Cümlenin Ögeleri Soruları
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin kar-
şılıklı yapıldığını bildiren işteş bir fiil kulla-
nılmıştır?
A) Zamanla bulundukları yere alıştılar.
B) Sokakta iki araba çarpışmış.
C) Biz de istemeden olaya karıştık.
D) Bekçinin geldiğini duyunca kaçıştılar.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri●
●
Bu sıkıntıları zamanında biz de yaşadık.
Eksi konuları tekrar etmemizi istedi.
Bitkilerin çoğu doğrudan gelen güneş ışığını sevmez.
Film, eski bir destan kahramanının başından geçenleri anlatıyor.
Artık, hormonsuz yetiştirilen bir meyveyi kolay kolay bulamıyoruz.
Mahmut gitar kursuna kardeşini de götürecekti.
Hasta ninem için bahçeden şifalı bitkiler topladım.
Doğum günü hediyesi olarak kardeşime enstrüman aldım.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriNesne, öznenin yapmış olduğu işten etkilenen öge-
dir. Örneğin "Annem notlarımı yanlışlıkla sildi." cüm-
lesinde "annem" öznesinin yaptığı silme işinden et-
kilenen unsur "notlarım"dır. Bu durumda "notlarımı"
sözcüğü cümlenin nesnesi görevindedir.
Kazanım Testi
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne
kullanılmıştır?
SA) Ağaç, meyvesi olunca başını aşağı salar.
B) Tombul mavimtırak bir güvercin yola indi.
C) Evde sıkılan kardeşim oynamak için dışarı çıktı.
Tatilde Antalya'daki bir otelde konakladık.
y
B12
9.0
hocam
a ile c
arasında
kaldım
1
1
1
1
4.
1
1
1
1
2. Yer tamlayıcısı; yüklemle ilgili yönelme, yaklaşma, ay-
Tilma durumlarını gösteren cümlenin ögesidir. "Karde-
şim, yıllar sonra köyüne döndü." cümlesinde yüklemin
bildirdiği yönelme durumu "köyüne" şeklinde belirtilmiş
glup yer tamlayıcısı görevini üstlenmiştir.
1
1
As
za
A
B
1
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleriyazınız.
arasında
köldinn
2. Yer tamlayıcısı; yüklemle ilgili yönelme, yaklaşma, ay-
Tilma durumlarını gösteren cümlenin ögesidir. "Karde-
şim, yıllar sonra köyüne döndü." cümlesinde yüklemin
bildirdiği yönelme durumu "köyüne" şeklinde belirtilmiş
olup yer tamlayıcısı görevini üstlenmiştir.
1
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisin-
de "yer tamlayıcısı" kullanılmıştır?
6.
1
1
1
1
A) Tüm köy halkı, görkemli düğünü konuşuyordu.
> B) Çorabını koyduğu yeri hatırlamaz ve bize aratırdı.
Akşamdan beri musluğun akıntısı kesilmedi.
D) Yarışmayı kazandım diye bu kadar sevinmemelisin.
hocam lo ile d
arasında kaldım
1
1
1
1
Belirtili Nes
Belirtme hål el
kelime ve kelim
lanı, yükleme
"neyi, kimi" s
na yanıt
Buna göre a
nin türü far
A) Görevlile
B) Çocukk
Arkada
C)
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğelerinelerdir?
C) Bilgisayar oyunları çocukları neden bağımlı hâle
getiriyor?
D) Bağımlılık oluşturan bilgisayar oyunlarının
zararları nelerdir?
hocam butin cümlelenin
özlemini, yubleminin
tamlay calarini falan.
yazabilirmisiniz
17. Cümlenin temel ögeleri özne ve yüklem yardımcı
ögeleri ise nesne, yer ve zarf tamlayıcısıdır.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi temel
ögelerden oluşmuştur?
A) Oyun, çocukların hayal güçlerini yansıtan ve
yeteneklerini açığa çıkaran bir etkinliktir.
B) İlk kâğıt; dut ağacı kalıpları, kendir, kenevir ve
paçavralar kullanılarak yapılmıştır.
Okuyacağımız her kitap, geleceğimiz için
ektiğimiz bir tohum gibi zihin dünyamızda yer alır
D) Saatin kaçı gösterdiği değil, bizim o saat diliminde
ne yaptığımız her zaman önemlidir.
18. Ege'nin şirin bir kasabasının bir dağ köyünde
tavukları, koyunları, karşı tepedeki arı kovanları ve
onu hiç yalnız bırakmayan misafirleriyle yaşıyordu.
