Atasözü ve Deyimler Soruları

4. Atasözleri geçmişten günümüze gelen, uzun deneyimlerden yararlanarak kısa ve özlü öğütler veren, toplum tarafından benimsenerek ortak olarak kullanılan kalıplaşmış sözlerdir. Atasözleri bir toplumun duygu, düşün- ce, inanç ve kültür yapısını yansıtır. Buna göre, 1. Sel her zaman kütük getirmez. IL Eski Kurt yolunu şaşırmaz III. Gafil kuşun avcısı çok olur. IV. Kurtla goruşen kopegini yanında tasır. atasözlerini aşağıdaki anlamlarla eşleştirdiğimizde hangi anlam boşta kalır? A) Firsat B) Tedbir C) Gaflet D) Teorübe LGS Son Tur Türkçe Gallete disne 7 Yayınları

Tabloda verilen deyimleri ve atasözlerini uygun olan açıklamalarla eşleştiriniz. a. Zor veya tehlikeli durumdan az zararla sıyrıl- mak 1. Çürük tahta çivi tutmaz. b. Her iş zamanında ve uygun durumda yapılır. 2. Her koyun kendi bacağından asılır. C. 3. Ne ekersen onu biçersin. d. 4. Ava giden avlanır. Çıkanına düşkün kimselerin arkadaşlığı işi bitinceye kadardır. Aslında yaramaz olan veya sonradan o duru- ma getirilen şeyi, ne kadar uğraşsanız da işe yarar duruma getiremezsiniz. Yapamayacağı kadar ağır bir işi varken başka bir iş daha yüklenmiş. Birini kötü bir işe kanşmış göstermek, kara çal- mak, iftira etmek e. 5. Harman yel ile düğün el ile... 1. 6. Abdalin karnı doyunca gözü yolda olur. g. Her işin gerçekleşmesi birtakım koşulların bulunmasına bağlıdır. 7. Ucuz atlatmak h. Herkes kendi davranışlarından sorumludur, herkes hatasının cezasını kendisi çeker. Fare deliğe sığmamış, bir de kuyruğuna kabak bağlamış. 8. I. Çıkannı başkalarına zarar vermekte arayan kimse, o zarara kendisi uğrar. 9 . Adamdan saymak. I. Nasıl davranırsan öyle karşılık görürsün. 10. Muradına ermek. İsteğine kavuşmak, dileği gerçekleşmek, arzu- su yerine gelmek 11. Çamur atmak. k. Bir kimseye gereğinden fazla değer vermek, saygı duymak. 12. Demir tavında dövülür. 11 12 9 10 7 8 7 6 4 5 un 3 1 2

3. Atasözleri, kalıplaşmış sözlerdir. Yerleri değişti- rilemez; bir kelime çıkarılıp aynı anlama da gelse yerine başka bir kelime konamaz. "Damlaya dam- laya göl olur." atasözünü, "Damlaya damlaya deniz olur." olarak değiştirirsek atasözünü yanlış kullanır, anlatım bozukluğu yapmış oluruz. Buna göre; 1. Acı biberi kırağı çalmaz. II. Ağaç yaş iken eğilir. III. Söz gümüşse sessizlik altindir. IV. Bakarsan dağ olur, bakmazsan bağ olur. V. Su akarken testiyi doldurmalı. numaralanmış atasözlerinden hangileri yanlış kullanılmıştır? Atlett B. Il ve tv Ctt, tif ve V. D) III, IV ve V.

emi im- ine rik 11 11. Atasözleri çok farklı konularda yaşanmışlıkları ifade eder. Birbirine yakın hatta bazen eş anlamlı olacak şekilde kullanımlarına rastlanabilir. Örne- ğin "Keskin sirke küpüne zarar" atasözü ile ".. aynı anlama gelmektedir. Yine "Ak akçe kara gün için- dir" atasözü de "." atasözü ile aynı anlamı taşır. Fakat bazen bunun tersi durumlar da oluşabilir. Birbirlerinin zıt anlamlısı olan atasözleri de mev- cuttur. Örneğin "Taşıma su ile değirmen dönmez" atasözü ile "..." ve "Perşembenin gelişi çarşamba- dan belli olur." atasözü ile de "..." ifadesi birbirinin ziddı olarak karşımıza çıkar. Metinde üç nokta ile belirtilen yerlere aşağıda- ki atasözlerinden hangisi getirilemez? A) El kazanıyla aş kaynamaz. B) Gün doğmadan neler doğar. Sakla samanı gelir zamani. Öfkeyle kalkan zararla oturur.

