Sözcükte Anlam Soruları

11. 1 D Türkçe O çay ağır akar, yorgun mu bilmem? Mehtabi hasta mi. solgun mu bilmem? Yaslı gelin gibi mahzun mu bilmem? Yüce dağ başında siyah tül vardır. cijelomil Bu dizelerdeki söz sanatlarının benzeri aşağıdakilerin hangisinde yoktur? A) Tabiplerde ilâç yoktur yarama Aşk deyince ötesini arama Her nesnenin bir bitimi var ama Aşka hudut çizilmiyor Mihriban. 3. De Yâr deyince kalem elden düşüyor Gözlerim görmüyor aklım şaşıyor Lâmbamda titreyen alev üşüyor Aşk kağıda yazılmıyor Mihriban! Deneme Seller aktı gitti. Biz kaldık. Bulutlar uçtu gökyüzünden. Rüzgarlar darmadağın etti. Ne bahcesinden havir var, ne qüzünden. Akıl da bulutlar gibi çekip gitti. Biz hep açık konuştuk. Gökyüzünden maviydi sözlerimiz. Sığ bataklarda değildik, kuşlar gibiydik, Uçarıydık. Gözlerimizde Şavkıyan parıltılar gibiydik.

şdan bu sergileme- -? cürmek- mıştır. aniz 7. + A) I vet ✰ B) I ve III C) II ve IV Dyl D) Il ve IV Bir sınıfta öğretmen, dört farklı öğrenciye birer sözcük vermiş ve bunları, çok anlamlılığa örnek olacak biçimde cümlede kullanmalarını istemiştir. Bu öğrenciler, şu yanıtları vermiştir: • 1. Öğrenci: PLAN Sözcükler, ilk ortaya çıktığında tek bir anlamı karşılayacak biçimde kullanılmıştır. Ancak zaman içinde aynı sözcük, başka başka anlamları da karşılar hâle gelmiştir. Türkçe Sözlük'te madde başı olan birçok sözcüğün karşısında birden fazla anlam verilmesinin nedeni, bu durumdur. Sözcüğün birden fazla anlamı ifade edecek biçimde kullanılması, çok anlamlılıktır. Şehir dışından gelecek misafirleri nasıl ağırlayacağının planını aylar öncesinden yapmıştı bile. Kentsel dönüşümle birlikte yeniden yapılaşma sürecine girecek olan semtin birçok mühendis tarafından planı yapılmıştı. • 2. Öğrenci: ZAFER * 9 Eylül günü, İzmir'de Türk ordusu Yunan ordusu karşısında büyük bir zafer kazanmıştı. # Uzun ve yorucu çalışma günlerinin ardından zafere ulaşmış, büyük bir şirketle istediği anlaşma- yı yapabilmişti. • 3. Öğrenci: PARTI * Vergi işlemlerini halletmiş ve gümrükten üç parti mal çektirmişti birkaç saat içinde. + Büyük bir parti vererek kutlamayı düşündüğü yirminci yaş gününü iple çekiyordu. • 4. Öğrenci: CANLI * Yaşama sevinci ve umut, insanı canlı tutan en önemli duygulardır. * Dün akşam canlı yayına bağlanan Bakan, yeni eğitim sistemiyle ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Buna göre öğrencilerden kaçı doğru yanıt vermiştir? AV4 B) 3 (C) 2 DY Tüm Dersler Kılavuz Blok Test

TURKCE 1 Söylendiğinde ilk akla gelen, zihinde ilk çağrışımı yapan gerçek anlamdır. Örnek: Küçük kızın gözlerinin içi gülüyordu. II. Sözcüklerin cümle içerisinde kullanılırken kazandığı yeni anlamlar, çok anlamlılıktır. Örnek: Çocuğun ayakkabıları eskimiş, burnu iyice aşınmıştı. III. Bir bilim, sanat, spor, meslek dalıyla ya da bir konu ile ilgili özel bir kavramı karşılayan sözcükler terimdir. Örnek: Tiyatronun son perdesi oynanıyor. IV. Sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşarak yeni bir anlam kazanması mecaz anlamdır. Örnek: Uçurtmanın kuyruğu ağaca takıldı. Altı çizili sözcüklerin anlam özelliklerine ait bilgiler- den hangisinin örneği yanlıştır? A) I B) II C) III D) IV

2 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlamlı bir sözcük yoktur? A) O, Türk tiyatrosunun zirve şahsiyetlerinden biridir. B) Konuşmalarından, dolu bir kişi olduğu anlaşılıyor. C) Güneş, dağların ardından usul usul yükseldi. D) Ortaya koyduğu fikirlerle hepimizin zihnini açmıştır.

