. Uygun zamanı bulmak. 6. Zamanı avlamak g. Elden kaçırılan fırsat gözde büyütülür. 7. Zahirenin (çiftçinin) ambarı sabanın ucun- dadır. h. Toprak, iyi sürülürse bol ürün vereceği için iyi sonuç almak isteyen işine dört elle sarılmalıdır. 8. Zan altında bulunmak 7 8 6 5 4 3 1 2

DEYİMLER, ATASÖZLERI VE OZDE YIŞLER 8. Bazı atasözleri gelenek, inanç ya da doğa olaylarını yansıtabilir. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi bu bilgiye örnek gösterilemez? ADKork aprilin beşinden, öküzü ayırır eşinden. Akacak kan, damarda durmaz. e Aman diyene kılıç kalkmaz. Al elmaya taş atan çok olur. 12. Atas sun Bu çe

8 Mehmet, karşısındaki adamın pervasız ko- nuşması karşısında barut kesilmişti. Şimdi ona vereceği cevabı kafasında tasarlıyordu. Adam konuşmasını bitirince Mehmet'le bir süre bakıştılar. İkisi de bir diğerinin haksız ol- duğunu düşünüyordu. Bu metindeki altı çizili deyimle aynı anla- ma gelen bir deyim aşağıdakilerin hangi- sinde yoktur? Yerinde sakin sakin oturan adam birden zwanadan çıkmıştı. B) Kadın içeri girip o manzarayla karşılaşın- ca kanı çekilmişti. C) Annem küplere binince durumun çok ciddi olduğunu anladım. D) Genç adamın saygısız tavırlarına hepimiz ifrit olmuştuk.

12. Bir isim tamlamasında düşen tamlananın yerini tutan ve tamlayana bitişik olarak yazılan "ki" ekine ilgi zamiri denir. Aitlik bildirir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde la zamiri kullanılmıştır? A) Bekliyorsun ama bu saatte otobüs yoktur ki. B) Gençliğindekileri hatırlamak onu mutlu edi- yordu. C) Parmağındaki kesik hala iyileşmemişti. D) Bu akşamki haberleri merakla bekliyorum. Ustalaşma Zamanı!

Aşağ isten rilmi anl. 9. A) Yayinlar B e Mozaik Bir öğretmen öğrencileri arasında "deyimin doğru yazma” yarışması yapmıştır. Yarışmaya Ali, Tarık, Eda ve Metin isimli öğrenciler katılm Yarışmada aşağıdaki deyimlerin anlamları ister tir: Dört başı mamur Fikir yürütmek Kabak tadı vermek Kılı kırk yarmak iki dirhem bir çekirdek Öğrencilerin verdiği cevaplardan bazıları şunlardır: Tarık : "Kabak tadı vermek” deyimi "biktırmak, usandırmak artık yaşananların tatsız bir hay alması" anlamına gelir. Ali : İki dirhem bir çekirdek, çok zayıf insanlar içs kullanılan bir deyimdir. an- Ayşe : "Kili kırk yarmak" deyimi “titizlenmek, bir konuya çok dikkat etmek, konunun en ince ayrıntısına kadar incelemek” anlamına gelir . Eda : "Dört başı mamur", "bir işe büyük önem verip özen göstererek girişmek” anlamında kullanılır. Metin : Fikir yürütmek deyimi, bir konunun ayrıntılarını bilmek anlamındadır. Buna göre hangi öğrenciler deyimlerle ilgili yanlış gi vermiştir? OJA YAyşe ve Metin C) Ali, Eda ve Metin B) Tarik ve Eda D) Ali, Tarik ve Eda

