Sözcükte Anlam Soruları
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam1
« Deneme
Gerçek anlam, bir sözcüğün aklımıza gelen ilk anlamıdır. Sözcüğün ilgi veya benzetme sonucu gerçek
anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama ise mecaz anlam denir.
Buna göre,
“Onun için asıl önemli olan, seçilmiş ve yerli yerine konmuş sözcükler ile o ezgili ve sıcak deyişin okurda
uyandıracağı etkidir."
"sıcak" sözcüğü, aşağıdakilerin hangisinde bu cümledeki anlamıyla kullanılmıştır?
AY Oturdukları ev, bir makine dairesi kadar sıcaktı.
BT Küçük kedinin de sonunda sıcak bir yuvası oldu.
Bu sıcakta arada bir şeyler yiyip içmeden çalışılmıyor.
D) Yorganın altında sıcak gözyaşları dökerek beklemişti.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir isim
birden çok sifat tarafından nitelenmiştir?
A) Şehre adımınızı attığınızda ilk olarak bu
dev heykelle karşılaşıyorsunuz.
B) Gazetenin yeni ekinde bu konuya da yer
verilmiş ancak konunun ayrıntılarına giril-
memiş.
C) Son zamanlarda gençler de en az yaşlılar
kadar huzur bulmak istiyorlar.
D) Sabit tempoda yürüyerek evden okula kaç
dakikada gidebildiğini öğrenmek istiyor.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam6.
Her konuda muhakkak söyleyecek bir sözü, kar-
şısına bizi oturtup sıralayacak binlerce öğüdü
olurdu. Çocukken bu durum canımızı çok sık-
mazdı. Sessizce onun nutuk çekmesine katla-
nir, ağzından çıkan son kelimenin sesi boşluk-
ta kaybolmadan kaldığımız yerden bildiğimizi
okumaya devam ederdik. Büyüdükçe onun in-
cir çekirdeğini doldurmayan konularda bir ara-
ba lakırtı söylemesi zorumuza gitmeye başla-
di. Bir gün dayanamayıp “Yeter artık, bırak da
kendi bildiğimiz gibi yapalım!” diye onu tersle-
mek zorunda kaldım. O günden sonra bir daha
bizi karşısına alıp büyük büyük laflar etmeye
kalkışmadı.
Bu metinde aşağıdaki anlamlardan hangisini
karşılayan bir söz veya sözcük grubu kullanıl-
mamıştın?
A) Yürekten olmayarak, laf olsun diye söylemek
B) Çok az veya çok önemsiz olmak
C) Herkes ne derse desin istediği gibi davran-
mak
D) Uzun, sıkıcı bir konuşma yapmak
INIF 8
4
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "dokunmak”
sözcüğü karşısında verilen anlama uygun ola-
rak kullanılmamıştır?
A) Tatli tuzlu ne bulduysa yediği için midesine do-
kunmuş. (Karıştırmak)
İzlediğimiz bu film hepimize çok dokunmuştu.
(İçine işlemek, duygulandırmak, etkilemek)
C) Parayı uzatması için adamın omzuna dokundu.
(Değmek, el sürmek, temas etmek) X
D) Bu yazısında eğitim konusuna dokunuyordu.
(İlişkin, ilgili olmak, değinmek)
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlamo
Bu dünyada insanların korktuğu tek şey öğrenmekti. Aciyi,
susuzlugu, açlığı ve üzüntüyü öğrenmek onların uykuları-
ni kaçırıyor, bu yüzden daha rahat döşeklere, daha leziz
yemeklere daha neşeli ve keyifli dostlara sığınıyorlardı.
Dünyaya olan kayıtsızlıkları bazen o kerteye varıyordu ki,
kendilerine altın ve gümüşten zevk ye sefadan, lezzet ve
II
şehvetten bir alem kárup keder ve izdırap fikirlerinin kafa-
MI
AV
larına girmesine izin vermiyorlardı.
Bu parçada altı çizili sözcüklerden hangisinin eş an-
amlisyaynı metinde yer almamaktadır?
