Fiilimsiler (Eylemsi) Soruları

14. Fillimsiler, fil kök ya da gövdelerinden belirli eklerle türetilen sözcüklerdir. Fiilimsiler, türce fil olmadıkları hâlde fiil anlamını korur. Or- neğin "Gezmeyi çok seviyorum." cümlesinde "gezmeyi" sözcüğü türce fil değildir ama fiil anlamını korumaktadır. Bu açıklamay öre aşağıdakilerin hangi- sinde fiilims mamıştır? kemizin çalışkan ve üretken insanlara çok ihtiyacı var B Sanatçının unutulmaz şarkılarından biri aklıma gelmişti. C) Güneşin batışını seyrederken yine hayal- lere dalıp gitmişim. D Havalar biraz ısınınca piknik alanları yine dolup taştı.

Türkçe Su Filimsiler; isim - fiil, sifat - fiil ve zarf - fiil olmak üzere üç gruba ayrılır. Aldıkları ek onların hangi tür filimsi olacaklarını belirler Örneğin "ma, -me" eki isim fit eki dışında olumsuzluk eki olarak da karşımıza çıkabilir. Yine aynı ekler zamanla fillimsi olma özelliğini kaybedip bir nesnenin adı haline gelebilir. Verilen bilgilere göre aşağıdaki levhaların hangisinde bu durumun örnekleri bulunmamaktadır? TAR ÜRI B) IN Ormanda ates yakmayınız. ihtiuac sahipleri ekmekleri ücretsiz alabilir ME Yemek servislerimiz başlamıştır. Çalışma saatlerimiz hafta içi 09.00-17.00 arasındadır. MO

6. Gökyüzüne yükselmiş su damlacıkları bir araya gelir ve yağmur taneleri olarak yer- yüzüne iner. Oluşan bu hava olayına yağ- mur denmektedir. Gökyüzündeki su buharı, aniden soğuk hava dalgasına maruz kalırsa buz kristallerine dönüşür. Bu buz kristalleri bir araya gelerek kar yağışı olarak yeryüzü- ne iner. Yukarıdaki parçayla ilgili, 1. "Oluşan" sözcüğü sifat-fiildir. II. "denmektedir" sözcüğü ad-eylemdir. III. "gelerek" sözcüğü bağ-fiildir. IV. "yağışı" sözcüğü adlaşmış sifat-virſdir. yargılarından hangisi söylenemez? A) 1. B) II. C) III. D) IV.

5. Eylemsilerden ad-eylem ve sıfat-eylemler, ek ey- lemle (idi, imiş, ise, dir) çekimlenerek yüklem olur. Örneğin “insan olmanın gereği sevmektir.” cüm- lesindeki "sevmek” ad-eylemi"-dir" ek filini alarak yüklem olmuştur. Buna göre aşağıdakilerin hangisinde eylemsi ek eylem alarak yüklem olmuştur? A) Meğer Mecnun, Leyla'yı çıldırasıya sevmek- teymiş. B) Kadının yeşil gözlü oğlu resim yapmayı da çok severmiş. C) Fatma'nın bir özelliği de ata binmeyi çok sev- mesiymiş. D) Gözünde tüten memleketi Denizli’yi bir başka seviyormuş. ta'da keklik

isinde alti cls zili sözcük fiilimsi değildir? A) Kapılıp gidiyorum saçının sellerine. B) Muhtaçtım senin dünyanda kalmaya. c)]yüzüyorum gözünün yeşil serinliğinde. At D) Yok mu hatırlayıp güldüklerimiz? 4 G ilgili 7 M) Bu zor zamanlarda mutlaka bir çıkış yolu bulurdu. (11) Düşünüp taşınarak kendini zorlamazdı hiç. (l Birden düşerdi aklına sorunlarımızı çözecek fikirler. (IV) Biz de onun fikrini uygulamak için gayret gös- terirdik. Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangile- rinde aynı tür filimsi kullanılmıştır? B) I ve IV A) I ve 11 C) Il ve III D) III ve IV

