Söz Öbeklerinde Anlam Soruları

kçe- ger- nde Hal of dar Öte ğını me", ya ar- ça 91- 5. Asırların içinden damıtılarak gelen, bizlere öğüt ve bize yoldaştır âdeta. Zaman su misali akıp gitse de tecrübe olarak yol gösteren atasözlerimiz dilimizde ömür yavaş yavaş yol alsa da her zaman ve her şartta söylenecek bir atasözümüz mutlaka vardır. derken bir taraftan Ancak atalarımız bir taraftan "-___" da "----" demişler. Bu durumda da "Biz şimdi hangi- sine inanalım?" diye düşünmeden edemiyor insan hâliyle... Aşağıdakilerden hangisi yazarın bahsettiği du- rumu örnekleyen atasözü çiftidir? A) Abanın kadri yağmurda bilinir. Sakla samanı gelir zamanı. BY Demir tavında dövülür. Ev alma komşu al. Azı karar, çoğu zarar. Fazla mal göz çıkarmaz. Diki cambaz bir ipte oynamaz. Meyveli ağacı taşlarlar.

Prf Ya Ne kadar sevinçli olduğu gözlerinden belli olu- yordu. (Soyut anlam) Maçın son dakikasında hakem bir penaltı verdi. (Terim anlam) D) Kar dağın eteklerinde erimiş, doruklarda erime- mişti. (Yan anlam) 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim kullanıl mamıştır? A) Ben her zaman açık konuşan insanları severim. B) Satmak için getirdiği ürünleri tezgâha tek tek dizdi. C) Hak etmediğim o sözler bana çok ağır geldi. D) Sevdiği insanların adını son nefesine kadar ağ- zından düşürmedi. belirleyini 1. 2. 3. 4. 5. 6. Kin çok yo

Dymaya baş- Bir cümlede açıklayıcı olarak kullanılan, iki virgül ya da iki kısa çizgi arasına alınan yargısız anlatıma "ara söz", yargılı anlatıma "ara cümle" denir. Bu açıklayıcısı sözler kaldırıldığında cümlenin anlamı bozulmaz. ta akları, he- Buna göre aşağıdakilerin hangisinde açıklayıcı söz, diğerlerinden farklı bir görevde kullanılmıştır? ngisidir? e kalkan yu- A) Şu askıdaki elbiseyi, kırmızı olanı, baloda giymek için hemen almalıyım. One B) Ali - ön sıradaki gözlüklü çocuk - sorduğum sorulara hemen yanıt veriyor. re C) Usta, iki haftaya kadar - hiç sanmıyorum ya - tadilatı bitireceğini söylüyor. D) Bir ay sonra, Kurban Bayramı'nda, tüm aile bizde toplanacak. 2.T 8. 1. Hava soğuyunca hepimiz içeri girdik. çok soğumuş.

2. Bir masa lambasının sarı sıcak, kör ışığı altında geçirilen vakitlerin uzamasını hiçe sayarak içilen T kahve sayısının artmasıyla doğru orantılıdır içsel zenginliğimiz. Bilgiyle akla, duyguyla kalbe yatı- II rımın ve kendi kendini okumanın en doğru zamanıdır bu zaman. III Bu parçada altı çizili sözlerin anlamları, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A Değer vermemek, hiç önemsememek BY Karşı çıkmak C) Hiçbir şeye aldırmamak Yok saymak Genel Değerlendirme - 1 Duygu ve düşünce yönünden üstün olmak Maneviyatın güçlü olması Renkli kişiliğe sahip olmak Kültürel birikimin yeterli olması III Kendini anlamaya, tanımaya çalışmak Yeteneklerinin farkına varmak Kendi değerini görmek Insani özellikler taşımak SINAN KUZUCU YAYINLARI

4. Aşağıda verilen deyim ve atasözlerinden hangisinin anlamı yanlış açıklanmıştır? A) Aba vakti yaba, yaba vakti aba. (Kişinin ihtiyaçlarını mevsiminden, sezonundan önce ucuz olduğu zaman karşılaması.) B) Çatal kazık yere batmaz. (Birlik içinde yapılan işlerde sıkıntı yaşanmaz.) C) Baltayı taşa vurmak. (Farkında olmadan karşı tarafı kızdıracak söz söylemek.) D) Az tamah çok ziyan getirir. (Yetinmeyi bilmezsek elimizdekinden de oluruz.)

