Cümlede Anlam Soruları

2. Bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama mecaz anlam denir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki metinlerin hangisinde "mecaz" anlamıyla kullanılan bir sözcüğe yer verilmemiştir? A) Bugün bu noktaya geldiysem bunu çok çalışmama borçluyum. Tırnaklarımla kazıya kazıya, gece gündüz çalışarak ulaştım bu konuma. Şimdi bakıyorum herkes rahatlık peşinde, kimse çalışmak istemiyor. Her- kes iş yapmadan, emek vermeden para kazanma derdine düşmüş. Olur mu öyle, alın teri dökülmeden rahatlığa ulaşılır mı? B) Beden dili iç dünyamızdaki izleri dışarıya yansıtır ve buna çoğu zaman engel olamayız. Bazı araştırma- cılar bu konuyla ilgili olarak iç dünyamızın davranışlarımızı yönlendirdiği kadar, davranışlarımızın da iç dünyamızı etkilediğini saptamıştır. Buna göre hissettiğimiz gibi davranmaktan çok, davrandığımız gibi hissediyormuşuz. it C) Bir insanın ne anlatacağını tahmin etmeye çalışmak, dinleme sürecinin başlamadan bitmesinin temel nedenidir. Konuşan kişi gerçekten dinleniyorsa onu jest ve mimiklerle onaylamak ya da ona konuşması bittikten sonra sorular sormak gerekir. Onun her sözünü onaylamak sizin iyi bir dinleyici olduğunuzu gös- termez. le D) İlk günler evi temizlemiş, tüm kirlileri yıkayıp ütülemişti. Giysileri ve yatak takımlarını elden geçirmiş, sö- kükleri dikip delikleri, yırtıkları yamamıştı. Bu arada hazırlanması uzun süren hamurlu köy yemeklerinden de yapmıştı sık sık. Ama hepsi bu kadardı. Daha sonraki günler boşluktan sıkılmaya başladı. Bir gün can sıkıntısını gidermek için bavulları ve dolapları yerleştirmeye girişti.

7. Bir durum, olay ya da kişiyle ilgili tecrübelere da- yanılarak peşin hüküm vermeye ön yargı denir. Örneğin "Bu kitap pek satmayacak gibi." cümle- sinde ön yargı söz konusudur. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangi- sinde ön yargı söz konusudur? A) Memleketin pek çok sorununa değiniyordu ga- zetedeki yazılarında. B) Ben onun bu işi başaramayacağını baştan bili- yordum. C) Ayşe bugün okula gelmedi, herhâlde hastadır. D) Babamın her işinde başarılı olmasının nedeni hepsini titizlikle yapmasıdır. 9.

BaralUK AÇIRIIR Anne 15. (1) Simon Dell, bahçesinde yaşayan fareleri beslemek için evinin yakınlarındaki ağaçlardan çeşitli meyve- ler ve fındıklar topluyor. (II) Dell, bahçesinde fareler dışında daha pek çok hayvanın yaşadığını söylüyor. (III) Sığırcık, serçe, karatavuk, kızılgerdan gibi pek çok kuş türünden kirpi ve sincaba kadar pek çok mi safirin, bahçesine uğradığını ifade ediyor. (IV) Hatta gri bir balıkçılın, bahçesindeki havuzdan Japon ba- lıklarını avladığını ve bir tilkinin, hemen hemen her gece, bahçesine uğradığını da ilave ediyor. BYII, Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde doğrudan anlatıma yer verilmiştir? A) I. C) III. 18. I. Zeybek ketlerin O yillarda d D) IV. II. Zeybe parlan III. Daha yana omi TV. Eg da 97 V. Z C Yu tu

