Cümlenin Ögeleri Soruları
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Ögeleri2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öge sayısı diğer-
lerinden farklıdır?
A) Fikir ayrılıkları, bizi memnun eder.
B) Kalbinde dünyayı taşır bu çocuk.
C) İhtiyar adam, gözlüğünü çıkarıp dik dik baktı.
D) Tatlı dil, yılanı deliğinden çıkarır.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Ögeleri.
-
Yer tamlayıcısı - belirtisiz nesne - yüklem
Özne - zarf tamlayıcısı - belirtili nesne - yüklem
Yer tamlayıcısı - belirtili nesne - zarf tamlayıcısı
- yüklem
Aşağıdaki cümlelerin hangisinin öge dizilişi
yukarıdaki öge dizilişlerinden herhangi biriyle
örtüşmez?
A) Saklayacak hiçbir şeyi olmayanlar bu sözleri
duyduklarında korku dolu bir heyecan yaşar.
B) Masaya küçük dijital bir kamera yerleştirdim.
C) Balkonda havai fişeklerin gökyüzündeki dansi-
ni hayranlıkla
izliyordu.
D) Gençler, nisan ayının ilk günlerinde baharın
gelişini kutluyor.
yor T
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖgeleriAsag
yuklemin türünü bularak tablodaki uygun yeri işaretleyiniz.
Deyim Yardımcı
Eylem
İsim
Sifat
Tamlamasi Tamlaması
X
X
X
Fiil
İsim
Büyük mağazalardaki muhteşem vitrinleri
seyrederek dolaşmak çok zevklidir.
II. Ey insanoğlu; buralardan aç gitmemeniz
için sizlere ne edeyim?
III
. Karşıdaki düğün salonu yüzünden bugün
gene başım çatlıyor.
IV. Köylünün oyuna gelmesinde suç Or-
çun'daydı.
V. Çorbasını içmediği için yanına bir parça
ekmek almıştı.
VI. Yoksul köylüye yardım eden zengin bir
adamış.
Öğrencilerden biri, tabloda yer alan cümlelerdeki yüklemelerin altını çizmeden yüklemin türünü tespit etmiş ve bazı cüm-
lelerde yanlışlık yapmıştır.
Buna göre numaralı cümlelerden hangilerinin yüklemi yanlış belirlenmiştir?
D) IV ve V.
A) II ve VI.
B) III ve V.
X
X
X
C) I ve IV.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Ögelericmek
lemen bird
HAFTA SONU ÖDEVİ - 12
Aşağıdaki cümlelerin ögelerini ve bu ögelerin altlarına, onları bulmak için yöneltilecek soruları örnekte-
ki gibi yazınız.
8.
GC
hoyrat
dinleye
leri di
kulağı
çaltma
tahtas
sessiz
İki tar
ÖRNEK:
Ahmet, boğaz manzarasının güzelliğini izlemeye
Özne
Dolaylı Tümleç
(Kim?)
(Neye?)
doyamadı.
Yüklem
sve Tobruk u taktik
üzerine Italyan donanması harekete
anların "Kale-i Sultaniye adını verdik.
Savaşı devam ederken Balkanlarda da
olan savaşını sonlandırmak zorunda
al
Isparta, gülleriyle nam salmış bir şehrimizdir
Yollen
Her şeyi yaparak ve yaşayarak öğretmeye adamıştı kendini.
nonpro
B
dinler
dinle,
celer
konu
topla
dinliy
kenc
karş
gibi:
olan
nesinde önemli rok
YIDID
diği
att
ma
Bu yakışıksız sözler genç adamın kalbini kırmaya yetmişti.
Italya ile is
nücadelenin
devletierle savaşı
İtalya'nın politikasında
mez
Yazar bu kitabında yalnız yaşayan insanları ele alıyor.
1.
Sinemaya babası ve kardeşiyle gitti.
Yerinde ben olsaydım böyle davranmazdım, deyiverdi.
2.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Ögeleri1.
Cümlede vurgulanmak istenen öge yükleme yaklaştırılır.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne
vurgulanmıştır?
