Atasözü ve Deyimler Soruları

Anlamı 19. Deyim El açmak 1. II. Bam teline basmak Yardım beklemek Birinin çok kızacağı şeyi yapmak veya sözü söy- lemek Kişiyi zorluğa dayana- mayacak duruma getir- mek III. Canını dişine takmak . IV. Mahşer gibi Çok kalabalık Numaralandırılmış deyimlerden hangisi yanlış açıklanmıştır? C) III B) II A) D) IV

39. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde deyim, anlamına uy- gun kullanılmamıştır? A) Rüzgâr'ın ağzında bakla islanmaz, sakın ona sır verme. -B)- Pinar'ın hastalıktan dizlerinin bağı çözülmüş, iki gündür yatak döşek yatiyormuş. C) Bu sabah sevinçten Özlem'in ayakları yere değmiyordu. D) Dedemden bugün harçlık isteme; çok öfkeli, burnundan soluyor.

36. Sivas yollarında geceleri Katar katar kağnılar gider Tekerleri meşeden Ağız dil vermeyen köylüler Odun mu, tuz mu, hasta mi götürürler? Ağır ağır kağnılar gider Sivas yollarında geceleri Bu dizelerdeki altı çizili deyimin anlamı nedir? Susmak, konuşmamak (B) Sir saklamak C) Tanımamak, yabancılamak D) Haber vermemek 1. FASİKÜL

2. • Güneş balçıkla sivanmaz. Abanın kadri yağmurda bilinir. Hamala semeri yük olmaz. • Rüzgârın önüne düşmeyen yorulur. Aşağıdakilerden hangisi bu atasözlerindeki altı çizili sözcüklerin karşıladığı anlamlardan biri değildir? A) Engel B) İş C) Gerçek D) Değer

19.. Her konuda tedbirli ve ihtiyatlı olmak büyük ya- rar sağlar, ancak tedbirli ve ihtiyatlı olursak teh- likeleri kolaylıkla başımızdan kovabiliriz. • Aynı zamanda birden çok işle ilgilenmek başarı için sakıncalıdır. Bir iş yapılırken ne kadar güçlük çekildiğini, o işi başarmış olan bilir; başarılmış olan bu işten yararlanan bilmez. Öfkeye kapılan kişi bağırıp çağırınca bir an ra- hatladığını zanneder. Aşağıdakilerden hangisi, açıklaması verilen atasözlerinden biri değildir? A) Yiyen bilmez, doğrayan bilir. B) Yiğit meydanda belli olur. C) Bir koltuğa iki karpuz sığmaz. D) Ne karanlıkta yat ne kara düş gör.

1. Deyimlerle ilgili Bilgi Deyimler 1. Burnunun dikine gitmek Deyimlerden bazıları, birbiriyle aynı anlamı karşılar. Bildiğini okumak Deyimler; herhangi bir konuda öğüt vermez, sadece var olan bir durumu II. Sinirleri alt üst olmak anlatmada kullanılır. Bazı deyimler cümle biçimindedir. III. Ayıkla pirincin taşını. Deyimler; kalıplaşmış söz gruplarıdır, deyimi oluşturan sözcüklerin yerine 1. Başını taştan taşa vurmak başka sözcükler getirilemez. Tabloda yer alan deyimlerle ilgili bilgilere ve örnek deyimlere dikkat edildiğinde kaç numaralı deyim, karşısındaki verilen bilgiye uygun değildir? C) III D) IV A) I B) 11

3 Günlük yaşamımızda karşılaştığımız durumlar- da deyimlerden çokça yararlanırız. Mesela vakit geçirmeden yola devam etmek gerektiğini anlat- mak istediğimizde "-.--", çok sinirli birini gör- düğümüzde "----", karşımızdakine dokunacak veya kötü bir sonuç doğuracak söz söylediğimiz- de "..." deyimini kullanırız. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- den hangisi getirilemez? A) çiğlik etmek B) yolcu yolunda gerek C) barut fıçısı gibi D) çam devirmek

16. Rüzgâr, Güneş'e der ki: - Ben senden daha güçlüyüm. Bak, bu ihtiyarın ceketini sırtından fırlatıvereceğim, Rüzgâr esmeye başlar, firtinaya dönüşür ama ihtiyar, ceketine daha çok sanılır. Güneş "Beceremedin!" der. Ben daha güçlüyüm. İhtiyara şimdi ceketini çıkarttıracağım. Saklandığı bulutun arkasından çıkan Güneş, bir gülümsemeyle ortalığı isitiverir. Ihtiyar, ceketini çıkarır ve yürür. Güneş, rüzgâra döner: - Nezaket ve dostluk, sertlikten daha etkilidir. Bu parçada vurgulanmak istenen düşünceyi en iyi ifade eden atasözü aşağıdakilerden hangisidir? A) Dağ başından duman eksik olmaz. B) Tatlı dil, yılanı deliğinden çıkarır. C) Rüzgâr eken, firtina biçer. D) Güneş, balçıkla sivanmaz.