B) II
C) W
D) W
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamTÜRKÇE
Bu testte 15 soru vardır. Cevaplarınızı optik formdaki "Türkçe" bölümüne kodlayınız.
.
1.
Bir sözcüğün sözlükte geçen ilk anlamına "gerçek anlam" denir.
Bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama "mecaz anlam" denir.
Bir bilim, meslek ve sanat dalıyla ilgili özel bir kavramı karşılayan sözcüklere "terim anlamlı sözcük” denir.
Bu tanımlara göre "köprü" sözcüğünün,
1. Beden eğitimi dersinde öğretmen bize köprü kurdurdu.
II. Köprü geçiş ücretleri yarından itibaren zamlı olacakmış.
III. Yazar son romanıyla geçmişle gelecek arasında âdeta bir köprü kurmuş.
cümlelerinde kazandığı anlam özelliği aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A)
B)
III
Mecaz
Mecaz
Gerçek
Terim
Terim
Mecaz
Terim
Gerçek
Mecaz
>
Gerçek
Gerçek v
Terim v
2.
Alüminyum ile ilgili çalışmalar, çok fazla alüminyum tüketmenin böbrek ve kemik hastalarının durumunu kö-
tüleştirebileceğini, aynı zamanda beyin hücrelerinin büyüme hızını yavaşlatabileceğini öne sürüyor. Özellik-
le alüminyum ile yemek pişirmenin, bu etkiyi arttırabileceğini belirten uzmanlar, yüksek sıcaklıklarda minik
limon gibi asidik
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlamlenmenis
9. Funda Öğretmen, öğrencilerinden içe-
risinde bir tane eş anlamlı bir tane de
es sesli kelime olan cümle yazmalarını
istiyor.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden han-
gisi Funda Öğretmen'in istediği cümle-
ye uygundur?
Gonder
A. Kara gözleriyle bana bakıyordu.
eeeh
B. Elindeki ipleri birbirine bağladı
.
C. Ayakkabısını geri dönüşüme atmıştı.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam36.
Bir sözcüğü cümlede iki farklı
yerde mecaz ve gerçek
anlamıyla kullanın.
Terimakasi eline
alınca abların kağıt
keserken elini
kesmesini hatırladım,
Sevda
Bombos evin içinde
bos hayallere dalip
gitmiştim.
Hülya
Asli
Ersin
Koy, o günkü olaydan
sonra köylerinin
değerini bir kez daha
anladu.
Okullardaki tahtalara
kara tahta diyoruz, ama
çohu tahtarın rengi
yesi
Yukardaki öğrencilerden hangisi ogretmenin
sorusunu doğru cevaplamıştır?
AlSevda
B)Ersin
DAS
DiHalya
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam13.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım
bozukluğu yapılmıştır?
A) Sene sonu işlemleri yapmak için geç kalmışsın.
B) Yaz tatilinde mutlaka kendime zaman ayıracağım.
C) Serin serin esen bir rüzgar, dallarda cıvıldaşan kuş-
lar...
D) Yerime döndüğümde gittiğini söylediler.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamBir sözcüğün karşıt anlamlısı o sözcüğün cümlede kazandığı anlama göre değişebilir. Ör-
neğin "Kara bahtli bir adamdı." cümlesinde "kara" sözcüğü "kötü" anlamında kullanıldığı
için "beyaz" sözcüğü ile karşıtlık ilişkisi kuramaz.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde "dolu" sözcüğü "boş" sözcüğünün karşıt an-
lamlısı olarak kullanılmamıştır?
A) Su dolu bir şişeyi masanın üzerine
bıraktı.
B) Bugün içim tarif edemediğim duygularla dolu.
C) Bu otelde bütün odalar dolu, başka yere bakalım.
Adam bugün bir hayli dolu, bize yardım edemez.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamSÖZCÜKTE ANLAM
3
5.
(Soldan san-yukandan apaya)
1 2 3 4 5 6 7 B 9 10 11
U ZG A R G U OLIO
0
1
b
Z ME
M
DE NIYE T
cz 0 MO TSG EN C 1
d
TILL A KIBIL 1
e KD 0S 0 NC E A
CE A BL
f M
E S A1 1 D E Yok
.
