Söz Sanatları Soruları

7. D) Açıklayıcı Hintli bir adam suda bata çıka ilerlemeye çalışırken yanına bir akrep gelir. Onu kurtarmaya karar verir ve parmağını akrebe uzatır ama akrep onu sokar. Hintli tekrar akrebi sudan kurtarmaya çalışır ama akrep onu tekrar sokar. Yakınlarındaki başka biri ona, sü- rekli onu sokmaya çalışan akrebi kurtarmaya ça- lışmaktan vazgeçmesini söyler. Ama Hintli adam şöyle der: Sokmak akrebin doğasında vardır. Benim doğamda ise sevmek var. Neden sokmak akrebin doğasında var diye kendi doğamda olan sevmek- ten vazgeçeyim? Bu metnin dil ve anlatımıyla ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisi söylenemez? A) Doğrudan anlatım cümlesine yer verilmiştir B) Kişileştirmeden yararlanılmıştır. C) Zıt anlamlı sözcüklerin bir araya gelmesiyle olu- şan ikilemeye yer verilmiştir. D) Öyküleyici anlatım biçimi kullanılmıştır. Ankara Yayıncılık ildo gelisen çocuklar üzerinde anne ve 10

Sarı saçlarına deli gönlümü Bağlamışlar, çözülmüyor Mihriban! Ayrılıktan zor belleme ölümü Görmeyince sezilmiyor Mihriban! Yar deyince kalem elden düşüyor Gözlerim görmüyor aklım şaşıyor Lambada titreyen alev üşüyor Aşk kâğıda yazılmıyor Mihriban! Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu dizelerdeki sözcüklerden birinin eş seslisi kullanılmıştır? A) Viraja hızlı giren otomobil, yoldan çıkarak yar- dan aşağı yuvarlanmış. Komşu çocukları bize gelince kardeşim bütün oyuncaklarını ortalığa saçıyor. Sınava girecek öğrenciler için sıraların üzerine Kalem ve silgi bırakıldı. D) Her gün saatlerce bilgisayar oyunu oynadığı için gözleri bozulmuş.

a 7. TEST-5 Tezat sanatının olabilmesi için karşıt anlamlı iki kelimenin bir arada kullanılması yeterli değildir. Bir- birine karşıt özellik ve durumların da belirtilmesi gerekir. Örneğin "Gidiyorum gündüz gece." dize- lerinde "gündüz ve gece" sözcükleri karşıt olmalarına rağmen tezat sanatı yoktur. Çünkü burada şair sürekli, durmadan gittiğini ifade etmiştir ve birbirine zit durumlar söz konusu değilidr. Ama "Ağlarım aklıma geldikçe gülüştüklerimiz." cümlesinde şairin güldüğünü hatırlayınca ağlaması te- zat sanatına örnektir. Buna göre aşağıdaki dizelerin hangisinde tezat sanatına yer verilmiştir? A) İncecikti, gül dalıydı Dokunsam kuruyacaktı Dokunmadım kurudu Gitme, sonbahar oluyorum, sonrası hiç B) Görmediğim şeyi asla sezemem Korku bilmem hiç yalnız gezemem İcap etse de kendi adımı yazamam Kâtiplikte ün salmışlığım var C) Sülfür inceldi ve en yorgun yerinden kırıldı ayna Tenhaydı düşlerim, geceydi, çıkıp geldim işte Su ve ateş bir de gülünç yalnızlığım var sana Getirebildiğim, kokularını yitirmişti çünkü güller SÖZ SANATLARI D) Çocuksun sen sesinin çağlayanına düştüm Bir çiçeğe tutundum düşerken, oradayım hâlâ Sallanıp durmaktayım bir saatin sarkacı Nasıl gidip geliyor gidip geliyorsa öyle

5. Kişileştirme: Hayvanlara, bitkilere, cisimlere kısacası insan dışındaki varlıklara insani özelliklerin verilmesiyle yapılan bir söz sanatıdır. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde kişileştirme yapılmamıştır? A) Sarmış ufuklarını senin gene inatçı bir duman Beyaz bir karanlık ki gittikçe artan C) Dağlar var karanlık, dağlar var beyaz. Korka korka eteğinden öper yaz B) Ne şehir ne deniz kokan gemiler Bir yağmur bilirim bir de kaldırım D) O gün neşeyle Dallarında kuşlarla sohbet etti uyandı ağaç yeni güne ilk önce