KRITER 7. El 5. İsim fiil eki olan “-ma/-me” bazı kelimeleri filimsi özelli- ğinden uzaklaştırarak kalıplaşmış isim yapar. “ Bu sarmayı annem yapmış." cümlesinde “sarma” keli- mesi bir varlığın adı olmuştur. 1. Akşam babam gözleme getirecekmiş. II. Çatma kaşlarını nazlı güzel. III. Yüreğimi bölme artık bin parçaya. IV. Tarlanın sınırlarına kazık dikme planımız var. Yukarıdaki cümlelerden hangisinde kalıplaşmış isim kullanılmıştır? C) III D) IV A) B) ||

IS 15. Bazı sözcükler isim-fill eki aldığı halde kalipla- şarak bir varlığın veya kavramın ismi olur. Bun- lar fiilimsi olarak kabul edilmez. Örneğin, "Sen bu soğukta bizi dondurmaya mi çalışıyorsun?" cümlesindeki "dondurma" sözcüğü filimsidir. "Çocuklar dondurmayı çok sever.” cümlesinde- ki "dondurma" ise isimdir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde fii- limsi eki aldığı hâlde, kalıplaşarak bir varlığı:ëi veya kavramı karşılayan sözcük yoktur? S A) Yazar, son kitabında oldukça ilgi çekici ko- nulara yer vermiş. B) Evde ekşi mayalı ekmek yapmak çok keyifli. © Bulduğu eski tavayla balıkları kızartmaya ça- lişiyordu. D) Apartmanın girişine as lan tabelayı görme- din mi?

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili fiilimsinin türü yay ayraç içinde yanlış verilmiştir? Al Tutarsız davrandığınızı görünce hem bocalıyor hem de bundan yararlanmadan edemiyorum. (Zarf-fil) Dakikalar, yatağına alışmış bir su gibi şırıltılar içinde akár gider. (Sifat-fil) i Bayümeyi çok istiyorsam da ara sıra yaşımdan küçük davranmaktan kendimi alamıyorum. (lsim-fil) 01 Bilhassa insanlar idare etmek sanatını iyi bilenlerin dilleri tath olur. (Adlaşmış sıfat-fil)

7. Fiilimsiler ile ilgili bilinen bazı bilgiler şunlardır: Fillimsi ekleri, fiil köklerine gelebildiği gibi fiil gövdelerine de gelebilir. Isim-fiil eki aldığı hâlde olumsuzu yapılamadığı için fiilimsi kabul edilmeyen sözcükler vardır. Sifat-fiilin önündeki isim bazen düşer ve sıfat-fiil, sıfat tamlaması kuramayarak adlaşmış sifat olur. Bazı zarf-fiiller, aşamalı durum bildiren cümlelerde yer alabilir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu bilgilerden herhangi birine örnek olabilecek bir kullanım yok- tur? . A) Aralarındaki anlaşmazlığı bitirmek Mehmet'in aklına gelmişti. B) A sınıfındaki Atahan, gün geçtikçe daha güzel resimler çiziyordu. C) Almanya'da bu işi yapanlar iyi bir gelir elde ediyormuş, diye duydum. D) Aracın silecekleri çalışmıyor, bu yüzden yağmurlu havalarda sorun yaşıyordu.

