Kökler ve Ekler Soruları

ncecik ensesinde Uş bıyıklanı -n gurub daş kurup du. , aşağıdakilerin A) 20 B) Çok bilen çok yanllif. C) Düşenin dostu olmaz. D) Hamama giren terler. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "-dik, -dik" ekini alan sözcüğün türü farklıdır? A) Tanıdık bir yüz aradı gözlerim. B) Kapıldığın insanlar hiç sağlam değil. C) Geldik gidiyoruz işte buradan da. D) Sorduklarımı yanıtla bana yeter. 4. Böyle direnerek bir yere varamazsın. Yukarıda numaralanmış cümlelerin ha de kullanılan eylemsilerin türü aynıdım A) 1 ve 2 C) 2 ve 4 6. Oyuncakçıya girerseniz, aradığınız yaratıcılığını kamçılayacak bir hed çocukluğunuz boyunca kucağınız türden sevimli bir kedi yavrusu ve bebek... Yukarıda verilen parçada kac A) 2 B) 1 ve 4 D) 3 ve B) 3 C)

ay- ande evi- zin, dis lar D1- T. Zeka Küpü Yayınları 14. Fillimsi konusunu anlamayan üç öğrenciyle Hasan Jere zorlandıkları kısımla ilgili aktardıkları bilg Öğretmen bireysel çalışma yapmaktadır. Oğren :Sifat-fiiller cümle içerisinde genellikle sa görevinde kullanılırlar ancak sifat-fillerin niteledikleri isimler düştüğünde bu sifat iller adlaşır ve biz bunlara adlaşmış sifa şunlardır: fill deriz. Elif aim so an pok yüklen Bu aç gisin Deniz: Bazı cümlelerde eylemler isim-fiil eklerin den birini alsa da bu eylemler kalıplaşarak bir varlığa ad olurlar. Ve biz bu sözcüklere artık fiilimsi diyemeyiz. Raha en ism Metin: Zarf-fiil ekler de fiilimsiler gibi fiillere.ger ve cümleleri hem durum hem zaman yo- nünden tamamlar. Buna göre, Hasan Öğretmen'in seçeneklerde ver- diği metinlerden hangisi, öğrencilere anlattığı du- rumlardan herhangi birinin örneğini içermez? A) Zihin egzersizi yapmak ve farklı fikirleri dinlemek kişinin bakış açısını genişletir. Ancak sonucun bir yere varmayacağı tartışmalardan uzak du- rulmalı boşa zaman harcanmamalıdır. Tarihi değerler, öğrenme neferlerine aktanlırken titizlikle irdelenmelidir. Tarihsel bilgiler, anlatıla gelen bir hikâyeden öte eserlere, belgelere, an- tik kalıntılara bağlı kalınarak aktarılmalıdır. C Nesnel düşünebilme ve bağdaşım kurabilme yetkinliğine gelen çocuklar hayatları boyunca belki de en fazla soruyu bu dönemde sorarlar Gördükleri her şey onlar için yeni bir alandit D) Bizim masallarımızdaki önemli mesajların ba şında "haklı olanın hakkını alacağı, haksız ola- ninsa sonunda mutlaka cezasını bulacağı" me sajı yer almaktadır. 8. Sini B) 6) 01 1 A

Örnek Soru 8 GÜVENLİĞİNİZ İÇİN BACA TEMİZLİĞİNİ UNUTMAYIN! A) I Çözüm Güvenli bir baca çekişi sağlamak için bacala- rınızı yılda en az bir kez itfaiyenin yetkilen- dirdiği baca temizleme firmalarına kontrol ettiriniz, bakımını yaptırınız ve temizletiniz. Bu görseldeki sözcüklerle ilgili; 1. Emir kipiyle çekimlenmiş fiillere yer verilmiştir. II. Olumsuz çekimi yapılan fiil, 2. çoğul şahıs ekini almıştır. III. Fiiller, nesne almaktadır. IV. En az bir fiil, haber kipiyle çekimlenmiştir. yargılarından hangisi söylenemez? B) II C) III D) IV

2. Aşağıdaki-ma/-me ekini almış olan hangi kelime olumsuzluk anlamı katmıştи? A) Unutma şakın bu yaz yaşadığımız maceraları. B) Size gelen mektup danışmaya bırakılmış. C) Örtüleri katlamayı bitirmek üzereyiz. D) Ormandaki aramalar bugün de devam ediyor.