11. Atasözleri çok farklı konularda yaşanmışlıklari ifade eder. Birbirine yakın hatta bazen eş anlamlı olacak şekilde kullanımlarına rastlanabilir. Örne- ğin "Keskin sirke küpüne zarar" atasözü ile "." aynı anlama gelmektedir. Yine "Ak akçe kara gün için- dir" atasözü de "..." atasözü ile aynı anlamı taşır. Fakat bazen bunun tersi durumlar da oluşabilir. Birbirlerinin zıt anlamlısı olan atasözleri de mev- cuttur. Örneğin "Taşıma su ile değirmen dönmez" atasözü ile "..." ve "Perşembenin gelişi çarşamba- dan belli olur" atasözü ile de "..." ifadesi birbirinin ziddı olarak karşımıza çıkar. Metinde üç nokta ile belirtilen yerlere aşağıda- ki atasözlerinden hangisi getirilemez? (A) El kazanıyla aş kaynamaz. B) Gün doğmadan neler doğar. Sakla samanı gelir zamani. Öfkeyle kalkan zararla oturur.

B) Akil akıldan üst C) Derdini söylemeyen derman bulamaz. D) Eğri otur, doğru konuş. 9. Deyimler ve atasözleri birbirine karıştırılabil- mektedir. Her ikisi de söyleyeni belli olmayan sözlerdir ama atasözleri insanlara mesaj ve. ricken deyimler mesaj vermek amacıyla söy- Tenmemiştir. Buna göre; D Dostlar alışverişte görsün. 11 Dost, dostun eyerlenmiş atıdır. III Dost ile ye, iç ama alışveriş etme. sözlerinden hangileri mesaj vermek ama- cıyla söylenmiştir? A) I ve II B) I ve til elive D) I, II ve III

2 9. Elazığ halk oyunlarının incisi çayda çıra oyunu elde ta. baklar ve tabaklara konan mumlarla karanlık bir mekânda başlanarak oynanır. Elazığ'ın ulusal ve uluslararası tani- timinda büyük rolü ve âdeta simgesi olan bu halk oyu- nunun doğuşu hakkında çeşitli efsaneler anlatılır. Bu ef- sanelerden en yaygını şöyledir : Uluovay'ı ortadan ayıran Haringit Çay'ının kıyısında kurulu bir köyde düğün vardır. Bu köyün ağalarından birinin oğlu evlenmektedir. Yenilir , içilir, günlerce eğlenilir. Artık düğünün son gecesidir. Eğ- lence olanca coşkusu ve güzelliği ile devam etmektedir. Aniden ay tutulur. Bu olay pek hayra yorulmaz. Düğüne katılanlar bunu uğursuzluk olarak yorumlarlar. Davetliler tedirgin olur. Düğünün neşesi kaçar. Damadın annesi Pembe Hatun bu duruma çok üzülür. Ne kadar mum var- sa köyde toplatır, tabaklara dizer ve orada bulunanların ellerine tutuşturur. Kendisi de baş tarafta mumların ışığın- da oynamaya başlar. Çalgıcılar hemen bu oyuna uygun bir müzik bulurlar. Davetliler coşar, eğlence devam eder. Böylece çayda çıra oyunu ve melodisi ortaya çıkar. Bugün Elazığ'da güvey ve gelinin misafirlerin huzuruna çıkarıl- ması ve güvey gezdirilmesi geleneğinin yerine getirilmesi esnasında bu oyun oynanmaktadır. Yukarıdaki metinde kaç tane deyim vardır? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6