7. Yedi tepeli şehrimde Bıraktım gonca gülümü Ne ölümden korkmak ayıp Ne de düşünmek ölümü Nazım Hikmet Ran Bu dizelerde aşağıdaki anlam olaylarından hangisi vardır? A) Ad aktarması C) Duyular arası aktarma B) Dolaylama D) İnsandan doğaya aktarma

byun -nun 15. Dili çözülüyor gecelerin Gölgeler kaçışıyor derine Alıp sihrini bilmecelerin Gün doğuyor şehrin üstüne Bu dizelerde başvurulan söz sanatı aşağıdakilerin hangisinde yoktur? A) Bir kanat istiyorum, beni yerden alacak Bir güneş istiyorum, gece bende kalacak B) Alnımdaki her çizgi beyaz bir gece saklar Bir başka şafaktır saçımın gördüğü aklar C) İşkence yaptıkça bana gülerdi Benim sadık yârim kara topraktır D) Uyu da gündüzler su gibi dinsin Menekşe gözlerine kirpikler insin 27 SINA YA

Martıların gözlerinden dinledim Istanbul'un boğazı yanmış dün gece Yıldızlar şahitlik etmiş, güya suçlu benmişim Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangi- sLkullanılmıştır? Benzetme Kişileştirme ZOE! B) Konuşturma D) Abartma

8. Pamuk ellerinizle boynuma tırmanın dizlerimden. Karıştırın ceplerimi, yüzünüzü sakalıma sürün. Altı çizili dize ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenebilir? A) İnsan dışı varlıklar insan özelliği verilerek kişi- leştirilmiştir.X B) Varlıklar arasında benzerlik ilişkisi kurulmuştur.X C) İnsan dışı varlıklar konuşturularak konuşturma sanatı (intak) yapılmıştır. D) Benzetme amacı olmadan bir söz başka bir söz yerine kullanılmıştır.

6. Bir başka füsun fışkırıyor sanki yüzünden Bir yüz ki yapılmış dişi kaplanla hüzünden. Bu dizelerdeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Kişileştirme B) Konuşturma C) Tezat (Zıtlık) D) Abartma ankarayayincilik.com.tr 21

2. Bekler o kız akşamları yaslı bir yalnızlık içinde; mutluluk özler Yuva kurmuş gözlerinde kaygı dönmeyen sevgiliyi gözler Behçet Necatigil Bu misralarda aşağıdaki duygulardan hangisi yok- tur? A) Ölüm C) Özlem B) Ayrılık D) Yalnızlık

esehir alları 16. güzel anlatışın niteliklerindendir. Gereksiz sözcükler anlatımı uzatmakla kalmaz, anlamı da boğar. Güzel yazı ve şiirlerde gereksiz sözcükler birer pürüz gibi batar. Yukarıdaki parçanın başına aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? A) Sadelik B) Akicilik C) Duruluk D) Yoğunluk

8. Aşağıdaki dizelerin hangisinde zıtlık sanatı- na yer verilmiştir? A) Ezgisidir dolaşan bütün evreni Bilinen, bilinmeyen ıssızlıkları B) Dağılmıştı yazdan kalan ne varsa Yaşanmamış bir mevsim gibiydi bahar C) Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı Bir dakika araba yerinde durakladı D) Önce baygın bir iniltiydi yamaçtan duyulan Sonra bir gölge belirmişti kuş uçmaz yoldan

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylama yapılmıştır? A) Dadaşlar diyarını hepimiz çok sevmiştik. B) Kıbrıs, Akdeniz'in ortasında bir adadır. C) Geçen yıl kömür ihracatımız bayağı azalmış. D) Ege Bölgesi'nde yetişen incirlerin tadına di- yecek yok.

18.Ne gelirse onlardan gelir bana Çalışma gücü, yaşama direnci Bir açarsın ki mutluyum Bir kaparsın her şey elimden gitmiş Bu şiirde kullanılan söz sanatı ile ilgili aşağıda- kilerin hangisi söylenebilir? A) İnsana ait bir özellik insan dışındaki varlıklara verilmiştir. B) Zayıf olan bir varlık güçlü olan bir varlığa benze- tilmiştir. C) Bir varlık olduğundan daha fazla gösterilmiştir. D) İki karşıt kavram bir arada kullanılmıştır.