3. Genellikle gerçek anlamından az çok ayrı bir anlamı olan, ilgi çekici bir anlatımı bulunan, ifadeyi daha zengin kılan, iki veya daha fazla kelimeden meydana gelen, kalıplaşmış söz topluluklarına "deyim" denir. Örneğin "yeni deyimini, "karmaşık biçimde yayılıp genişlemek" anla- "deyimini, "zor bilgileri zihnine yerleştirmek" anlamında 11 3 mında " _2______" deyimini, "biri hakkında kötü bir yargıya varmak" anlamında "_ duruma düşmek" anlamında " 4 "deyimini kullanırız. 18 Bu metinde numaralanmış yerlere aşağıdaki deyimlerden hangisi getirilemez? C) Damgasını vurmak Dağarcığına atmak Dal budak salmak/ ✓ D Dara getirmek OM

anlatılmakta, Atatürk'un baz 21. Birileri bana "Dünyanın en ilginç canlısını görmek ister misin?" diye sorsa cevabım kuşkusuz “Evet!" olurdu ve içim içime sığmazdı. Bu sorunun küçük bir çocuğa yöneltildiğini düşünelim bir de. Hiç şüphesiz yüreğinde davullar 1 gümbürder, bu canlının nasıl bir şey olduğunu görebilmek için yerinde duramazdı. Sevinçten âdeta deliye dönerdi. 11 ||| Numaralanmış sözlerden hangileri bu metinde geçen "yüreğinde davullar gümbürder" sözüyle anlatılmak isteneni karşılar? A) Yalnız I B) I ve II 36 C) II ve III D) I, II ve III

(1) Edebiyat çevirisi denildiğinde, bugünkü edebiyatımızı, dilimizi, kültürümüzü oluşturan ustalar akla geliyor. (1) 15. yüzyılda Farsçadan Käbüsname'yi çeviren Mercimek Ahmet'le başlayan, Tanzimat'in Tercüme Oda- sindan Cumhuriyet'in Tercüme Bürosuna kadar uzanan süreçte, çeviri hamlelerimiz genellikle devlet deneli- minde ilerlerken günümüzde bağımsız olarak devam etmektedir, (III) Çevirmenlerimiz; aynı zamanda aydin yazar, eğitimci, sanatçı, gazeteci, sözlükçü ve yayıncıdir. (IV) Çeviri, edebiyatımızın ve yayıncılığımızın her zaman en güçlü ayaklarından biri olmuştur. Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde deyim vardır? C) III D) IV.

4. Bir olay karşısında aldırış etmemek, durum ve davranışını hiç değiştirmemek • Yalanı, dolanı, hilesi, kötü niteliği, kusuru ortaya çıkmak • İstenilen işi yapmamak için birtakım bahaneler, sebepler ileri sürmek, güçlük çıkarmak, en- geller göstermek. Aşağıdaki deyimlerden hangisinin açıklaması yukarıda verilmemiştir? Ape un sermek TÜRKÇE Foyası meydana çıkmak BY Al takke ver külâh Distifini bozmamak Dün akşam pazardan aldığım balıklar hemen yendi. Yukarıdaki cümle ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

7. Deyimler kalıplaşmış ifadelerdir. Bu ifadelerdeki sözcüklerin yerine eş anlamlıları getirilemez, sözcüklerin yerleri değiştirilemez. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır? A) Ekmeğini yediği eve ihanet etmek ona yakışmaz. B) Adresi bulana kadar akla karayı seçtik. C) On parmağında on becerisi olan bir kadındı. D) Yükte hafif, pahada ağır ne varsa yanına alıp gitmiş.