A) İndirimli kitapların bulunduğu reyondan bu kitabı almıştı.
B) Böyle sorulara takılıp kalan kişi bir yere varamaz.
C) Dün yapılan veli toplantısına annem katıldı.
D) Annem bana portakallı kek yapmış.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Ögeleri(1) Bir çocuk, başını camdan uzattı. (II) Merakla baktı
kapının önünden geçenlere/11) Aç bir kedi, sokakta
yiyecek arıyordu. (IV) Caminin avlusunda çocuklar yüz-
lerini yıkıyordu.
Numaralanmış cümlelerden hangisi ögelerinin sayısı
D) IV.
bakımından farklıdır?
C) III.
ALI
B) II.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖgeleriKaranlık ve dar yollarda, ellerinde fener-
le komşudan dönen kadınlara rastladı.
Yavaş yavaş kasabanın dışına uzanarak
Büyükçay'ın kenarına geldi. Burada uzun
bir tahta köprü vardı. Havran'a ve Kemer'e
gidecek arabalar bu köprünün üstünden
geçiyordu.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi metinde-
ki cümlelerden herhangi birinin öge dizilişi
olamaz?
A) Özne - Yer tamlayıcısı - Yüklem
B) Yer tamlayıcısı - Özne - Yüklem
C) Zarf Tümleci - Belirtili Nesne-Yüklem
D) Yer Tamlayıcısı - Yer Tamlayıcısı - Yüklem
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖgeleriOGELER MAHALLESİ
SEVGI
MARKET
KALE KİTABEV
OKUL
DOLAYLI TÜMLEÇ SOKAK
NESNE SOKAK
DENİZ
KUNDURA
AHMED ARİF
PARKI
OLGUN
KUAFÖR
ZARF TÜMLECI SOKAK
YÜKLEM SOKAK
OZNE SOKAK
BANKA
DEFNE
LOKANTASI
TERZI
UĞUR
Bu mahalledeki sokaklardan geçen kişiler o sokakların adıyla belirtilen ögelere cümlesinde yer verecektir. Sabri
Bey'in Terzi Uğurdan cikip Bankanın önünden
geçmeden Sevgi Markete gittiği bilinmektedir.
25. Buna göre Sabri Bey'in cümlesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Düş yorgunu kirpiklerden her gece yağmur yağıyor.
B) Taze bahar dalları yeşerdiği gün bu savaşı biz kazanacağız.
C) Zaman yaralıyor insanları dünya denilen sessiz handa.
D) Kış gelince sessiz akıyor yaşamın coşkun irmağı.
(All Çağlar KALE)
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖgeleriCÜMLENİN ÖGELERİ
3. Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini ve öznelerini
örnekteki gibi belirtiniz.
eyiniz.
a. Rasim amca evlerinin önünde durdu.
Yuidem
One
Jordu.
b. Yaşadıkları odanin tek penceresi bulvara
bakıyordu.
C. Evin birinci katında birçok oda ve bir tuva-
e.
let vardi.
MODEL EĞITIM YAYINLARI
işti.
eydi.
d. Küçük kız, bez bebekle oynamayı çok se-
viyordu.
e. Gökyüzünde piril pırıl bir mehtap vardı.
f. Çok geniş ve güzel bir bahçeydi burası.
7 bir
g. Dostunun sözleri çok ağırına gitmişti.
h. Onun yaşama sebebi, gayesi bu küçük ço-
cuktu.
i. Birçok bakkal askıda ekmek uygulaması
başlattı.
Sözde özne
j. Türkçe öğretmenimizin cevabı hepimizi
şaşırttı.
k. Saat kulesinin bulunduğu meydan bugün
kalabalıktı.
1. Köpeklerin havlamaları korkutmuştu onu.
m. Çalışmalar geç vakte kadar devam etti.
n. Halil inalcık, bizim en büyük tarihçilerimiz-
den biridir.
zie! TIM YAYINLARI
o. Sanatçının son eseri çok beğenildi.
p. Taraftarlar şehir meydanında toplanmaya
başladı.
r. Osmanlı, tarihinin en parlak günlerini ya-
şiyordu.
