İsimler Soruları

10. Bazı belirtisiz isim tamlamalarında belirsizlik anlamı silinmiş, belirlilik ortaya çıkmıştır. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala örnek olabilecek bir kullanım vardır? A) limon kabuğunun, çoğu hastalığa iyi geldiğini söylüyorlar. B) Tarih kitapları okumayı çok severdi Nuri amca. C) istanbul valisi güzel çalışmalarıyla halkın sevgisini kazandı. D) Ne güzel olur, bahar mevsiminde toprakla suyun buluşması.

B. Aşağıdaki cümleleri uygun kelimelerle tamamlayalım. güzel başka kermes mutlu a Yardımlaşma sahip olduğumuz en FEFARRERALEVERE blyi ve slitalupg C Yardıma muhtaç kişilere maddi ve LLLLLLLLLLLLS manevi 132133 yardım günlerde insanların yanlarında olmalıyız. wloso dYardıma ihtiyacı olanlara yardım etmek bizi e Okullarda çeşitli fYardımlaşma ve dayanışma 9 Okulda okunan kitaplar............. Öğrenci velileri STAEDTALER 4111ALLILLILIAL 4.3.3... LEFUIELIL dostluk özelliklerindendir. kampanyaları düzenlenir.. kötü ULERTERIALELE destek olmalıyız. eder. duygularımızı geliştirir. okullara gönderilebilir. kampanyasında dayanışma örneği sergiler.

4. Bir kimsenin belli bir sürede veya hayat boyu edindiği bilgilerin tamamına "deneyim" denir. Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamayı örnekleyen bir kullanım yoktur? A) Zaman, insana her şeyden önce adam sarrafı olmayı, insanları tanımayı öğretiyor. B) Ben bu saçları değirmende ağartmadım, beni öyle kolay kolay atlatamazlar. C) Eşek bile düştüğü yere bir daha düşmez, arkadaş seçimlerinde dikkatli ol biraz. D) Her işi kırk ölçer bir biçer, her şeye temkinli yaklaşır ki zarar görmesin.

Metindeki altı çizili sözcükleri inceleyiniz. Bu sözcüklerden isimleri, fiilleri ve isim-fiilleri bulunuz. Bulduğunuz kelimeleri örnekteki gibi uygun yerlere yazınız. Darular çoğu zaman bastir Bu bastirilmiş duygulsi Sanatın çeşitli türleriyle ortaya çıkmak için pusuya yatar. Bu ortaya giurbazen resimle, bazen müzikle, bazen dansla, bazen de edebiyatla olur. işte şiir, bu süreçte duygular için çok anlar bir dosttur Yazar bastirdiği her özeant acıyı, sevinci, nefreti kelimelerle kağıda döker. Bunu yaparken şiir, yazara kelimelerin bütün anlamlarını kullanma olanağı sunar. Yazar isterse şiirin içinde bir acıyı bir yanginla, bir umudu bir okya- nusia, bir neşeyi bir cicefle arfleimbilir. Yani yazar, duygularını istediği şekilde şiirin içinde bir o yana bir bu yana çekebilir. Kelimeleri duygular arası bir yol olarak kullanabilir ve o yolda özgürce yürebilir Isim Fill Duygular Giackle allem. NOTES bastırılır anlatabili Yümse.bili.... fikis...... kullanılabili..... Sanatın.. çıkmak Isim-fill Zaman.. 159