----- Buranın insanları pek öyle uysal görünmüyorlar. Gürültüyle ko- nuşan, alingan, kavgacı, huysuz insanlar. Burası bambaşka bir yer, bir toprak. Insan burada çok şaşırıyor, ne yapacağını bilemiyor. Yeni bir ortama giren her insan gibi âdeta Bu yeni ortama ve duruma alışmak kolay değil tabii. Insanlar bir bağıra bağıra, lafı karıştıra karıştıra konuşuyorlar ki. Ancak iki üç gün sonra konuş- malarından bir şeyler anlayabildim. Bu parçada boş bırakılan yeri uygun bir şekilde tamamlayınız.

Türk edebiyatında cığır acan yazarların başın- da hiç kuşkusuz Ömer Seyfettin gelir. Onun başlattığı Yeni Lisan hareketi pek çok yazar ve şairde iz bırakmış: Arapça ve Farsçanın etki- siyle çorbaya dönmüş yazı dhi, zaman içinde çiçegi burnunda yazar ve şairlerin elinde Türk- çenin en güzel örnekleriyle bezenmiştin Aşağıdakilerden hangisi bu metinde ge- çen deyimlerden birinin anlamr degniar? A) Karmakarışık duruma gelmek, içinden çı- kılmaz bir durum almak B) Etkisini kalıcı duruma getirmek C) Görmüş, geçirmiş, deneyimi fazla olan D) Bir alanda yeni bir yol, yöntem başlatmak

6. "Et-, ol-" yardımcı fiillerini, isim veya isim soylu sözcüklere gelen herhangi bir ek karşılıyorsa ya da bunlar cümleden çıkarıldığında anlamda bir değişiklik olmuyorsa yardımcı fiillerin kulla- nilması gereksizdir. Buna göre, aşağıdaki cümlelerin hangisin- de gereksiz yardıma fiil kullanılmasından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır? A) Söylediği her sözden şüphe eder hâle gel- dik artık. B) Çocukluğundan beri kuzenleriyle vakit ge- çirmekten çok hoşlanırdı. C) Resim yapabilmek için sakin ve sessiz bir ortam gerekiyor. D) Kahvaltıda ailene karşı yaptıkların çok da hoş olmadı açıkçası. ANKARA "kitabın baskent YAYINCILIK

yanlış verilm A) Göz açtırmamak →Başka bir iş yapmasına vakit ve firsat vermemek B) Göz ardı etmek → Görmezlikten gelmek C) Göz boyamak → Kötü şeyi iyi gibi göstererek aldatmak Gözdağı vermek Bir kimseyi, belli bir yerden ayrılmasına izin vermeyerek denetlemek 5. Aralarında her yönden büyük ayrılıklar bulunmak, benzer nitelikler pek az olmak Bu açıklama, aşağıdaki deyimlerden hangisine aittir? A) Arada dağlar kadar fark olmak B) Arada kalmak C) Dışı kalaylı, içi alaylı D) Dışı eli yakar, içi beni 5. Sınıf Türkçe fo Ayku. YAYINLAR og NiTELIN