3. (1) Pabucu dama atılmak, Osmanlı zamanında ortaya çıkmış bir deyimdir. Osmanl Dône- minde esnaf ve sanatkârların bağlı bulunduğu teşkilat, ticaretin yanında sosyal hayatı da du- zene sokuyordu. (IT) Kusurlu malın, malzemeden çalmanın ve kalitesiz işin önüne geçmek için de ilginç bir önlem alınmıştı. Bir ayakkabı aldınız ve bu ayakkabı kusurlu çıktı diyelim. Böyle durumlarda heyet, şikâyetçi kişiyi ve sanatkân dinliyordu. (II) Eğer şikâyet eden ger- çekten haklıysa o ayakkabıların bedeli şikâyetçiye ödeniyordu. Ayakkabılar da ibret için ayakkabıyı imal edenin çatısına atılıyordu. (IV) Gelen geçen de buna bakıp ayakkabıyı kimin iyi, kimin kötü tamir ettiğini biliyordu. Böylece pabuçlar dama atlan ayakkabıcı maddi ka- zançtan da oluyor ve gerçekten pabucu dama atılmış oluyordu. Metindeki numaralandırılmış bölümlerdeki fillimsilerle ilgili aşağıdaki tabloda değerlendirmeler yapılmis- tors 1. Bölüm II. Bölüm II. Bölüm IV. Bölüm Zart-fil dışındaki filimsi türleri kullanılmıştır. Zart-fiil ve sifat- fiil kullanılmıştır. Yalnızca adlaşmış sifat- isim-fil dışındaki filimsi fiil kullanılmıştır. türleri kullanılmıştır. Tabloda kaç numaralı bölümle ilgili değerlendirmede yanlışlık yapılmıştır? A) B) || C) III D)

Mozaik aynı Uçak deni yang pozi gör yay Diğ ce goraz bir D) Kr bir Si al 20. Zarf - fiiller cümleye zaman ya da durum anlamı ka- tabilir. Sabah uyandığında etraf bembeyazdı. (Zaman anlamı) Kafasını kaldırmadan soruları çözdü. (Durum anlamı) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil cümle- ye diğerlerinden farklı bir anlam katmıştır? A) Elif bahçeye çıkar çıkmaz pembesi solmuş bir gül gördü. B) Elindeki ipe bağlı arabasın çekip götürüyor bir çocuk. C) Selim tekneyi kullanıyor, bir yandan da bağıra- rak konuşuyordu arkadaşlarıyla. D Ağaç, dalında kalan son yağmur damlalarını güle oynaya yere bırakıyordu. g çıkargim 0 0 C a Durum

14. Zarf-fiiller, fillere getirilen -ken, -ali, -ma- dan, -ince, -ip, -arak, -dikça, e... e.... -maz , -casına, -meksizin, -dığında" ekle riyle oluşturulur. Cümlede zarf olarak kul- lanılır. Buna göre; 1 1 1. Açken alışveriş yapmayın çünkü yapi- lan araştırmalar acken yapılan alışve- rişlerde cips ve şekerleme gibi sağlık- siz yiyeceklere eğilimin artuğini göste- riyor. II. Deneyde, alışverişten önce beş saat boyunca aç kalan kişilerin, tok karni- na alışveriş yapanlara göre daha yük- sek kalorili gidalar satın alma eğilimin- de oldukları izlendi. III. Diyetisyenler, ara öğün olsun diye ye- nilen meyve, sebze, yoğurt gibi gida- ların da aşırı tüketilmesi hâlinde kilo al- dırdığını belirtiyor. IV. Hem yediğinize, içtiğinize dikkat eder hem de spor yaparsanız kilo kayıplan hızla artar. cümlelerinin hangilerinde zarf-fiil kulla- nılmıştır? A I ve II. C) Yaln2 III. B) Lve Ill. D) I, II ve IV.

94 92. (0) Kış, Ada'nın her tarafında yerleşebilmek için rüzgârlarını poyraz, yıldız poyraz, maestro, dıramu- dana, gündoğusu, batı karayel, karayel hâlinde se- ferber ettiği zaman; öteki yakada yaz, daha pilisini pirtisını toplamamış, bir kenara, oldukça mahzun bir göçmen gibi oturmuştur. (Il Gitmekle gitme- mek arasında sallanır bir hâlde, elinde bir pasaport, çıkınında üç beş altın, bekleyen bu güzel yüzlü göç- men tazeyi benden başka bu Ada'da seven hemen hiç kimse yoktur, diyebilirim. (III) Övünmek için de- ğil. (IV) Herkesin yeni başlayacak olan altı-yedi aylık soğuk hayata kendini şimdiden alıştırmak ve hazır- lamak için bir şeyler yapmaya çalıştığı öyle günler- de ben, tembelliğim, hep kaçanı kovalama huyum- la yazın, o güzel göçmenin peşine düşmüşümdür. Parçadaki fiilimsilerle ilgili, 1. Bir numaralı cümlede isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil kullanılmıştır. II. İki numaralı cümlede iki tane isim-fiil, üç tane sifat-fiil kullanılmıştır. III. Üç numaralı cümlede "övünmek” sözcüğü isim-fiildir. IV. Dört numaralı cümlede üç fiilimsi türüne de örnek vardır. verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) B) 11 C) III D) IV Ağactan