2 9. Elazığ halk oyunlarının incisi çayda çıra oyunu elde ta. baklar ve tabaklara konan mumlarla karanlık bir mekânda başlanarak oynanır. Elazığ'ın ulusal ve uluslararası tani- timinda büyük rolü ve âdeta simgesi olan bu halk oyu- nunun doğuşu hakkında çeşitli efsaneler anlatılır. Bu ef- sanelerden en yaygını şöyledir : Uluovay'ı ortadan ayıran Haringit Çay'ının kıyısında kurulu bir köyde düğün vardır. Bu köyün ağalarından birinin oğlu evlenmektedir. Yenilir , içilir, günlerce eğlenilir. Artık düğünün son gecesidir. Eğ- lence olanca coşkusu ve güzelliği ile devam etmektedir. Aniden ay tutulur. Bu olay pek hayra yorulmaz. Düğüne katılanlar bunu uğursuzluk olarak yorumlarlar. Davetliler tedirgin olur. Düğünün neşesi kaçar. Damadın annesi Pembe Hatun bu duruma çok üzülür. Ne kadar mum var- sa köyde toplatır, tabaklara dizer ve orada bulunanların ellerine tutuşturur. Kendisi de baş tarafta mumların ışığın- da oynamaya başlar. Çalgıcılar hemen bu oyuna uygun bir müzik bulurlar. Davetliler coşar, eğlence devam eder. Böylece çayda çıra oyunu ve melodisi ortaya çıkar. Bugün Elazığ'da güvey ve gelinin misafirlerin huzuruna çıkarıl- ması ve güvey gezdirilmesi geleneğinin yerine getirilmesi esnasında bu oyun oynanmaktadır. Yukarıdaki metinde kaç tane deyim vardır? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6

2 9. Elazığ halk oyunlarının incisi çayda çıra oyunu elde ta. baklar ve tabaklara konan mumlarla karanlık bir mekânda başlanarak oynanır. Elazığ'ın ulusal ve uluslararası tani- timinda büyük rolü ve âdeta simgesi olan bu halk oyu- nunun doğuşu hakkında çeşitli efsaneler anlatılır. Bu ef- sanelerden en yaygını şöyledir : Uluovay'ı ortadan ayıran Haringit Çay'ının kıyısında kurulu bir köyde düğün vardır. Bu köyün ağalarından birinin oğlu evlenmektedir. Yenilir , içilir, günlerce eğlenilir. Artık düğünün son gecesidir. Eğ- lence olanca coşkusu ve güzelliği ile devam etmektedir. Aniden ay tutulur. Bu olay pek hayra yorulmaz. Düğüne katılanlar bunu uğursuzluk olarak yorumlarlar. Davetliler tedirgin olur. Düğünün neşesi kaçar. Damadın annesi Pembe Hatun bu duruma çok üzülür. Ne kadar mum var- sa köyde toplatır, tabaklara dizer ve orada bulunanların ellerine tutuşturur. Kendisi de baş tarafta mumların ışığın- da oynamaya başlar. Çalgıcılar hemen bu oyuna uygun bir müzik bulurlar. Davetliler coşar, eğlence devam eder. Böylece çayda çıra oyunu ve melodisi ortaya çıkar. Bugün Elazığ'da güvey ve gelinin misafirlerin huzuruna çıkarıl- ması ve güvey gezdirilmesi geleneğinin yerine getirilmesi esnasında bu oyun oynanmaktadır. Yukarıdaki metinde kaç tane deyim vardır? A) 3 B) 4 C) 5 D) 6

GENEL TARAMH TESTI 3. Aşağıdaki deyimlerden hangisi karşısında verilen durumda kullanılmaz? Deyim A) Nal toplamak B Oluk gibi akmak C) Örümcek bağlamak D) Pişmiş aşa su katmak Durumu Herhangi bir alanda geride kalındığında kullanılır. Bir şey çok bol ve arası kesilmeden geldiğinde kullanılır. Bir şey çok eskidiğinde kullanılır. Yoluna girmiş olan bir iş bozulduğunda kullanılır.

GENEL TARAMA TESTİ -4 3. Atasözü Dağ başından duman eksik olmaz. Cümleler Büyük adamların, büyük iş yapanların her zaman üzüntüleri, sıkıntıları vardır. İyi bir durumdayken kötü duruma düşen kimse, başına aynı durum gelen kim senin derdini iyi anlar. Elindekiyle yetinmeyip daha çoğunu arayan, elindekinden de olur Eskilerin yaptığı yanlış işlerden daha sonrakiler de zarar görür. Il Damdan düşen damdan düşenin hâlini bilir. III Dereyi geçerken at değiştirilmez. IV Dede koruk yer, torununun dişi kamaşır. Numaralanmış atasözlerinden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir? DİN C) III. B) II. A) I.