18. lyimserlikle kötümserliği ikiz kardeş gibi değerlendirirsek riskleri göze almanın gerekliliği daha iyi anlaşılır. Klasik örnektir. Y= Si dolu bir bardağa, kötümserin yaklaşımı "yarısı boş", iyimserin yaklaşımı "yarısı dolu" biçiminde olur. Önemli olan bardakt bulunduğunu kabul ederek onu boşa harcamamak, ondan olabildiğince yararlanmaktır. Bardakta suyun olması ise her iki fında da ortak sorumluluğuna girer. Bardağın tümüyle boşalması, sorusunun başka olumsuz boyutunu gözler önüne ser 11 dolmasıyla kötümserlerin de bir parça iyimserleşmesine yardımcı olabilir. Aşağıdakilerden hangisinde bu metinde numaralanmış söz gruplarının anlamı sırasıyla doğru verilmiştir? II 1 Gelebilecek zararı kabul etmek. Olumlu bir sonuca ulaşmamak. İyiyi kötüyü ayırt edebilmek. Kandırmak, yanıltmak, gösterişle aldatmak. B) Belli ve apaçık olarak, herkesin gö- Zuônünde. Gelebilecek her türlü zararı tehliy keyi önceden kabul etmek. D) Olacağı bilindiği halde önlem alma- mak. Içinden çıkılmayan güç bir durum karşısında kalmak. Gereksiz yere kullanmamak. Bir şeyi tüm açıklığıyla ortaya koy- mak. Bir şey görünüşü ile umulduğun- dan çok etkilenmek. Bilerek israf etmemek.

. . 13. • Aza kanaat etmeyen, çoğu hiç bulamaz. İşten artmaz, dişten artar. Hak, yerde kalmaz. Aşağıdaki değerlerden hangisi, bu atasözlerinden herhangi biriyle ilgili değildir? A) Birlik B) Tutumluluk C) Adalet D) Tokgözlülük

9. Saint-Exupery, hikâyesine Pilot'un çocukluk anısıyla başlar. Pilot alt yaşındayken balta girmemiş ormanlar üze- rine yazılmış bir kitapta, bir hayvanı yutmak üzere olan boa yılanı resmi görür. Kitapta boa yılanlarının avlarını çiğnemeden öylece yutüverdikleri, sonra da sindirmeleri için geçen sürede kımıldamadan durduklarından bahse- dilmektedir. Böylece boa yılanının bir fili yuttuktan sonraki hâlini resmetmeye karar verir. Yaptığı resmi yetişkenlere gösterdiğinde ise hayal kırılığına uğrar, resmini anlamazlar ve açıklamak zorunda kalır. Ama çocukların büyükler için durmadan açıklama yapmak zorunda olması sikicidir elbette. O da hayatı boyunca açıklama yapmak zorunda kalacağına resim yapmaktan vazgeçer ve büyüklere ayak uydurmaya karar verir. DO Bu parçadaki altı çizili deyimin anlamı aşağıdakilerden hangisidir? A) Hayal kurmaktan vazgeçip gerçekçi tutuma yönelmek B) Önem verilecek şeyleri hiçe saymak Birine karşı kendi tutumundan şaşmamak D) Kendi davranışlarını başkasınınkine benzetmek

7. 1. METİN Eski fotoğraflara bakmayı sever misiniz? Zaman zaman o aile albümlerini açıp geçmişin seyrine dalar mısınız? Şimdilerde galiba buna da pek vakit bulamıyoruz, pek çok şeye vakit bulamadığımız gibi. Fotoğraflar ki donmuş anılardır kâğıt üzerinde ve bir daha geri gelmesi, bir daha yaşanması mümkün değildir; o anlar sanki yaşanmamış da bir hayalden ibarettir. Bi- zim de yer aldığımız o karelerde sanki bir hayal kurmuş ve sonra unutmuşuzdur. Fotoğraflar birikir ve biz yaşlanırız. Hemen herkesin çocukluğunda hiç değilse birkaç poz fotoğrafı vardır. Bu fotoğrafları ya aileden biri çekmiştir ya da en güzel elbiseler giydirilip bir fotoğrafçıya gö- türülerek çektirilmiştir. 2. METİN Ormanda yürürken, dağ havasını ciğerlerimize doldururken, deniz kenarında kafa dinlerken, yüksekten gürül gürül dökülen bir şelalenin yanındayken neden kendimizi daha sağlıklı, daha enerjik, daha huzurlu hissederiz? Çünkü bu ortamlarda yüksek oranda negatif ſyon vardır. Tüm gün kapalı alanlarda, bilgisayar karşısında, yapay ışıklandırılmış ortamlarda saatlerce çalışıp eve gelince, dev ekran televizyon karşısında vakit geçirince neden kendimizi yorgun, bitkin hatta tükenmiş hissederiz? Çünkü bu ortamlarda da yüksek oranda pozitif iyon vardır. ? Aşağıdakilerden hangisi verilen iki metnin dil ve anlatım özelliği için ortak değildir? A) Metinler düşünce yazısıdır. B) Deyimlerden yararlanılmıştır. C) Karşılaştırma kullanılmıştır. D) Tanımlama yapılmıştır.