5. Gördüğüm en güzel kıyı kasabasıydı. Masmavi bir gök, yemyeşil bir orman, şırıl şırıl akan, berrak yeşil bir su... Cennet, bu küçücük kasabanın içindeydi sanki. Kuşla- rin sesi bile başkaydı bu yerde. Her kuş civiltısı, neşeli bir şarkının nağmelerine benziyordu. 6. 7. Bu parçanın anlatım biçimi, aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Açıklama C) Betimleme B) Öyküleme Dün bir kitaba gözüm ilişti. Hemen aldım onu ve okumaya başladım. Kitap, gereksiz süslerle donatıl- mamıştı. İnsan, eline alınca bırakamıyordu. Sanki o kahramanın yerine ben geçmiştim. Beni alıp başka di- yarlara götürdü. Bu kitap bana hayatımı sorgulama olanağı verdi. Yüreğimde ve beynimde yer etti. 8. D) Tartışma Bu parçada sanatçının anlatım özellikleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinden söz edilmemiş- tir? A) Sürükleyicilik C) Etkileyicilik B) Özgünlük D) Yalınlık Anne ve baba, davranış ve sözleriyle ailede sorumlu- luk duygusunu simgeler. Aile içinde yalnız anne ve baba değil, herkes sorumluluğu paylaşmak zorunda- dır. Çocuklar ise yaşları oranında sorumluluk yüklen- melidir. Çocuklarını her türlü sorumluluktan uzak tu- tan anne ve babalar, kendi yaşamlarını bi- çimlendirmekten aciz, sürekli başkalarının yönetimin- de olan bireyler yetiştirirler. Böyle yetişen bireyler de yaşadıkları olumsuzluklardan başkalarını sorumlu tu- tar. Bu parça, aşağıdakilerin hangisine bir örnektir? A) Tartışmaya B) Öykülemeye C) Açıklamaya D) Betimlemeye Ömer, hızlı hızlı yürüyerek ağaçlı yolun başına ulaştı. Gördüğü manzara karşısında büyülenmişti. Alabildiği- ne uzun çınarlar, yerde yeşilin bin bir tonu, rengârenk 9. çiçekler ve gülümseyen yüzüyle güneş, çıkacağı bu uzun yolculuğu ona daha da çekici kılmıştı. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır? A) Karşılaştırma C) Öyküleme Yeşil paltosunu sırtına alıp hızla evden çıktı. Sağına soluna kuşku ve korku dolu gözlerle bakıyordu. Birisi görse hayatı elinden kayıp gidecekti. Kendini yokuşun sonundaki kulübeye dar attı. Dışarısı soğuk olmasına rağmen o, terden sırılsıklamdı. Bu parçanın anlatım biçimi, aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Açıklama C) Öyküleme B) Açıklama D), Betimleme A) Tartışma C) Öyküleme B) Betimleme 10. Halka inmeyi başaramayan, halkın sesini duymayan, onların acılarını yüreğinde hissetmeyen kimseye nasıl aydın diyebilirsiniz? Sizin dediğiniz gibi, belli bir dü- zeyde alınan kültür, aydın olmaya yeter mi hiç? Aydın olmak, bu kadar kolay değildir. Hiçbir şey yapmadan halkın sorunlarına uzaktan bakmak ve sözüm ona yardımcı olmaya çalışmak sadece kendini teselli et- mektir. Aydın olma bilincini yüreğinde taşıyana aydın derim ben. D) Tartışma Bu parçanın anlatım biçimi, aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Betimleme C) Karşılaştırma B) Açıklama D) Betimleme 11. Tel çerçeveli gözlüklerinin arkasından gözlerini kısarak bakmasıyla ileri düzeyde bir miyop; oturduğu sandal- yeden taşan iri omuzları, masaya yayılmış uzun kolları ve kocaman elleriyle de uzun boylu, iri yarı bir adam olduğu anlaşılıyordu. Kumral, ince telli saçlarına, ace- leci beyazlar dolmuştu yer yer. Bu parçanın anlatım biçimi, aşağıdakilerden hangisi- dir? B) Öyküleme D) Tanımlama 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, kişisel duygu ve düşüncelere rastlanmaz?

26. Aşağıdakilerin hangisinde betimleme yapılmıştır? A) Karşımıza oturmuş, başına gelen olayı ay- rıntılarıyla anlatıyordu. B) Adamın alnından, telaştan olacak, terler akıyordu. C) Bize anlatacakları bittikten sonra, eşyalarını topla- yıp dışarıya çıktı. D) Orada bulunan herkes, onun ardından, işlerinin olduğunu ileri sürerek odayı terk etti.