Fiilimsiler Soruları

12. B) Toplums CDüşünmenin, düşünmeden konuşmaktan daha kıymetli olduğu mesajını vermektedir. D) Alışılmış olan davranışları birer gelenek olarak kabul etmektedir. ande Onun şiir okuyuşunu herkes hayranlıkla dinlerdi. Bu cümledeki fiilimsinin türce özdeşi aşağıdakilerin hangisinde vardır? A Danışmada beni bekleyeceğini söyledi. Öncelikle sarma işleminden başlamalısın. B) Yapma çiçekleri sevmediğini öğrendik. D) Gittikçe artan soğuklar onu hasta etti.

İsim fiil ekini alan bazı sözcükler, başka bir ismi niteleyerek sıfat görevinde kullanılabilir. 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yukarıdaki açıklamayı örneklendiren bir sözcük vardır? -maly) - 18- A) Sınıfta okuma alışması yaptık. B) Kızıma devamlı ders çalışmasını söylemekten usandım, C)Ahmet, ders notlarını paylaşmayı seviyor. D) Oğlumun yaptığı demleme çay çok lezzetliydi.

ini e- bir 7. (0 (1) "Çocuklara güzel bir dünya bırakmak istiyoruz." (II) Hemen herkes bunu istiyor değil mi? (III) Peki bırakmak için herhangi bir görüşü, çabası olan var mı? (IV) Yoksa sadece slogan mi tekrar ediyoruz? ()) Bu metindeki numaralanmış cümlelerin hangisinde hem kalıcı isim hem de isim-fiil vardır? A) I B) II C) III D) IV arf gö-

114 AT ve III. 10. Fiil kök veya gövdelerinden belirli eklerle türetilen fakat fiil özelliğini y zarf görevleriyle kullanılan sözcüklere fiilimsi denir. Bu açıklamaya göre, I. Dükkânı toplaması için ona yarım saat müddet tanıdım. (İsim II. Bahçedeki biberleri toplayıp büyük bir sepete doldurdular. ( III. Bu işin ertelenmesi tamamen senin hatandı. (Sifat-fil) cümlelerindeki fiilimsilerden hangilerinin türü yay ayraç iç C) Ive II. B) Yalnız III. A) Yalnız II. 11. Zarf-fiiller, fiillere getirilen "-ken, -alı, -madan, -ince, -ip, -arak, -dıkça, -e...-e, -r...-maz, -ca- sına, -meksizin, -dığında..." ekleri ile yapılır. Fiili zarf yapma görevi üstlenen bu ekler aynı zamanda yapım eki işlevi görür. Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerin han- gisinde zarf-fiil kullanılmıştır? A) Elindeki kalınca iple, göle karşı sağlam bir salıncak yaptı. B) Hafta boyunca mercimek çorbası içmek canını sıkmış. 12. "Kü içe a les A ge Ankara Yayıncılık C) Kanayan elini bir bez parçası ile sarıp ye- mek yapmaya devam etti. ankarayayincilik.com.tr D) Askerimiz olası bir tehdide karşı teyakkuz halinde bekliyor. F 8. Sınıf Güçlendire

