Cümlenin Ögeleri Soruları

3. ETKİNLİK Aşağıdaki soru cümlelerinin hangi ögeyi buldurmak istediğini karşısına yazınız Cümleler Ögeler 1 2 3 Aydın, durmadan kimden şikâyet ediyor? Geçen hafta sinemaya kiminle gitmiştiniz? 5 Almanya'dan dönen babası ona ne getirmiş? Kim çikolatalı gofret sevmiyor? Toplantıya katılmama gerekçeniz nedir? 4 6 7 Bunca zorluğa bir başına nasıl katlandın? Son sınavda okul birincisi olan kimdi? 8 Niçin her şeyi olduğu gibi anlatmayı denemiyorsun? Yaz tatilinde şehir dışında kaç gün kalmayı düşünüyorsunuz? 10 Arkadaşın toplantıda kimden bahsediyordu? 9 4. ETKİNLİK T Ca kap Ağlar yardıma 2 3

9. 1. Türk edebiyatındaki en ideal antoloji / Kenan Akyüz'ün "Batı Tesirinde Türk Şiiri” adlı bin sayfalık çalışmasıdır. II. Edebiyat tarihçilerinden birinin / o dönemle ilgili herhangi bir yazısını da / antolojiye / katarım. III. Kitapta / şairin eserlerinin ve ödüllerinin listesi hakkında yapılan değerlendirmelerden seçmeler / var. IV. Üç beş sene sonra şiiri bırakacak bir şair / seçkiye alınmaya değer bir şair değildir. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde ögelere ayırmada bir yanlışlık yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV

10. Kurmaca bir eserin başarısını ölçmenin en önemli yol- larından biri, karakterlerin derinliği ve inandırıcılığıdır. Aşağıdakilerden hangisi, ögeleri ve ögelerinin sıra- lanışı bakımından bu cümleyle özdeştir? A) Gerçekle fantastiği bir araya getiren bu kitap, Hol- landa'nın en sevilen çocuk kitaplarındandır. B) Karakterler, yazardan bağımsızlaştıkları ölçüde gerçeklik ve değer kazanırlar. C) Gerçek yaşamda mümkün olan kimi şeyler bile kur- gunun gerçekliğine uymayabilir. D) Paragrafın başında ortaya çıkan çatışma, henüz paragraf bitmeden sonlandırılmış.

Bir cümlede temel ögeler özne ve yüklemdir. Yüklem iş, oluş, hareket, durum bildiren ya da cümleyi bir yargıya bağlayan ögedir. Özne ise yüklemin bildirdiği yargıya konu olan ya da yüklemdeki işi, oluşu, durumu gerçekleşti- ren ögedir. Buna göre, (1) Doğanın yavaş yavaş dinlenmeye çekildiği, birçok ağacın yapraklarını döktüğü bir dönemde bir bitki, yaz uykusun- dan uyanır. (2) Bu sonbahar bitkisinin parlak ve gösterişli çiçeklerinin rengi mordur. (3) Sizi olağanüstü güzellikler içinde, heyecanla karşılar. (4) Bu sıra dışı güzelliği görünce ve nefis kokuyu hissedince mutluluktan uçarsınız. metninde numaralanmış cümlelerden hangisi sadece temel ögelerden oluşmuştur? C) 3. A) 1. B) 2. D) 4.

5. Nesne, cümlede öznenin yaptığı işten etkilenen ögedir. Yükleme sorulan "ne, neyi, kimi" sorularına cevap verir. Özne ve nesneyi karıştırmamak için ögeleri belirlerken ilk önce özne bulunmalıdır. Bu bilgiden hareketle, 1. Bahçedeki kuşlar, bize hüzün dolu şarkılar söylüyor. II. Sanatçının son yazısından ben hiçbir şey anlamadım. III. Ağaçların çiçek çiçek donandığı bir bahar ayındaydık. IV. Ara tatilde birbirinden heyecanlı polisiye romanlar okudum. numaralanmış cümlelerin hangisinde nesne kullanılmamıştır? A) I. B) II. C) III. D) I

