Fiillerde Yapı Soruları

3 Aşağıdaki metinlerde yer alan numaralanmış sözcüklerin hangileri çekimli eylemdir? Bunları uygun yerlere yazınız. 1 Etkinlik-B Eşyalar yerleştirilince, otobüsü yolcular da bindi. 1 Şoför, beklemeksizin kontağı açtı. O sırada otobüs yazıhanesinden biri fir- ladı. Otobüse koşuyordu, soluk soluğa 11 yetişti. Önümüzdeki tek boş yere otur- IV du. Çevresindekileri selamladı. Otobüs- AD teki herkesi tanıyordu anlaşılan, VI LA !!! IV, VI 99 İnsan dışında asık suratlı bir yaratık görülmemiştir yeryüzünde. Ziya Gökalp "Gülümseme" adlı yazısında "Gülümse- 11 me insana mahsustur." der ama doğru IV değildir bu söz. Bütün ağaçların, çiçek- lerin, toprağın, suyun ve hayvanatın gü- lümsediğini görmek mümkündür. V VI 1,1, V, VI İhtiyarın kollarına girdiler. Kuş gibi, de- niz kenarına uçurdular. Bir sandala koy- 11 dular. Büyük bir kadırgaya çıkardılar. Askerin içinde onun hikayelerini bilme- IV yen, şöhretini duymayan yoktu. Biraz güvertede durdu. V 2 V Y ll llly Buzul çağının hemen ardından tarihin en önemli dönüm noktalarından biri ya- şandı: İnsanlar bazı bitki ve hayvanları I evcilleştirmeye, tarım yapmaya ve yer- 11 111 leşik yaşama geçmeye başladı. İnsanlık yeni bir döneme girdi. V IV !!! !!!, IV, V

Numaralanmış cümlelerdeki fiillerin anlam özellikleri işaretlenmiştir. Buna göre hangi cümledeki işaretleme yanlıştır? (A) I B) II. C) III. 3. 2. Fiillerin anlam özellikleri nesne alıp almamalarına ve özneden bağımsız biçimde, zaman içinde ken kendilerine gerçekleşip gerçekleşmemelerine göre belirlenir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde iş, oluş ve durum fiilleri birlikte kullanılmıştır? 1. D) IV. A) Bahçede kedileri besliyor, onlarla oynuyor, günlerini böyle geçiriyordu. BVice yaşlanmıştı, yürüyemiyordu ve derdini anlatamıyordu. C) Sıcaklık iyice artmıştı, insanlar çalışamıyor, hayvanlarsa bütün gün kaldırımda uyuyordu. D) Dün hiç televizyon izlemedim, erkenden uyudum çünkü kendimi iyi hissetmiyordum. Şimdiki Zaman Vurdun, acısı daha geçmedi Biliyorum ececek Gecmis Zaman

Aşağıdaki fiilleri yapılarına göre uygun kutulara yerleştiriniz. *bıktım * yediriyorlar *gezedurun bulmuştunuz *görebildik BASİT FİİLLER * gidiverdi *öleyazmış görmüşlerdi * kabul ettik *sevinecek * bilemedi gezsin * bildirmeliyiz bakakalmışlar 31 *sorguluyor * * memnun olmuş TÜREMİŞ FİİLLER (bak-sürerlilik 1. çoğul şahıs) buluştu yapmıyorlardı * kazdırıyorlar *aldırmış * ürettiniz 2 BİRLEŞİK FİİLLER

4. ● Türemiş fiiller, bir ya da birden fazla yapım eki almış fiillerdir. Yapım eki aldıkları için sözcüğün yapısını değiştirirler. Bir fiil hem yapım hem çekim eki almışsa o fiil, türemiş fiil kabul edilir. Buna göre aşağıdaki altı çizili fillerden hangisi türemiş fiildir? Yıllar süren ayrılığın ardından sonunda kavuş- tular. BY Onemli belgeleri ve okuma kitaplarını çantasına koydu. Camiye girerken ayakkabılarınızı çıkarmalısınız. D) Felsefe tarihi üzerine araştırma yapacağız.