5. 5 ve 6. sorulan aşağıdaki metne göre cevaplayınız. Bebeklerin bal yiyememesinin altında yatan temel sebep, henüz gelişmekte olan mikrobiyomları yani vücutlarında yaşayan mikroorganizmalardır. Bir yaşından küçük bebeklerin bağırsaklarındaki sağlıklı bakteriler, bazı zararlı bakterilerin vücutta çoğalmasını engelleyecek kadar henüz gelişmiş değildir. Yani bağışıklık sistemleri, dışarıdan gelen zararlı bakterilere saldi- 11 rip onları etkisiz hale getirecek kadar güçlü değildir. Clostridium botulinum, oksijensiz solunum yapan, genellikle balda bulunan ve potansiyel olarak zehirli olan bir bakteri türüdür. Bu bakteri; 12 aydan küçük bir bebek tarafından yutulduğu 111 IV zaman, bebeğin sindirim sisteminde çoğalabilir ve burada zararlı botulinum toksini üretebilir. Bu toksin de bebek botulizmine sebep olur. Vücuda giren toksin vücutta sinir hücrelerinin haberleşmesini sağlayan asetilkolini baskılar ve çalışamaz hâle getirir. Bu da kasların zayıflamasına ve kasılamamasına yani bebeğin gevşek görünmesine sebep olur. İyi kas kontrolüne sahip olmayan bebekler yutma güçlüğünün yanı sıra nefes almakta da güçlük çekebilir. Dolayısıyla, ölümcül olabilmektedir. Bu metinde anlatılanlardan yola çıkılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Bir yaşından küçük bebeklere bal yedirilmesi telafisi mümkün olmayan sağlık sorunlarına neden olabilir B) Bebeklerde kas gelişiminin yetersiz olması ölümcül sonuçlara yol açabilir. C) Bebeklerin bağışıklık sistemlerinin gelişmesi için probiyotik besinlere ağırlık verilmelidir. D) Bebeklerde bağışıklığı sağlayan bakteri türleri yeterince gelişmediği için bebeklerin bulunduğu ortamın hijyenik olma- sına özen gösterilmelidir. 6. Bu metinde numaralanmış sözcüklerle ilgili yapılan aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır? 2. sözcük, isim-fiildir.X C) III. sözcük, zarf-fiildir. B) II. sözcük, fiilimsi değildir. D) IV. şözcük, sifat-fiildir. "Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlar." TÜRKÇE Ayten sınıf içi etkinlikler dersinde aşağıdaki etkinliği hazırlamıştır. BİLGİLENDİRME 51 161 decir 8. Hava, yerkürenin etrafını saran atmosferi meydana getiren, normal şartlarda bilesin jen ve %1 diğer gazlardan oluşan, canlı, cansız varlıklara zarar vermeyen doğal E ların hayatının devamı için temel unsur olan hava, solunum yoluyla organizmay insan birkaç gün aç susuz yaşayabileceği halde birkaç dakika hava almadan İLGİLİ SORUNLAR Havada katı, sivi ve gaz şeklindeki yabancı maddelerin insan sağlığına ye zarar verecek miktar, yoğunluk ve sürede atmosferde bulunması ha ların çeşitli faaliyetleri sonucu meydana gelen üretim ve tüketim aktive hava tabakası kirlenerek yeryüzündeki canlı hayatını olumsuz etkiled kürt bileşikleri): yağmur, bulut, kar gibi ıslak ya da yanı ıslak madd murlan oluşur. Asit yağmurları da bir yandan orman alanları vb. y sulan kirletmektedir. Dünya, üzerine düşen Güneş ışınlarından c ISınır. Bu yansıyan ışınlar başta karbondioksit, metan ve su bub lar tarafından tutulur, böylece dünya ısınır. Işınların bu gazlar Ayten, etkinlikte anlattıklarını görsel materyallerle zenginleştirmek B)

NOMEN TÜRKÇE 20. FENOMEN FENOME Deneme 5 Türkçede benzer şekilli eklerin varlığından söz edebiliriz. "-acak" eki hem sifat fiil eki hem de kip eki olarak kullanılabilir. "Yapacak bir iş bulamadık." cümlesinde sifat fiil eki olarak "Bütün işleri o yapacak." cümlesinde ise kip eki olarak kullanılmıştır. Bu açıklamaya göre "-miş" eki, aşağıdaki cümlelerin hangisinde eklendiği sözcüğü eylemsi yapmamıştır? A) Bizce o alınmamış söylediklerimize ki aynı şekilde davranıyor. B) Öğretmen: "Eylemsi konusuyla ilgili çözülmemiş soru bırakmayın." dedi. C) Okunmuş elektronik postalarını silerken bir şey fark etti. D) Nedense altı çizilmiş olan bu sözcükten herkes farklı bir anlam çıkarıyor.

