Cümlede Anlam Soruları

lr Liselerer Genel Dep TÜRKÇE çlar Amis çbir nan Fa . Üzerinde yaşadığımız dünyanın günümüzdeki en büyük sorunu atıklar. (1) Atiklardan bazıları doğada cok uzun zaman yok olmadan kaldığından çevreyi kirletiyor. (II) Çevre kirliliğiyse canlılara zarar veriyor. Atuklarla başa çıkabilmek için yapılabilecek en önemli şey, onları geri dönüştürerek değerlendirmek. Atıklarımızı yaşadığımız kentlerde bulunan geri dönüşüm kutularına atabiliriz. Bu atıklar daha sonra çeşitli tesislere gönderilerek geri dönüştürülür. (III) Bazı sanatçılar çevre bilincini yaymak için atıkları toplayıp birleştirerek çeşitli eserler yapmaya başladı. Atıklardan giysi, oyuncak, hayvan ya da çeşitli maketler yapılabiliyor. Örneğin Afrika'da yaşayan bir kadın, pirinç paketlerinden çanta yapıyor; bir çocuk eski oyuncaklardan yapılmış elbise giyiyor. (IV) Bu tür giysiler çeşitli sergilerde insanların dikkatini çev- renin korunması konusuna çekmek için sergilenebiliyor. Bu metinde numaralanmış cümlelerle ilgili, 1 cümle neden-sonuç anlamı vardır: II. cümle koşul-sonuç anlamı vardır. III. cümle amaç-sonuç anlamı vardır. IV. cümle neden-sonuç anlamı vardır. yukarıdaki yargılardan kaç tanesine ulaşılabilir?

5. Aşağıdakilerden hangisi devrik bir fiil cümlesidir? A) Temizlediler evi onlar gelmeden önce. B) Öğretmen olmak en büyük hayalimdi. C) Sabahları erken kalkmaya bir türlü alışamadım. D) Beklediğimizden serindi otobüsün içi.

Muhabir: (1) -- Şair: Siiri düzyazıdan farklı kılan birtakım özellikler vardır ve bunların başında da ahenk unsurları gelir. Bu unsurları reddederek şiiri düzyazıya yaklaştırdığını zanneden kişiler bence şiirin ru- hunu kavrayamamıştır . Sırf yenilik olsun diye şiirin ruhunu alıp onu ruhsuz bir beden formu- na dönüştürmeye kimsenin hakkı yoktur. Muhabir: (II) - Şair: - Şiirin işlevi , şairin tercihine bağlıdır. Kimileri şiirin bir eğitim aracı olamayacağını söylese de ben, şiirin her amaçla kullanılabileceği düşüncesindeyim. Bugün baktığımızda Yunus Emre'nin, Mehmet Akif'in şiirlerinin eğitici yönü inkâr edilebilir mi? Dolayısıyla şiir, özünden ödün verilmeden her amaçla kullanılabilir. Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir? A) () Şiirde ahenk unsurlarının kullanılmaması düşüncesine bakışınız nedir? (II) Şiiri toplumu eğitmek amacıyla kullanan bir şair, özgünlüğü yakalayabilir mi? B) () Şiir ve düzyazı arasında ahenk unsurları dışında bir fark var mıdır? (II) İyi bir şair, toplumun eğitilmesi konusunda kendini sorumlu hissetmeli midir? C) (1) Şiirde ahenk unsurlarını önemsemeyen bir şair sizce başarılı olabilir mi? (11) Şiirin işlevleri arasında birey ve toplumun eğitilmesi de var mıdır? D) (1) Şiirde ahenk unsurlarının kimi şairlerce reddedilmesini doğru buluyor musunuz? (II) Şiir, birey ve toplumun eğitilmesi konusunda bir araç olarak görülebilir mi?

