Sözcükte Anlam Soruları
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam17. Gökyüzünde arkasında "beyaz duman" gördüğümüz uçak-
ların sesini (sedasını) yeryüzünden duymamamız yükseklik
1
faktöründen kaynaklanıyor. 9.000 metre ve üzerinde uçan
uçaklardan çıkan ses, yeryüzüne yaklaştıkça şiddetini (bü-
11
yüklüğünü) yitiriyor. Çevrenizde (etrafınızda) hiçbir ses yok-
VIT
sa bu sesi aslında düşük oranda duyabilirsiniz. Fakat şehir
IV
(kent) içindeyseniz bu ses diğer sesler nedeniyle kulağınıza
gelmiyor.
Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisinin ye-
rine yay ayraç içinde verilen sözcük getirilemez?
GXIII
ALL
B) II)
tekrar
dön
DUIV
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam1. I. Düşenin dostu olmaz.
BİLGİ KAZAL
II. Adam, adamdan korkmaz; utanır.
III. Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.
IV. Fazla aş, ya karın ağrıtır ya baş.
Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde nicel anla-
malı sözcükler kullanılmıştır?
A) I ve II.
C) I ve IV.
B) II ve III.
D) III ve IV.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamTürkçe
2. Bazı bilim insanlarına göre Neptün ve Uranüs
gibi gezegenlerin derinlerindeki yüksek sıcaklık
ve basınç koşullarında buz devi gezegenlerde
bol miktarda bulunan hidrokarbon bileşikleri par-
çalanabilir ve oluşan karbon atomları böylelikle
zamanla düzenli bir yapı oluşturarak elmasları
ortaya çıkarabilir.
Bu metindeki altı çizili sözcük;
1. düşünceyi özetleme,
II. düşünceyi sonuçlandırma,
III. düşüncenin yönünü değiştirme,
IV. düşünceyi açıklama V
işlevlerinden hangisiyle kullanılmıştır?
A) I
B) II
C) III
D) IV
3.
Seviye Yayınları
4. Aşağıdaki metinlerden hangisi "Ben dışarı değ
gibi yazarım." diyen bir yazara ait olabilir?
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamSINIF
BULUM
TÜRKÇE
A
1. I. İşitmek, ses almak
II. Sezmek, fark etmek, hissetmek
III. Bilgi almak, öğrenmek, haber aimak
“Duymak” sözcüğü aşağıdaki cümitierin hangisinde numaralanmış anlamlarından biriyle kulla-
nılmamıştır?
A) Tesadüfen karşılaştığım bir arkadaştan duyduğuma göre bu hafta sonu Sirkeci de toplanacaklarmış.
O dönemde Abdülhak Şinasi okuyup da ruhunda seemişe karşı bir özlem duymayanımız yoktu.
C) Kulaklıklarını takıp müzik dinlemeye başladığında ne kadar seslensem de beni duymuyordu.
D) Rüzgârın tatlı, ferahlatıcı serin iğini kolia ımda duyduğumda içimde bir mutluluk dalgası yayılır.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamTÜRKÇE
8. Gerçek anlam, bir sözcüğün akla gelen ilk anlamına ve bu anlama bağlı olarak kazandığı yeni anlama
denir. Mecaz anlam ise sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır.
Örneğin "ağır" sözcüğü, “Sıska vücuduyla ağır çuvalları tek tek kaldırıyordu." cümlesinde gerçek anla-
mıyla kullanılmışken "Biz bu ağır sorumluluğun altından nasıl kalkacağız?" cümlesinde mecaz anlamda
kullanılmıştır.
Bu açıklamaya göre,
Kültürü geniş, değerli bir dostum geçen gün bana diyordu ki "Artık benim için yeryüzünde bir tek eğlen-
ce kaldı: Okumak. Okumak dışındaki hiçbir şeyden tatlı bir duygu alamıyorum." Bu duyuş, belki sinir
bozukluğundan geliyor. Yalnız doğru bir tarafı var ki o da bu dostumun her tatlı duyguya karşı taş gibi
donuk ve soğuk kaldığı hâlde okumaktan kendini alamamasıdır. Demek kültürlü bir insan için; düşünen,
anlayan, öğrenmek isteyen bir kimse için her eğlence geçebiliyor, hepsi sönük bir hâl alıyor; yalnız oku-
mak kalıyor.
metnindeki altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz anlamıyla kullanılmamıştır?
A) geniş
B) soğuk
İsleven Zeka Yayınları
Cykültürlü
D) sönük
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlamha-
ade
ost,
ayrı
cak
cü-
ak
a-
y-
a
J,
7
J
4.