Zarf-fiil, bir fiilin cümlede zarf görevinde kullanılmış hâlidir. Türkçedeki üç fiilimsi grubundan biridir. Fiillere "-esiye, -ip. -meden, -ince, -ken, -eli, -dikçe, -erek, -ir...-mez, -diğinde, -e..., -e, -meksizin, -cesine eklerinin getirilmesiyle oluştu- rulur. Bu ekler, Türkçedeki ses uyumlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. (1) Bazı şarkıları dinlerken zamanın ötesine geçer insan. (II) Geçmişe gider, oradan döner geleceğe gider. (III) Bir uykuya dalar gibi hülyalara dalıp içinden kim bilir neler geçirir. (IV) Hüzünlenince, mutlu olunca hatta kırılınca şarkılara teslim eder kendini insan. Yukarıdaki açıklamaya göre numaralanmış cümlelerden hangisinde zarf-fill bulunmamaktadır? A) I B) II C) III D) IV

İsim-fiil ve sifat-fiil eki alan kimi fiiller fiil özelliğini tamamen yitirip kalıcı ad olurlar. Örnek: "Serdar'ın yediği kızartma çok yağlıydı." cümlesinde "kızartma" sözcüğü bir nesnenin adı olmuştur. "Akşam yemeği için patatesleri kızartmayı unuttum." cümlesindeki "kızartma" sözcüğü ise "kızart-" eylem köküne eklenen "-ma" isim-fiil ekiyle eylemsi görevinde kullanılmıştır. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fill eki aldığı hâlde kalıcı ad olan bir sözcüğe yer verilmiştir? A) Bugün bahçeyi kazmayı düşünüyorum. B) Bu damacanaları taşımak yürek ister. C) Anneme yeni bir yazma aldım. D) Yaş tahtaya çivi çakmak zordur.

isim-Fill (Ad-Eylem) Fiil kök veya gövdelerine getirilen "-ma, -19, -mak" ekleriyle türetilen ve cümlede isim görevinde kullanılan sözcüklere denir. (1) gülüş (2) yüzme (3) sevmek FİİLİMSİ Sifat-Fill (Ortaç, Ön Ad Eylem) Fiil kök veya gövdelerine getirilen "-an, -asi, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş" ekleriyle türetilen ve cümlede ön ad görevinde kullanılan sözcüklere denir. (1) olası (2) dönülmez (3) koşan (4)... I. Tüm gün yılmadan çalışıyordu. II. Sarmayı iştahla yedi. III. Gelenlerin hiçbirini tanımıyordu. IV. Kitap okumayı ve resim çizmeyi çok seviyordu. Zarf-Fill (Bağ-Fill, Belirteç Eylem) C) III. Fiil kök veya gövdelerine getirilen "-ken, -alı, -asiya, -madan, -dığında, -ip, -arak, -dıkça, -a...-a, -r...-maz, -maksızın, -inca, -casına" ekleriyle türetilen ve cümlede belirteç görevinde kullanılan sözcüklere denir. (1) ölesiye (2) üzülerek (3) baka baka (4)... Verilen bilgilerden hareketle numaralanmış cümlelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi fillimsilerle ilgili kutu içinde verilen örneklerden 4'üncüsüne getirilemez? A) I. B) II. D) IV.

- Fiil anlamını korumakla beraber cümlede isim, si- fat ya da zarf görevini üstlenen sözcüklere fiilimsi denir. Bu açıklamaya göre, 1. Can çıkmayınca huy çıkmazmış. II. El, elin eşeğini türkü çağırarak arar. III. Sakınılan göze çöp batar. IV. Ne doğrarsan aşına o çıkar kaşığına. V. Aç bırakma hırsız çok söyleme arsız edersin. sözlerinin hangilerinde fiilimsi yoktur? A) I ve II. C) III ve IV. B) II ve III. D) IV ve V.

10:31 OM. ← ne var ki, i ifadeler mekte- melidir. bırakı- yönünü nun bir erinden k halife a olan nado- ever akka- B rsa da üzyıl- evcut makta 19. Siz 22 Mart 14:05 II. FİİLİMSİLER Fiil kök veya gövdelerine belirli eklerin (fiilimsi ekleri) eklenmesiyle türetilen fakat şahıs (kişi) ekleri alarak çekime girmedikleri için yargı bildirmeyen fiil şekillerine FİİLİMSİ denir. Aşağıdaki tabloda altı çizili sözcüklerin kar- şısına fiilimsiyse "+", fiilimsi değilse "" ko- yunuz. Genç yaşlarında klasiğe dönüşecekleri umudunu uyandırmışlar. II. Bir kaya parçasının cansız, bir bitkinin ise canlı olduğunu nasıl anlarsınız? III. Her iklim kuşağına uyum göstere- bilen canlı türleri vardır. BENİM HOCAM IV. Yeryüzündeki bitkilerin büyük bir kısmının büyüme ve gelişme si- caklığı 7 °C ile 38 °C arasındadır. VO)) LTE Buna göre numaralanmış cümlelerin karşısı- na sırasıyla gelmesi gereken işaretler aşağı- dakilerin hangisinde verilmiştir? A) +●+ B) ++ C) + + + D) + en unutulmayan replikler paylaşmaktadır. Son paylaşımları aşa- "Gerçek kişiliğimizi yetenekleriniz değil; |||| yaptığımız seçimler gösterir." Harry Potter all