KONU DEĞERLENDİRME 1. Eğitim konusunda yeni bakış açıları ve öğretim teknikleri geliştirmek zorundayız. Günümüz de teknolojiden yoksun bir eğitim, sağ eliyle sol kolunu göstermek olur. Eğitimi teknolojiyle bağdaştırma çalışmaları ise teknolojiye uyum sağlayamadığı için armudun sapı var, üzümün çöpü var diyen kişilerle yürütülemez. Teknolojiyle barışık olmayan insanlara görev vermek, okumayı sevmeyen birinin insanlara okuma sevgisi aşılamaya çalışmasıyla aynı kapıya çıkar. Aşağıdakilerden hangisi bu metindeki deyimlerden herhangi birinin anlamı değildir? 2. KONU 013904F4 A) Olmayacak bir iş uğrunda boşuna çabalamak 8) Sonuç bakımından fark etmemek, aynı sonuca varmak Muhtar Her şeye kusur bulmak, hiçbir şeyi beğenmemek D) Kısa yoldan yapılacak bir işi dolambaçlı yollardan yapmaya çalışmak

‒‒‒‒ 3. Türkçe, deyimler bakımından oldukça zengin bir dildir. Özellikle organ adlarıyla, insanların fiziki özellikleriyle ku- rulmuş onlarca deyim dilimizin zenginliğini bizlere anlatır. gözün görebile- Örneğin pek kısa zamanda anlamında - ceği en uzak yerlere kadar anlamında birbirine yaklaştırmak baygın baygın bakmak anlamında başkalarını rahatsız eden bir insan durumuna gelmek anlamında ---- deyimlerini kullanırız. göz kapaklarını ‒‒‒‒ Aşağıda yer alan deyimlerden hangisi bu metinde boş bırakılan yerlerden birine getirilemez? A) Göze diken olmak B) Göz açıp kapayıncaya kadar C) Göz süzmek D) Gözlerini belertmek

36. Atasözleri sosyal olayların nasıl olageldiklerini uzun bir gözlem ve deneme sonucu olarak - yansızca bildiren sözlerdir. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi verilen bilgiyi örnekler? A) Çirkefe taş atma, üstüne sıçrar. B) Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktınır. C) Komşunun tavuğu komşuya kaz görünür. D) Bal bal demekle ağız tatlı olmaz.

10. Denemelere ya da mantığa dayanarak doğrudan doğ- ruya ahlak dersi ve öğüt veren atasözleri vardır. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi, bu açıklamayı örneklemez? A) Yoldan kal, yoldaştan kalma. B) Otu çek, köküne bak. C) Bugünkü işini yarına bırakma. D) Taşıma su ile değirmen dönmez SINAN KUZUCU 92 12. "Çok kacak ilgili, Ka IK MI. K yarg A)

3. Emre, Mert, Nihat, Okan ve Mehmet; öğretmen, doktor ve mühendislik mesleklerinden birini yapmaktadır. Kimin hangi mesleği yaptığı ile ilgili bilinenler şunlardır. • Emre ile Mehmet aynı mesleği yapmaktadır. . Kişilerden ikisi mühendis, ikisi doktor, biri öğret- mendir. Nihat ve Okan farklı meslekleri yapmaktadır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yan- liştır? ● A) Emre, doktordur. B) Nihat, mühendistir. C) Mert, öğretmendir. D) Okan, doktordur.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde deyim kullanılma- mıştır? A) Onlar cihandan geçtiler Akla karayı seçtiler B) Diyelim yağmura tutuldun bir gün Bardaktan boşanırcasına yağıyor mübarek C) Istanbul gözü kara çıktı bu gece Sığınacak yer anıyorum kendime D) Coşarak ruhunun bütün hevesi Yükseldi uzaktan bir çoban sesi