8. P Genellikle gerçek anlamından ayrı, kendi- ne özgü bir anlam taşıyan kaliplaşmış söz öbeklerine deyim denir. Deyimi oluşturan sözcüklerin yerine bu sözcüklerin eş an- lamlıları ya da yakın anlamlıları getirilemez, sözcüklerin yerleri değiştirilemez. Buna göre “yürek” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisine deyim içinde kul- lanılmamıştır? AS Kendinden emin sözleriyle yüreğimize su serpti. B) Bizden gizli bu işleri yapmış olsaydın babamın yüreğine inerdi. Cine başındaki bu dert de gelip yüreğine oturmuştu. D) Yaşanmış onca yılın hasreti daha ilk günden yüreğime düştü. 6

smit 1. Deyimler kalıplaşmış söz öbekleri oldukları için deyimi oluşturan sözcüklerin yerleri değiştirilemez ve yerlerine eş ve yakın anlamlıları kullanılamaz. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır? A) Geceden beri köyde bardaktan boşanırcasına yağan yağmur bizi mutlu etmişti. B) Eyvah! Atı alan Üsküp'ü geçti desene sen şuna. C) Hafta sonunu, sinemaya gideceğimiz günleri iple çekiyorum. D) Etrafımda içimi dökeceğim hiç kimse kalmadı.

7. Önemli bir işin başkalarının yardımıyla başarılamayacağını, her an yarıda kalabileceğini anlatmak için “- -- ", kişi işini kendisi yapmalıdır anlamında"----", insanın kendi sıkıntı ve sorunlarına başkalarının gereken önemi verme- diğini, gerektiği kadar ilgilenmediğini belirtmek için "----" atasözü kullanılır. Bu metinde boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilen atasözleri getirilmelidir? A) El kazanıyla aş kaynamaz. / El elin eşeğini türkü çağırarak arar. / El eliyle yılan tutulur. B) El eliyle yılan tutulur. / El elin eşeğini türkü çağırarak arar. / El kazanıyla aş kaynamaz. El kazanıyla aş kaynamaz. / El eliyle yılan tutulur. / El elin eşeğini türkü çağırarak arar. D) El eliyle yılan tutulur. / El kazanıyla aş kaynamaz. / El elin eşeğini türkü çağırarak arar.

13 - 11 PEKISTIREN 7. Atasözleri Gerçek anlamlı Iyilik eden iyilik bulur. Mecaz anlamlı Büyük başın derdi büyük olur. Görünen köy kılavuz istemez. 2 Önce düşün, sonra söyle. Yukarıdaki tabloda verilen atasözlerininin özelliklerini Songül (til) işareti ile doğru işaret- lediğine göre aşağıdakilerden hangisi Songül'ün cevabını gösteren tablodur? A) B) C) Gerçek Mecaz Gerçek Mecaz Gerçek Mecaz D) Gerçek Mecaz anlamlı anlamlı anlamlı anlamlı anlamlı anlamlı anlamlı anlamlı ✓ > kçe

cin Beyza D) Ceren Den Den Emel 19. En az iki sözcüğün bir araya gelerek ve bu sözcüklerin genellikle gerçek anlamlarından uzaklaşıp mecaz anlam kazanarak oluşturdukları kalıplaşmış özlü sözlere deyim denir. Dilimiz deyimler bakımından dünyanın en zengin dillerinden biridir. Deyimler, halkın zekâsının ürünüdür. Kesin bir hüküm belirtmeyen deyimler, öğüt ve emir anlamı içermezler. Buna göre aşağıdakilerden hangisi deyim değildir? A) Atı alan Üsküdar'ı geçti. Ele verir talkini, kendi yutar salkımı. C) Nuh der, peygamber demez. D) Geçti Bor'un pazarı sür eşeği Niğde'ye. Abort Benzetme Kisiles Konus