Sözcükte Anlam Soruları
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamSözc
13. 1. Bedenini ve gözlerini saran o belirsiz korku
nedeniyle bekliyordu.
H. Gittikçe karışan olayların içinden çıkama-
dıkça bana sarıyor.
H. Aldığı hediyeyi sarmak için büyük bir kâğıt
arıyordu.
W. Siperlerimizi saran düşmanlara karşı asker-
lerimiz kahramanca mücadele ediyordu.
Sarmak" sözcüğü, numaralanmış cümlelerde
aşağıdaki anlamlarından hangisiyle kullanıl-
mamıştır?
A) Kuşatmak, çevirmek
B) Örtmek 3
Sözle saldırmak, tedirgin etmek2
D) Yayılıp etkisi altına almak
16.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlamda
kullanılmış bir sözcük vardır?
A) Bu hafta çok yorulduğu için evde dinlenmeyi
tercih etti.
B) Bu konuda onunla her zaman yüzleşebilirim.
Hyice salmış kendini, saçını bile taramadan
çıkıyor sokağa.
Vapurun gürültüsü azalınca birbirimizin sesini
duymaya başladık.
31
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamDünya'nın çevresindeki yörüngelerinde dolanan yerli uydularımız daha çok haberleşme ve yer gözlem amaçla
nyla kullanılıyor. Bu uyduların gerekli yazılım ve her türlü malzeme ihtiyacını karşılamak amacıyla TUBITAK
Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü çatısı altında, çeşitli araştırma laboratuvarları kurulmuştur.
Bu metindeki bazı sözcüklerin anlamları ", *, O, A" simgeleriyle verilmiştir. Bu sözcükleri metinden
bularak aşağıdaki bulmacaya yerleştiriniz.
Gereksinim
* Bir gök cisminin hareketi süresince izlediği yol
• Bir gök cismini, bir gök olayını çıplak gözle veya bir araç yardımıyla izleyerek görülen değerleri tespit etme
işlemi, rasat
A Duygu, düşünce veya bilgilerin akla gelebilecek her türlü yolla başkalarına aktarılması, bildirişim, iletişim
Anlam
Sözcüğün Anlamı - Çok Anlaml
3
A N E
00000
DICO
Numaralanmış kutularda yer alan harfler "ANAHTAR SÖZCÜK" bölümüne yerleştirildiğinde aşağıdakiler-
den hangisi oluşur?
A) N
B) H A N E
BND
C) HAN
ANAHTAR SÖZCÜK
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam8. "Artık geçti hüzün taşımanın modası
Getir bize yeşillik, sevinç getir.
Sendedir bütün nafakamız
Bil ki bütün umudumuz sendedir."
(Cahit Külebi)
Bu dörtlükteki altı çizili kelimeler anlamca
birbirinin zıddıdır. Anlamca birbirinin zıddı
olan kelimelerin bir arada kullanılmasına
tezat (karşıtlık) denir.
Buna göre, aşağıdaki şiirlerin hangisin-
de tezat vardır?
A) Nasıl sevmezsin bu sabahları?
Her gün kuvvet getirir işimize,
Nasıl sevmezsin gökyüzünü
Çalışanlar da muhtaçtır maviye.
B) Bir gün ilkbahar akşamları
Evimizde yemek yiyebiliriz,
Sessiz seyredebilirim
Vatan haritamı
C) Ne vefasız geçmişten hayır var,
Ne gelecekler imdada koşar,
Çoktandır tekneyi aldı sular;
Çoktandır ümitler sende hayat
D) Çocuğumun elindeki ekmek
Bana laf söyledikçe azaldı,
Bu yüzden şiirler ceplerimde
Her zaman yarım kaldı.
-ATA YAYINCILIK
10.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamSözcük Düzeyinde Anlam
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisin-
de altı çizili sözcük, gerçek anla-
mıyla kullanılmıştır?
'si
A) İnsanları fırtınalar gibi koşturan
büyük enerji kaynağı, inanmak-
tır.
