Fiil Çatısı Soruları

18. Aşağıdaki metinde geçen numaralanmış cümleler çatı özelliklerine göre gruplandırılacaktır. Bu gruplandırmada etken çatı için 0, edilgen çatı için 1, çatı özelliği aranmayan cümle için 2 yazılacaktır. Buna göre, (1) Türkiye'de Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde sınırlı bir alanda yaşayan çöl kertenkelesi; Suriye, Filistin, Ürdün ve Irak gibi ülkelerde görülür. (II) Çölde ve yarı çöl alanlarda yaşayabilen bu canlıla- rin en büyük özelliği uzun çatallı dilleridir. (III) Dillerinin bu özel yapısı sayesinde havayı koklayarak avlarını bulabilir. (IV) Boyları genellikle 100 cm civarında olan çöl kertenkelelerinin en büyükleri 130 cm olarak kaydedilmiş. numaralı cümlelerdeki fiillerin çatı özelliğinin değerlendirmesi aşağıdakilerden hangisidir? A) 1201 B) 1202 C) 1021 D) 0210

10. Etken çatılı fiillerin yüklem olduğu cümlelerde işi yapan bellidir. Örneğin, “Annem bütün bulaşık- lan yarım saatte yıkadı." cümlesinde yıkama işi- ni yapan annedir. Bu nedenle "yıkadı” fiili etken çatılıdır. Edilgen çatılı fiillerin yüklem olduğu cümlelerde işi yapan belli değildir. Örneğin, “Bir saatte bü- tün bulaşıklar yıkandı." cümlesinde yıkama işini yapan belli değildir. Bu yüzden "yıkandı" fiili edil- gen çatılıdır. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilin çatı özelliği yay ayraç içinde yanlış verilmiştir? A) Sözümün akışını bozup güzel tümceler aramak- tansa güzel tümceleri bozup sözümün akışına uydurmayı daha doğru bulurum. (Etken) B) Yaşar Kemal, Türk edebiyatının en tanınmış ve çok yazan bir ismi olarak bilinir. (Etken) C) Kış mevsiminin gelmesi hiç şüphesiz en çok ka- yak meraklılarını sevindiriyor. (Etken) D) Bir araştırmada çok sayıda virüsün atmosferde yolculuk ederek başka yerlere taşındığını ortaya koyan bulgular elde edildi. (Edilgen) S/KDS-8/B SERİSİ

20. Arkeoloji; eski kültür ve medeniyetleri, günü- müze ulaşabilmiş maddi kalıntılarını incele- yerek yeniden kurmaya çalışan bilim dalıdır... 70 Eski kültürlere ait kalıntıların büyük bir bölümü toprak altında kaldığından bunla- n açığa çıkarabilmek için çoğu zaman kazi yapmak gerekir. (II) Oldukça karmaşık bir yöntem olan kazı tekniği arkeolojinin temel çalışma alanıdır. (III) Buna dayanarak ar- keolojiyi “kazı bilimi" olarak da tanımlamak mümkündür:-(IV) Bununla birlikte arkeoloji sadece kazı yöntemi ile kültür varlıklarını açığa çıkarmaktan ibaret değildir. V) Arkeo- loglar yazılı belgelerden, kültür varlığı olarak siniflanan kalıntılardan yola çıkarak tarihe ışık tutacak verileri derlemeyi ve artık yaşa- mayan bir kültürü ortaya koymaya çalışır. Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangile- rinde çatı özelliği aranır? Al ve v B) II ve III C) III ve IV D) IV ve V 8. SINIF / LGS 8

Gr- da bir 6. (1) Avrupalılar, Kuzey Kutup Bölgesi'nin bazı yöreleri ne kalıcı yerleşim bölgeleri kurdular. (II) Grönland'da. ki Dan toplulukları ve Kanada yönetimindeki ticaret merkezleri bunlara örnek gösterilebilir. (III) Rusya'da nüfusları 150 bine ulaşan madencilik kasabaları var- dır. (IV) Kuzey Avrupa ve Asya'da Laponlar ile bazı Sibiryali kabileler yaşar. Bu parçada numaralanmış cümlelerin yüklemle- ri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? KÖŞEBILGI Yayınları A) I numaralı cümlenin yüklemi etken çatılıdır. B) Il numaralı cümlenin yüklemi edilgen çatılıdır. C) III numaralı cümlenin yüklemi isim olduğu için bu cümlede çatı aranmaz. D) IV numaralı cümlenin yüklemi geçişlidir.

