Cümlenin Ögeleri Soruları

9. Özne, yüklemin bildirdiği işi yapan ya da yüklemin bildirdiği durumu üzerine alan ögedir. Buna göre “Ormanın içinde gizlenmiş gizemli bir şehri hayal eden Ömer heyecanlıydı." cümlesinin öznesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Ömer B) hayal eden Ömer C) gizemli bir şehri hayal eden Ömer D) Ormanın içinde gizlenmiş gizemli bir şehri ha- yal eden Ömer

TEST isiner jağıdaki cümlelerin hangisinde ögelere ayır- oda yanlışlık yapılmıştır? ? u? şikâyet ettiğiniz yaşam / başkasının hayali / olabilir post /aciyi / tatlı dille / söyleyebilendir. Cahil kimsenin yanında / kitap gibi / sessiz ol. Insanlara / en adil şekilde / dağıtılan nimet, / akıldır.

Türkçe 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisi sadece özne ve yüklemden oluşmuştur? A) Sürrealizme konu oluşturan malzeme, akla da- yali değildir. B) Hepimiz başımızı, kollarımızı ya da ellerimizi kullanarak iletişim kurmaya çalışırız. C) Güzel bir roman okurken kitap, kâğıt, harf orta- dan kalkar. D) Günümüzde birçok yazar, ünlü yazar ve şairler- den alıntılar yapıyor.

Cümlede yüklemin bildirdiği işi yapan veya o durumda bulunan ögeye “özne" denir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne yanlış gösterilmiştir? A) Yazar, tanıştığı ilk kitaptan neden "büyülü kitabım" diye söz etmektedir? B) Ta ki o güne kadar her şey, çok güzeldi. Benim kitaplarım hep çiçek kokar. D) Teknoloji, her geçen gün hayatımızın vazgeçilmez bir parçası hâline geliyor.

YARDIMCI ÖGELERİ (NESNE - YER T Kazanım "Şair, edebiyat için çalışan bir çıraktır." cümlesinin öge dizilişiyle özdeş olan cümleyi aşağıdaki öğrenciler- den hangisi söylemiştir? Waz. Dil, her gün konuşmak suretiyle gelişir. isi cümle Dila mamist Ay, sudan çıkmış gibi bembeyaz parlıyordu. felsefesin dal gezind. Kaan mbanın için Bu ülke için savaşan yiğitler unutulmadı. / bize/ça Baha Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın? Didem A) Dila C) Baha B) Kaan D) Didem 2. Dünyaya faydalı olmak, mutlu olmanın tek yoludur.

5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde gizli özne kullanıl- mıştır? A) Yüzüme vuran güneş uyandırdı beni bu sabah. B) Kuşlar neşe içinde civildiyordu penceremde. C) Zor olsa da şu kısa ömrüm güzel geçmişti. D) Bir bahar sabahı anladım yorulduğumu.

(Dy Hepimizin katkısıyla / dilimiz / giderek / yozlaştırılıyor (Özne / Yer T. I Zar ti Özne I Zart T. I Yükler Harfleri İngilizce telaffuzuyla dillendirdik. Bali Nesne Türkçe sözcükler İngilizce eklerle zenginleştiriliyor, Zarf T. / Ozne i Zarfly Konuştuğumuz, yazdığımız Türkçemizi sevmiyoruz (Özne Zarf T. I Yer T. IYO Oo Diziler bu konuda âdeta yarışıyorlar. Belirtit testet der Türk dili; giderek benliğinden, özünden uzaklaşıyos. Kişi mesleğini sevmezse hayatta başarılı olamaz. Özne / Zart T. / Yer T.1 Yuiken Özne / Belirtisiz Nesnel Yuke

for at 12. Ozné; yüklemin bildirdiği işi yapan, yargıyı üstlenen ögedir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisin- de altı çizili söz grubu cümlenin öznesi değildir? A) Bahçenin tam ortasında koca bir çinar cağacı vardı. B) En yakın arkadaşım bizde kalacağı için çok mutluydum. C) Postayla gelen zarfın içinden alli pullu bir davetiye çıktı. D) Yeni gelen öğretmen, kısa sürede bizi kendine bağladı.

18. CÜMLE ÖGE 1. Çocuk, adamın oturduğu banka Özne doğru yürüdü. 2. Arkadaşımla evin önünde bulu- Yer şacağız. Tamlayicisi 3. Çantamı dün okulda unuttum. Zarf Tamlayicisi 4. Anlattıklarımı gülerek dinliyordu. Özne Yukarıdaki tabloda kaç numaralı cümlede altı çi- zili öge yanlış gösterilmiştir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

Aşağıdaki cümlelerin yer tamlayıcılarını bularak yandaki bölüme yazınız. Yeni yapılan bu binada, her şey mevcutmuş. Yanındaki adamdan, hiçbir şey anlamıyorum. Daha dün aldığı kalemini,sınıfta unutmuş. Meryem, seni okulun önünde bekliyormuş. Hazırladığım notları, kırtasiyeden alın. Arkadaşlarıyla bahçede oyun oynuyorlar. Dağ başından duman eksik olmazmış. Yanımızdan uzaklaşarak yolun karşısına yürüdü. Arabayla bayırdan aşağıya yuvarlandık. Televizyonda, yeni bir yarışma başlamış.