3. Eski çırağının tekrar onunla balığa çıkmak is-
teyişiyle aydınlandı ihtiyarın yüzü. Fakat "Ol-
maz." deyip ekledi: "Talihli bir teknede çalışı-
yorsun artık, otur oturduğun yerde." Çocuğun
"- - - -" itirazını "Benim gibi bir ihtiyar için boş
umutlar besleme." diye cevapladı gülümseye-
rek.
Hayır, yem yapsın diye onun için sardalya
tutmasına da gerek yoktu. "İstemez. Sen git
topunu oyna. Daha kürek çekecek gücüm var
benim!" diye gürledi ihtiyar. Çocuk, ustasının
gözlerinden sevgi sızdığını fark etti.
"Balıkçıların birincisisin!" diyen çocuğa "- - - -"
dedi alçak gönüllülükle. "Fakat sen bir tane-
sin!" diye israr etti çocuk. "Beni sevindiriyor-
sun." dedi ihtiyar balıkçı ve devam etti: "Uma-
rim bunun aksini gösterecek büyüklükte bir
balığa rastlamayız." Çocuk direniyordu: "- - - -"
Aşağıdakilerden hangisi bu metinde boş
bırakılan yerlerden herhangi birine getiri-
lemez?
A) Bu, hiçbir şeyi değiştirmez.
B) Talihin yine açılacak senin de.
C)Benden daha iyilerini tanırım.
DYSana karşı koyacak büyüklükte bir balık yok.
Bilgi:
Zarf-fiiller, cümlede zaman ya da durum anlamı
bildirir.
cokilde kal.
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam5. Aşağıdaki cümlelerden hangisi ögelerine yanlış
ayrılmıştır?
A) Ticaretle uğraşan bir adamın güzel bir papağanı
/ varmış.
B) Petrol tankerlerinin/depolarının nasıl temizlendi-
ğini / sık sık / görmüştü.
C) Simit ve peynir / onun her sabahki kahvaltısıydı.
D) Karmaşık ortamda yetişen Dadaloğlu / başkaldı-
rının ürünlerini / vermiştir / şiirleriyle.
30
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam5.
NDIREN PARAGRAF
Kanat açıklığı yaklaşık 6 cm olan "wallace dev arısı" dünyanın en büyük arısıdır. Görünüş olarak
eşek arısına benzeyen bu dev arının büyük siyah geyik böceği gibi devasa bir çenesi vardır. Ye-
geliştiren Ingiliz doğacı ve kâşif Alfred Russel Wallace'in 1858 yılında yaptığı keşifle buldukları
tişkin bir insanın başparmağı boyutundaki arıyı ilk kez Charles Darwin ile birlikte evrim teorisini
biliniyor. Bu dev arıyla bilim insanları en son 1981 yılında karşılaşmış ancak o tarihten bu yana
rastlandı. Günlerce yapılan aramaların sonunda vahşi doğa uzmanları tek dişi arının fotoğrafını
bu arılar görülmemişti. Geçtiğimiz günlerde ise ücra bir Endonezya adasında bu dev arıya tekrar
çekti ve filme aldı. Bu dev arıların dişi olanları yuvasını kanatlı karınca tümseklerine yapıyor. Yuvası
için büyük çenesiyle ağaç reçinesi toplayan dişi arı, karıncaların istilasını engellemek amacıyla
reçineyi yuvanın kenarına sürüyor. Böylece hayatlarını devam ettirebiliyor.
Bu metinde anlatılan "wallace dev arısı" ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine
X
değinilmemiştir?
A) Yaşamlarını nasıl sürdürdüğüne
B) İlk kez kimler tarafından, ne zaman görüldüğüne
Beslenme alışkanlıklarının neler olduğuna
D) Fiziksel görünüşlerin nasıl olduğuna
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam03
19
3. Kara sürünün ortasında
Kalabalık yurdun arasında
Dokuz yaşında kara bir boğa
Sağa sola geziniyordu
Doksan kulaç boynuzu
Mavi göğe kadar uzanıyordu
Bu dizelerde kullanılan söz sanatı aşağıdaki-
lerden hangisidir?
A) Kişileştirme
B) Abartma
C) Konuşturma
D) Benzetme
31
5. Kapalı duran
Odama giren
Günaydın, diy
Duygu'nun ci
dakilerden har
A) Benzetme -
B) Kişileştirme -
C) Kişileştirme -
D) Kişileştirme -
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam22.
●
●
Babamın söylediklerini keşke kulağıma küpe yapsaydım.
Bunca çabadan sonra ya istediği gibi olmazsa?
Aşağıdakilerden
A) Sitem
Ah, nerede o güzelim eski bayramlar!
Hele bir söz söylediler mi eli ayağı dolaşır, ne söyleyeceğini bilemezdi.
4
hangisi bu cümlelere hâkim olan duygulardan biri değildir?
B) Şaşırma
C) Hasret
D) Endişe
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamGüngörmüş ve saygıdeğer olduğu her hâlinden belli bir
teyzeydi ev sahibesi.