şüncelerini ve yardımcı düşüncelerini bularak altlarına yazınız. Ortaokuldaki oğlum; gördüğü, okuduğu, dinlediği her şeyi şiirle saptamak hevesinde bugünlerde. Yazdığı şiirlerle ilgili ara sıra onunla konuşur, bazen çaktırmadan onu eleştiririm. Geçen gün yazdığı bir şiir üzerinde konuşurken şiirde konu sorununa değindik. Yazdığı şiirlerde hep bir olay anlattığını, oysa şiirin hikâyeden ayn bir şey olduğunu, şiirde belli bir konu işlemek zorunda olmadığını anlatıp durdum. O ise bana hep Orhan Velly örnek gösterdi. O an bir gerçeği hatırladım, biz ne dersek diyelim şiire yeni adım atan biri, çağının şiir ustalan- nın yolundan gider. • Ana düşünce: • Yardımcı düşünce: • Yardımcı düşünce:

TÜRKÇE 19. Evet (1) çoğu zaman içinde bulunduğumuz olumsuz durumu aşabiliriz. Mesela kendinizi sı- kıntılı hissettiğimizde (2) omurganızı dikleştirmeyi (3) yüz kaslarınızı gevşetmeyi ve gülmeyi deneyin. Kim ne derse desin (4) bunları yaptığınız zaman kendinizi daha iyi hissedersiniz. Bu metinde numaralanmış yerlerden hangisi- ne virgül konmaz? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 20. HIZ YAYINLARI

3. (1) Şehre gelir gelmez büyük ihtimalle dikkatini ilk çekecek yer Gaziantep Kalesi olacak. (II) Küçük bir lmtepenin üzerine yerleşmiş bütün şehri izlerken hoş geldin diyecek sana, el sallayarak. (III) Bu kale belki de Türkiye'deki en ihtişamlı kalelerden biri diyebili- riz. (IV) Binlerce yıl öncesine uzanan tarihine rağ- men, bu ihtişamını ve büyüsünü hâlâ koruyor olması mucizevi bir şey. Bu metnin cümleleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Sadece I ve II. cümleler özneldir. B) III. cümle dışında tüm cümleler özneldir. sb C) II ve IV. cümle kişisel duygu ve düşünce içer- memektedir. D) Bütün cümleler kişisel duygu ve düşünce içer- mektedir.

7. Antalya'nın Serik ilçesinde yer alan Aspendos, gü- nümüze kadar ulaşan görkemli bir antik kenttir. I Antik tiyatrosuyla bilinen kent, Akalar tarafından || inşa edilen bir yerleşim yeridir. Biri büyük, biri III küçük iki tepenin üzerine konumlanan, her yıl binlerce turistin ziyaret ettiği Aspendos'un IV eski zamanlarda en zengin şehirlerden biri olduğu rivayet edilir. Bu metindeki numaralanmış sözcüklerden han- gisi anlatıma öznellik katmıştır? (A) B) II C) III D) IV 8. 3

CÜMLEDE ANLAM Cümle Oluşturma, Tamamlama Onu daha önce gördün mü? Hayır, görmedim. Ama sizi birlikte görmüştüm! Karşılıklı konuşmada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uy- gundur? A) Hayır, ben de bilmiyorum. B) Hayır, bilmiyorum. C) Hayır, onu görmek istemem. D) Hayır, başka birisine benzetmiş olmalısın. 4

KAVRATAN TESTLER Bir eylemin hangi sebeple yapıldığını bildiren cümlelerdeki anlam ilişkisidir. 7 Neden-Sonuç CÜMLEDE ANLAM İLİŞKİSİ UNITE 2 Amaç-Sonuç Bir eylemin hang amaçla, neye ulaşmak için yapıldığını bildiren cümlelerdeki anlam Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı bir anlam ilişkisi vardır? Fidanları dikmek için toprağı kazdılar. C) Çok susadığından bir bardak su istiyor. lişkisidir. 3 B) Rüzgâr sert estiği için pencere kapandı. D) Yanlış hesap yüzünden şirket zarar etmiş.

