Anlatım Bozuklukları Soruları

Deyimlerin yapılarının bozulması ya da bir deyimin, kullanıldığı cümleye anlamca uygun düşmemesi, algıyı güçleştireceğinden anlatimin bozulmasına yol açacaktır . Örneğin, “O dönemde birtakım insanlar yoksul halkın sırtında boza pişiriyordu." cümlesinde kullanılan deyimin yapısı bozulduğu için, okuyan bir anda cümleyi anlam- landıramıyor. Deyimin doğru biçimi, "ensesinde boza pişirmek” olmalıydı. Bu açıklamaya göre aşağıdakı cümlelerin hangisinde deyimlerle ilgili bir anlatım bozukluğu yoktur? A Hastanede baştan tırnağa muayene olmuş. Adam öyle acınacak bir duruma düsmüs ki dostlar başına. c) Biz ne adamların üstesinden geldik, bu bacaksızla mı uğra- şamayacağız! Hiç kimseyle sorunu olmadı; gelene ağam, gidene paşam demeyi bildi.

3. Koyun verdi, kuzu verdi, süt verdi Yemek verdi, ekmek verdi, et verdi Kazma ile döğmeyince kit verdi. Benim sadık yârim kara topraktır. Dörtlükte yer alan fiilimsiyle aşağıdaki şıklarda yer alan fiilimsilerden hangisi özdeştir? A) İnsanların bir şeyleri yapıyormuş gibi hareket etmeleri beni çok rencide ediyor. B) Öğrencilerimin koşarak bana geldiğini görmek unutulmaz bir andi. C) Uzun yıllar gitmediğim köyüm karlar altında ge- lin gibiydi. D) Sessizliğinin çığlığını gözlerinden okumak müm- kündü desem yalan olmaz.

20. Aşağıdaki şekillerde numaralanmış yerlere altlarındaki sözcüklerin çağrıştırdığı en uygun atasözü yazılmak istenmektedir. 1 2 3 iş Güçlük Masraf Çalışmak Kazanmak Rahatlık Azim Çalışkanlık Tedbir Buna göre numaralanmış yerlere getirilecek atasözleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? 1 2 3 Baltutan parmağını yalar. Abanın kadri yağmurda bilinir. B) Ağacı kurt, insanı dert yer. Taş yerinde ağırdır. Birlikten kuvvet doğar. Fazla mal göz çıkarmaz. Körle yatan şaşı kalkar. El eli yikar, iki el de yüzü. Emek olmadan yemek olmaz. CAltının kıymetini sarraf bilir. D Hamama giren terler. Bugünkü işini yarına bırakma.

8.Etkinlik Aşağıda, anlatım bozukluğu olan cümlelerle anlatım bozukluğunun nedenleri verilmiştir. Bu cümlelerdeki anlatım bozukluğunu nedenleri ile örnekteki gibi eşleştiriniz. a) Tabloyu almaktan vazgeçince parasını geri- Bir sözcüğün yanlış anlamda kullanılma- sindan kaynaklanan anlatım bozukluğu. iade ettik. b) Hastanede beni ziyaret eden ilk arkadaşım Gereksiz sözcük kullanımından kaynakla- nan anlatım bozukluğu. oldu. Bir sözcüğün yanlış yerde kullanılmasın- dan kaynaklanan anlatım bozukluğu. c) Okulumuza karşılıksız bağışta bulundular. $) Hava çok sıcak,mutlaka sizler de terliyor olmalısınız. Anlamca çelişen sözcüklerin bir arada kullanılmasından kaynaklanan anlatım bozukluğu. d) Diploma için ikişer resim getirin. Sıralama ve mantık yanlışlığından kaynak- lanan anlatım bozukluğu. e) Küçük kızın saçları bir hayli büyümüştü. f) Otobüsler, kalkış saati geldiğinde bir sani- ye şöyle dursun, bir dakika bile beklemez. Deyimlerin yanlış anlamda kullanılmasın- dan kaynaklanan anlatım bozukluğu. 737

TÜRKÇE 13. Üsküdar da farkında Bir peri masalında seni aradığımın Uykulardan uyanıp Titreyen yüreğimle kapını çaldığımın Şahidi gözyaşlarım Tek sana ağladığımın Bu dizelerde aşağıda açıklanan söz sanat- larından hangisine yer verilmiştir? 1 A) Varlıklar arasında benzerlik ilişkisi kurula- rak yapılır. B) İnsana ait bir özelliğin insan dışı bir varlığa aktarılması ile yapılır. C) Karşıt anlamlı sözcüklerden hareketle iki zit düşüncenin karşılaştırılmasıyla yapılır. D) Bir olayı, bir şeyi olduğundan büyük ya da daha küçük göstermekle yapılır.