Bu bulmacadaki bazı sözcüklerin anlamlan aşağıda verilmiştir. Bu sözcükleri, bulmacadan anlamlarına göre belirleyiniz
1. Etkilenme, çağrışım veya doğmayla akla gelen yaratıcı duygu, düşünce, ilham.
II. Uzay ve zamanın ötesinde, öznenin dışında, kendiliğinden var olan, duyularla değil, yalnızca ruhen algılanabilen asıl
gerçeklik, mütalaa, fikir-Dusunce
III. Bir ülkenin, bir toplumun, maddi ve manevi varlıklarının, fikir, sanat, çalışmalarıyla ilgili niteliklerin tümü.= Medeniyet
IV. Çalışma, emek. Mesai
Bu sözcüklerin ilk harfleri yukarıdaki numaralanmış anlamlara göre sıralandığında aşağıdakilerden hangisi oluşur?
A)
B)
C)
D)
U
E
D
K
K
D
cmo
U
D
M
D
E
M
K
E E
6
Asoñida "reskin" sözcününün cesitli anlamları ve bunların - karisik olarak - örneklendiği cümleler verilmiştir.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam6.
Beni hor görme kardeşim
Sen altınsın ben tunç muyum?
Aynı vardan var olmuşuz
Sen gümüşsün ben sac miyim?
Ne var ise sende bende
Aynı varlık her bedende
(Âşık Veysel Şatıroğlu)
Bu şiir parçası için aşağıdakilerden han-
gisi söylenemez?
A) Eş seslisi olan sözcüğe yer verilmiştir.
B) Deyime yer verilmiştir.
C) Zıt anlamlı sözcükler bir arada kullanıl-
mıştır.
D) Soyut anlamlı sözcük kullanılmıştır.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamBoyu son bir senede aşın uzadığı için kıyafetleri üzerine olmuyordu.
Devlet kurumlarına iş başvurusunda bulunan kişi sayısında artış yaşandı.
Yazdığı satırlarla okuyucuyu kendisine hayran bırakan gizemli bir yazardı.
Işi durmadan yokuşa sürüyor, istediğim her şeye "Hayır" cevabını iliştiriyordu.
Bu cümlelerdeki altı çizili sözcüklerin eş seslilerinin sözlok anlamları aşağıda verilmiştir:
SÖZLÜK ANLAMI
Iyilik, karşılık beklenmeden yapılan yardım
Et kesmeye, kemik kırmaya yarayan ağır ve enli bir bıçak türü.
Ortak bir atadan geldiklerine inanılan geleneksel topluluk, kabile, klan.
Evlilik, aile, ortaklık, mülkiyet gibi köklü bir yapıyı içeren yapı veya birlik.
Buna göre altı çizili sözcüklerden hangisinin eş seslisinin anlamı verilmemiştir?
A) Boy
B) Kurum
c) Satir
D) Hayır
7
GUNAY 82
YAYINLARI
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam9. Bir sözcüğün aklımıza gelen ilk anlamına
"gerçek anlam" denir.
Bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen
uzaklaşarak kazandığı yeni anlama "mecaz
anlam" denir.
Bir bilim, meslek ve sanat dalıyla ilgili özel
bir kavramı karşılayan sözcüklere "terim an-
lamlı sözcük" denir.
Bu tanımlara göre,
I. Senin müzik kulağın gayet iyi.
II. Babaannemin Karadeniz ağzı ile konuşma-
sina bayılırdık.
III. Gönüllerin birbirine kaynaştığı o günleri öz-
lüyorum.
cümlelerinde altı çizili sözcüklerin kazan-
dığı anlam özelliği aşağıdakilerin hangisin-
de doğru verilmiştir?