BÖLÜM 2 Soru: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem yansıma bir söz- cükten türemiştir? A) Yaşlı adamın horultusu gecenin sessizliğini bölüyor. B) Birden zihninin yüklü bulutları içinden bir şimşek çaktı. C) Ay, duvarları nakışlamış adeta bir dantel gibi süslemişti. D) Yılların yorgunluğunu artık taşımayan merdivenler her adım- da gıcırdıyordu. Yansıma sözcükler ve ikilemler 7. (1) Uçurumlu bir patikadan ağır ağır birbiri arkasından çıkıyorlardı. (II) İçlerinden biri yaşlı bir at gibi fena fena öksürüyordu. (III) Bir diğer ihtiyar adam mecalsiz, sık sık soluyordu. (IV) Ufak tefek olan bir diğeri ise artık dayanamamış olduğu yere çökmüştü. Bu metindeki numaralanmış cümlelerden hangl- sinde ikileme oluşumu bakımından farklıdır? A) I. C) III. D) IV. B) II. 8. (1) Ne yapacaklarını bilemeyen halk birer birer mey- dandan ayrıldı. (II) Çoban köpekleri hiddetle, sert havlamalarla bu gidenleri yolcu etti. (III) Yalnızca, meydanda kalan bir adam olan biteni şaşkın şaşkın izliyordu. (IV) Polis elindeki feneri ona doğrultunca o da apar topar meydandan ayrıldı. Bu metindeki numaralanmış cümlelerle ilgili aşa- ğıda söylenenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede ikileme aynı kelimelerin tekrarıyla oluş- muştur. B) II. cümlede yansımadan türemiş bir kelime vardır. C) III. cümlede ikileme cümleye durum anlamı katmış- tır. D) IV. cümlede ikileme biri anlamlı biri anlamsız keli- melerden oluşmuştur. 9. Aşağıdakilerden hangisinde yansıma bir sözcük yoktur? A) Bir gece gök gürültüleriyle yağmur başladı, dağlar- dan seller, taşlar aktı. B) Kahvenin kenarında dört beş köpek, biraz ileride gi- daklayan tavuklar vardı. C) Susuzluktan bunalan atlar acı acı kişniyordu. D) Havaların ısınmasıyla o da iyileşti, artık geceleri uy- kusunda hırıl hırıl öksürmüyordu. =~299137 8.2.4 KAZANIM çözüm: Doğadaki çeşitli varlıkların çıkardığı seslerin taklit edilmesiyle oluşan sözcüklere yansıma denir. D'de "gicirdiyordu" yüklemi "gıcır" sözcüğünden türemiştir. PERA Cevap: D 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme farklı bir yolla oluşmuştur? A) Yazın serin tepelere çıkar, yaylanın elmalarını kü- tür kütür yerdik. B) Yapacaklarını önceden planlar, her şeyi ince ince düşünür öyle yapardı. C) Sinemada arkamızda oturanlar patlamış mısırları kıtır kıtır yiyince herkesin canı sıkıldı. D) Ağacı salladıkça dallardaki olgun dutlar patir patir yere dökülüyordu. 39 11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ikileme yansı- ma sözcüklerle kurulmamıştır? A) Közlenen biberlerden çıtır çıtır sesler geliyordu. B) Yeni açtığı dükkan vızır vızır işliyordu. C) Kedi sobanın önünde mırıl mırıl uyuyor. D) Diş fırçalarken suyu şırıl şırıl akıtma. 12. Aşağıdakilerin hangisinde ikileme farklı bir yolla kurulmuştur? A) Tatsız tuzsuz yemekler koydu önümüze B) Hayatını hesap kitap yapmadan geçirirdi. C) Yapamadığım soruları bana tek tek anlattı. D) Dediklerine göre ağrısız sızısız diş çekiyormuş. 40 KA

6. 5. SÖZEL BÖLÜM 6. SINIF TÜRKÇE TE (1) Bindiğimiz tren uçurumun eteğindeki sahil 7. şeridinden geçiyor. (II) Ara sıra bu uçurumlar dik- leşiyor, pencereden sadece denizi görebiliyoruz. (III) Sanki tepelerin üstleri altın sarısı, kahverengi ve yeşil bir örtüyle sarılmış. (IV) Denizin dalgaları köpükler hâlinde sahile vuruyor. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili ola- rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede isim tamlaması kullanılmıştır. II. cümlede edat kullanılmıştır. B) C) III. cümlede niteleme sıfatı kullanılmıştır. D) IV. cümlede sifat tamlaması kullanılmıştır. Türkçede sözcükler kullanıldıkları yere göre an- lam ve görev kazanır. Bu nedenle bir sözcüğü cümle içindeki anlam ve göreviyle değerlendir- mek gerekir. Örneğin "ah" sözcüğü "O, kimseden ah almamıştır." cümlesinde "beddua" anlamıyla kullanılan bir isimdir. "Ah Gülizar, iyilikten hiç anlamıyorsun!"