TÜRKÇE "Yer" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde “du- rum" anlamında kullanılmıştır? A) Çocuğun yeri her zaman anne ve babasının yanıdır. B) Hepimizin yüreğinde onun çok farklı bir yeri vardı. C) Benim yerimde olmak isteyen birçok insan var. D) Arkadaşımın yerini, yurdunu kaybettim, çok üzgünüm.

SÖZÇÜKTE ANLAM 12. Ahlak, başkalarının edeceği kötülükleri önlemeye çalışmayı da buyurur. Salonun en dibindeki koltuklardan birinde oturuyorum. Batı dünyası küresel ısınmayla ilgili alınması gereken önlemleri tartışıyor. Evin arka odaları güneş almıyor. Aşağıdakilerden hangisi, bu cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden herhangi birinin açıklaması de- ğildir? A) Kapıya göre en uzak bölüm- B Bir şeyin yapılmasını veya yapılmamasını kesin ola- rak söylemek C) Geri kalan bölüm, kısım D) Inançları bir olan insan ve ülke topluluğu Aile büyüklerinden, bir gencin "edebiyat adamı" ola- ak yaşama kararlılığını anlamalarını, onu bu yolda 1 steklemelerini beklemek, bana gerçekçi görünmüyor 11

4 11. Dergi editörü olan Deniz, Ankara'da yaşamaktadır. Bir yayınevi ile yapacağı iş görüşmesi için İstanbul'a gitmesi gerekmektedir. Ankara-İstanbul arası ulaşım seçenekleri şöyledir: Yolculuk; - hızlı trenle 4,5 saat, - yüksek hızlı trenle 1,5 saat, - uçakla 1 saat, - otobüsle 6,5 saat sürmektedir. Saat başı ulaşım aracı bulmak mümkündür. Deniz'in evinden ulaşım araçlarına olan mesafe hepsi için bir saattir. Görüşme saat 9.00'da başlayacaktır. Deniz indiği yerden buluşma noktasına; - hızlı ya da yüksek hızlı treni tercih ederse tak- siyle 45 dk., yürüyerek bir buçuk saatte, - uçağı tercih ederse taksiyle bir saatte (Yürüme seçeneği bulunmamaktadır.), - otobüsü tercih ederse taksiyle yarım saat, yü- rüyerek bir saatte ulaşacaktır. Buna göre Deniz hangi ulaşım şartlarında gö- rüşmeye tam vaktinde yetişir? • • • ● A Sabah 6.00 Uçak - Taksiyle Gece 2.00 - Otobüs - Yürüyerek 38,5 Bo Gece 4.00- Hızlı tren - Yürüyerek Sabah 6.00-Yüksek hızlı tren - Yürüyerek zo

2. Varlıkların, okuyucunun gözünde canlana- cak şekilde, resim çizer gibi anlatılması ola- rak tanımlanan betimleme, açıklayıcı ve sa- natsal olmak üzere iki başlık altında ince- lenir. Açıklayıcı betimlemede varlıkların ol- duğu gibi tanıtılması amaçlanır, kişisel dü- şüncelere yer verilmez. Görsellikten çok, izlenim ve sezgilerin ağır bastığı sanatsal betimlemede ise yazar, anlatımına duygu ve yorumlarını da katar. Bu metne göre aşağıdakilerin hangisin- de açıklayıcı betimleme yapılmıştır? A Ninemin reyhan kokulu, kapkara, uzun saçları vardı. Dünyadaki en uzun saçlar nineminkiydi. Sürmeler çektiğinde kır- langıçların kanadını hatırlatan kaşları olurdu. Ninemin endamı yerindeydi, uzun boyluydu. Elini bir uzatsa ağaçla- rin en uzun dallarındaki elmalara yeti- şirdi. Ninemin sürmeli gözleri çok kes- kin ve çok güzeldi. Öyle ki Ay'ı çıplak gözle görebilirdi. B) Kızılkaya... Üstü toprak, altı ahır evimi- zin, aynı anda mutfak, kiler ve oturma yeri olarak kullanılan küçük odamızın küçücük penceresinden saatlerce sey- rettiğim, seyretmeye doyamadığım Kı- zılkaya... Kızılkaya'nın altından dere akardı. Dere ile Kızılkaya'nın en yüksek yerinin arası 200-300 metre kadar ol- malıydı. Uçurum ki ne uçurum... C) Koza Han'ın hemen yanında, tahta kol- tuklarda, altı yedi yaşlarında bir sarı ço- cuk annesiyle oturmaktadır. Üstü başı temizdir, yüzü sağlıklıdır. Annesi otuz- larında bir hanımdır. Hava sıcak, vakit öğleye yaklaşmaktadır. Annesi yelpa- zeyi bir oğluna tutuyor bir kendisine. D) Doğdum. Yanık benizli bir adamdı ba- bam. Elinde meşeden budanmış ço- mak... Annemin sesinde fesleğenler, nefesinde hanımelleri... Omzunda si- ğındığım yıkılmaz dağ evleri... Doğdum. Bozkırdandı bu alevli yoksulluğum. Üs- tümde eskimiş boncuklu elbise, ayak larımda kurumuş lavanta kokusu...