11. Sanatçı, "Bugün hikâye, hayatımızın neresinde duruyor?" sorusu üzerinde düşünen, konuşan, tartışan bir eser ortaya koymuştur. Eserin metinlerine atılan başlıklar, az söz ile çok şey ifade etme özelliği gösteriyor. Başlıkları bu şekilde de- ğerlendirmemin sebebi, onların metnin içeriğini dört başı mamur bir şekilde kuşatmasıdır. Kelime tekrarlarına kolay kolay düşmemesi, incelemelerini çalakalem değil, söylediklerinin önünü ve arkasını doldurarak yapması gibi birçok neden, sanatçının güçlü bir kalemi olduğunu açık bir biçimde ortaya koyuyor. Bu metinde aşağıdakilerden hangisinin anlamını karşılayan bir söz kullanılmamıştır? A) Gelişigüzel B) Anlaşılması güç C) Kısa ve öz anlatım D) Eksiksiz, kusursuz 6

4. Yukarıdaki parçada geçen “köprü olabilmelidir” sözünün cümleye kattığı anlam aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Onunla çocukluktan beri devam eden bir dostluğumuz var. B) Bu işten de ayrılmış, artık ne yapsa da tekrar işe alınmaz. Çocuklara okuma yazma öğretmek için herkes seferber olmuştu. D) Recaizade Mahmut Ekrem, eski edebiyattan yeniye geçişte rol sahibidir.

ku igotür love imar enn retmen ögretme erpilir Yüzyıllar öncesinden bir yazar şunları söylüyor: "Çağımızda okuyup düşünmek sıkıntısına katlanmadan bilgin ya da aydın gecinmenin daha kestirme, daha uyanıkça bir yöntemini bulduk. Bugünlerde kitapları kullanmanın çok ustaca iki yolu var: Birincisi kitapların yükseklerdeki soylu kimselere hizmette olduğu gibi- adlarını sanlarını öğrenmek, sonra da onları tanıyor olmakla böbürlenmek. Daha derin, daha ince olan ikinci yol ise kitabın sonun- daki dizini iyice bir gözden geçirmek, sonra da kuyruğundan tutulup kolayca tavada döndürülen balıklar gibi onu gönlünün istediği gibi evirip çevirmektir. Bu aceleci, kurallara da pek kulak asmayan, kendilerini iş bitirici olarak gören kimseler bilgiye kolayca ulaştıklarını düşünür; kendilerini bilgili göstermeye çalışırlar. Aşağı yukarı üç yüz yıl önce söylenmiş olan bu sözler, günümüz dünyası için de geçerliliğini sürdürüyor. herk Bu metinde asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Düşünce kitapları üzerinde uzun süre çalışmak gerekir. B) Günümüzde aydın geçinenlerin sayısı artmıştır. c) Bilgili kimse bilgisini gözler önüne sermeye çalışmaz. D) Bilgiye ulaşmak için gerçek anlamda okumak, araştırmak gerekir. na iliskin düsüncem şöyleydi: Çocuk kitapları ayrı, yetişkin

Amaç sonuç Neden- sonuç Koşul -- Sonuç Neden- sonuç Koşul - sonuç Beril 10-) Ubeyde Yüreği ciz etmek • Parmağı ağzında kalmak • Burnundan solumak • Bası göge ermek Aşağıdakilerden hangisi bu deyimlerden herhangi birinin anlamı değildir? (5p) A) Ansızın içi sızlamak.+ B) $aşakalmak, hayret etmek. C) Hayal kurmaktan vazgeçmek, DI Çok öfkelenip sinirlenmiş olmak 11-) "O, çok iyi niyetli biriydi." cümlesinde "o" sözcüğü (zamiri), bir kişinin yerini tutmuştur. Böyle bir le adidaki cümlolorin inindo

NEDEN-SONUÇ AMAÇ SONUÇ KOŞUL-SONUC DEFTERE YAPIŞTIR Bir durumun gerçekleşmesi veya gerçeklesmemesi için bir sartin yerine getirilmesi gerektiğini bildiren cumlelerdir. Eylemin gerçekleşme nedeniyle birlikte verildiği cümlelerdir. Eylemin hangi amaca yönelik yapıldığını bildiren cümlelerdir. Asagidaki cumleleri anlam ozelliklerine göre inceleyiniz. 11. Ons hediye etmek için bir kitap oldim 12. Tariki yerleri gerek icin buraya gelmugler 13. Geri getirmek nere bisikletimi bitiren Ogretmenin gelmesiyles herbes wwjobs 5 Enhanges on 15. Dogrulan wylerser zor durumda kameran 7 Branisho were 20. sayesinin pobilinin bir sebebleven