S. Bu gelenek sonraki zamanlarda da devam
etti.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖgeleriHA
do
3. Aşağıdaki tabloda bazı cümleler ve bu cümlelerin bazı ögeleri verilmiştir.
loga
OLE
8.
ÖGELER
CÜMLELER
5. Ali, hafta
ğında e
du. Aye
cuklara
tar ca
lar. G
Ali al
Yüklem
Özne
Nesne
Yer
Tamlayıcısı Tümleci
Zart
1.
Çocuk, adamın oturduğu banka doğru yürüdü.
X
II. Arkadaşlarımla saat kulesinde buluşacağız.
X
Bu
gisi
III. Çantamı dün kitapçıda unutmuşum.
X
IV. Onu görmek, tarif edilemez bir heyecandı.
A)
B)
C
X
V. Anlattıklarımı gülerek dinliyordu.
X
Tablodaki cümlelerden hangileri yer değiştirirse altı çizili söz gruplarının hangi öge olduğu doğru belirtil-
miş olur?
TATÜRKÇÜLÜK - 8
9
A) 1 - 11
B) II - IV
C) III - V
6.
D) IV-V
KÇE - 8
4. Gizli bilgilerin güvende tutulabilmesi için yazışmalara şifre konulması üzerine çalışan bir kisi.
zenlemeyi denemektedir.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Ögeleri3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öge sira-
laması zarf tamlayıcısI - nesne - özne - yük-
lem şeklindedir?
?
A) Olaydan birkaç gün sonra adam, yazdığı
mektubu postaya vermiş.
B) Yolları karıştırdığından annem kardeşimi
her gün okula götürüyor.
C) Günümüzden çok uzun zaman önce tarlala-
ri insanlar sürermiş,
D) Işine yeteri kadar yoğunlaşamadığından
sürekli hata yapıyordu.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖgeleriYanıt Yayınları
19. Bir cümlenin temel ögeleri, yüklem ve öznedir. Yüklem, cümlede yargı bildiren temel unsurdur; özne de yüklemin bildirdiği işi
yapan ya da yapılan işten etkilenen, yükleme "kim, ne" soruları sorularak bulunan ögedir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili bölümlerden biri yüklem ya da özne değildir?
A) Büyük veya küçük her kutudan değişik oyuncaklar yapardı.
B) Zeugma Müzesinde, Antik Kent'e ait bir villanın yemek odasının tabanında çok özel bir mozaik bulunmuş.
Jüpiter üzerindeki ilk araştırmaları, bundan 400 yıl önce İtalyan astronom Galileo Galilei yaptı.
D) Yarım bardak nar suyu, günlük C vitamini gereksiniminin %16'sını karşılar.
20. Bazı sıfat-fil ekleri, kip ekleriyle benzerlik göstermektedir
. O
Sifat-fiilin önündeki isim düştüğünde sifat-fiil olan sözcük adlaşır. Buna adlaşmış sıfat-fiil denir.
Sifat-fil ekini alan bazı sözcükler bir varlığın adı olarak kalıcı isim olabilir.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu bilgileri örneklendirecek bir kullanım yoktur?
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖgeleriAşağıdaki cümlelerin öznelerini bularak yandaki bölüme yazınız.
OZNELERİ
CÜMLELER
Uzunca bir yolcuğun ardından sehre gelişi, herkesi
mutlu etti.
Bakınca yanında göremediğin şeyler için üzülme,
dedi.
Kız kardeşimin kaynanası, bugün bize gelecekmiş.
Sessiz, sakin birisi olarak bilinen çocuk, bir anda
herkesi şaşırtti.
Seni severek ve bir o kadar da özleyerek nasıl
yücelttiğimin farkında mısın?
Caminin minarelerinden ezan sesleri yükseliyordu.
Lafini hiç kimseden esirgemeyen insanlar, kimseden
korkmayanlardır.