Özne ve yüklem arasında bazen kişi bakımından uyumsuzluk görülebilir. Bu da anlatım bozukluğuna sebep olmaktadır. Örneğin "Ben ve Kemal evde bekledi" cümlesinde anlatım bozukluğu vardır. Çünkü "ben ve Kemal" öznesi "biz"i karşılamaktadır ve dolayısıyla yüklemin "bekledik" olması gerekmektedir. Verilen bilgilere göre; (1) Yoksul sokağımızın biricik süsü, ihtiyar bir erik ağacıydı. (II) Mayısta şenlenir, rengârenk olurdu. (III) Yeşil yapraklarının arasına sakladığı olgun meyvelerin tadına doyum olmadığını ben ve bütün çocuklar bilirdi. (IV) Okul çıkışları dallarına saldırır, paylaşamadığımız meyveler için birbirimizle kavga ederdik. cümlelerinin hangisinde anlatım bozukluğu vardır? A) B) C) III D) IV

1. Yerleştiği çevrede arazi alabildiğine düz- 4. (1) Bar dü. Yan yana dizilmiş tarlaları ayıran sınır- zel Sa lar çoğu yerde düz bir çizgi gibi duruyor- raf B du. Şehir çok planlıydı. Caddeler, sokak- yon lar cetvelle çizilmiş gibi birbirini dik kesi- net yordu. Çocuk parkları, dinlenme alanları, kam özel ve devlet kurumları şehrin belirli böl- kari gelerine özenle yerleştirilmişti. len tört Bu metindeki altı çizili cümle ile ilgili yın aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? yat A) Eş anlamlı sözcükler bir arada kullanıl- rin da mıştır. B) Tamlama yanlışlığından kaynaklı anla- tım bozukuğu yapılmıştır. B C) Çelişen sözcüklere aynı cümlede yer b verilmiştir . A D) Yer tamlayıcısı eksikliğinden kaynaklı anlatım bozukluğu söz konusudur. 2 1 1 ru 1 2 1 5 5 tonguç 1 2. Öğretmenin anlattıklarından Tonguç da ben de hiçbir şey anlamadım. Bucumledeki anlatım bozulduğunuene- dakilerden hangisidir?

D) baretti. yoktu. Su B) 11. isinde tamlama yanlışlığından kaynakli bir C) III. sh ANLATIM BOZUKL D) IV. Sve MELA tonguç 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğunun nedeni yay ayraç içinde yan- lış verilmiştir? Türkçe laç yanlışlığı) A) Sınıftaki herkes rehber öğretmenlerine derin saygı duyuyor üstelik çok seviyorlardı. (Bağ- B) Yarışmaya katılan öğrencilerden biri çok zeki, diğeri ise pek de zeki değildi. (Ek eylem eksikliği) C) Birkaç ay içinde tüm dosyalar gözden geçirip okul kuruluna sunulacak. (Çatı uyumsuz- Tuğu) D) MEB'in talebi doğrultusunda askerî ve devlet okullarının müfredatı güncellendi. (Tam- lama yanlışlığı) Test daha bitmedi, hadi TATS'a git ve dijital soruları çöz! Dijital Soru Türkçe J Hop! 8. Sinif 203

4. 2. (1) Surtsey, İzlanda yakınlarında bir volkan adasıdır; deniz içindeki bir volkanın pat- laması ve lavların su üstüne çıkarak hızlı- ca soğumasıyla oluşmuştur. (II) Bu plusum 14 Şubat 1963 tarihinde meydana gelmiş- tir. (III) Volkan üç buçuk yıl, içten içe yan- maya devam etmiş ve bu aktif volkanin oluşturduğu ada şu anda 1,4 kilometre- karedir. (IV) Ancak bu ada, şiddetli dalga- lardan ve erozyon olaylarından dolayı azal- mış ve azalmaya devam etmektedir. Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde yanlış sözgik kullanımı an- latım bozukluguna neden olmuştur? A) I. C) III. D) IV. B) II.

Sanki elerindeymiş gibi mutluluğun ve hüzün dolu belirsiz bir yarının anahtarları hem seviyorum hem de sevmiyorum seni Ben sana mecburum bilemezsin Adin min gibi akdimda tutuyorum Büyüdükçe büyüyor gözlerin Ben sana mecburum bilemezsin içimi seninie istiyorum Kumral vakitte, yollar arap saçı Sümer haritasına çizimiş gibi şehir Yürek sesini davuldan net duyarım Ayaklanm ehil, buluşacağı noktaya varışa Şakaklarıma kar mi yağdı ne var Benim mi Alahım bu çizgil yüz Ya gözler altındaki mor halkalar Neden böyle düşman görünürsünüz Yiar yili dost bildiğim aynalar Bu dizelerin hangisinde, farklı bir söz sanatı kullanılmıştır? AL B) II. C) III. DIV

8. Aşağıdakilerin hangisinde gereksiz sözcük kullanımından kaynaklanan anlatım bozuklu- ğu vardır? A) Size esenlik ve sağlık diliyorum. B) Ahmet Fransız dilini öğrenmeye çalışıyor. C) Eski bölüm başkanı görevinden ayrılmış. D) Mutluluktan etekleri tutuşmuştu.

