Cümlenin Ögeleri Soruları
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri11.
Açıklama
Yüklem; cümlede iş, oluş, hareket ve durumları kar-
şılayan, yargı bildiren sözcük ya da şözcük grupları-
dır. Yüklem ya çekimli bir fül ya da ek fiil almış isim
soylu sözcüklerden oluşur.
Özne, yüklemde bildirilen işi yapan ya da yüklemde
bildirilen durumu üzerine alan/ögedir.
gözyaşı
Bu bilgiye göre,
Sonra mukaddes bir şeymiş gibi gördüğü ipek ciltli fo-
toğraf albümünü özenle çıkardı. (II) Hayatındaki birkaç
değerli eşyadan biri olan bu albüm, onun yaşam sinema-
sıydı. (III) Seyahatlerinde tanıştığrherkesin ve tüm arka-
daşlarının resmi vardı albümde. (IV) Resimler, eskilerde
kalmış hüzün verici anılarını canlandırıyordu.
metnindeki numaralanmış cümlelerden hangisi yal-
nızca özne ve yüklemden oluşmuştur?
4₁.
B) II.
Deneme Sınavı - 4
kişilik
YAYINCILIK
D) IV.
ama
rasında Mustafa Kemal'in haklılığı
zor olmaktaydı. Nitekim Balkan S
olan askerlerin bir arada hareket
er fırsatta söylüyordu. Siya
siyasetle uğraşmal
siyaset birt
Yukarıda verilen bilgil
Kemal Atatürk'ü
na çıktığ
6
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin ögeleri "özne - yüklem" şeklinde sıralanmıştır?
A) Erkeklerin askerlik anıları, kadınların düğün hatıraları anlatılmaktan bıkılmayan konulardır.
B) Şiir yazmaya öğrencilik yıllarında başlayan Mehmet Akif, anlaşılır bir dille halkın dertlerini dile getirmiştir.
C) Öyküler, romanlar gibi tiyatro da insan yaşamından, insanların çevresiyle olan ilişkilerinden kesitler sunar bize.
D) Halikarnas Balıkçısı; insanı, çevresinin ayrılmaz bir parçası gibi görüyordu.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriÖzenle hazırladığım çiçek bahçesinin heder oldu-
ğunu görmek, kâbus görmekten farksızdı.
Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerden han-
gisinde doğru verilmiştir?
A) Belirtisiz Nesne, Zarf Tümleci, Dolaylı Tümleç,
Yüklem
B) Özne, Dolaylı Tümleç, Yüklem
C) Özne, Zarf Tümleci, Dolaylı Tümleç, Yüklem
D) Özne, Yüklem
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğelerisur?
A)
C)
Comle Vurgusu
Bilgt:
Yüklemi fill soylu sözcük olan cümlelerde vurgu, yükleme en yakın olan soacak ya da sözcük öbeği üzerindedir
Yüklemi isim soylu sözcük olan cümlelerde vurgu, yüklemdedir.
Soru sözcükleri ile kurulan soru cümlelerinde vurgu, cümlede soru anlamin sağlayan sözcüktedir
> Soru eki "mi, mi" ile oluşturulan soru cümlelerinde ise vurgu soru ekinin bağlı olduğu, soru ekinden önce gelen sözcük
te/ogededir.
Örnek:
Dağ başlarında, karda açan beyaz bir kardelendi.
*Zor anlarımda beni her zaman dostlarım arardi.
• Aldığı ev neredeymiş?
A Bu yazılanı mı dergide yeniden yayınlayacak?
Yukarıdaki bilgiden yola çıkarak örnek cümlelerdeki vurgulu ögeleri bulup bulmacaya yerleştiriniz.
Numaralanmış kutularda yer alan harfler "ANAHTAR SÖZCÜK" bölümüne yerleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi olu-
N
N
E
S
N
N
E
E
B) N
D)
Z
E
2
E
Y
N
E
2
A
3
4
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğelerien büyük gölüdür. Hatta bu kadar
Ha:
14. Aşağıda bazı öğrencilerin öğretmenlerine yönelt-
tiği sorular bulunmaktadır.
Beyza: Öğretmenim, bu hafta odev verecek
misiniz?
Ersin: Öğretmenim, kitaplarımızı çıkaralım mı?
Doğa: Öğretmenim, sınavda hangi konular
çıkacak?
Adar: Öğretmenim, çantalarımızı hazırlayalım mı?
Buna göre öğrencilerin hangisinin sorusu
farklı bir ögeyi buldurmaya yöneliktir?
A) Ersin
B) Beyza
C) Adar
D) Doğa
ÖZDEBİR YAYINLARI
15
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriArda
Arda'nın bu açıklamasına göre aşağıdaki öğrencilerden hangisi kurduğu cümledeki yer tamlayıcı-
sını yanlış belirlemiştir?