B) Ticarette küçük yaşlarda pişe-
rek bugünlere geldim.
C) Sözlerini ölç, ondan sonra söyle.
D) Havada uçan kuş, birdenbire
sokağa düştü.
1. Tel kopunca çamaşırlar yere düştü.
2. İçeriden feryatlar kopuyordu.
3. Gömleğimin bir düğmesi kopmuştu.
4. Fırtına çıkınca ağacın dalları koptu.
Numaralanmış cümlelerin hangi-
sinde "kopmak" sözcüğü mecaz
anlamıyla kullanılmıştır?
4
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlamkon
ama
idek
Paragrafta Anlam
9. Gelenekler; bireysel yaratıcılık, grup farklılaşma-
si ya da değişen koşullara uyarlanma zorunlulu-
ğundan ileri gelen değişme dinamiği ile çatışır. Bu
durum nesil farklılaşmasına neden olur. Ama aynı
zamanda da değişimle uzlaşır. Çünkü gelenekler
değişmeyi, gecikmeli de olsa giderek özümler. Bu-
günün değişimleri, yarının gelenekleri olur.
Bu parçanın anahtar kelimeleri aşağıdakiler-
den hangisidir?
A) Özümsemek-dinamik-değişim
B) Bireysel- gelenek-değişim
C) Uzlaşmak-değişim-yaratıcılık
Gelenek-değişim-koşullar
D)
BAHÇEŞEHİR KOLEJİ
10. Çocuk gelişiminde anne sütü vazgeçilmezdir.
Anne sütü içeriği bakımından diğer hiçbir gıda
ile karşılaştırılamayacak derecede yararlı ve en
önemlisi doğaldır. Beyin, omurilik gelişiminde
önemli rol oynar ve ilk altı ay anne sütü içen be-
beklerde gözlenen gelişim diğerlerine göre daha
hızlı ve fazladır.
59
Test - 26
Bu parçanın anahtar kelimeleri aşağıdakiler-
den hangisidir?
A) Gıda- içerik- doğal
B) Anne sütü- omurilik-yarar
C) Anne sütü- çocuk-gelişim
D) Gıda- gelişim- omurilik
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam18.
Fiil kök veya gövdelerine getirilen birtakım
eklerle cümle içinde isim, sifat ve zarf göre-
vinde kullanılan sözcüklere fiilimsi denir.
Buna göre aşağıdaki dizelerin hangisinde
fiilimsi kullanılmamıştır?
A) Çığlıklar içinde can verdiği bu an,
N'olur, gözlerine geceler dolmadan,
B) Dolaştığım denizlerce düşünüyorum,
Bineceğim son gemi değil midir?
C) Senden istemiyordum ne tacı ne sarayı
Karnında yaşıyordum kafiydi saadetim.
D) İnsanlar dalgasına tutulmuş bir gemiyim!
Sağa sola sallanıp, bakın, çırpınıyorum.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam3. Zeynep, sosyal medya araçlarının birinde farklı zamanlarda bazı atasözleri paylaşmıştır.
Zeynep'in paylaştığı atasözlerinin ilgili olduğu konular aşağıda verilmiştir:
• Hayalperestlik
Temkinli olma
• Fedakârlık
Sabırlı olma
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Zeynep'in sosyal medyada paylaştığı atasözlerinden
biri olamaz?
Zeynep
Kaya uçmazsa
dere dolmaz.
07
D
O
♡ &
Zeynep
Göle su gelinceye
kadar kurbağanın
gözü patlar.
♡ A
34
Zeynep
Aklına geleni işleme,
her ağacı taşlama.
VOY
A Q
VOY
Zeynep
Aç tavuk kendini arpa
ambarında sanır.
A
E
♡ &
a O ♡
D
&
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam4. Tek bir sözcükle anlatılabilecek bir kavramın birden çok sözcükle anlatılmasına "dolaylama" denir. Örneğin, "Yavru Vatan'a tatile
gideceğiz." cümlesinde "Yavru Vatan" sözüyle "Kıbrıs" kastedilerek dolaylama yapılmıştır.