Evin bahçesindeki küçük sera ise yeni hayatının en
çok vakit alan yeriydi. Yaz kış orada kendine yetecek
kadar ürün yetiştiriyordu. Neden şehir hayatını
bırakıp buraya geldin diye sorulunca: "Hayatın kalp
atışlarını duymak için." derdi.
Verilen metinde altı çizili sözü söyleyen kişi
aşağıdakilerden hangisini anlatmak istemiştir?
A) Toprakla uğraşırken zamanın nasıl geçtiğinin
anlasılamayacağını
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri7. 1. Süleyman'ın çantasında yiyecek bir şeyler hiç eksik ol-
mazdı.
II. Palamut avına çıkan tekne kıyıya yaklaştığında meraklı-
lar da oraya üşüştü.
III. Saat sekiz buçukta dinen lodosun ardından şiddetli bir
yağmur yağdı.
IV. Orta boylu, seyrek saçlı bu adam hurdacılık yaparak pa-
ra kazanıyor.
Numaralanmış cümlelerde altı çizili yerlerden hangisi
özne değildir?
A) I.
B) II.
C) III
D) IV.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriB
3. Aşağıdakilerin hangisinde soruya verilen yanıt, diğerlerinden farklı bir ögedir?
A) - Bugün ne pişirdin?
Tavuk.
somits
BY- Benden ne istiyorsun?
Sevgi.
is
C) -Bu iş için ne gerekiyor?
Diploma somet
D) - Konuklarımız bize ne getirmiş?
-Çiçek Somet
TÜRKÇE
4. Ferhan Sensoy, kırk bir yıllık orta oyuncular tiyatrosunun
B
6.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriZAMAN VE MEKAN
5.
ETKINLIK
Egret Saar minden orrel ve nesnel anfatuma uygun cumleler tup apagus
MAY
Ocnel Cumieter
yazınız
Nesnet Cumleler
6.
ETKINLIK
a) Aşağıdaki cümleleri ogelerine ayırınız
Eşref saatlerini kollamanın sırlarından
ahsedeceğim.
Y
", o saatlerde adamın yüzüne gül-
başlar
dikçe insanlar sabah saatle-
saatte olur.
1-
Bir
Sabahleyin 9'da mi, oğleyin 12 de
teşrif eder bilinmez.
Geçit vermeyen dumanlı dağlar per
saat gelince delinir.
Oğle vaktinin gelmesi iple çekilm
Eşref saat insanların bizzam
tarafından işletilir.
i cümlelerin özneleri ile mavi kutudaki cümlelerin öznelerini
arşılaştırınız
i cümlelerde işi, oluşu, hareketi yapan özneler açıkça
ümlelerde işi, oluşu, hareketi yapan özneler açıkça
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriÜRKÇE DERSİ YARIYIL TATİLİ
GENEL TEKRAR
msilerin
irtiniz.
gözlerime
da yorum
tçıları ve
duğunu
Sifat.
ardında
Mların dın
Dek çok
- Zartort
C. Aşağıdaki özelliklere uygun örnek cümleler
yazın.
1. Vurgulu özne ve isim fiil bulunan cümle:
2. Noktalı virgül, eş görevli sözcükler bulunan
cümle:
3. Ara söz bulunan cümle:
4. Sırasıyla; yer tamlayıcısı, yüklem, özne, zarf
tümleci bulunan cümle:
5. Ara sözün, yer tamlayıcısının açıklayıcısı olduğu
cümle:
6. Nesnenin soyut bir addan oluştuğu cümle:
7. Cümle dışı unsur, belirtisiz nesne, vurgulu özne
bulunduran bir öneri cümlesi:
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriC) Sifat fiil-Sifat fiil - Sifat fiil - İsim fiil
D) Sifat fiil-Isim fiil-Zarf fill-Isim fiil
hocam bütün
cümleleri
özlemini, demini
tamlayıcıların
falan yazabilir misiniz
15. Özne, yüklemde bildirilen yargıyı gerçekleştiren
veya o durumda bulunan ögedir. Yükleme sorulan
"ne, kim" soruları cümlede özneyi buldurur.
Buna göre aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcük
ve sözcük gruplarından hangisi öznedir?
A) Öğrenciler öğretmeni dikkatli bir şekilde dinledi.
B) Tüm kitaplar bilgiye ulaşmak isteyene yol
gösterecek haritadır.
31
Eskilere benzemek istemeyenler yeniyi bir kenara
bıraktı.