A)
Yer tamlayıcıları ismin yönelme, kalma, çıkma durumunda bulunur. Yönelme durumun-
da bulunan yer tamlayıcıları, öznenin yaptığı işin nereye yönelip yaklaştığını; kalma
durumundakiler nerede olduğunu ya da kaldığını; çıkma durumundakiler de nereden
başlayıp uzaklaştığını gösterir.
C)
Babamla ben biraz sonra
alışveriş merkezine gideceğiz.
Siparişleri, tek başına yukarıya
taşıyordu.
D)
Aykut ve kardeşi, Bilecik
Cumhuriyet Lisesine gidiyor.
Bu çikolatalı gofretlerin hepsini
Meriç'e vereceğim.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriAhmet:
14. Aşağıda bir grup öğrencinin proje görevleri için üzerinde çalıştıkları atasözleri verilmiştir.
Rüzgâr eken fırtına biçer.
İnsanı gam, duvarı nem yıkar.
Özüm:
ve II.
Efe:
D) II ve IV.
Ebelin eşeğini türkü çağırarak arar.
Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağ olur
Bu atasözleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Ahmet'in atasözü, “özne, nesne ve yüklem'den oluşmaktadır.
B) Özüm'ün atasözünde özne ve nesneler bir yükleme bağlanmıştır.
e Efe'nin atasözü, "özne, nesne, zarf tamlayıcısı ve yüklem"den oluşmaktadır.
D) Yusuf'un atasözünde "özne, nesne ve yüklem" şeklinde öge dizilişi yer almaktadır.
5
Yusuf:
GUNAY
YAYINLARI
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleriar-
0-
n
4.
(1) Eski Yunan ilmi ve felsefesi ulaşabileceği en
yüksek noktaya Aristo ile ulaşmıştır. (II) Aristo
keskin zekâsı, tecrübeci ve eleştirici karakte-
riyle çağının bilinen bütün ilimlerini bir düze-
ne soktu. (III) Başta mantık olmak üzere bir-
çok ilmin kurucusu sayılan Aristo, felsefenin
bütün disiplinleriyle ilgilendi ve geriye yüze
yakın eser bıraktı. (IV) Eserleri Eflâtun'unki-
ler gibi diyalog şeklinde olmayıp sistematik ve
didaktiktir.
Bu metindeki numaralanmış cümlelerle ilgili
aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A numaralı cümlede karşılaştırma yapılmış-
tır.
B) numaralı cümlede benzetme yapılmıştır.
III numaralı cümlede abartma yapılmıştır.
DIV numaralı cümlede örnekleme yapılmıştır.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri4. Özne; yüklemin bildirmiş olduğu iş, oluş, hareket veya
yargıdan sorumlu olan, cümlede yargının oluşmasını
sağlayan kişi ya da varlıktır. Hareket bildiren cümlelerde
işi yapan varlık özne iken isim cümlelerinde yargıya konu
olan varlık öznedir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili söz grubu
cümlenin öznesi değildir?
A) Rus edebiyatının hiçbir kahramanı, Raskolnikov
kadar Rus insanını temsil edemez.
B) İnsanların gizli kalmış ayırıcı özelliklerini bulup gös-
termeyi başarmak, sanatçının özelliğidir.+
C) Öteki kitaplarında çokça gördüğümüz imgesel anla-
tim bu kitabında yok.+
D) Günlerimizin, gecelerimizin süsü olan geleneklerimiz
kayıplara karıştı
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriJyük-
erden
VICISI
ayıcısı
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, yer
tamlayıcısını buldurmaya yöneliktir?
187
A) Pazar çantasını mı kaybetmiş?
B) Bize gelmek istiyorlar mıymış?
Üç yıl yurt dışında mı kalmış?
D) Kendine bir silgi aldın mı?
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğelerierdi
den han-
tümleç -
f tümleci
tümleç -
ümleci -
karekök
5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde soru, zarf
tümlecini buldurmaya yöneliktir?
A) Saatini nereden buldun?
B) Bu televizyonu kim aldı?
Dün gece ne kadar çalıştın?
D) Bulaşıkları sen mi yıkayacaksın?
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğelerigisi düşüncenin ak
A) I
B) II)
C) III
D) IV
14. Özne; yüklemin bildirdiği işi yapan, yüklemin
bildirdiği durumu üzerine alan ögedir. Nesne ise
cümlede öznenin yaptığı "eylemden” etkilenen
ögedir. "Han, kendisine hediye edilen saati çok
beğenmiş." cümlesinde beğenme işini yapan
Han'dır ve cümlenin öznesidir. Han'ın beğenme
eyleminden etkilenense "kendisine hediye edilen
saat'tir ve cümlenin nesnesidir.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin
hangisinde "nesne" yanlış gösterilmiştir?