k (altlik) eki al: servise O sesler ylıkla n bütün tı çizili söz- D) 4 6 Atom Yayincilik 12. Açık kapının önünde duran yırtık ayakkabılarını, çatı 1 2 3 arasındaki eski eşyaları ve kırık bir tuzluğu çöpe attı. 4 Numaralanmış kelimelerden hangisi, kökünün türü bakımından ötekilerden farklıdır? A) 1 B) 2 C) 3 B) 2 Huzur gelir ülkemize. Neşe verir kalbimize, 2 Coşku katar sevgimize. 3 Güzel bayram günleri 4 D) 4 Öğretmenin tahtaya yazdığı dörtlükte numaralan- dırılmış kelimelerden hangisi hål eki almamıştır? A) 1 C) 3 D) 4 KONU ANLATIMI

İsim fiiller cümle içinde isim görevinde kullanıldığı için isim çekim eklerini alabilir. Örneğin "Konuşma- si çok dokunaklıydı." cümlesinde "konuşma" isim fiildir ve "-sı" aitlik eki almıştır. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizili isim fillerden hangisi diğerlerin- den farklı bir isim çekim eki almıştır? A) Tartışmayı bitirmek için mikrofonu eline aldı. B) Çocuklar oynamaktan sıkılınca evlerine girdi. C) Yürüyüşün aynı babana benziyor oğlum. D) Eşyaların arkalarında saklanmaya bayılırdı. B) Evde misa C) Siz bu şir D) Bu servi kimin ar 6. Aşağıda limsi di A) Okur B) Kıya albir oldu C) Ark D) Al & 169 WARTES

. d. lyelik Eki Makasın işimize yarıyor. 1. tekil kişi (ben) 2. tekil kişi (sen) 3. tekil kişi (0) O kadar çok yazdım ki elim ağrımaya başladı. Annenin elbisesi çok güzelmiş. İYELİK EKLERİ İyelik ekine, tamlanan eki de denir. dükkânın kirası (belirtili isim tamlaması) KY → İsimlerin karşıladığı varlık ve kavramların kime ya da neye ait olduğunu gösteren eklere iyelik eki denir. Tekil Kişi iyelik Ekleri Çoğul Kişi İyelik Ekleri ÖRNEY 13 (191) ● 6 ♥ çanta - m/ ev - im çanta-n/ ev - in çanta-si / ev-i Konuşmada sözü edilen nesne nedir? Cevabım: Bu nesneyi belirten sözcükte hangi ek kullanılmış? Cevabım: Bu ekin işleviyle ilgili ne düşünüyorsun? Cevabım: 1. çoğul kişi (biz) 2. çoğul kişi (siz) 3. çoğul kişi (onlar) Parasını boşa harcamaz. Sizin sözleriniz benim için çok önemlidir. Yolun sonu gelmedi bir türlü. çanta-miz / ev - imiz çanta - niz / ev - iniz çanta - lan / ev - leri (183) (186) (157)

11. Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili ekin işle- vi diğerlerinden farklıdır? A airf Görünüşe bakılırsa durum çok kötü. Sen de görüş bakalım ne diyecek? →if Dağcılardan biri tırmanış sırasında düşmüş→ F D) Annem, iştahlı iştahlı yemek yiyişimi seyredi- yordu. sim

ÖRNEK - 9 Cengiz'in defteri, müfettişin elindeydi. Onun için öğretmenimiz eskisinden başka bir problem yazdırdı. Matematikten hep pe- I 11 kiyi alırım, bilirsin. Fakat öyle şaşırmışız ki problemi önce ben bile çözümleyemedim. Defterlerimize bakan müfettiş, suratını ||| IV buruşturdu. Öğretmenimiz çok utanmıştı. İçimden "Ah, müfettiş beni kaldırıp sorsa da makine gibi cevaplar versem!" diyor- dum. Öğretmenimizin yüzünü ağartmak istiyordum. Sanki içimden geçenleri okumuş gibi müfettiş bana "Sen kalk." dedi. Bu metinde numaralanmış sözcüklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. sözcükte yapım eki yoktur. C) III. sözcükte birden çok yapım eki vardır. ÇÖZÜM B) II. sözcük fiil gövdesidir. D) IV. sözcük isim gövdesidir.

1. İki kurbağa bir gölde otururlarmış. Yaz gelince göl kurumuş, orayı bi- || ||| rakıp başka bir yer aramak zorunda kalmışlar. Gitmişler, gitmişler, ön- lerine derin bir kuyu çıkmış. Biri, "Gel kardeş, seninle şu kuyuya ine- lim." demiş ama öteki "Ya bu kuyu da kurursa bir daha nasıl çıkarız?" demiş, razı olmamış. IV Bu metinde numaralanmış sözcüklerden hangisinin kökü fiildir? A) I. B) II. C) III. D) IV.

