Sözcükte Anlam Soruları

1 « Deneme Gerçek anlam, bir sözcüğün aklımıza gelen ilk anlamıdır. Sözcüğün ilgi veya benzetme sonucu gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama ise mecaz anlam denir. Buna göre, “Onun için asıl önemli olan, seçilmiş ve yerli yerine konmuş sözcükler ile o ezgili ve sıcak deyişin okurda uyandıracağı etkidir." "sıcak" sözcüğü, aşağıdakilerin hangisinde bu cümledeki anlamıyla kullanılmıştır? AY Oturdukları ev, bir makine dairesi kadar sıcaktı. BT Küçük kedinin de sonunda sıcak bir yuvası oldu. Bu sıcakta arada bir şeyler yiyip içmeden çalışılmıyor. D) Yorganın altında sıcak gözyaşları dökerek beklemişti.

4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir isim birden çok sifat tarafından nitelenmiştir? A) Şehre adımınızı attığınızda ilk olarak bu dev heykelle karşılaşıyorsunuz. B) Gazetenin yeni ekinde bu konuya da yer verilmiş ancak konunun ayrıntılarına giril- memiş. C) Son zamanlarda gençler de en az yaşlılar kadar huzur bulmak istiyorlar. D) Sabit tempoda yürüyerek evden okula kaç dakikada gidebildiğini öğrenmek istiyor.

6. Her konuda muhakkak söyleyecek bir sözü, kar- şısına bizi oturtup sıralayacak binlerce öğüdü olurdu. Çocukken bu durum canımızı çok sık- mazdı. Sessizce onun nutuk çekmesine katla- nir, ağzından çıkan son kelimenin sesi boşluk- ta kaybolmadan kaldığımız yerden bildiğimizi okumaya devam ederdik. Büyüdükçe onun in- cir çekirdeğini doldurmayan konularda bir ara- ba lakırtı söylemesi zorumuza gitmeye başla- di. Bir gün dayanamayıp “Yeter artık, bırak da kendi bildiğimiz gibi yapalım!” diye onu tersle- mek zorunda kaldım. O günden sonra bir daha bizi karşısına alıp büyük büyük laflar etmeye kalkışmadı. Bu metinde aşağıdaki anlamlardan hangisini karşılayan bir söz veya sözcük grubu kullanıl- mamıştın? A) Yürekten olmayarak, laf olsun diye söylemek B) Çok az veya çok önemsiz olmak C) Herkes ne derse desin istediği gibi davran- mak D) Uzun, sıkıcı bir konuşma yapmak INIF 8 4

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "dokunmak” sözcüğü karşısında verilen anlama uygun ola- rak kullanılmamıştır? A) Tatli tuzlu ne bulduysa yediği için midesine do- kunmuş. (Karıştırmak) İzlediğimiz bu film hepimize çok dokunmuştu. (İçine işlemek, duygulandırmak, etkilemek) C) Parayı uzatması için adamın omzuna dokundu. (Değmek, el sürmek, temas etmek) X D) Bu yazısında eğitim konusuna dokunuyordu. (İlişkin, ilgili olmak, değinmek)

o Bu dünyada insanların korktuğu tek şey öğrenmekti. Aciyi, susuzlugu, açlığı ve üzüntüyü öğrenmek onların uykuları- ni kaçırıyor, bu yüzden daha rahat döşeklere, daha leziz yemeklere daha neşeli ve keyifli dostlara sığınıyorlardı. Dünyaya olan kayıtsızlıkları bazen o kerteye varıyordu ki, kendilerine altın ve gümüşten zevk ye sefadan, lezzet ve II şehvetten bir alem kárup keder ve izdırap fikirlerinin kafa- MI AV larına girmesine izin vermiyorlardı. Bu parçada altı çizili sözcüklerden hangisinin eş an- amlisyaynı metinde yer almamaktadır? B) II C) W D) W

TÜRKÇE Bu testte 15 soru vardır. Cevaplarınızı optik formdaki "Türkçe" bölümüne kodlayınız. . 1. Bir sözcüğün sözlükte geçen ilk anlamına "gerçek anlam" denir. Bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama "mecaz anlam" denir. Bir bilim, meslek ve sanat dalıyla ilgili özel bir kavramı karşılayan sözcüklere "terim anlamlı sözcük” denir. Bu tanımlara göre "köprü" sözcüğünün, 1. Beden eğitimi dersinde öğretmen bize köprü kurdurdu. II. Köprü geçiş ücretleri yarından itibaren zamlı olacakmış. III. Yazar son romanıyla geçmişle gelecek arasında âdeta bir köprü kurmuş. cümlelerinde kazandığı anlam özelliği aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) B) III Mecaz Mecaz Gerçek Terim Terim Mecaz Terim Gerçek Mecaz > Gerçek Gerçek v Terim v 2. Alüminyum ile ilgili çalışmalar, çok fazla alüminyum tüketmenin böbrek ve kemik hastalarının durumunu kö- tüleştirebileceğini, aynı zamanda beyin hücrelerinin büyüme hızını yavaşlatabileceğini öne sürüyor. Özellik- le alüminyum ile yemek pişirmenin, bu etkiyi arttırabileceğini belirten uzmanlar, yüksek sıcaklıklarda minik limon gibi asidik

lenmenis 9. Funda Öğretmen, öğrencilerinden içe- risinde bir tane eş anlamlı bir tane de es sesli kelime olan cümle yazmalarını istiyor. Buna göre aşağıdaki cümlelerden han- gisi Funda Öğretmen'in istediği cümle- ye uygundur? Gonder A. Kara gözleriyle bana bakıyordu. eeeh B. Elindeki ipleri birbirine bağladı . C. Ayakkabısını geri dönüşüme atmıştı.

