Cümlenin Ögeleri Soruları
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleriyakalan-
y.
7."
lara katı
y
şağıdaki
Yüklem
- Yüklem
E
2
16) Kuş, sevdiği kuş için "kalbin içine bir şeyler yazmayı
düşünüyor. Yazdığı cümlede yüklem tamlamadan
oluşuyor. Hangi cümle kuşun cümlesi olabilir?
A. Benimle evlenir misin?
B. Sen, hayatımın en anlamlı kuşusun.
C. Babama söyle de beni sana versin.
D. Başlık parası için iki kilo kuşyemi istiyoruz.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleriin altı
r
C
9. "Bu yaz Nemrut Dağı'na güneşin batışını izlemeye
gidecekler." Cümlesindeki öğe dizilişiyle aşağıdaki
cümlelerin hangisi özdeştir?
A. Göller yöresinde insanlar havanın tadını çıkarmaya
çalışıyor.
B. Tatilde, Bodrum limanı açıklarında birçok mülteci
gördük.
C. Bahar mevsimiyle birlikte çiçekler renkli dünyaların-
dan sessizce çıkıverdi.
DBu akşam sizinle misafirleri ziyarete gideceğiz.
ww.yeninesilturkce.com
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriHAN DUVARLARI
-Osmanzade Hamdi Bey'e-
Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı,
Bir dakika araba yerinde durakladı.
Neden sonra sarsıldı altımda demir yaylar,
Gözlerimin önünden geçti kervansaraylar...
Gidiyordum, gurbeti gönlümle duya duya.
Ulukışla yolundan Orta Anadolu ya
lik sevgiye benzeyen ilk acı, ilk ayrılık!
Yüreğimin yaktid ateşle hava ilik,
Gök sanı, toprak sari, çiplak ağaçlar sarı...
Arkada zincirlenen yüksek Toros Dağları,
Önde uzun bir kışın soldurduğu etekler,
Sonra dönen, dönerken inleyen tekerlekler...
Stet (il
Ellerim takılırken rüzgârların saçına
Asıldı arabamız bir dağın yamacına.
Her tarafta yükseklik, her tarafta ıssızlık,
Yalnız arabacının dudağında bir ıslik!
Bu islıkla uzayan, dönen kıvrılap yollar,
Uykuya vammiş gibi görünen yilan yollar
Başını kaldırarak boşluğu dinliyordu.
Gökler bulutlanıyor, rüzgâr serinliyordu.
Serpilmeye başladı bir yağmur ince ince.
Son yokuş noktasından düzlüğe çevrilince
filet:
Nihayetsiz bir ova ağarttı benzimizi er
Yollar bir şerit gibi ufka bağladı bizi.
Gurbet beni muttasil çekiyordu kendine.
Yol, hep yol, daima yol... Bitmiyor düzlük yine.
Ne civarda bir köy var, ne bir evin hayali,
Sonunda ademdir diyor insana yolun hali,
Arasıra geçiyor bir atlı, iki yayan.
Bozuk düzen taşların üstünde tıkırdıyan
Tekerlekler yollara bir şeyler anlatıyor,
Uzun yollar bu sesten silkinerek yatıyor...
Kendimi kaptırarak tekerleğin sesine
Uzanmiş kalmışım, yaylının şiltesine.
Bir sarsıntı... Uyandım uzun süren uykudan,
Geçiyordu araba yola benzer bir sudan.
Karşıda hisar gibi Niğde yükseliyordu,
Sağ taraftan çıngırak sesleri geliyordu:
Ağır ağır önümden geçti deve kervanı,
Bir kenarda göründü beldenin viran hani.
Alaca bir karanlık sarmadayken her yeri
Atlarımız çözüldü, girdik handan içeri.
Bir deva bulmak için bağrındaki yaraya
Toplanmıştı garipler şimdi kervansaraya.
Bir noktada birleşmiş vatanın dört bucağı.
Gurbet çeken gönüller kuşatmıştı ocağı.
Bir pinilti gördü mü gözler hemen dalıyor,
Göğüsler çekilereknefester daralıyor
Şişesi is bağlamış bir lambanin ışığı
Her yüzü çiziyordu bir hüzün kırışığı.
Gitgide birer ayet gibi derinleştiler
Yüzlerdeki çizgiler, gözlerdeki cizgiler...
Yatağımın yanında esmer bir duvar vardı.
Üstünde yazılarla hatlar karışmışlardı
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri1.
• Cümledeki işi, hareketi, yargıyı bildiren çekimli unsura yüklem denir.
• Yüklemin bildirdiği iş, oluş ya da durumu yapan veya cümledeki olanı karşılayan ögeye özne denir.
Özne, yükleme sorulan "Kim, ne?" soruları ile bulunur.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisinde özne ya da yüklem doğru gösterilmemiştir?
O
Kuru üzümler, gazozun içine attığımızda önce dibe batar.
Özne
Yüklem
B) Yaşlı adam, az önce göz göze geldiği doktorun odasına doğru yürüdü.
Özne
Yüklem
Pencerenin karşısında çuha çiçeği, kasımpatı satan çocuk, kaç gündür ortalıkta yok.