e 5. 1. Söylenenleri herkes gibi ben de duydum. 2. Okumak için yurt dışına gitmeye karar verdi. 3. Sorun yaratan levhalar birer birer söküldü. 4. Doktor, ona haşlanmış et yemesini önerdi. Yukarıda numaralandırılmış cümlelerin hangisinde sıfat- fiil kullanılmamıştır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 amış- Palme Yayınevi f

Uç fiilimsi çeşidine de yer verilmiştir. Zarf-fiil, içinde bulunduğu cümleye zaman anlamı katmıştır. Sifat-fiiller, kendisinden sonra gelen bir isimle tamlama oluşturmuştur. Aşağıdaki metinlerden hangisi bu özelliklerin tümünü taşımaktadır? A) Yeryüzünün en ferah, en yeşil, en serin ormanlarından birinde tam elli yıldır yaşayan bir meşe ağacı varmış. Bu meşe ağacının yavru palamutları, gün boyu birbirleriyle oyunlar oynar, şarkılar söyler, dans ederlermiş. Yeryüzünün en ferah, en yeşil, en serin ormanı; yavru palamutların kahkahalarıyla çınlar, hayat enerjisini onların gürültüsünden alırmış. B) Gölde bir sürü balık vardı ve gölün çevresinde balıklara atmak için yem satılıyordu. Biz de iki avuç yem aldık. Balıklara yem atarken çok eğlendim çünkü balıklar yemi kapmak için birbiriyle yarışıyorlardı. Ben balıkları izlerken babam "Urfa Kalesi'ne de çıkalım." dedi. C Su altı kazılarına başlamadan önce yapılacak çok iş var. İlk olarak araştırma yapılacak bölgeyle ilgili literatür bilgileri toplanır. Bölgeyi iyi bilen yerel dalgıç ve balıkçılar ile görüşmeler yapılır. Sonra hem su altında hem de yüzeyde izlenecek yöntemlere geçilir. Su altı arkeoloji araştırmalarında tüplü ya da tüpsüz dalış yöntemi yaygın olarak kullanılır. D) Dünyadaki hava olaylarının tümü atmosferde gerçekleşir. Yani dünyayı çevreleyen, yoğunluğu yükseklere çıkıldıkça azalan, toplam kalınlığı yaklaşık 100 kilometre olan, çeşitli gaz, sivi ve katı parçacıklardan oluşan bir karışımın içinde... Ancak atmosferin her yerinde hava hareketleri olmaz. Hava hareketleri daha çok atmosferin en alt tabakası olan troposferde görülür.

2 Daha utak yaşlardan itibaren çocuğu olgunlaster- mak, karpsna çıkacak olaylarda en uygun tavn almasın ona öğretmek kolay mi? Şüphesiz ko lay değil. Iyi hamur tutmasını bilen anneler nasi hamura istedikleri sekli kolayca verirlerse aslında tutulmuş bir hamurdan başka bir şey olmayan çocuğa da o derece ustalila sekil verilir. Atala- "Ağaç yas kene diyerek tam da bu durumu anlatmalardir. Bu parçanın yazan öne sürdigo denceyi geliştirmek için I Bir kavram ya da varligin baya bir kavram ya da varla benzetilmes Bir düşünceyi somutlaştırmak için buona ilgili örnek verilmesi Tanınan ve görüşlerine tarien gerin sözlerinden alt yapmas yollarından hangilerine bayurmuştur? olve Dove