2. "Bobo Doli Deneyi” olarak adlandırılan deneyde hacıyatmaz diye bilinen oyuncak kullanıldı. Dene- ye katılan çocuklar üç gruba ayrıldı. İlk gruba oyuncağa saldırgan davranışlar sergileyip zarar veren yetişkinlerin, ikinci gruba ise oyuncağa sevgi gösteren ve iyi davranan yetişkinlerin videoları izietildi. Uçüncü grup kontrol grubuydu ve onlara bir şey izletilmedi. Çocuklar, oyuncağın bulunduğu odaya gönderildiğinde ilk grubun oldukça saldırgan bir tutum sergilediği gözlemlendi. İkinci grupta ise sal- dirgan davranışa denk gelinmedi. Bu deneyle, çocuklardaki öğrenme sürecine bireysel ödül ve ceza kadar yetişkinleri gözlemleyerek öğrenmenin de etkili olduğu gösterilmiştir. Bu parçada açıklanan deneyin ortaya koyduğu sonuç, aşağıdaki atasözlerinden hangisiyle aynı dogrultudadır? Baca eğri de olsa dumanı doğru çıkar. BY Ak koyun ak bacağından, kara koyun kara bacağından asılır. Chytlige iyilik her kişinin kári, kötülüğe iyilik er kişinin kân. D) On tekerlek nereye giderse art tekerlek de oraya gider.

DEYIM VE ATASÖZLERİ ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıda verilen deyimler ve anlamların eşleştiriniz. (1) Küplere binmek ( Öfkell ve sinirli olduğunu kaşlarını birbirine yaklaştırarak göstermeye çalışmak. (2) Kulak kesilmek Titizlikle üzerinde durmak, çok korku geçirmek, çok korkmak (3) Kaşlarını çatmak ( ) Fazla öfkelenmek, kızmak (4) Ipe un sermek () Bütün dikkatini vererek dinlemek (5) Akh çıkmak (Çok küçük bahaneler bulmak, 2. Aşağıdaki cümlelerde geçen deyimlerin altını çiziniz ve metne kattığı anlamı kutucuklardan yararlanarak boşluklara yazınız. 1. Bu işi tereyağından kıl çeker gibi halledeceğiz Bir şeyi çok söylemek, 2. Tatile geziye gidecekleri için etekleri zil çalıyordu. Herkes tarafından konuşulan 3. Annesinin dilinde tüy bitmişti artık uyarmaktan. Kolay bir şekilde halletmek 4. Türkiye'nin doğal güzellikleri dillere destan. Görünmez olmak 5. Kedim Pamuk aniden gözden kayboldu. Çok sevinmek 6. Ödevi için kılı kırk yarıyordu. Boşuna uğraşmak 7.Bu iş olmayacağı belli havanda su dövüyordu. Titizlikle ,ayrıntılı incelemek. 3. Aşağıdaki atasözlerini verilen konularla eşleştiriniz bencillik etkilenme kararlılık güç istikrar açgözlülük dayanışma çaresizlik Körle yatan şaşı kalkar. Yuvarlanan taş yosun tutmaz. Denize düşen yılana sarılır. Büyük balık küçük balığı yutar. Birlikten kuvvet doğar. Ölmek var, dönmek yok! Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur Bana dokunmayan yılan bin yaşasın.

riz. Yar züme (B Rüzgâr eken firtina biçer. C) Ne doğrarsan aşına o çikar kaşığına D) Iyiliğe iyilik olsaydı, koca öküzün hakkı bıçak olmazdı. Bu me lerde A) SU B) S D) 8. I. Gön yufka yerinden delinir. II. Haydan gelen, huya gider. III. Ağılda oğlak doğsa, ovada otu biter. I. Allah açtığı boğazı aç bırakmaz. Numaralanmış atasözlerinden hangileri yakın anlamlıdır? bu gezegende hayat v. 11. A) I ve 11 B) I ve III C) Il ve IV D) III ve IV lanılan kisi ve nesneyi zarara

14. Atasözleri çoğunlukla mecaz anlamlıdır. Örnek: “Balık baştan korkar." atasözüyle yöneticilerin dü- rüst olması gerektiği vurgulanmıştır. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi mecaz anlam taşımamaktadır? İşleyen demir ışıldar. B) Kaz gelen yerden tavuk esirgenmez. Kurt kocayınca köpeğin maskarası olur. D) Al malin iyisini, çekme kaygısını.