D) Bugünlerde herkes şiire dair güzel sözler yazıyor.
D
18.
5
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri9.
(1) "Kendimi âdeta bir rüyanın içinde sanıyorum!"
dedi. (II) Süt annem gelince benim gibi elini öp-
tü. (III) Ara sıra başındaki fesi unutuyor, gayriih-
tiyari reverans hareketleri izhar ediyordu. (IV) Süt
annem bunun pek farkına varmadı.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde ek fiile yer
verilmiştir?
A) I
C) III
B) II
D) IV
Model Eğitim Yayınları
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriLU. Kunya Uvası'nda verimli topraklar var.
C) Aşağıdaki cümlelerde yer alan zarf tümleçlerinin hangi soruya karşılık bulunduğunu belirtiniz.
Nasıl Niçin Neden Nere Ne Neyle Kimle
Kadar
Cümleler
1-Bizim arkadaş çok konuşuyor.
2-Annesiyle pazara gitmişler.
3-Geç kaldığı için ailesi kızmış.
4-Merdivenleri koşarcasına çıktı.
5-Avrupa'dan uçakla gelecek.
6-İki ay sonra emekliliğim doluyor.
7- Aracı ileri çek, kardeşim!
8- Ders çalışmadığından başaramadı.
Ne
zaman
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri6.ETKİNLİK
A) Aşağıdaki cümlelerde bulunan nesneleri belirtili ve belirtisiz olma özelliklerine göre değer-
lendiriniz
2
3
4
5
6
Bizim ülke, sorunlara çözümü geç bulur.
İşe gitmek çok zor geldi.
8
Yavru bir güvercin, tüylerini temizliyordu.
9 Yavrularım taze bir ekmek istiyor.
10 Bizi hiçbir zaman anlamayacaktır.
Tüm hayallarimi geride bırakıyorum.
Çocuklar, bahçede yavru kedi bulmuşlar.
Sonsuza kadar seni unutmayacaktır.
"Seni hiç anlamayacağım." dedi.
Marketten biraz sebze aldım.
7
Belirtili Nesne
Belimist Nesne
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriB.Aşağıdaki cümlelerde yer alan altı çizi ifadelerin hangi öğe olduğunu
Cümleler
1-Hasta olmadığımı fark edince, utandım.
2-Her gecenin sabahnı bekliyorum.
3-Bizimle konuşmayı reddetti, yine.
4-0 zamanlar köyde çkinler bereketliydi.
5-Ufukta bir gemi göründü.
6-Ağır ağır ilerledim sokaktan.
7-Cevrimiçi kurslar çok verimli olmuyor.
8-Lütfen, biraz geri gel!
9-Yıldızlar gökyüzünde parlıyordu.
10- Sokakta iki seyyar satıcı gördüm.
11- Son anda fark ettim geldiğini.
12-Kaybolan hayallerim, ardımda bırakılmış.
13-
erdiğin sözleri yerine getirmelisin.
14- Demirden korksaydık, trene binmezdik.
15- Kök söktürdü çocuk bize.
Yüklem Özne Nesne Yer T. Zarf T.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri9-Gelmesi için çok dil döktük.
10-Bu gece, o geceydi.
C)Aşağıdaki cümlelerde özneleri bulup özelliklerine göre değerlendiriniz.
Cümleler
1-Evin her tarafı temizlenmiş.
2-Hiçbir zaman sözlerinde durmazlar.
3-Yağmur usul usul yağıyordu.
4-Gazetelerde bu haber paylaşıldı.
5-Dün akşam bu saatlerde eve geldi.
6-Kitaplar, insanların en iyi dostlarıdır.
7-Ali ile İsmail bugün maça gitmişler.
8-Arabamızın tüm bakımları yapıldı.
9-Toplantı bitmeden salondan ayrıldınız.
10-Bahçedeki meyveler geçen hafta toplanmış.
Gerçek Özne Gizli Özne Sözde Özne
www.yeninerilturkce.com
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriD) Aşağıdaki tabloda yer alan altı çizili ifadelerin öğe özelliklerini değerlendirin.
Cümle
1-Yazın işten ayrılacağım.
2-Çok konuştuğunuzdan rahatsız oldum.
3-Bizim sokaklarda satıcılar eksik olmaz.
4-Haber vermeden ayrılmayın.
5-Bugün dışarıda hava buz gibiydi.
6-Kısın bu vaktinde don olur.
181
Yer Tamlayıcısı
Zarf Tümleci
www.ycoincailutkco.com