15. Dönemine göre gelişmiş bir teknoloji ile inşa edilen Mos- tar Köprüsü, Neretva Nehri üzerinde yer alıyor. Köprünün yüksekliği 24 metre, uzunluğu 30 metre ve genişliği ise 4 metre. Mostar şehri ismini köprüden aldı ve köprünün inşa edilmesinden sonra şehir de gelişmeye başladı. Köprü yı- kıldıktan sonra asıl taşlara dalgıçların nehirde yaptıkları aramalar ile ulaşılabildi. Daha sonrasında ise dalgıçlar ta- rafından toplanan taşlar, örnek alınarak taş ocağında bu taşların üretimi sağlandı. Köprü inşa edilirken 456 kalıp taş kullanıldı. Bir rivayete göre eski dönemlerde Mostar'da yaşayan ve evlenmek üzere olan erkekler, nişanlandıkları kişiye cesaretlerini kanıtlamak için düğün öncesi köprü- den Neretva Nehri'ne atlarlardı. Mostar Köprüsü ile ilgili, Dış yapı özelliklerine ait bilgilere yer verilmiştir. Geçmişten gelen bir söylentiye yer verilmiştir. III. Köprünün inşası ile birlikte şehir gelişme göstermiş- tir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II C) ILve 111 ndioksit BI ve III D) II ve Ill 2010

TÜRKÇE TESTI wwww 6. Türkçede bir sözcüğün anlamı kullanıldığı cümleye göre değişir. Çikmak sözcüğü Müdürün bugün işleri çık cümlesinde "olmak, bulunmak antamini ifade ederken "Gömleğindeki leke zor çıkti" cümlesinde "gidermek yok olmak" anlamında kullanılmışsten A C) Bu bilgiye göre aşağıda açıklaması verilen sözcükler ve bu anlamda kullanden cümleler eşleştirildiğinde hangisinde yanlışlık yapılmıştır? Sözcükler AĞIR A) B) TUTMAK SÜRMEK TOPLAMAK Sözcüğün Anlamı ve Kullanıldığı Cümleler Yavaş Yaşlı adam, sirtina aldiği ağır çuval yüzünden zorlukla yürüyordu. Denizcilik tarihinin en ağır sorumluluklarından birini üzerine alıyordu. Çocuk ağır adımlarla odasına geçti. Herhangi bir durumda kalmasını sağlamak V Yeni kitap tutarsa ikincisini de yazacağım. Odanın havalanması için kapıyı bir süre açık tutun. Tayini çıkan müdürümüzün yerini kimse tutamaz. Herhangi bir durum içinde bulunmak 000 Islak ellerle prize sakın dokunma. Tarlayı sürmek için öküzünü önüne katıp yola koyuldu. Emekliliğe ayrıldıktan sonra huzurlu bir hayat sürüyordu. Bir araya getirmek Hilmi Yavuz tüm şiirlerini "Büyüsün Yaz" kitabı adı altında topladı. Kahvaltıdan sonra bir keyif kahvesi içmek için sofrayı topladı. Mahalleye taşınan yoksul aile için komşular yardım topladı. Diğer Sayfay

1. D D "Önceden haber verseydin sana yardımcı olur- dum." cümlesinde koşul anlamı vardır. "Yük taşımaktan kollarım kop- tu." cümlesinde abartma anla- mi vardır. "Dedem melek gibi bir in- sandır." cümlesinde benzet- me anlamı vardır. D Bu şekilde yer alan ifadeler doğru ise "D" yönünde, yanlış ise "Y" yönünde ilerlenecektir. Buna göre hangi sembole ulaşılır? A) A B) Y D) *