36. Bir sözcüğü cümlede iki farklı yerde mecaz ve gerçek anlamıyla kullanın. Terimakasi eline alınca abların kağıt keserken elini kesmesini hatırladım, Sevda Bombos evin içinde bos hayallere dalip gitmiştim. Hülya Asli Ersin Koy, o günkü olaydan sonra köylerinin değerini bir kez daha anladu. Okullardaki tahtalara kara tahta diyoruz, ama çohu tahtarın rengi yesi Yukardaki öğrencilerden hangisi ogretmenin sorusunu doğru cevaplamıştır? AlSevda B)Ersin DAS DiHalya

13. 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu yapılmıştır? A) Sene sonu işlemleri yapmak için geç kalmışsın. B) Yaz tatilinde mutlaka kendime zaman ayıracağım. C) Serin serin esen bir rüzgar, dallarda cıvıldaşan kuş- lar... D) Yerime döndüğümde gittiğini söylediler.

Bir sözcüğün karşıt anlamlısı o sözcüğün cümlede kazandığı anlama göre değişebilir. Ör- neğin "Kara bahtli bir adamdı." cümlesinde "kara" sözcüğü "kötü" anlamında kullanıldığı için "beyaz" sözcüğü ile karşıtlık ilişkisi kuramaz. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde "dolu" sözcüğü "boş" sözcüğünün karşıt an- lamlısı olarak kullanılmamıştır? A) Su dolu bir şişeyi masanın üzerine bıraktı. B) Bugün içim tarif edemediğim duygularla dolu. C) Bu otelde bütün odalar dolu, başka yere bakalım. Adam bugün bir hayli dolu, bize yardım edemez.

SÖZCÜKTE ANLAM 3 5. (Soldan san-yukandan apaya) 1 2 3 4 5 6 7 B 9 10 11 U ZG A R G U OLIO 0 1 b Z ME M DE NIYE T cz 0 MO TSG EN C 1 d TILL A KIBIL 1 e KD 0S 0 NC E A CE A BL f M E S A1 1 D E Yok . Bu bulmacadaki bazı sözcüklerin anlamlan aşağıda verilmiştir. Bu sözcükleri, bulmacadan anlamlarına göre belirleyiniz 1. Etkilenme, çağrışım veya doğmayla akla gelen yaratıcı duygu, düşünce, ilham. II. Uzay ve zamanın ötesinde, öznenin dışında, kendiliğinden var olan, duyularla değil, yalnızca ruhen algılanabilen asıl gerçeklik, mütalaa, fikir-Dusunce III. Bir ülkenin, bir toplumun, maddi ve manevi varlıklarının, fikir, sanat, çalışmalarıyla ilgili niteliklerin tümü.= Medeniyet IV. Çalışma, emek. Mesai Bu sözcüklerin ilk harfleri yukarıdaki numaralanmış anlamlara göre sıralandığında aşağıdakilerden hangisi oluşur? A) B) C) D) U E D K K D cmo U D M D E M K E E 6 Asoñida "reskin" sözcününün cesitli anlamları ve bunların - karisik olarak - örneklendiği cümleler verilmiştir.

6. Beni hor görme kardeşim Sen altınsın ben tunç muyum? Aynı vardan var olmuşuz Sen gümüşsün ben sac miyim? Ne var ise sende bende Aynı varlık her bedende (Âşık Veysel Şatıroğlu) Bu şiir parçası için aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Eş seslisi olan sözcüğe yer verilmiştir. B) Deyime yer verilmiştir. C) Zıt anlamlı sözcükler bir arada kullanıl- mıştır. D) Soyut anlamlı sözcük kullanılmıştır.