Özne
Yüklem
D) Gökyüzünü ansızın kaplayan şimşekler, birazdan patlak verecek büyük fırtınanın habercisiydi.
Özne
Yüklem
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri2. "Dalgalandı geminin beyaz yelkenlerinde umut birdenbire." Cümlesinin ögelerinin dizilişi
hangi seçenekte doğru verilmiştir? (4 puan) (Cümleyi ögelerine ayırıp seçeneği işaretleyiniz.)
A) Özne-Zarf Tamlayıcısı- Nesne-Yükle C) Yer Tamlayıcısı-Zarf Tamlayıcısı-Nesne-Yüklem
B) Nesne-Yüklem-Yer Tamlayıcısı-Özne D) Yüklem-Yer Tamlayıcısı-Özne-Zart Tamlayıcısı
3.
dana geniş düşünmesini sağladı.
"Sokaktan gelen gürültü ders çalışma isteğimi yok etti." Cümlesindeki fiilimsilerin
A) İsim-Fiil / Zarf-Fiil
B) Sifat-Fiil/Zarf-Fiil
C) Zarf-Fiil/Zarf-Fiil
çeşitleri hangi seçenekte doğru verilmiştir. (5puan)
D) Sifat-Fiil/ İsim-Fiil
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleriradikal YAYINLARI
- 8
20.
D) Iş yerinden ayrılışım, yağmurlu bir nisan akşa-
mında olmuştu.
Açıklama
Yüklem; cümlede iş, oluş, hareket ve durum-
ları karşılayan, yargı bildiren sözcük ya da
sözcük gruplarıdır. Yüklem ya çekimli bir fiil
ya da ek fiil almış isim soylu sözcüklerden
oluşur.
Özne, yüklemde bildirilen işi yapan ya da yük-
lemde bildirilen durumu üzerine alan ögedir.
Bu bilgiye göre aşağıdaki cümlelerden hangi-
si yalnızca özne ve yüklemden oluşmamıştır?
Doğaya olan merakım, kendimi bu konuda ye-
tistmemi sağladı.
B) Yenilenebilir teknolojilere yapılan dünya çapın-
daki yatırımlar yetersizdir.
C) Plastik kirliliği, çağımızın en önemli çevre so-
runlarından biridir.
D) Milyarlarca, caplıya ev sahipliği yapan Dün-
ya'nın tek sahibi insanoğlu değildir.
Diğer sayfaya geçiniz.
-
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri4.
8. BÖLÜM
ALMANCA
Sınırları Zorlayan Test
GEZİ VE KONUŞMA REHBERİ
Bakışları deniz kadar yumuşak
Saçı güneşi emmiş bir demet altın başak.
Bir milletin sesi vardı ağzında,
On dört milyonun nabzı çarpıyordu nabzında.
Geçtiği yer dönüyor gün vurmuşa,
Can veriyor sararmış ot.
1
Cümlenin Ögeleri
Aşağıdakilerden hangisi bu dizelerdeki öznelerden biri değildir?
A) Bakışları
B) Altın başak
C) Bir milletin sesi
D) Sararmış ot
Cümle vurgusu, cümle içinde bazı ögelerin diğerlerine göre daha baskın söylenmesidir. Türkce cümlelerin vurgu özelliklerinden
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri15.
Orhan Veli'nin şiirleri......
Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa öge dizilişi "özne - nesne - yüklem" şeklinde olu
A) o zamana kadar hiç işlenmemiş konu ve temalardan oluşur.
B) insanın yalnızlığıyla birlikte tek başınalığın getirdiği içsel sürgünleri işler.
C) hiçbir mübalağa ve süse kaymadan, halk ağzını kullanarak oluşturulmuştur.
D) içerisinden bir seçki ortaya koymak öyle sanıldığı gibi kolay bir iş değil.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri1
doğrudur?
A) I. cümle İdil'in cümlesidir.
B) cümle Burcu'nun cümlesidir.
C) III. cümle Deniz'in cümlesidir.
D) IV. cümle Tuna'nın cümlesidir.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ögelere
ayırmada yanlışlık yapılmıştır?
A) Amerika'da bir ev kadını olan Ruhth Hand-
ler'in kızı Barbara / kâğıt bebeklerle oynama-
yı/ çok / sevmektedir.
B) Onlarla / konuşur / onlara yetişkin roller vere-
rek / oynar.
C) Annesi yaptığı gözlemde / onun bu evcilik
oyununda bebeklerle konuşarak / hayal gü-
cünü artırdığını / görür.
D) Hemen / oyuncak mağazalarında satılan be-
bekleri / inceler.
Diğer sayfaya geçiniz.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri3-
unaLehin uhieved an
61109 )
9. Bir cümlenin temel ögeleri yüklem ve öznedir. Yüklem; cümledeki işi, hareketi, yargıyı bildiren unsurdur.
Özne ise yüklemin bildirdiği iş, oluş ya da durumu yapan veya cümledeki olanı karşılayan ögedir. Örneğin
"Fabrika çalışanları, gün sonunda bir bardak çay içti." cümlesinde "içti" sözcüğü cümlenin yüklemidir, bu
yüklemi gerçekleştiren "fabrika işçileri" cümlenin öznesidir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili ifade cümlenin öznesi ya da yüklemi değildir?
lebd.