Bu cümledeki altı çizili sözcüğün anlamı aşağıdaki-
lerden hangisinde vardır?
A) Günümüzde özveri sahibi insanlar iyice azaldı maale-
sef.
B) Birçok hayat deneyimi bulunan kimseler ön yargılı ol-
mazlar.
C) O, hürmeti ve takdiri hak eden davranışlar sergiliyor.
D) Alçak gönüllü, iyi niyetli ve çalışkan biriyle çalışmak
istiyoruz.
i kararında koymak ge-
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamAM - CÜMLEDE ANLAM
da
m
Ü-
0-
Ş-
ek
e-
Prf Yayınları
10. Büyük bir coşkuyla yazdığım ve yazarken de pek
beğendiğim şiirlerimi ertesi gün yavan, yeterince
işlenmemiş ve tek yanlı buldum. Bu nedenle, bir
şiiri bitirdiğimde aradan bir süre geçmesi için bir
çekmeceye kor, bekletirim. Sonradan çıkardığımda
şiirde gizlenmiş aksaklıkları görmeye başlarım.
Bu parçada altı çizili sözden şairlerle ilgili olarak
aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
11.
A)
(B)
C)
D)
Ön yargılıdır.
Özverilidir.
Hoş görülüdür.
Alçak gönüllüdür.
HI
blo ins23A/
17915190 AS
allisleg
-söz "abreq" obnizignsdnhstelmus amoslenemu
Sutgiminsiluol derslo mhat goo
(1) Hiç kuşkusuz, henüz otuzlu yaşlarını süren
bir yazar olarak daha dördüncü kitabımda, ilk
Til gençlik yıllarımda yazdığım kusurlu öyküleri ya-
yımlamakla fazlasıyla ileri gittim. (II) Gerçek şu ki
bundan sonra yazacaklarıma kaynak oluşturan bu
öykül
1. Tir
m
B
A
E
2.
05
3.
nebr
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamC
7. Normalde soyut bir anlam ifade eden bir kelimenin,
somut bir kavram veya durumu ifade etmek için kul-
lanılmasına "somutlaştırma" denir.
Buna göre aşağıdakilerin hangisinde somutlaş-
tırma yapılmıştır?
A) Her güzele gönül verme, ya sevilir ya sevilmez.
B) Rüyalarım gerçekleşecek inşallah.
Beyninde tümör çıkmış, doktorlara göre çaresi
yokmuş.
D) Bence bu işte onun da parmağı var.
SUZ
hål
ler
ola
fiil
ar
e
C
r
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam3.
Aşağıdakilerden hangisinde "yan" sözcüğü
diğerlerinden farklı bir anlamda kullanılmıştır?
A) Yanıma gel bakayım çocuk, diyerek küçük ayakkabı
boyacısını çağırdı.
B Hep burada, aynı evde, senin yanında olmak istiyo-
rum anne!
Duyars
Acıkınca yanında getirdiği ekmeği ve keçi peynirini
yedi.
Alisma
6.
D) Kuru fasulye yanına da bir kuru soğan oldu mu ben-
den mutlusu olmaz!
Ortaokul Türkçe
Sözcükte Anlam7. Yazılışları ve okunuşları farklı, anlamları aynı olan kelimelere eş anlamlı sözcükler denir. Eş anlamlı sözcükler
birbirinin yerine kullanılabilir.
Buna göre "Çabuk parlayan çabuk söner." atasözündeki altı çizili sözcüğün eş anlamlısı aşağıdaki cüm-
lelerin hangisinde kullanılmıştır?
A) Yavaş konuş, çocukları uyandıracaksın!
C) Ağır ağır yürüyeceksin bu merdivenlerden.
startfen
biz de görmedik.
getirir.
B Bir anda oldu her şey,
D) Bu muhabbet bize tez ayrılık
7. Sınıf
A) Bir başkasının
mak
yaptığı eylemden s
B) Boş işlerle gereğinden fazla uğraşm
belli olmayan bir şeyden d-
C) Sebebi
mak
D) Sonucu
7. Sınıf
olmayan bir işin tekrar
yapm
Ortaokul Türkçe
Sözcükte AnlamBaşlık Bulalım
-Sözcük Türleri
142
Adlar
kaptan
köpekler
mutlu
takm
pasta
hayaller
ilaç
düzine
Antalya X
hasret
Mehmet X
ormanlar
Amerika +
elma
Karadeniz
bulutlar
cocuk
endise
buket
Hatay
15 Aşağıdaki adlar hangi özelliklere sahipse tabloda örnekteki gibi işaretleyelim.
TURBO
Özel Ad Tür Adı Somut Soyut Tekil Çoğul Topluluk
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
x
X
X
X
X
X
X
X
X
Luk
X
Unite-s
X
TURBO
x
Unite-s
X