Aşağıdakilerin hangisinde ek fiil farklı bir gö- revdedir? A) Çocuğun yaşı çok küçüktü. B) Çocuk, eline bir ekmek almıştı. C) Kara gözleri sandığımdan da iriymiş. D) Yine böyle güzel bir bahar günüydü.

2. Fiillerden türeyen ama fiiller gibi çekimlenemeyen sözcüklere fiilimsi denir. Fiilimsiler, isim-fiil, sifat-fiil, zarf fiil olmak üzere üçe ayrılır. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde üç farklı fiilimsi türü bir arada kullanılmıştır? A) Sıcak yaz günlerinde serinlemek için genellikle soğuk içecekleri tercih ettiğimiz hâlde, eski bir deyiş bazen aklımızı kurcalar. B) Herhangi bir stres ya da korku anında nefes alışverişimiz sıklaşır, göz bebeklerimiz büyür, kalbimiz daha hızlı atmaya başlar C) Oldukça ince yapıda bulunan örümcek iplikleri, hafif ve esnek olmalarının yanında, yüksek kaliteli çelikten daha güçlü bir yapıya sahiptir. D) Güneş enerjisi, fosil yakıtların neden olduğu küresel ısınma ve sera gazları konusundaki endi- şelere karşı kullanılabilecek en bol ve temiz enerji kaynaklarından birisidir. amallLY

52 3. "Bana vereceğin kalemleri yanına aldın mı?" cümlesinde sifat-fiil, bir sifat tamlaması oluşturmuş- tur. Buna benzer bir kullanım aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Beni göremeyip de çok özleyenlerle yanımda olmak için can atanlara armağan ediyorum bu güzel şarkıyı! B) Onunla bu şekilde konuşmanın, onu bu şekilde kırmanın sana fayda sağlamayacağını öğren- men için ne yapmalıyız? C) Arkadaşlarının buraya gelmesine de senin onların yanına gitmene de izin vereceğimi düşün- mekle hata etmişsin. D) Suyun hayat kaynağı olduğunu düşünsek de dünyanın en kurak çölü olarak bilinen Şili'nin kuzeyindeki Atacama Çölü için durum biraz farklı. OONITELIK YAYIBLERI

bout B. Aşağıdaki cümlelerdeki fiilimsileri bularak altlarını çizip fiilimsinin türünü yazınız. Odamın büyük camlarından hep lapa lapa yağan karı seyrettim. b. Gelmek için ne kadar ısrar etti, tahmin bile edemezsin. a. C. Biz onu düşünürken o gülümseyerek kapıdan içeri daldı. d. Hemen toparlanıp ona doğru eğiliyorum, o da bazı cevaplar beklediğimi anlıyor. e. Yanına pek sık gitmesem de beni beklediğini bilmek hep hoşuma gider. TIRLAYALIM: bir Tr

16. Fiilimsiler, fiilden türeyen ancak fiilin bütün özellik- lerini göstermeyen sözcüklerdir. Bu sözcükler fiiller gibi olumsuz yapılabilir ancak bir fiil gibi çekimlene- mez. Örneğin "gez-" fiili "geziyor" şeklinde çekimle- nebilir ancak fiilimsi olan "gezen" sözcüğü çekimle- nemez. Buna göre, 1. Çamurlu yolda bata çıka ilerledik. II. Alışverişte bakmadığım mağaza kalmadı. III. Gözyaşı hiçbir zaman gülüşün asaletine sahip değildir. cümlelerindeki fiilimsiler, aşağıdakilerin hangi- sinde doğru verilmiştir? Q B) 1 sifat-fiil zarf-fiil sifat-fiil D) zarf-fiil || isim-fiil isim-fiil sifat-fiil sifat-fiil ||| isim-fiil sifat-fiil isim-fiil isim-fiil