"Kimler göçtü bu dünyadan" cümlesinde "göçtü" sözcüğü çekimli fiildir ve cümlenin yüklemidir. - Kaç yıl oldu saymadım köyden göçeli" cümle- sinde "göçeli" sözcüğü eylem anlamını koruyarak eylemi nitelediği için zarf-fiildir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde zaman anlamlı zarf-fiil kullanılmıştır? A) Eski adamlar doğruyu söylemiş Bir çiçek- le bahar olmaz. B) Kişi kendini bilip sağa sola sormalı Can pazarı bu oyun olmaz. C) Sonunda şifayı kapıp da şaşırınca Bana gel beni dinle iyi yaz. D) Nane limon kabuğu bir güzel kaynasın Içine hatmi çiçeği biraz tere otu katasın.

6. Remzi, Sadık, Deniz, Yeliz, Gül, Nur, Cafer ve Esma isimli kişilerin oynadıkları köşe kapmaca yarışmasıyla ilgili şunlar bilinmektedir: Oyun siren sesiyle başlar, siren sesinin durmasıyla birlikte yarışmacı sayısından bir eksik olan köşelerden birine yarışmacılar koşarlar. Herhangi bir köşeye yerleşemeyen yanşmacı elenir. Her turda birer köşe eksiltilerek yarışmaya devam edilir. Kalan son köşeye yerleşen yarışmacı yarışmayı kazanır. lik elenen Esma olmuştur. Yeliz'den sonra sırasıyla Gül, Deniz ve Remzi elenmiştir. Remzi, elenince yarışmaya üç kişi devam etmiştir. Nur, yarışmayı Sadık'tan önce Cafer'den sonra tamamlamıştır. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? / AT Nur'dan sonra yarışmayı bitiren iki kişi vardır. 2 31 B Gül'den önce elenen üç kişi vardır. Nur sedire CY Yarışmayı Sadık kazanmıştır. 27 DY Cafer yarışmayı ikinci tamamlamıştır. 5 yelin e . .

5. 89 Erimiş karları çekilmiş duman, Açılmış çiçekler, yürümüş çimen, Hayali kafamda yaşar her zaman, Başı oylum oylum meşeli dağlar. Bu dörtlükteki kaç tane türemiş fiil kullanılmıştır? A) 2 B)3 C) 4 D) 5

ÖZNE - YÜKLEM UYUMU Cümleyi oluşturan ögeler; özne ve yüklemin şahıs uyumu, olum- luluk olumsuzluk uyumu bakımın- dan doğru olmalıdır. Sayı sıfatları, belgisiz zamirler, in- san dışı varlıklar ve soyut durum- lar özne olduğunda yüklem tekil bu gezegende hayat va... olur. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisin- de özne-yüklem uyumsuzluğundan kay- naklanan bir anlatım bozukluğu yoktur? aceable A) Bahçeye girdiğinde bütün ağaçlar say- gisindan boyun eğdiler. B) İşiniz bittikten sonra sen ve o benim odama geleceksin. C) Sanatsever yedi arkadaş, yeni bir oyun sahnelemek için çalışma yapıyorlar. Hiç kimse ona gerçeği anlatmamış, onu yalan yanlış sözlerle oyalamıştı. X O

14. Haberi Doğrulama Yöntemleri DOĞRULAYIN 1 Bir haberin veya bilginin doğruluğundan emin olmak için, aynı haberi farklı platformlardan araştırın. Bir haberi farklı kaynaklardan araştır- mak, incelemek, akıl süzgecinden geçirerek objektif olabilmek, haberi - bilgiyi doğrula- manın en önemli yöntemidir. KAYNAK GÜVENİLİR Mİ? 2 Haberin veya bilginin kaynağı kim, ne? "İletişim Bilgileri" ve "Hakkımızda" bölümleri olmayan kaynaklara güvenmeyin. PAYLAŞMADAN ÖNCE DÜŞÜNÜN 3 Bazı haberler yönlendirme, yanıltma ve provo- kasyon amacı taşıyor olabilir . Özellikle sosyal medya mecralarda "doğrulama yapmadan" ve ne amaçla dolaşımda olduğundan emin olmadan paylaşmayın! İDDİALI BAŞLIKLARA VE REKLAMLARA DİKKAT! 4 Olağan dışı iddialar, ilgi çekmek için abartılmış bashklar ve çok fazla kullanılmış noktalama işaretleri, genellikle asılsız haberlere veya reklam içerikli haberlere aittir. Yukarıda “Haberi Doğrulama Yöntemleri" konulu bir görsel yer almaktadır, Bu görselde numaralandırılmış cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu yapılmıştır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4'