Yukarıda verilen bilgilere göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde "dolaylama" vardır?
A) Kara kış gelip çattığında ne yapacağız, diye düşünüyordu
B) Maaşını alıp çarşıya çıkınca dünyanın parasını harcadı.
C) Yarınını düşünmeyen insan, her zaman sıkıntı çeker.
D) Bu film önümüzdeki hafta beyaz perdede gösterime girecek.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamAdı:
Soyadı:
A. Aşağıdaki kelimeleri anlamlarının olduğu noktalı yerlere yazalım.
KELİME
CEHALET
KONU
a
b
C
[f]
g
ŞİİR
k
METİN
YAZAR
ANA FİKİR
KİTAP
Geniş bir hayal gücü bulunan, duyarlı, duygulu kimse. Ozan.
Şairlerin özel bir dil yaratarak ortaya koydukları yazı türü.
Gerçek veya hayal ürünü olan bir olayın yazılı veya sözlü
olarak anlatılması. Öykü.
Şiirin her bir satırına verilen ad, misra.
Bir konunun, olayın, düşüncenin cümleler topluluğuyla anla-
tıldığı yazı.
Bilim sanat vb. alanlarda yazı yazan kimse.
Kapaklı veya kapaksız, kağıt yapraklardan oluşan ve oku-
makta yararlanılan nesne.
hKELIME....: Tek başına anlamı anlamı olan veya ses birliği, sözcük.
Genellikle dört misradan oluşan, şiiri oluşturan gruplar.
Okuma metinlerinde ele alınan düşünce, durum ve olaylar.
Yazarın okuyucuya vermek istediği mesajdır.
Bilgisizlikten kaynaklanan cahillik halidir.
SÖZLÜK ANLAMI
EKITA
ŞAİR
HİKAYE
DİZE
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam4. Şiirde koyu renkle yazılmış kelimeleri gerçek
Sanki
fak tatle
onun
..birisiydi..
by.un.casuaia.).
lanınız.
bagina "D", yanlışsa "Y" yazınız.
B. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümlelerde verilen bilgiler doğru ise cümleni
() 1. "Öğleden beri yorgunluğum giderek artıyor." cümlesindeki "yorgunluğum
) 2. "Çocukların hesapsız sevgisini öğretmen olunca tattım." cümlesindeki altı
kelimesi gerçek anlamda kullanılmıştır.
çizili kelime mecaz anlamda kullanılmıştır.
(
) 3. "Küçükleri sevmek, büyükleri saymak bizim kültürümüzde her daim önem-
lidir." cümlesinde virgül sıralı cümleleri ayırmak için kullanılmıştır.
do 4. "Arkadaşlarla saat 10.30'da Galata Kulesi önünde buluşacağız." cümlesinde
nokta doğru kullanılmamıştır.
36
C) Ogrenci ve ögre
D) Sevgisiz dünyad
2. Bu metinde vurgula
A) Toprağa yeşerteb
B) Işçi sevmediği iş
C) Sevgi, hayatta b
D) Sevgi, sorunla
3. Aşağıdaki cür
kullanılmıştır?
A) Doğum g
B) Onun ka
C) Kendin
D) Her s
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamOkuldaki salon nedeniyle tüm
yeneden geç
. Eskidendi o dedilderin, bizden
artik
Agadakilerden hangial "geçme sözcüğünün
kullanıldı anlamlardan biri dedir?
Hastalık bulamak, sirayel enek
B) Bir duruma uğramak, konu olmak
C) Etki yapmak, Işlemek
D) Kalmak, devrotrak
8. SINIF
Sözcük
Sökmek
Batmak L
Kapmak
A) Sökmek
C) Kapmak
Mecaz
Çok uğraştı ama
sonunda Fransız-
cayı söktü.
dar mun
Evde beslediği-
miz kediden has-
talık kaptık.
Gerçek
Makinenin tüm
parçalarını tek
tek söktü.
Bazı insanla-
Söylediği her söz ra para baliyor,
bana batıyor
harcayacak yer
anyorlar.