Bir lafiyla herkesi kendisine hayran bırakmasını
biliyordu bu çocuk
Yalnızlık, herkesin kapısını çalacaktır bir gün.
Yazılı sonuçları, öğrencilere bugün ilan edildi.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖgeleriKonu Bitirme Testi 7
5.
I. I.Babam, derslerimdeki durumumu sormak için Türkçe öğretmenimi aramış.
II. Kırtasiyeden aldığım turuncu kalemlik, kitaplığımdaki ilk rafı süslüyor şimdi.
III. Gecenin sessizliği beni ve kardeşimi her zaman çok korkutmuştur.
1. Piknik yapacağımız çimenlerin üzerine masa örtüsü sermeliyiz.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde isim tamlaması, belirtili nesne görevinde kullanılmıştır?
A) 1.
B) II.
C) III.
D) M
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Ögeleriviniz
1. Asagidaki cümlelerin hangisinde özne vurgulanmıştır?
A) Benim derdim herkesten çok diyen çevresini
dusunmeyendir
R;Insanlar geceleri bir basına kalınca yalnızlığın farkına
vardar
Yunus Emre, şiirlerini halkın konuştuğu Türkçe ile
söylemiştir.
D) Yarın gündemi belirleyecek konuşmayı Başbakan
yapacak
T.
Yükleme yakınlaştırılan öge vurguyu üzerinde taşır.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı bir öge
vurgulanmıştır?
A) Köylülerin ayağında kunduraya benzer bir şey
fark
edilmiyordu.
8) Bunca yıldan sonra ev kirası vermek onlara ağır
geliyordu.
C) Misafirin peş peşe gelen sorularına çocuklar cevap
veriyorlardı.
D) Bahçe kapısından giren adamın siyah kaşlarının altında
iri gözleri parlıyordu.
T.
T.
T.
T.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer tamlayıcısı
vurgulanmıştır?
A) Sıcak bir dostluk için en başta fedakâr olmak gerekir.
B) Uçmanın en güzel yanı gökyüzünden her şeyi küçücük
görmektir.
C) Öğretmenin karşısında heyecanlandığından
söyleyeceklerini unutmuş.
D) Doğayı korurken özellikle doğal kaynaklara önem
verilmelidir.
T.
T.
"Bir cümlede anlatılmak istenen asıl öğeye vurgu denir. Bu
da o öğenin yükleme yaklaştırılmasıyla gerçekleştirilir.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı bir öge
vurgulanmıştır?
A) Dostunu kaybettiği o acı günü hiç unutmadı.
B) Soğuk suyu kana kana içti.
C) Bu bilgileri gençliğinde öğrenmişti.
D) o, ülkemizin en başarılı yöneticisiydi.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf tümleci en
önemli öge durumundadır?
A) Babam başkalarının işine karışmayı hiç sevmezdi.
B) Zamanla büyükanneme yaptığım ziyaretler bana acı
vermeye başlamıştı.
C) Bir apartmanın giriş katında oturan bu aile mutlu bir
yaşam sürüyordu.
DJ Şiddetli patlamanın ardından yüzyıllık otel sarsıldı.
9
omdır bu vazar.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖgeleriKAZANIM TAR
CÜMLE ÖGELERİ (CÜML
4.
"Tatilde nereye gideceksiniz?" cümlesinde
“nereye" soru sözcüğü cümlede yer tamlayı-
cisini buldurur. Yani cümlede geçen soru söz-
cüğü, hangi ögenin sorusuysa ya da verilen
yanıt hangi ögeye karşılık geliyorsa cümlede
o ögeyi buldurur.
Buna göre aşağdaki cümlelerden hangisin-
de soru sözcüğü, farklı bir öğeyi buldurur?
-
-
A) - Bu olayı başka kim gördü?
B) – Hangi kitabı okumamı tavsiye edersin?
C) - Bu evrakta nereyi imzalamam gereki-
yor?
D) Sana Antep'ten ne getirmemi istersin?
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman
kavramı vurgulanmistir?