5. Nesne alabilen fiillere geçişli fiil, nesne alamayan fiillere geçişsiz fiil denir. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi, nesnesine göre çatısı bakımından diğerlerin- den farklıdır? AT Üzerinden çok zaman geçtiği için bazı detayları hatırlayamıyorum. B) Bütün öğrencilerin günlerdir merakla beklediği kar nihayet yağdı. C Parklardaki oyuncakların ve spor aletlerinin pek çoğunu yenilediler. DY Rahatsız olduğunuz bir konu varsa vakit geçirmeden söylemelisiniz. 4

08FD0A8F a 0 2T-YT-B 1. Avustralya'yı 1800'lü yılların sonunda denizciler keşfetti. Bir arkeolog, 1900'lü yılların başın- da Avustralya'da Mısır'dakilere benzer hiyeroglifler buldu. Bu hiyeroglifler, Mısırlıların yüzyıl- lar önce Avustralya'ya gelmiş olabileceğini gösteriyordu. Aşağıdakilerden hangisi, bu metindeki altı çizili cümleyle ögeleri ve ögelerinin dizilişi bakımından özdeştir? 21 A) Göçmen kuşlar, yaz sonunda sıcak ülkelere gitmek üzere yola çıkmıştı. B) Doktor, ameliyattan çıkınca koridorda hastanın yakınlarına bilgi verdi. Küçük çocuk, yine köşkün bahçesinden rengârenk çiçekler toplamıştı. DJ Dağcılar bir mağaraya sığındığında dışarıda şiddetli bir dolu başlamıştı. 0 2T , .

4. Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da Gezersin kırk asırlık mabedin içini, Bizi sarar bir sülüs yazı görsek duvarda, Bize heyecan verir bir parça yeşil çini... Bu dizelerde kaç etken-geçişsiz çatılı eylem kullanılmıştır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 154

B 12. İşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiillere etken fiil denir. Eğer özne; fiilin bildirdiği işi yap- miyor, o işten etkileniyorsa bu fiillere edilgen fiil denir. Örneğin "Uykusu gelince televizyonu kapattı." cümlesinde "kapat-“ fiilindeki işi yapan "o" öznesidir. Oysa "Evin çevresine renk renk çiçekler dikildi" cümlesinde "dikil-" fiilindeki işi yapan özne belli değildir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde edilgen bir fiil vardır? A) Babam ne zaman pazara çıksa mutlaka limon alır. B) Futbolcu daha maçın ilk dakikalarında kırmızı kart görerek oyundan atıldı. C) Bu şarkıyı dinleyince çocukluk yıllarım aklıma geliyor. D) Gicirdayan tahta kapıyı uzun bir uğraştan sonra onar- dim. 14 ve 15. So yiniz 2020, hepin dan bir uya de umut ve benziyor... üstüne kara belâdan yar rum. Boz ay uykusuna ya karizmatiky ten bitap dü şan deniz ay ları beyaz ba ve bu kış, kış yor. Hanio e yaz geldi geg 14. Bu metnin hangisi söyle NAIRTEST A) Yazar, okuy benimsemis B) Tanik göster C) Anlatılmak i rilmiştir. D) Karşılaştırma 13. Gida ile insan arasında hem erişimde hem gıdanın üretim aşamalarında engel bulunmamalı. Üretici- nin ürettiği ürün ile halk, bir aracı olmaksızın bulu- şabilmeli. Doğrusu bu çünkü gida bir yaşam hak- kıdır.----- Gidayla üretimden tüketime kadar kurulan ilişkilerin neredo

19. İşi yapanın belli olduğu fiiller etken çatılı, işi yapanın belli olmadığı fiiller ise edilgen çatılı fiil olarak adlandırılır Buna göre aşağıdakilerden hangisinde etken fiil kullanılmıştır? A) Dedem bu saatte evden çıktığına göre yatsı ezanı okundu. B) Sanığa hâkim tarafından birkaç soru daha sorulacak. C) Dün gece dışarıda yediğim yemek mideme dokunmuş. D) Araştırma neticesinde bu bitkinin faydalı olduğu görülüyor.

Dil Bilgisi FIL Özne-Yük ni atandı. FİİLDE ÇATI Özne-Yüklem İlişkisine Göre 10. Etken fillerin yüklem olduğu cümlelerde özne, ge çek öznedir. Edilgen fiillerin yüklem olduğu cümle lerde özne, sözde öznedir. 1. açtı. ar resim- Fillerin öznesine olup olmamasına Buna göre, as özne-yüklem ili farklıdır? Buna göre, aşağıdaki cümlelerden hangisind gerçek özne yoktur? Franırsa A) işi ya- Görüşme sırasında öğrencilerin uyması gereken kurallara değindi. B) Festival için yapılan hazırlıklar tamamlandı. Bunaldığım zamanlar gölün etrafında dolanma ya giderim. D) Bilim insanları, tüm insanların mutluluğu için çalışır. A) Lapa lapa y bayılırım. B) Gecenin a C) Üniversite derildi. D) Gazete koymayi