ETKINLIK Aşağıdaki cümlelerde altı çizill ifadeler cümlenin hangi ögesidir? Karşısındaki boşluğa yazınız. One 1. Bir ekmek sofraya gelmeden birçok insanın elinden geçer. 2. Öğretmenimizin anlattığı masalı tüm sınıf can kulağıyla dinledi. - 3. Arkadaşların çoğu filmin başlamasına çok az bir zaman kala geldi. 4. Birkaç gündür keyfim yerinde olmayınca dışarıya pek çıkmak istemedim. 5. Insanlar arasındaki algılama farklılığı sanatın doğmasını sağlamıştır. 6. Çalışmayı seven insan hiçbir zaman geçim sıkıntısı çekmez. 7. Benim için yaptığın bu iyiliği yaşamım boyunca asla unutmayacağım. 8. Küçük bahçeye erik, büyük bahçeye de şeftali dikeceklermiş. 9. Güzel hayat isteyen güzel insan biriktirsin, demiştir Cemal Süreya.

ASIDIR. 2011 Türkçe Öğretmeni Asli Hanim öğrettiği cümlenin öğeleri konusu hakkında sorular yazıp öğrenci- glere çözmeleri için dağıtmıştır. Yazdığı sorularda cümlenin öğelerinden özne, nesne, zarf tümleci, yüklem gibi öğeleri buldurmak ister. Verdiği cümlenin öge sıralanışı ile ilgili bilinenlerse şöy- ledir: Cümle devrik olduğu için yüklem sonda de- ğildir. Nesne ile zarf tümleci öğeleri art arda yazıl- mamıştır. * Özne baştadır ve özneden hemen sonra yük- lem yazılmamıştır. 1. Nesne II. Yüklem III. Zarf tümleci 7. Bu bilgiler göre yukarıdakilerden hangisi veya hangileri 2. Sırada bulunabilecek öğeler- dir? A) I, II, III B) 1,11 C) I, III D) II, III

16. Özne; yüklemin bildirdiği işi yapan, yüklemin bildirdiği durumu üzerine alan ögedir. Nesne ise cümlede özne nin yaptığı eylemden etkilenen ögedir."Mustafa kitabını evde unutmuş." cümlesinde unutma işini yapan "Mus- tafa"dır ve cümlenin öznesidir. Mustafa'nın unutma işinden etkilenen ise "kitap"tır ve cümlenin nesnesidir. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde altı çizili öge cümlenin öznesidir? A) Dedemin çizgilerle yoğrulmuş yüzü yılların yorgunluğunu anlatıyordu. B) Bu ulu dağlar çocukluğumu geçirdiğim kasabayı hatırlatıyordu. C) Fırından yeni çıkan ekmeğin kokusu mahallemizin bütün çocuklarını kendine çekiyordu. D) Mahallenin en sevilen kedisini üç beş yaramaz kovalıyordu. 8

2. Cümlede Soru Hangi Ögeyi Buldurur? Bir cümlede soru anları "mi/mi/mu/mü" soru edatı ile sağlanıyorsa o cümlede soru, soru edatin- dan önceki ögeyi buldurmaya yöneliktir. Örneğin, “Kardeşim evde mi uyuyor?" cümlesinde soru "mi” soru edatından önce gelen “evde" sözcüğünü yani yer tamlayıcısını buldurmaya yöneliktir. Bir cümlede soru anlamı soru sözcüğüyle sağlanıyorsa cümledeki soru, o soru hangi ögenin soru- suysa o ögeyi buldurmaya yöneliktir. Örneğin, “Çocuklar ne zaman uyumuş?" cümlesinde cüm- leye soru anlamı katan “Ne zaman?" zarf tamlayıcısının sorusu olduğu için bu cümlede soru zarf tamlayıcısını buldurmaya yöneliktir. Buna göre, 1. Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen konserler yarın akşam mı başlayacakmış? II. Bu kadar büyük bir sorumluluğu bu iş yerinde kim üstlenecekmiş? III. Günümüz insanı birbirine karşı neden bu kadar sorumsuz davranıyor? 1. İstanbul'un eski sokaklarında gezerken sen de şanlı tarihimizi mi özlüyorsun? cümlelerinden hangi ikisinde soru aynı ögeyi buldurmaya yöneliktir? A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV.

D) Eski değerler degişimlerden korunmalıdır. hangisidir? 10. "Çağın yeni hastalığı sosyal medya bağımlılığıdır." cümlesinin yüklemi aşağıdakilerden B) medya bağımlılığıdır D) sosyal medya bağımlılığıdır - A) çağın yeni hastalığı C) bağımlılığıdır 113

6. Aşağıdakilerin hangisinde nesne, açıklayıcısıyla birlikte verilmiştir? A) Misafirleri içeriye, evin en geniş odasına, aldılar. B) Fatma Hanım, kapı komşumuz, telaşla kapımızı çaldı. C) Aldıklarınızı buraya, masanın üstüne, bırakın. D) Annemi, canimdan çok sevdi- ğim kişiyi, yok yere kırdım.