3. Basit kelimeler, yapım eki almamış sözcüklerdir. Bu tür sözcükler çekim eki alabilir. Yapım eki almadıklarından bunlar da- ima kök durumunda bulunur. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisini oluşturan bütün sözcükler basittir? A) Çocukların çıkardığı okul dergisinin kapağındaki resmi çok beğendim. B) Evde sıcaklayınca yatağını bahçeye indirip orada uyumuş. C) Odanın kapısını sağ elimle yavaş bir şekilde açtım. D) Ben eve geldiğimde bütün pencere ve kapılar açıktı. SORU BANKASI 149 6. SINIF - Türkçe

I. Benden aldığı borcu bölük pörçük geri verdi. II. Aradığını bulamayınca evin altını üstüne getirdi. III. Evin ufak tefek giderleri olacak tabi ki. IV. Yazılarımı derli toplu bir kitap haline getirdim. V. Büyük küçük herkesin yardımına ihtiyacımız var. 2. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde kullanılan ikilemelerden hangi ikisi, cümleye kattığı anlam bakımından birbirine zıttır? A) I. ve III. B) II. ve III. C) I. ve IV. D) II. ve V.

Göle su gelene kadar, kurbağanın gözü patlar. 1. Bu atasözündeki tamlamanın benzeri, aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Deniz suyu, sağlık kaynağıdır. B) Gökdelenler, bana yüksek direkleri hatırlatır. C) Şiddet toplumunda demokrasi gelişmez. D) Annemizin sesi, bize ninni gibi geliyor.

2. Dertler gecikince gidip yokladım Yırtık bohçalarda umut sakladım Kırgınlık bağını kırdım dün gece Bu dizelerdeki sözcüklerle ilgili aşağıdakilerden hangişi söylenebilir? A) "Derman" sözcüğünün eş anlamlısı kullanılmıştır. B) Soyut anlamlı sözcüklere yer verilmiştir. C) "Ümit" sözcüğünün zıt anlamlısı kullanılmıştır. D) Bir sözcük sesteşiyle birlikte kullanılmıştır.

5. Bizden sonraki nesiller Çıplak toprağı n'etsinler Hep bize dua etsinler Gelin bir ağaç dikelim Aşağıdakilerden hangisinde bu dizeler- deki "dik-" sözcüğünün eş seslisi kulla- nılmamıştır? A) Fidanları zamanında dik ki fidanlar ku- rumasın. B) Şair, hayatı dik bir yokuşa benzetiyor. C) Karşıdan asık suratlı, dik bakışlı bir ka- din geliyordu. D) Büyüklere karşı dik dik konuşulmaz.

3. TEST 1. 1. Karabaş sabaha kadar havladı. 2. Nergis, susuz kaldığından kurumuş. 3. Lale mevsimi henüz gelmedi. Numaralandırılmış cümlelerdeki altı çizili isimlerin özellikler aşağıdakile- rin hangisinde doğru verilmiştir? A) Cins, özel, cins B) Özel, cins, özel C) Cins, cins, cins D) Özel, cins, cins İsimler (Adlar) Isimler 2. "Kıskançlık - Soğuk - Orman - Masa- lar" isimlerinin türleri aşağıdakilerden hangisinde doğru bir şekilde sıralan- mıştır? A) Somut-Somut - Tekil - Çoğul B) Soyut - Somut - Topluluk - Çoğul C) Somut-Soyut - Çoğul - Topluluk D) Soyut - Somut- Çoğul - Çoğul (1)Hayatımda ilk defa dönme dolaba binecektim. (II)Sıra bize gelmek üze- reyken heyecanım iyiden iyiye arttı. (III) Düdük sesiyle birlikte dönme do- lap durdu ve içindekiler birer birer in- di. (IV)Bütün kabinler boşaldıktan sonra görevli bizi sırayla yerleştirdi. Bu parçadaki altı çizili sözcüklerden hangisi soyut bir isimdir? A) I C) III B) II D) IV bimierin metnin anlamına olan katkisini apkla 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde top- luluk adı kullanılmamıştır? A) Gökyüzünde yıldızlar harika görü- nüyordu. B) Askerler tabur tabur dizilmişlerdi ova- ya. C) Bir düzine kaleme daha ihtiyacımız var. 6. D) Kümenin elemanları sayılardan olu- şuyor. 5. "Alay" kelimesi aşağıdaki cümlelerin hangisinde topluluk adı olarak kul- lanılmıştır? A) Köseyle alay edenin top sakalı ka- ra gerek. B) Olayı hep şakaya almış, alaya vur- muştu. C) Alay, günlerdir yolda olmaktan usan- mişti. D) Iki de bir kendi kendisini alaya alı- yordu. Özel Isim Cins Isim Tekil Isim Çoğul Isim Top- luluk Ismi Soyut Isim Somut Isim 1. 2 Panik Tuzak 1 ✓ ✓ 7 ✓ Isimler ✓ 3. 4. Ekşi Sinop C) 3 1 ✓ 1 ✓ ✓ Tabloda isimlerin özellikleri işaret- lenmiştir. Buna göre kaç numaralı isimle ilgili özelliklerin tamamı doğ- ru verilmiştir? A) 1 B) 2 D) 4 ismin Halleri Mort Mode 1. Belirtme ha re gelen - "kimi, neyt, ner na cevap verir Örnek: Ahmeti evi F MO eve 2 Yongime ha fere getirilen pilir. "Kime, ne sorularına ceva Omnek: Ahmet'e 3. Bulunina hali lere getirilen-de pilir, "Kimde, ne de" sorularına ce Örnek: Ahmet'te evde lere getirilen d yapılır. "Kimden nereden sorulars verir. Örnek: Ahmetton evden 119