20. Türkçede "-r, -t, -dır" ekleri eklendiği geçişli fiil köklerine başkasına yaptırma anlamı kazan- dirir. Mesela "Öğretmenimiz, Arda'ya tüm so- ruları çözdürdü." cümlesinde "çözdürmek" fiili, başkasına yaptırma anlamı kazanmıştır. Buna göre asagidaki cümlelerin hangisinde bu duruma uymayan bir kullanım vardır? A Toplantıya gec gelen müdür, herkesi iki saat boyunca bekletti. belle- Işlerin çabuk bitmesi için sekreterine şirket- teki herkesi arattı. an- Annesi, yemek yemek istemeyen bebeğe az da olsa mama yedirdi, ye- D) Artık dinlenmesi gerektiğini söyleyerek yaşlı Cadamı yerine oturttu. TÜRKÇE TESTİ BITTI. T.C. INKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK TESTINE GEÇİNİZ. 7 Diğer sayfaya geçiniz. KP

1. Kerem dayım, iş konusunda beklediği firsatı nihayet yakalamıştı. II. Polis tarafından şüphelinin arabası didik didik aranacakmış. Ill. Tüm aksilikler üst üste geldiğinden söyleniyor böyle. IV. Kupa maçından sonra büyük bir kutlama yapılacak. Numaralanmış cümlelerden hangilerinde edilgen çatıli fiillere yer verilmiştir? DI III ve IV. AI ve II. BI ve III. Il ve IV.

3. Türkçede "-t, -t, -dır" ekleri eklendiği geçişli fil köklerine başkasına yaptırma anlamı kazan- dirir. Mesela "Öğretmenimiz, Arda'ya tüm so- ruları çözdürdü." cümlesinde "çözdürmek” fiili, başkasına yaptırma anlamı kazanmıştır. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu duruma uymayan bir kullanım vardır? A) Toplantıya geç gelen müdür, herkesi iki saat boyunca bekletti. B) İşlerin çabuk bitmesi için sekreterine şirket- teki herkesi arattı. Annesi, yemek yemek istemeyen bebeğe az da olsa mama yedirdi. DJ Artik dinlenmesi gerektiğini söyleyerek yaşlı adamı yerine oturttu. ALERİ YAYINLARI DLARI

TEST 2. . FİİLDE ÇATI DESTO 1. Geçişli fiiller, nesne alabilen fiillerdir. Selim, içinde sadece geçişli fiillerin olduğu şiiri seçeceğine göre Selim'in işaretleyeceği seçenek aşağıdakilerden hangisidir? B) Yamansın her zaman aldattın beni, Rehbersin dedin ben ise kördüm, Kâh düşürdün kâh kaldırdın felek! Elimle başıma çok çorap ördüm. Mecnun'sun diyerek Leylâ peşinden, Kendimi bıraktım âlemi gördüm Issiz vadilere saldırdın felek! Hesapsız günahlar aldırdın felek! D) Şifadır dedin zehir tattırdın, Gençliğin okunu boşa attırdın, Körlerin yurdunda ayna sattırdın, Çıkmaz sokaklara daldın da felek! Barışmadı gönlüm merd ile zenle, Ne bir iş bilenle, ne boş gezenle Hicran köşesinde bozuk düzenle, Neyzen'e her telden çaldırdın felek!

8. Edilgen çatılı eylemlerde gerçek bir özne bulun- maz yani eylemin kimin tarafından yapıldığı belli değildir. Etken eylemlerde ise eylemi yapan kişi daima bellidir. Bu açıklamaya göre “Mehmet Akif” ismi aşağı- dakilerin hangisinde “sözde özne” görevinde kullanılmamıştır? *** A) Mehmet Akif günümüzde de çok merak edil- mektedir. B) Mehmet Akif, ölüm yıl dönümünde çeşitli et- kinliklerle anıldı. C) Mehmet Akif, herkese davasını anlatırdı. D) Safahat, Mehmet Akif tarafından yazıldı.

Deneme Sınavı 01 11. 10. Chou Hanedanlığı döneminde soya fasulyesi; çavdar, buğday, dari ve pirinç ile birlikte beş kutsal tahıldan biri olarak anılıyor ancak yenmi- yordu. Çinli çiftçiler, soya fasulyelerini genellikle topraklarını nadasa bıraktıkları dönemde ekerek kaybolan bileşikleri toprağa geri kazandırırdı. Bu metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? AYDIN YAYINLARI A) Bir adet edilgen çatılı eylem vardır. Bir adet geçişlilik derecesi artırılmış eylem vardır. C) Bir adet etken çatılı eylem vardır. Dy İki adet geçişsiz eylem vardır. v aventiva Djiki aniliyor=edingen kazandird = etken yenmyord=etken 12. Aşağıdaki cümlelerde belirli bir sıraya göre fiilimsi tür Barışı dünyaya ilan etmek icin Büyür güle oynaya Bisakaca mirasın, h cuklar bizim gibi