12. Bir malı değerinden aşağı bir karşılıkla elde etmek Bitirmek, unutturmak, söz edilmesini engel- lemek Kapamak "Kapatmak" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde verilen anlamlardan herhangi bi- riyle kullanılmamıştır? A Evvelki hafta Mühendis İlhami Bey'le karısı çok güzel bir bambu takımı kapattilan B) Emine aklını oynattı sandılar ve onu evine kapattılar, kapısını kilitlediler. Sanatçılar arasındaki tatsız olayı kapatmak istiyordu. Geçen yıl çeşitli nedenlerle yerel yayın ya- pan yirmi gazete kapatıldı. 4-4/A SERİSİ

paragraf ON-40 5. Bizim evin ışıkları! İçim birden cız etti. Durdum, seyrettim: İçinde lamba yanan köhne bir harabe gibi bizim ev. Pencerelerde hareket yok. Sokuldum, baktım. Annem yok, uyumuştur; babam da se- dire yayılıp uyuyakalmış, beni bekliyor; beklesin, ben odamın penceresinden sessizce girer uyu- rum. Gittim, baktım. Penceremi kapamış. Gittim, öteki pencereyi hızlı hızlı vurdum, babam uyan- dı. Gelip kapıyı açacağına pencereyi açtı. Bu metnin dil ve anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Benzetme yapılmıştır. B) Olay 1. kişi ağzından anlatılmıştır. on C) Deyim kullanılmıştır. D) Karşılaştırma yapılmıştır. --- tonguç 6. Zeytin, yüzyıllardır çok değer verilen bir bitki. Öyle ki geçmişte zeytin ağacının kutsal sayıldığı dö- čini alpica dürüst vorilmis 8. Yüzme çalıştu mem Bütür Bu m A) V 9. C

Model Eğitim 6. Seher yeli nazlı yâre bildir beni, bildir beni Düşmüşüm elden ayaktan kaldır beni kaldır beni Bu şiirde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine yer verilmiştir? A) Benzetme C) Abartma B) Kişileştirme D) Konuşturma

un 23. 3 1 Türkü, şarkı vb. okumak söylemek Bir şeyi bir yere veya bir şeye tutturmak bağlamak Bir yere doğru yönelmek Gitmek Yere devrilmek, yere serilmek düşmek Numaralanmış görsellerde sırasıyla "söylemek, bağlamak, gitmek, düşmek" sözcüklerinin kazandığı anlam- lar verilmiştir. Hangi görseldeki sözcüğün anlamı yanlış verilmiştir? D) 4

ğından ka am vakting grendi & esimde DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI) Giyilmemiş çamaşırlar nasıl kokar Sandik odalanında; Senin de dükkanın öyle kokar işte. A) Benzetme C) Kişileştirme Orhan Vell KANIK Ayşe'nin okuduğu bu şiirde aşağıdakilerden hangisi vardır? B) Konuşturma D) Ömeklendirme n

19. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen söz sanatı yoktur? O A) Emdiniz arılarım elma çiçeklerini Doldurdunuz bahçenin bütün peteklerini Şimdi tutun bahann, tutun eteklerini Beni de evinize davet edin bu bahar (Kişileştirme) B) Beyaz beyaz dallara, çiçeklere kondunuz Tepelere çıktınız, ovalara indiniz Bir çiçekten bu ota döndünüz (Karşıtlık) C) Böğürtlen içinde altın misali bir eviniz var Odalarınız sarı sarı balla doludur (Benzetme) G D Sen almışsın, çiçeklerden özünü Sen bilmezsin acı, hasret hüznünü Sen güle gül, dillere bal katarsın (Konuşturma) REDMI NOTE 8 PRO AI QUAD CAMERA 8. Sinif VIP Yayınları 7