6. Bisikletimin lastiği patladı. A) I. Gökyüzünü bembe- yaz bulutlar sardı. III. Numaralanmış cümlelerin hangisinde yapım eki almış sözcük yoktur? B) II. Bozuk bilgisayarı- mi tamir ettirdim. C) III. IV. Ninem çok sağlık- lıdır. D) IV. Küf, bir mantar türüdür. Diğer pek çok mantar türü gibi sıcak ve nemli ortamlar-

3 3. III. dansçı üçgen 11. B) II. IV. yıldızlı Numaralanmış sözcüklerden hangisinin kökü, tü- rü yönüyle diğerlerinden farklıdır? A) I. C) III. seçmen D) IV. 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil gövdesi yok- tur? A) Kartallar uzun kanatlı kuşlardır. B) Arkadaşıyla yıllar sonra görüşmüş. C) Makalesi, bilimsel bir dergide yayımlandı. D) Okulumuz yeni binasına taşındı.

A) I. Küf, bir mantar türüdür. Diğer pek çok mantar türü gibi sıcak ve nemli ortamlar- I 11 da oluşur. Açıkta bıraktığımız ekmek, meyve, sebze ya da son kullanım tarihi ge- 111 çen paketli gıdalar bir süre sonra küflenir. Bu küflenme, küf mantarının, oluştu- ğu besin üzerindeki ayrıştırma ve besin arama sürecinin bir sonucudur. IV Bu metinde numaralanmış sözcüklerden hangisi kök hâlde değildir? B) II. C) III. D) IV. YANIT Yayınları

UYGULAMA 6 Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri, sözcüklerin anlamını değiştirmeyecek eklerle doldurunuz. 1 3 Bir otobüs....... binip hemen o gün yol....... çıkmış. 4 Okul Dolap bahçe öğrenci yiyecek bir şey var ile doluydu. ? 5 Yalnız kalınca siz Ev duyduğum özlem daha da art yalnızdı, anne Sokak geliyordu. henüz iş.......... dönmemişti. boş ve karanlıktı, uzak köpek ses

ÖRNEK - 13 ÇÖZÜM- 1935 yılında Kütahya'nın Emet ilçesinde doğan Gülten Dayıoğlu, ilk ve ortaokulu Anado- lu'nun çeşitli yerlerinde tamamladı. İstanbul Atatürk Lisesini bitirdi. Bir süre İstanbul Hukuk Fakültesine devam etti. Sınavlara girerek ilkokul öğretmeni oldu. On beş yıl çalıştı, sonra is- tifa ederek öğretmenlikten ayrıldı. Bu metinde hâl eki almış kaç sözcük vardır? A) 5 B) 6 C) 7 D) 8

2. ÇEKİM EKLERİ Aşağıdaki cümlelerde eklendiği sözcüğün anlamını değiştirmeyen ekleri işaretleyelim. Yangın, insanlar - kork → Ayşe' -nin çanta - si ↓ (114) ● (111) İşaretlediğin ekler, yeni bir sözcük türetti mi? (112) u - t - tu. ↓ (113) (118) ev-de kalmış. İşaretlediğin ekler olmadan söz- cüklerin cümlede görev yapabil- mesi mümkün müydü? (115) [122]" [116] B (117) Eklendikleri sözcüklerin anlamını değiştirmeyen, sözcüklerin başka sözcüklerle ilişki kurmasını ve cümlede görev alma- sını sağlayan eklere çekim eki denir. Çekim ekleri sözcüklere hâl (durum), çokluk, sahiplik, zaman vb. anlamlar kazandırır. (121) + [120] + Türkçede bir sözcük" pim ya da çekim eki bulunması şart değildir. Sözcüklere, cümlede ihtiyaç duyulan ekler getirilir. Aşağıdaki cümlelerde çekim ekleri renklendirilmiştir. Sevgi, doğanın ikinci güneşidir. Beşikten mezara kadar bilim öğrenin. Soru kitapçığının sayfalarını hızlı hızlı çevirdik. dizilişi ile görev yapar. Ancak her sözcükte ya- Aile hayatının güzelliği gibi başka hiçbir şey yoktur. İnsanları sevmeyi öğrenmek gerçek mutluluktur. Söylenenleri defterine birer birer yazmalısın.