Bu kitabı, koskoca bir adama adadığım için küçüklerden beni bağışlamalanni di- lerim. Ama önemli bir özrüm var: Şimdiye kadar bu adamdan daha iyi bir başka dostum olmadı. İkinci özrūm de şu: Bu adam, her şeyi değerlendirebilir. Çocuk- lar için yazılmış kitapları bile. Sonra üçüncü bir ozrüm daha var: Bu adam yal- niz yaşıyor. Avutulmak ister. Bütün bu sayıp döktüğüm özürler yetmezse ben de kitabimi onun bir zamanki çocukluğuna adarım tabii. Bütün koca adamlar bir zamanlar çocuktular. Yazık ki aralarında bunu hatırlayanların sayısı çok az. Bu metindeki ali Gizili cümleye aşağıdaki duygulardan hangisi hâkimdir? Sitem O D) Karamsarlık B) Üzüntü 3 En Yayınları

4. Alışveriş merkezlerinde insanları zamandan koparmak için birçok yöntem kullanılır. Mesela etrafınızda saat göremez- siniz. Pencerelerin olmaması da tüketiciyi dış dünyadan koparır. Böylelikle vaktin nasıl geçtiğini anlayamazsınız ve alışverişte gereksiz yere gezerek vakit öldürmüş olursu- nuz. Bununla birlikte mağazalarda çalan hafif, sakinleştiri- ci parçalarla veya gençlere hitap eden yüksek ritimli mü- ziklerle de tüketicileri daha uzun süre mekân içinde tutmak hedeflenir. Bu metinde alışveriş merkezlerinin hangi özelliği vur- gulanmıştır? A) Insanlara daha güvenli alışveriş imkânı sağlaması B) İnsanlara daha fazla gezme ihtiyacı hissettirmesi C) İnsanları mekânın içinde daha fazla tutması D) Alışverişi kolaylaştırıcı özelliklere sahip olması 1 1

ler için orman yangını çıkmi. (.....) Sabah uyuya kaldığından dolayı servisi kaçırmıştı. (....Ang......) Bütün yaptıkları ana babasını memnun etmek içindi. 8) Aşağıda verilen cümlelerin içindeki tamlamaları bulup altını çizin ve türünü belirtin, altına!(10puan) ( Belirtili, belirtisiz, takısız, zincirleme ve sıfat tamlaması) 1. Dün akşam arabanın camını sildim. 2. Baba evini çok özledim ben galiba. 3. Gelinin koluna altın bilezik taktılar. 4.Merve'nin kaleminin ucu kırıldı. 5. Dün topladığı papatyalar etrafa güzel kokular yayıyor. ulai umirlerin hangi ismin yerine kullanıldığını yapılan örnekteki

GÖRSEL, TABLO, KROKİ , GRAFİK OKUMA VE YORUMLAMA TESTLERİ GÖRSEL, TA 2. Şekil: Doğada Azot Döngüsü TÜL Atmosferik azot (N) Küres Yıldırım en çc Volkanizma Üretici EN F (Mil 1 A Otçul Etçil 2 Olu Organik organizma Madde 3 4 5 Ayrıştırıcılar 6 Bitkiler kökleriyle topraktan nitrat alır. 7 Nitral olan toprak Amonyak inorganik (NH3) Madde Nitrat Nitrit Nitrat bakterileri Nitrit bakterileri (NO) (NO2) NİTRİFİKASYON Volkanik faaliyetler, yıldırım ve şimşek gibi atmosferik olaylarla ortaya çıkan serbest azot, oksijenle birle- şerek nitrit ve nitrata dönüşür. Nitrat ve nitrite dönüşen azot, daha sonra yağışlarla toprağa iner. Toprakta ve bazı bitkilerin köklerinde bulunan azot, bağlayıcı bakterilerle bitkiler nitratları alır ve kendi yapılarına katarlar. Besin zinciri yoluyla bitkilerden otçullara ve otçullardan da onlarla beslenen etçillere geçer. Ölen bitki ve hayvanlar, ayrıştırıcılar tarafından parçalanarak bünyelerindeki azotu amonyağa dönüştü- rür. Mikroorganizmalar, amonyağı ilk önce nitrite ve daha sonra da nitrata dönüştürür. Bundan sonra nitrata dönüşen azotun bir bölümü bitkiler tarafından yapılarına tekrar katılır, bir kısmı da atmosfer ortamına tekrar geçerek döngü tamamlanmış olur. Bu görsel ve bilgilere göre azot döngüsü ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Azot, oksijenle birleşerek amonyağa dönüşebilir. B) Besin zinciri yoluyla azot geçiş sağlayabilir. Veryüzündeki besin üreticilerinden biri de ağaçlardır, D) Yeryüzüne inen azotun bir bölümü belli geçişler sayesinde atmosfere geri döner. Yul A) B)