9. Türemiş Problemi kısa zamanda çözüverdi. K Her gün top oynar. Türemiş yapılı 4 Basit yapılı Ek Fill, Birl BA Birleşik Değişik meyveler almıştı. Basit zamanlı Birleşik zamanlı Yukarıdaki şemada verilen örnek cümlelerdeki fiil özellikleri doğru belirlendiğinde hangi işare- te ulaşılır? A) O D★ 12 (C C

3. ►Yüklemi sonda olan cümlelere kurallı cümle denir. Örneğin, "Takımın aklı, takımdaki bireylerin aklından daha büyüktür." cümlesinin yüklemi olan "büyüktür" ifadesi sonda yer aldığından bu cümle kurallıdır. ► Yüklemdeki yargının gerçekleşmediğini ya da ger- çekleşmeyeceğini ifade eden cümleler, olumsuz cüm- ledir. Örneğin, "Görev, inanç olmadan yapılmaz." cüm- lesinde "yapılmaz" ifadesi yüklem olup olumsuzluk bildirmektedir. ► Fiil cümlelerinde, cümledeki her türlü iş, hareket; çekimli fiillerle ortaya konur. Çekimli fiil, kip ve kişi bil- diren fiil demektir. ► Birleşik cümle, bir temel cümle ve yan cümleciği olan cümlelerdir. Yan cümlecikler temel cümleyi an- lamca destekler. Örnek: Kaptanın ustalığı durgun suda belli olmaz. Örnek: Kendini yargılamak, başkalarını yargılamaktan yan cümlecik daha zordur. yan cümlecik (Yüklem, çekimli fiil) Temel cümle (1)Bütün okul öğrencilerinin, imparatorun geçeceği yolun iki yanına dizilerek onu "Yaşa!" diye selamlamaları emredilmişti. () Na- polyon geçerken yolun sağ tarafından çıt çıkmıyordu. (III)"Bu çocuklar neden susuyorlar, bana açıklar mısın?" diye gürledi yaver. (IV) Belediye başkanı bıyık altından gülerek "Bu çocuklar, Sağırlar ve Dilsizler Okulunun engelli öğrencileridir." dedi. Bu metindeki cümlelerin hangisi birleşik, kurallı, olumsuz bir eylem cümlesidir? A) I BY C) III DIV 240 PIVA 5.

20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili fiil yapısına göre kurallı birleşik fiil değildir? =A) Elinden düşen tabak az kalsın kırılayazdı. B) Bunu babama ben de anlatamam. C) Her zaman böyle olduğumu zannetmeyin. D) Adam elinde bir tepsi baklavayla çıkageldi.

2. Doruklara tırmanıyor patika Doyumsuz bir sarmaşık gibi Aşağıdakilerin hangisinde bu dizelerdeki altı çizili fiille yapıca özdeş bir fiil kulla- nılmıştır? Çok yorgunum, beni bekleme kaptan Seyir defterini başkası yazsın B) Sen bir şarkıyı yorumlarken Ayaklarım yerden kesilir benim Anlatamam derdimi dertsiz insana Dert çekmeyen dert kıymetin bilemez Gök mavi mavi gülümsüyordu Yeşil yeşil dallar arasından BİLFEN TATINCILIK

basit 2. Doruklara tırmanıyor patika Doyumsuz bir sarmaşık gibi Aşağıdakilerin hangisinde bu dizelerdeki altı çizili fiille yapıca özdeş bir fiil kulla- nılmıştır? bensit A) Çok yorgunum, beni bekleme kaptan besil Seyir defterini başkası yazsın B) Sen bir şarkıyı yorumlarken Ayaklarım yerden kesilir benim C) Anlatamam derdimi dertsiz insana Dert çekmeyen dert kıymetin bilemez D) Gök mavi mavi gülümsüyordu Yeşil yeşil dallar arasından ?