Allah saklasın, ne-
Bozulmasın di-
ye eti buzdola-
Saklamak redeyse kaza yapı-
yorduk,
binda sakladık.
Tabloda sözcükler anlam özelliklerine göre
örneklendirilmiştir.
Buna göre hangi sözcük anlam özelliğine uygun
kullanılmamıştır?
Bir
hamlede
atılarak elinde-
ki defteri kaptı.
B) Batmak
D) Saklamak
Kami yönlen
Yarts yorum
Tarthin gin
Sözcükler
kavramlar
koyun, a
"mal" den
2
anlaming
banlıkla
hayvanl
masa g
değerl
Bu m
dakil
A) K
I
DE
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam1. TEMA
ETKİNLİK - 3
Bulutların üzerinde yazılı olan sözcüklerde eksik olan harfleri örnekteki gibi
tamamlayınız. Oluşan sözcükleri sesli bir şekilde okuyunuz.
1
kardeş
5
akrab d
9
an sm d
da syan
2
dost
6
ha Lat
10
o kul
TEST - 1
3
drka daş
7
ada Let
11
çLL ek
d_n
a
8
Cocuk
12
be bek
3. "Yaşamak' sözcüğünü söylediği-
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam4. Neden sonra sarsıldı altımda demir yaylar
Gözlerimin önünden geçti kervansaraylar
Gidiyorum, gurbeti gönlümde duya duya
Ulukışla yolundan Orta Anadolu'ya
"Sarsılmak" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisin-
de bu dizelerdeki anlamıyla kullanılmıştır?
A) Yakalandığı son hastalıkta epey sarsılmıştı.
B) İnanmak istemediğim bir şüphe ile derinden sarsıl-
dim.
C) Yıllardır baktığı köpeğini kaybedince sarsıldı.
D) Kapıyı öyle sert kapattı ki çıngırak sarsıldı.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam1.
●
Bir kuruluşun yetkisi altında bulunan
Bir kimseye, bir düşünceye, bir hatıraya
saygı, aşk vb. duygularla bağlanan, sadık,
tutkun
● Gerçekleşmesi bir şartı gerektiren
"Bağlı" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangi-
sinde verilen anlamlarından herhangi biriyle
kullanılmamıştır?
A) O, çocuklarına bağlı bir anaydı; onlar için her
şeyi yapardı.
B) Ekinlerin boylarının atması yağmura bağlıdır,
dedi.
C) Günlerden beri bağlı duran tekne, sert bir hi-
rıltıyla denize açıldı.
D) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kuru-
muna bağlı kuruluşlarını ziyaret ettim.
işaretle
3.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam7. Bir ilgi veya benzetme sonucu sözcüğün gerçek anla-
mindan tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamlara
"mecaz anlam" denir. Mecaz anlamlı sözcükler, genel-
likleri somut anlamlı sözcüklerin cümle içinde soyut an-
lamda kullanılmasıyla ortaya çıkar. Örneğin. "Kardeşim,
sıcak havada denize girdi." cümlesinde "sıcak" sözcüğü
beş duyu organıyla algılandığı için hem somut hem de
gerçek anlamlıdır. "Kim sıcak bir yuvada yaşamak iste-
mez ki!" cümlesinde ise "sıcak" sözcüğü, "dostça olan,
sevgi dolu" anlamıyla soyut anlamda kullanılarak gerçek
anlamından tamamen uzaklaşarak mecaz anlamda kul-
lanılmıştır.
20
Buna göre, aşağıdaki dizelerin hangisinde bu kulla-
nima bir örnek vardır?
A) Bitkin, usanmış bir hâlde kalktı, sabahın er saatle-
rinde yola çıktı.
B) Rüzgârın içinde birbirini ezercesine kaçışıyordu alan-
da toplanmış gençler.
C) Koyu mavi bir gecede Beykoz sahillerinde yürüyor-
dum yapayalnız.
D) O sessiz kaldıkça öğretmen, daha fazla kızıyor; daha
da öfkeleniyordu.