121 175 $L.. FC BBBBB 4. Bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama mecaz anlam denir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki metinlerin hangisinde altı çizili sözcüklerin tamamı mecaz anla mıyla kullanılmıştır? A) Başka ülkelerin egemenliği altında yaşayamayacak ve bir karış toprağını kolay kolay düşman çıkar. larına bağışlamayacak bir yapıya sahip olan Türk milleti, gitgide ağır basan bir umutsuzluk dalgası al- tındaydı. O karanlık günlerde halkının, ülkesinin özgürlük ve bağımsızlığını düşünen Mustafa Kemal, kendisi gibi düşünen arkadaşları ile birlikte çetin bir mücadeleye girdi. 19 Mayıs 1919'da Samsun'da başlayan serüven, Erzurum ve Sivas ile devam etti. Buralarda alınan en önemli karar, egemenliğin milletin elinde olduğuydu. B) Çoğumuz yaşamımızı sanki gizli bir hedef konmuş bir şekilde her şeyi yapmamız gerekiyormuş gibi süreriz. Gece geç saatlere kadar çalışıp erken kalkarız, eğlenmekten kaçınır ve sevdiklerimizi bek- lemede bırakırız. Eskiden ben de bu hatayı yapardım. Çoğu kez "yapılacak işler" listemize olan sap- lantımızın geçici olduğuna kendimizi inandırırız; hele şu listeyi bir bitirelim, sonra rahatlayıp mutlu olacağımızı söyleriz. Ama gerçekte bu pek olmaz. Listedeki her bir madde silindikçe yerine hemen yenisi eklenir. Ne zaman öfkemize saplanıp kalsak "ufak şeyleri" kafamızda kurup gerçekten ağır bir mesele du- rumuna getiririz. Sanki haklı oluşumuz mutluluğumuzdan da önemliymiş gibi görünür. Oysa hiç öyle değildir. Eğer daha huzurlu bir insan olmak istiyorsanız bu düşünceyi kafanızdan silmeniz gerekir. Mutluluğun yolu yargıları bir yana atıp sevgi elini uzatmaktır. Bırakın, başkaları haklı oluversin. Bu sizin haksız olduğunuz anlamına gelmez. Her şey yoluna girecektir. Siz işin ucunu bırakmanın huzu- runu ve haklı olmayı başkalarına bırakmanın keyfini tadacaksınız. D) Kendinizi bütünüyle tanımaya başladığınız zaman, hayatınızda kusursuzmuş gibi görünmek zorunda kalmazsınız hatta böyle bir ümidiniz olduğunu bile söylemezsiniz. Pek de kusursuz olmayan yanlarını- zı kabullendiğiniz zaman büyülü bir gelişme görülür. Olumsuz yanlarınızla birlikte o güne kadar sahip olduğunuzu bilmediğiniz olumlu yanlarınızı da fark etmeye başlarsınız. Bazı zamanlar biraz bencilce davrandığınızı biliyorken kendinizi hiç düşünmediğiniz dönemler olduğunun da farkına varırsınız. Ba zen ürkek ve çekingen davranırken çoğu zaman da son derece yürekli olduğunuzu anlarsınız. 5. Aşağıda yardımcı Aşağ LAY BI çe al LBLE g pe (D)

ursuzmuş gibi görünmek zorunda de kusursuz olmayan yanlarını- nızla birlikte o güne kadar sahip z Bazı zamanlar biraz bencilce unun da farkına varırsınız. Ba- olduğunuzu anlarsınız. belirtme durumu ekini alırsa yönü bildiren ögelere yer er-yön, sebep, soru bakı- D) ve IV 0 Vira YAYINLARI 7. ulah biçimde değil, kendisinin işine gelen biçimde yapmayı önerir. Tembel bir kişiye bir iş yapmasını söylediğiniz zaman, o işi yapmamak için çeşitli bahaneler bulur. İşin gereksiz olduğunu söyler. Hatta size o iş hakkında bazı çözüm yolları gösterir, akıl öğretir. Kişileştirme Anlamı güçlendirmek için karşıt Karşıtlık (Tezat) kavramların bir arada kullanılması sanatıdır. Konuşturma Benzetme Son Viral YAYINLARI İnsan dışındaki varlıklara insana ait özelliklerin aktarılması sanatıdır. insan dışındaki varlıkları konuştur-, ma sanatıdır. Aralarında ilgi bulunan iki kavram ya da varlıktan, zayıf olanın güçlü olana benzetilmesidir. StofSYK3 Paydos bundan böyle çılgınlıklara, Sert konuşmaya başladı aynalar. Damlardaki kar, saçaklardaki buz, Kanı kaynayan suya dar geliyor. Ne vefasız geçmişten hayır var, Ne gelecekler imdada koşar. Yukarıda yer alan söz sanatları, karşılarında karışık olarak verilen dizeler ile eşleştirilecektir. Eşleştirme yapıldığında aşağıdaki söz sanatlarından hangisi dışta kalır? A) Kişileştirme B) Karşıtlık C) Konuşturma Kırmızı bir kuştur soluğum, Kumral göklerinde saçlarının. D) Benzetme Diğer sayfaya geçiniz. SÖZEL BÖLÜM