3. Şair, şiirini yazarken bazen yutkunmalı, o sözün yerini boş bırakmalı, okur bunu gö- rerek kendince o boşluğu doldurmalıdır. Aşağıdakilerden hangisi bu cümlenin düşündürdüğü anlamlardan biri olamaz? A) Şiirin yoruma açık olabilmesi B) Okuyucusunu etkin bir okuma eylemi- ne sokması C) Okurun düşgücüne seslenebilmesi D) Okuyucuyu belli bir bakış açısına zorla- masi E) Şiirin anlam akışını yer yer okura ta- mamlatması

2. Bir varmış, bir yokmuş; bir köpekle bir horoz varmış. Bunlar bir gün yolculuk sırasında ken- di aralarında konuşmaya başlamışlar. “Biz niçin insanoğluna boyun eğiyoruz, biz de gidip bir dağ- başına yerleşelim. Orada nüfusumuz artsın, hür bir şekilde yaşayalım.” demişler. Daha sonra da dağa çıkmışlar. Akşam olunca da bunlar yatacak yer aramışlar. Horoz bir ağacın üzerine çıkmış, köpek de çalının dibini kazarak oraya yatmış... Bu metinle ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Yer ve zaman belirsizdir. B) Kurgusal unsurlara yer verilmiştir. C) Açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. D) Fabl türünde yazılmıştır.

1. 4 1. Göklere ermek için yurdu yeşil yapmalı. 2. Ağaçsız ilerleme, bir gerileme sayılır aslında. 3. Ne yokluktan iz kalır ne sıkıntı duyulur. 4. Zenginlik çoğalır, yurttan kaçar yoksulluk. Yukarıdaki dizelerin hangilerinde zıt (karşıt) anlamlı sözcükler bir arada kullanılmıştır? A) 2-4 C) 3-4 B) 1-3 D) 1-2

dlaşmış 2 BECERİ TEMELLİ DEĞERLENDİRME TESTİ 1. Türkçe öğretmeni, öğrencilerin defterlerine içinde isim-fiil geçen dört cümle yazmalarını ve diğer derse bu ödevlerini yapmış olarak gelmelerini istemiştir. Egemen, isim-fiillerle ilgili şunları bilmektedir: isim-fiiller, fil kök ya da gövdelerinden "-me, -iş, -mek" ekleriyle türetilir. Fill anlamını korumaktadır ancak cümlede isim olarak görev yapmaktadır. isim-fiiller, isme gelen çekim eklerini alabilir. isim-fiiller, "-mel-ma" ekleriyle olumsuz yapılır. Flimsi" Egemen ödevinde şu cümleleri defterine yazmıştır: 1. Ders çalışmak, ödev yapmak çok yorucu ve ben artık ödev yapmak istemiyorum. II. Bilinenlerden hareketle bilinmeyenlere ulaşıp farklılık yaratacağım. III. Hiçbirinin konuşmayışı sınıfın, okulun sıkıcı olmasına neden oluyor. IV. Okulda şiddet, dayanışma, yozlaşma, doğa tutkusu, insan-doğa çatışması üzerinde durulmalı. X Buna göre Egemen, numaralanmış cümlelerin hangisinde bir yanlışlık yapmıştır? A BIL. C) HT. COD A. 1