Boyu son bir senede aşın uzadığı için kıyafetleri üzerine olmuyordu. Devlet kurumlarına iş başvurusunda bulunan kişi sayısında artış yaşandı. Yazdığı satırlarla okuyucuyu kendisine hayran bırakan gizemli bir yazardı. Işi durmadan yokuşa sürüyor, istediğim her şeye "Hayır" cevabını iliştiriyordu. Bu cümlelerdeki altı çizili sözcüklerin eş seslilerinin sözlok anlamları aşağıda verilmiştir: SÖZLÜK ANLAMI Iyilik, karşılık beklenmeden yapılan yardım Et kesmeye, kemik kırmaya yarayan ağır ve enli bir bıçak türü. Ortak bir atadan geldiklerine inanılan geleneksel topluluk, kabile, klan. Evlilik, aile, ortaklık, mülkiyet gibi köklü bir yapıyı içeren yapı veya birlik. Buna göre altı çizili sözcüklerden hangisinin eş seslisinin anlamı verilmemiştir? A) Boy B) Kurum c) Satir D) Hayır 7 GUNAY 82 YAYINLARI

9. Bir sözcüğün aklımıza gelen ilk anlamına "gerçek anlam" denir. Bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama "mecaz anlam" denir. Bir bilim, meslek ve sanat dalıyla ilgili özel bir kavramı karşılayan sözcüklere "terim an- lamlı sözcük" denir. Bu tanımlara göre, I. Senin müzik kulağın gayet iyi. II. Babaannemin Karadeniz ağzı ile konuşma- sina bayılırdık. III. Gönüllerin birbirine kaynaştığı o günleri öz- lüyorum. cümlelerinde altı çizili sözcüklerin kazan- dığı anlam özelliği aşağıdakilerin hangisin- de doğru verilmiştir? Gerçek Mecaz Terim A) II II 1 III B) C) III II 1 D) III 1 11

FIRINLIK aldirgan Sun olanlar yatz bel Arapie Halvat Krage Hacivat Kangoz Hacivat Karagoz Hacivat Karagöz Hacivat Hacivat ile kargoa metnini okuyunuz. Metindeki boyluklara, dixanta bilgisayar derin dondurucu lokanta Yar bana bir eglence. Aman bana bir oglence. Vay, Karagomikil gozum merhaba Hoş geldin Hacı cav cav Bak Karagöz'üm dünya degişiyor, dilimine yeni yeni kelneler giriyor Senin haberin yoktur bunlardan. Biraz bunlan dinle de gren benden Fesuphanallah! Yine neler anlatacak, wyduracak bakalım Söyle bakalım Ya nerede kaynatacaktım? Karagöz'üm sen suyu hala çaydanlıkta mi kaynatırsan? Kettleda ketalda) kaynatacaksın elbet? Hacival o da ne Hacivatum? Karagor Suyu isitmak için kullanıyoruz diyorum sana. Şimdi desene Hacivat. gunu söyle bakalım kis hazırlıkları yaptım mı? Yapmaz mıyız hiç? Ece, nerede muhafaza ediyorsunuz olar? Karagöz Allah Allah! Bilmiyor musun yan nerede muhafua edecegimiui? Nerede olacak? Hacivat Ben sana sordum ama bilemedin ki bana sorarsın. Hacivat Deep freze (difriz diyecektin Karngoeum. Karngoz Tövbe tövbe! Onun adı ..... Söyle bakalım sen, laptop nedir? Karagöz Ne top ne top? Hacivat Bak hala top dersin. Hani bilgisayarın elde taşınan var ya... Karagöz Hacivat'ım ona Hacivat Hadi, ne demek istiyorum bil bakalım. Arkadaşlarla aktivite yapmak için bir restorana gittik, adisyonu ben ödemek istedigimde bir arkada- sim pok agresif davrandh. Hadi ne demek istedim. anlat bakalum Karagöz: A benim güzel Hacivat'ım aktivite yerine restoran yerine .. adisyon yerine yerine .......... desen ben de anlarım, sen de anlarsın, Ali de Veli de anlar Karagöz : Yalnız benim anlamadığım bir sey var senin ana dilin Türkçe degil mi? Hacivat Bu da soru mu şimdi? Karagöz O halde ana dilin Türkçe ise neden Türkçesi varken kullanmasın? b) Yazılarınızda ve konuşmalarınızda kullandiginiz kelimelerin Türkçe olmasına dik- kat ediyor musunuz? Orneklerle açıklayınız. dur Hacivat - denir agresif 169

Cevaplar Optikte kutucukların dışına taşırmadan ve kurşun kalemle işaretleyiniz. 1. Saat sekizi geçtiği hâlde çocuklar hâlâ sokakta oynuyor, kadınlar ise kapı önlerinde hem sokağı izliyor hem sohbet ediyordu. Yaz aylarında günler uzadığı için sokaktaki hareketlilik dokuz buçuğa kadar II devam ederdi. Hava kararınca çocuklar, bütün gün sokakta oynadıkları için bitmiş hâlde evlerine gider; III yemekten sonra kimi yatağında kimi televizyonun karşısında uyuyakalırdı. Ertesi sabah kahvaltıdan IV sonra yine kendilerini sokağa atarlar; yaz tatilini işte böyle oyun oynayarak, neşe içinde geçirirlerdi. Bu metinde numaralanmış sözcüklerin anlamları aşağıda verilmiştir: 1. Vakit geçirme, eğlenme vb. amaçlarla bir şeyle uğraşmak II. Yer yuvarlağının kendi ekseni etrafında dönmesiyle geçen 24 saatlik süre III. Çok yorulmak IV. Bir şeyin, bir yerin, bir kimsenin, esas tutulan yüzünün ilerisi Buna göre, numaralanmış sözcüklerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir? D) IV. C) III. B) II. AL