1. Isin Tamlamalan Etkinlik 40 1. Aşağıdaki cümlelerde geçen isim tamlamalarının örnekteki gibi attim çizerek çeşidini belirtiniz. a. Kitap kapağının rengi çok beğenildi. Zincirleme İsim Tamlamasi b. Aradığım kitabi okul kütüphanesinde bulamadım. c. Şiddetli rüzgârdan dolayı evlerin çatısı uçmuş. i. d. Türk tarihi eşi benzeri olmayan kahramanlıklarla doludur. e. Köy hayatının güzelliğini hiçbir yerde bulamazsin. f. Atatürk, cumhuriyeti Türk gençliğine emanet etti. 9. Telefonun şarjı bitince konuşmamız yarım kaldı. h. Kitap okuyan insanların hayal gücü sınırsızdır. İstanbul'un trafik sorunu yillardan beri çözülemedi. j. Öğretmenimiz zaman zaman sınıf kurallarını hatırlatır. k. Yeni aldıklan evin balkonu oldukça genişti. Ufak bir çarpmada aracın hava yastığı açılmış. m. Çocukluğundan beri milli takımın maçlarını takip eder. n. Soğuk kış gecelerinde yağmur damlalanı uykumu getirir. o. Bugünkü dersin konusu isim tamlamalarıdır. p. En zor anlarında kalbinin sesini dinlemelisin özcüğün Cümledeki Görevleri WEEVAYIBLAR

11. DO Venezuela bayrağı taşıyan bir gemi Boğaz'dan geçip Karadeniz'e doğru yol aldı. Medeni Kanun ile kadın-erkek eşitliği her alan- da sağlanmış oldu. Birçok iş yerine 7316 sayılı Kanun ile teşvik ve- rileceği açıklandı. Bu cümlelerde aşağıdaki yazım kurallarından hangisinin örneği yoktur? A) Kurum, kuruluş, kurul, tüzük, kanun, yönetmelik gibi sözler, asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar. B) Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge adlarının her kelimesi büyük harfle yazılır. C Kurum, kuruluş ve yer adlarının her sözcüğü bü- yük harfle başlar. Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş olunca yer adının ilk harfi büyük yazılır.

1. Aşağıda verilen cümlelerdeki altı çizili söz- cüklerden hangisinin anlam özelliği yanlış işa- retlenmiştir? Cümle Kış mevsimi sert A) rüzgârlarla geçi- B C) yor. Havada bir tek bulut bile yoktu. Karanlık yerde insan korkabilir. Eski dostumla D) koyu bir sohbete daldık. Gerçek Mecaz V ✓

B. Aşağıdaki isim tamlamalarını çeşitlerine göre eşleştiriniz. 1. Adamın gözlüğü 2. Gözlerinin rengi 3. Duvar boyası 4. Kalemin ucu 5. Sarı kalemin fiyatı 6. Saçlarının uzunluğu 7. Defter sayfası 8. Okulun bahçesinin duvarı 9. Evin salonu $10.Ihlamur kokusu Belirtili İsim Tamlaması Belirtisiz İsim Tamlaması Zincirleme isim tamlaması mut olar