Gerçek
Mecaz
Terim
A)
II
II
1
III
B)
C)
III
II
1
D)
III
1
11
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamFIRINLIK
aldirgan
Sun olanlar yatz
bel
Arapie
Halvat
Krage
Hacivat
Kangoz
Hacivat
Karagoz
Hacivat
Karagöz
Hacivat
Hacivat ile kargoa metnini okuyunuz. Metindeki boyluklara,
dixanta bilgisayar derin dondurucu
lokanta
Yar bana bir eglence. Aman bana bir oglence. Vay, Karagomikil
gozum merhaba
Hoş geldin Hacı cav cav
Bak Karagöz'üm dünya degişiyor, dilimine yeni yeni kelneler giriyor
Senin haberin yoktur bunlardan. Biraz bunlan dinle de gren benden
Fesuphanallah! Yine neler anlatacak, wyduracak bakalım
Söyle bakalım
Ya nerede kaynatacaktım?
Karagöz'üm sen suyu hala çaydanlıkta mi kaynatırsan?
Kettleda ketalda) kaynatacaksın elbet?
Hacival
o da ne Hacivatum?
Karagor
Suyu isitmak için kullanıyoruz diyorum sana.
Şimdi
desene Hacivat.
gunu söyle bakalım kis hazırlıkları yaptım mı?
Yapmaz mıyız hiç?
Ece, nerede muhafaza ediyorsunuz olar?
Karagöz Allah Allah! Bilmiyor musun yan nerede muhafua edecegimiui? Nerede
olacak?
Hacivat Ben sana sordum ama bilemedin ki bana sorarsın.
Hacivat Deep freze (difriz diyecektin Karngoeum.
Karngoz
Tövbe tövbe! Onun adı .....
Söyle bakalım sen, laptop nedir?
Karagöz Ne top ne top?
Hacivat Bak hala top dersin. Hani bilgisayarın elde taşınan var ya...
Karagöz Hacivat'ım ona
Hacivat Hadi, ne demek istiyorum bil bakalım. Arkadaşlarla aktivite yapmak
için bir restorana gittik, adisyonu ben ödemek istedigimde bir arkada-
sim pok agresif davrandh. Hadi ne demek istedim. anlat bakalum
Karagöz: A benim güzel Hacivat'ım aktivite yerine
restoran
yerine
.. adisyon yerine
yerine
.......... desen ben de anlarım, sen de
anlarsın, Ali de Veli de anlar
Karagöz : Yalnız benim anlamadığım bir sey var senin ana dilin Türkçe degil mi?
Hacivat Bu da soru mu şimdi?
Karagöz
O halde ana dilin Türkçe ise neden Türkçesi varken kullanmasın?
b) Yazılarınızda ve konuşmalarınızda kullandiginiz kelimelerin Türkçe olmasına dik-
kat ediyor musunuz? Orneklerle açıklayınız.
dur
Hacivat
- denir
agresif
169
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamCevaplar Optikte kutucukların dışına taşırmadan ve kurşun kalemle işaretleyiniz.
1.
Saat sekizi geçtiği hâlde çocuklar hâlâ sokakta oynuyor, kadınlar ise kapı önlerinde hem sokağı izliyor
hem sohbet ediyordu. Yaz aylarında günler uzadığı için sokaktaki hareketlilik dokuz buçuğa kadar
II
devam ederdi. Hava kararınca çocuklar, bütün gün sokakta oynadıkları için bitmiş hâlde evlerine gider;
III
yemekten sonra kimi yatağında kimi televizyonun karşısında uyuyakalırdı. Ertesi sabah kahvaltıdan
IV
sonra yine kendilerini sokağa atarlar; yaz tatilini işte böyle oyun oynayarak, neşe içinde geçirirlerdi.
Bu metinde numaralanmış sözcüklerin anlamları aşağıda verilmiştir:
1. Vakit geçirme, eğlenme vb. amaçlarla bir şeyle uğraşmak
II. Yer yuvarlağının kendi ekseni etrafında dönmesiyle geçen 24 saatlik süre
III. Çok yorulmak
IV. Bir şeyin, bir yerin, bir kimsenin, esas tutulan yüzünün ilerisi
Buna göre, numaralanmış sözcüklerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir?
D) IV.
C) III.
B) II.
AL