9. Nerede o eski bayramlar? Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerden han- gisinde verilmiştir? A) Nesne - Özne - yüklem B) Dolaylı tümleç - nesne - yüklem C) Özne - zarf tümleci - dolaylı tümleç - yüklem D) Yüklem - özne

18. 17. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz kullanılmıştır? A) Yazar öznel anlatımı, ilginç konusu ve titiz yaklaşımıyla hak ettiği yerde duruyor. B) Evin bahçesine gül, lale, menekşe ve be- gonya dikmişlerdi. C) Okuldan gelirken Cemil, Ali ve Gündüzle karşılaştım. D) Beyaz altın bu yörede, Çukurova'da, en önemli geçim kaynağıdır. 20.

7. 1. Voleybol, iki direk arasına gerilmiş bir filenin iki tarafında yer alan iki grup arasında elle oynanan bir oyundur. II. Voleybolu, ilk olarak 19. yüzyılda ABD'de genç bir beden eğitimi öğretmeni olan William Morgan düşün- müştür. III. Voleybolun öyküsü, Türkiye'de 1919'da başladı. Numaralanmış cümlelerle ilgili, 1. cümlede yardımcı ögeler kullanılmamıştır. II. cümlede nesne ve zarf tümleci kullanılmıştır. III. cümlede nesne kullanılmamıştır. Yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B)1-11 FENOMEN C) ||- ||| D) I-11-111 47

KAZANIM YOKLAMA CÜMLENİN ÖGELERİ-1 1. Aşağıdaki cümlelerde yüklemi doğru gösterilenlerin başına (D) yanlış gösterilenlerin başına (Y) koyunuz. (8x2=16 puan) (D) Sonbahar mevsimi hüzün mevsimidir. () Universitede okurken bana çok yardımcı oldu. olaca Insanın en rahat yapabileceği iş sevdiği iştir. Bu olacak ( ) Bu hafta sonunda Ali'nin köyündeydik. ( ) Vatanı için kendini feda eden yiğit bir insandı. ( ) Gün boyunca küçük kardeşime göz kulak oldum. ( ) Tüm istediklerini alacak değilim. ( ) Her zaman çalışmayi seven bir öğrenciydi. 2. Aşağıdaki cümlelerin temel ögelerini (yüklem- özne) gösteriniz. (7x2=14 puan) a. Baharda köye gelenler önce evlerini temizliyorlar. b. Yalnız başıma yaşamak bana göre değil. c. Kardeşim bu sene kazandı üniversiteyi. d. Takım kaptanımızın sözleri hepimizi ateşledi. 3. A hang Hay Ann Küç Her kay Dü Ufa rah Ma 4. bu (7 a. b. C d

bTBAŞKA soru 8. 168 "Bu sabah mutluluğa aç pencereni / Bir güzel arın dünkü kederinden" dizlerinde altı çizili sözün öge görevi aşağıdaki yapboz parçalarının hangisinde doğru olarak yazılmıştır? A) Özne C) Yer fanlayıcısı B) Zarf tamlayıcısı D) Nesne Ce

TEST-2 Cümlenin Ögeleri 1. Şehrimizin kenar mahallelerinde böyle insanlara rastla- mak sevindirdi bizi. Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerden hangisinde doğru sıralanmıştır? TEMELLENDIRME A) Özne - yüklem - belirtisiz nesne B) Yer tamlayıcısı - Özne - yüklem - belirtili nesne C) Özne - yüklem - belirtili nesne D) Yer tamlayıcısı - yüklem - nesne I | | | | | | I 1 1 7