A) Postmodern akımda edebiyat kendi içine gö-
müldüğü için sorunlarını dişladı.
B Son birkaç kuşaktır, oyun sözcüğünün ilk
akla gelen anlamı değişiyor.
Büyük yazarlar her zaman insanı ve haya-
tin gerçeklerini anlatmışlardır.
D) Troya Savaşı'nı anlatan Homeros, edebiyat
panteonundan sizi acıklı gözlerle süzer.
Diğer Sayfaya Geçiniz.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öge sayısı diğer cümleler-
den fazladır?
ozre
A) Yorgun bir coğrafyanın zahmete yazgılı kadınları beyleri-
ne babamın anneme olan aşkını anlatırlardı.
T
B) Babam bir başka ülkeye uzanan kara yolunun sağına ve
soluna yayılan kır çiçekleri arasında son nefesini verdi.
C) Ailemiz uzun yıllar hayattan kopmadan siyahın gölge-
sinde yaşadı.
21
2
hâlâ bir bahar sabahında yitirdiği eşiyle yaşamaya de-
vam ediyor.
D)
SILDHOV
11
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öge sayısı diğer cümleler-
den fazladır?
ozre
A) Yorgun bir coğrafyanın zahmete yazgılı kadınları beyleri-
ne babamın anneme olan aşkını anlatırlardı.
T
B) Babam bir başka ülkeye uzanan kara yolunun sağına ve
soluna yayılan kır çiçekleri arasında son nefesini verdi.
C) Ailemiz uzun yıllar hayattan kopmadan siyahın gölge-
sinde yaşadı.
21
2
hâlâ bir bahar sabahında yitirdiği eşiyle yaşamaya de-
vam ediyor.
D)
SILDHOV
11
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri15.
14
12
10
8
6
4
2
0
2000
Roman
A YAYINEVİ
2001
Hikâye
2002
2003
LIMIT YAYINLARI
Şiir
2004
14
12
10
8
6
4
2
0
7
6
5
2000
11
9
2
B YAYINEVİ
2001
Roman
6
5
2
2002
12
8
2003
Hikâye
TO
8
5
2004
Şiir
23
Bu grafiklerde iki farklı yayınevinin 5 yıl boyunca yayımladığı kitapların türlerine göre sayıları yer almakta-
dır.
Bu verilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Hikaye türündeki kitaplar, bazı yıllarda roman türündeki kitaplardan daha fazla sayıda yayımlanmıştır.
İki yayınevinde de yayımlanan kitap türlerinin yıldan yıla artan ya da azalan bir seyir izlemediği gözlem-
lenmiştir. (değişmiş)
2004 yılında B Yayınevi'nin yayımladığı toplam kitap sayısı, A Yayınevi'nin yayımladığı toplam kitap
sayısından daha fazladır. 23
Her yılın verileri tek tek değerlendirildiğinde iki yayınevinin de her yıl şiir türündeki kitapları en az sayıda
yayımladıkları görülmektedir. (2000
yılında hikaye
daha az )
Ünlüler Karması - 1
6
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri5.
eyeceği bir şeyi söylemek için geldim.
D) Hiçbirimiz beklemediği bu büyük hatayı yapınca gözden düştü.
Özne; yüklemin bildirdiği işi yapan, yüklemin bildirdiği durumu üzerine alan ögedir. Nesne ise cümlede öznenin
yaptığı "eylemden" etkilenen ögedir.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde "nesne" yanlış gösterilmiştir?
A) Etrafa savrulmuş kağıtların oluşturduğu çirkin manzaradan kurtulmayı başarmalıyız.
B) O da bizim gibi en kısa sürede ödevlerini bitirmek istiyordu. →
C) Apartmanın girişinde meydana gelen buzlanmayı akşama doğru giderdi.
D) Günümüzde hala 300 milyondan fazla kişi ormanlarda yaşamayı tercih ediyor. L
toimi
Dy lego lemst cinsime
Hoy hinsiunga na
eleposegla
sibet
S
Yer tamlayıcısı yükleme sorulan "kime, kimde, kimden, nerede, nereye, nereden, neyde, neye, neyden" gibi so-
ruların cevabıdır.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde "yer tamlayıcısı" yanlış gösterilmiştir?
A) Sürtünme kuvveti cisimlerin yüzeylerindeki pürüzlerin birbirine temas ettiği yerlerde ortaya çıkar.
Iki yüz fitte gagasını dik bir şekilde aşağı eğip elli milin üstüne çıktığı her anda kanatlarını sabit tutarak dalma