Fiilde Yapı - 1. Fiiller yapı bakımından basit, türemiş ve birleşik fiiller ol- mak üzere üçe ayrılır. Yapım eki almamış fiillere "basit fiil", yapım eki almış fiillere "türemiş fiil", en az iki sözcü- ğün bir araya gelmesiyle oluşan fiillere "birleşik fiil" denir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer alan fiil, yapısı bakımından diğerlerinden farklıdır? A) Şair, şiirlerini genellikle yalnızken yazıyormuş. Basit B) Bahçedeki kayısı ağaçlarının yaprakları sarardı. Basit C) Memlekete vardığında sık sık mektup yolla. Basit D) Ağır sözlerinden dolayı ona çok kırıldım. Türemiş -lüğü

ÜNİTE 8 Birleşik Sözcüklerin Yazımı Test 3 5. * "Etmek, edilmek, eylemek, olmak" yardımcı fiilleriyle ku- rulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düş- mesi veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır. * Kullanıldığı yerlerde "yeterlik, tezlik, süreklilik, yaklaşma" gibi anlamlar taşıyan kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır. Bu kurallara göre, aşağıdaki cümlelerden hangisinde birleşik fiilin yazımıyla ilgili bir yazım yanlışı yapılmıştır? A) İki gün içinde hem çantasını hem gözlüğünü kaybetti. C) Annem giyeceğim gömlek ve pantolonu ütüleyiverdi. B) Bakışlarından, iyi şeyler düşündüğünü anlayabiliyorum. D) Kurumuna iki günlük izin isteğini bildiren bir dilekçe arzetti. ikinci sözcüğü anlam değişikliğine uğramaya birlesik sözcükler aynı yazılır.

Çekimli fiiller cümleye zaman veya dilek anlamı katabi- Tir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çekimli fiil cümle- ye zaman anlamı katmamıştır? A) Arkadaşım ödemesini yapmamış. B) Söylediklerime inanmadı. C) Bu çöpleri dışarı atalım. D) Bizleri evlerinde ağırlayacak.

3. As za 1. Bir fiilin kip ve şahıs ile ifade edilmiş haline çekimli fiil denir. A 00 Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde çekimli fiil kullanılmamıştır? C B) Bizi görünce şaşırdı. Hızla oradan çıkmış. 4. D) C) Medeni- Yeşil alanları yetin ku- koru- rucusu malıyız. insandır.

B B B B B B B B B B 4. TÜRKÇE Yapısına göre filler; basit fil, türemiş fil ve birleşik fiil olmak üzere üçe ayrılır. Hiçbir ek almamış (kök hálinde) veya yalnızca çekim eki almış filler basit, yapım eki getirilerek bir isim veya başka bir fiilden türetilen fiiller türemiş, birden fazla sözcüğün bir araya gelmesiyle oluşturulan filler ise bir- Teşik yapılıdır Bu açıklamaya göre; 1. Ödevlerini mutlaka zamanında bitirmelisin. bent II. Her sabah onun odasını ben topluyorum. tremis III. Korkudan babasının arkasına gizlenmiş. bosit IV. Şiiri ondan sonra da ben okuyacağım. boyit cümlelerindeki altı çizili fiillerden hangisi diğerlerinden farklı yapıdadır? A) 1. C) III. D) IV. B) A1

9. (1) Hayatını havacılığa adayan Vecihi Hürkuş, yaşamının yaklaşık 30.000 saatten fazlasını havada geçirmiştir. (II) Uluslararası Havacılık Organizasyonu tarafından dünyada pilotluğu 50 yılı aşan ilk Türk pilot olarak ödüllendirilmiştir. (III) Hürkuş, 1917-1967 yılları arasında toplam 102 ayrı model uçak kulla- nan ve havada 30.000 saat geçiren tek pilottur. (IV) Hürkuş'un en büyük hayali Türk Hava Kurumunun tarihini yazmaktı. Bu metinde numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A L. cümle, yapısına göre fiilimsi içeren cümledir. BI cümle, yüklemin yerine göre kurallı bir cümledir. CLIH. cümle, anlamca olumlu bir isim cümlesidir. Di IV. cümle, yüklemin türüne göre fiil cümlesidir."

19. Kimyasal atıkların zararları nelerdir? 1. Havayı, toprağı ve yeraltı sularını kirletir. II. Ormanları ve tarım alanlarını azaltır. III. Atmosferin isisini artırarak kuraklığa ya da buzullarin erimesiyle denizlerin, nehirlerin taşmasına neden olur. IV. Canlıların sağlığını bozarlar. Bu görselde numaralanmış cümlelerin hangilerinde türemiş fiil kullanılmıştır? A) Yalnız II. B) I ve II. C) Il ve IV. D) III ve IV.