Hoca, oğlu ve eşek dönüyorlardı köye, Oğlu eşeğe binmiş, Hoca yanında yaya... Yol da epeyce uzun, hava sıcak mı sıcak... Baba yorgun yürürken oğlandaki keyfe bak... Ayıpladılar hemen görenler bu durumu, Hoca'ya dediler ki: "Hiç böyle şey olur mu?" "Ahir zamana kaldık, ümit yok bu gençlerde. Yaşlı baba yürüyor... Büyüğe saygı nerde..." "Haklılar oğlum." dedi bunlan duyan Hoca, "Biraz da ben bineyim, sen yürü yol boyunca." Çocuğunu indirip Hoca eşeğe bindi, Az ilerde yaklaşan birileri göründü. Bu defa da insanlar Hoca'ya çıkıştılar. "Hoca'm!" dedi birisi "el kadar çocuğun var." "Şu çocuğa yazıktır, yürütme bu sıcakta, Ne ağırlığı var ki, o da gider kucakta." "Doğru!" dedi Hoca'mız, bindirdi oğlunu da, Bir süre bu şekilde gittiler köy yolunda. Yine bir grup insan onlan beğenmedi, "Şu zavallı hayvana ikisi binmiş." dedi. "Yazık" dediler "Eşek bu yüke dayanır mı? Bu ağırlık altında eşekte hål kalır mı?" Bunlara da hak verdi, Hoca indi aşağı, Oğlunu da indirdi, rahatlattı eşeği. Birlikte yürürlerken yine görenler oldu. Kimisi akıl verdi, kimisi bakıp güldü. Birisi de dedi ki: "Eşek bomboş yürüyor, Şu aptallar kendini bu sıcakta yoruyor." Hoca oğluna dönüp dedi: "Gördün mü oğul, Konuşur... Büzemezsin, el ağzı torba değil." "Mümkün değil elbette herkesi memnun etmek, Sanınm en iyisi bildiğin yolda gitmek." Bu metinde asıl anlatılmak istenen hangisidir? A) Toplumda yaşlı ve muhtaç insanlara büyük hürmet gösterilmelidir. B) Insanlar sosyal hayatta kendini ilgilendirmeyen konulara karışmamalıdır. C) Çevrenin söylediği boş sözlere aldırış etmeden bildiğin yolda ilerlemelisin. D) Hayvanlan sevmeyen insandan, insanlığa sevgi beslemesini beklemeyin.

13) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer tamlayıcısI/ dolaylı tümleç vardır? A)Toprak derin derin ürperdi. B)Şiir okumayı da çok severim. C)Her ızdırap insana ayrı bir şey öğretir. D)Gelirken bir demet çiçek aldım. 14) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer tamlayıcıSI

öge- enir. den e- 29. Bir ülkenin geleceği o ülke insanlarının göreceği eğitime bağlıdır. ut Bu cümlenin ögeleri aşağıdakilerin hangisin- de sırasıyla doğru olarak verilmiştir? A) Özne - belirtili nesne - yer tamlayıcısı - yüklem B) Özne - yer tamlayıcısı - yüklem e) Belirtili nesne - yer tamlayıcısı - Özne - yüklem D) Özne - belirtisiz nesne - yer tamlayıcısı - yük- lem

. Test aşa sa orula. Kazanım: 8.4.18 2. Unite 3. Test 7. Cümlede öznenin gerçekleştirdiği işten, hareketten etkilenen; şeyi, varlığı, kişiyi karşılayan böyle- ce yüklemin anlamını tamamlayan unsur, nesnedir. Buna göre, "Akrabamdan bir insandan bahsederken yakışıklı sözcüğünü kullandığım için okuyu- cularım beni ayıplamasın!" cümlesinin nesnesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Akrabamdan bir insandan B yakışıklı sözcüğünü Cinsandan bahsederken yakışıklı sözcüğünü D) beni CÜMLENİN ÖGELERİ

muze beni çok heyecanlandırdı. (1) Hayatta kazanılan bütün tecrübeler geleceğe yön veren kuvvetli bir ışıktır. (11) Gökyüzünden düşerek konacağı yeri bilmeyen bir kar tanesidir. (III) Güzel bir filmin müziğine imza atmak isteyen imza atmak müzisyen, en az filmin yönetmeni kadar çalışmalıdı (IV) İlgi çekici ve sürükleyici konuları bütünleştirerek sunmasını en iyi bilenler, sanatçılardır. 2. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri ögelerinin sıralanışı yönünden benzerlik göstermektedir? A) I-III B) I-IV C) II-IV D) III-IV Cümlede Vurgu: Cümle içerisinde anlamına veya CL m (I Ö va te du 6. ku A 7.