er es Z 8. Zarf-fiiller, cümleye zaman ya da durum anlamı katabilir. Aşağıdaki tabloda yer alan zarf fiillerin cümleye kattığı anlamı tahmin edin. 2 1 3 4 5 Cümle Çocukluk döneminde yaşadıklarını balandıra ballandıra anlatıyordu. Konuşmasını bitirmeden kitaplarını imzalamaya başladı. Arkadaşlarım sınıfa girince birden heyecanlandım. Yolda benimle yürürken sağa sola dikkat et. Onun çok güzel yemeklerini yedikçe yedim. Zarf-filin Anlamı Bu tablonun zarf-fillerinin anlamlarıyla ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) İki cümlede nasıl sorusuna cevap veren zarf-fiil vardır. B) 1 ve 5. cümlelerde zarf-fiiller, birbirinden farklı anlam taşımaktadır. C) Cümlelerin üçünde zarf-fiiller, zaman anlamı taşımaktadır. D) Her cümlede zaman ya da durum anlamı taşıyan zarf-fiil kullanılmıştır. i

. ÜNİTE Climte Direyinde Anlam ve Kavramlar CÜMLEDEN ÇIKARILABİLECEK VE ÇIKARILAMAYACAK YARGILAR: Verilen cumlede ulaşılabilen ve ulaşılamayan yargılardır. Cümleden çıka nlabilecek ve çıkanlamayacak yargının ne olduğu sorulur. Verilen cümleye Bu cümlede yazar bize ne anlatmak istiyor?" sorusunu sorarak anlatılmak istenene ulaşabiliriz. ÖRNEK Türkçe 7 Sinil Insanlar önce para kazanmak için sağlıklarını, sonra da sağlıkla- rını korumak için paralarını harcarlar. Aşağıdakilerden hangileri bu cümlelerden kesin olarak çıkarılabilir? İşaretleyelim. Sağlığımızı korumak için para kazanmamız şarttır. Sağlığımızı düşünmeden çalışırsak kazandığımız para ile sağlık alamayabiliriz. Para kazanmak için vücudumuzu sağlıklı tutmamız gereklidir. Para her zaman, her kapıyı açmaz; mutluluk satın alamaz. Sağlık her şeyden önce gelmezse insanın ölümü yaklaşır. Para kazanmak için sağlığı harcamamak gerekir. (10) SIRA SENDE Aklın başına geldiğinde pişman olacağın bir işi sakın yapma. Bu cümleden aşağıdakilerden hangileri çıkarılamaz? İşaretleyelim. (...) Son pişmanlık fayda getirmez. (.....) Hayattaki en büyük pişmanlık, pişman olurum diye yapmadıkları- mızdır. (.....) Davranışlarımızı ve sözlerimizi tartmamız bizi pişmanlıktan korur. (...) Çok değer vermek demek, çok pişmanlık demektir. (.....) Sonunda eyvah diyeceğin şeylere baştan eyvallah deme. (.....) Insanın birçok konuda karar vermesi öncelikli görevidir. (.....) Hayat için en iyisini yapanlar hiçbir zaman pişman olmazlar.

1. Güneş, Dünya ve Ay'la ilgili olarak ve- : 4. rilen ifadelerden hangileri doğrudur? 1. Güneş, Dünya'ya Ay'dan daha uzak- tır. II. Güneş ve Ay aynı büyüklüktedir. III. Ay, Dünya'ya Güneş'ten daha yakın- dır. A) Yalnız II C) I ve III B) I ve II D) I, II ve III

10./ 1 1 1 T 1 [ MODEL EGITIM YAYINLARI (1) Kurtlar genellikle dağlık alanlar- da ve sürü halinde yaşarlar. (2) Eto- bur olan kurtlar, köpekgillerden bir; 1 türdür. (3) Avının kokusunu ustaca ; takip eden kurtlar grup halinde av- 1 lanır. (4) Aç kalan kurtların, karın- ¦ larını güzelce doyurmak için kırsal alanlara inip yiyecek aradıkları da bilinir. Yukarıdaki sözcüklerin hangisinde amaç anlamı vardır? A) I C) III B) II D) IV