Brisis Bebridib
alibised
Hızla kapanan kapı herkesin yüreğini ağzına getirmişti.
y
B) Yemeği Isıtmak kolayına gelmişti akşam yemeğinden önce.
C) Çocuk hızlı hareket ettiğinden çocuğun ayakları birbirine dolanmıştı.
D) Öyküsünün bu kısmında geçmişe dönerek okuru şaşırtmıştı. sine (8
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri8. Zarf tamlayıcısı (zarf tümleci) yüklemi zaman,
durum, miktar, sebep, araç, birliktelik, koşul vb.
yönlerden tamamlayan ögedir.
Buna göre,
1. Sabahtan beri üste üste tersliklerle karşılaşan
babam çok keyifsizdi.
II. Aylardır bu fabrikada zor şartlarda çalışan iş-
çiler, emeklerinin karşılığını alamamaktan ya-
kınıyor.
y
H/Gözlerini kırpıştıra kırpıştıra gülümseyerek
gözlüğünü arkadaşına uzattı.
IV. Sabah erkenden kalkıp okul yoluna düşen ço-
cukların tatlı telaşı görülmeye değerdi.
cümlelerinin hangilerinde zarf tamlayıcısı
yoktur?
Ave II. B) Yakız II. Cve III. Dyl ve IV.
Guttve 11. Conve
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğelerietrafındaki ufacık işik belirtilerini de kendi koyu karanlığında yok eder.
Ozne, gerçek özne, gizli özne ve sözde özne olmak üzere üç grupta incelenir.
Gerçek (Açık) Özne: Yüklemin bildirdiği yargıyı gerçekleştiren ya da yarginin konusu olan varlığın cümlede açıkça
ifade edildiği öznedir.
:Cümlede bir sözcük olarak bulunmayan, yüklemin çekiminden anlaşılan öznelere gizli özne
Gizli Özne
Sözde Özne
:Eylemin kim tarafından yapıldığı belli olmayan cümlelerde işten etkilenen unsur Özne kabul
edilir. Böyle öznelere sözde özne denir.
Numaralanmiş cümlelerin özne türleri ayraç içinde verilmiştir.
1. 28 Aralik 2012 de uzaya firlatilan, Türkiye'nin yüksek çözünürlüklü milli keşif uydusu Göktürk-2 uzayda 6. yılını ta
mamladı. (Gizli özne)
1. Göktürk-2, dünyanın dört bir yanından Ankara'daki yer istasyonuna görüntü gönderiyor. (Gerçek özne)
Türk Silahlı Kuvvetleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının uydu görüntü gereksinimlerini karşılıyor. (Gizli özne)
IV. Göktürk 2 sayesinde uzay alanında teknoloji ve altyapinin geliştirilmesi, uzman insan gücünün yetiştirilmesi olana-
gins saglandi (Sözde özne)
Buna göre hangi cümlede hata yapılmıştır?
A)
sadece özne ve yüklemden oluşmamıştır?
D) IV
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriBir cümlede hem özneyi hem de belir-
tisiz-nesneyi bulmak için yükleme "ne"
sorusu sorulur. Eğer bu soru işi bul-
ozne işten etkileneni
duruyorsa
gösteriyorsa belirtisiz nesnedir.
Bu bilgiye göre, yükleme sorulan "ne?
sorusunun cevabı aşağıdakilerden han-
gisinde farklıdır?
AMutfakta önemli bir yeri olan yaş maya,
yoğun olarak hamur işlerinde kullanılır.
B) Teyzeme bahçesinde kullanması için
Lahşap fener mumluk aldık.
C) Kaliteli bir kitap ayracı uzun yıllar boyun-
ca kullanılabilir ve saklanabilir.
Dzmir'in Gaziemir ilçesinde ormanlık
alanda çıkan yangın kontrol altında alın-
di
FARKLISEM
9.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriMazisinden aldığı ışıkla geleceği aydınlatır anneler.
Gerçekleşmeyen hayallerime değil de sönüp giden umutlarıma yanarım.
Gecenin emzirdiği şafak, birazdan ağartacak şabahı
2
3
Ay geçer, yıl geçer, uzarsa ara/Glyin kara libas, yasian duvara.
Geleceği dörtnala kaldırmak için kırbaç şaklatıyor zaman.
1
S Kara gecelere bezenmiş bir çift siyah nokta görmüştüm.
Zaman yorgunu köprüler dikkatimi çeker en çok.
Akrebin kıskacında yoğurmuş bizi kader; / Aldırma, böyle gelmiş bu dünya, böyle gideri
Herkes dünkü telaşında, / Yine uğulduyor şehir.
Ne kadar uğraştıysam da öremedim mutluluğun çiçekten tacını
Benim ağıtlarım seninkilerin yanıklığında bir Inlltidir.
Bu çağın cilesini bülbül gibi dillendirsen ne faydal
Bahçeye dizdiği saksılara kırmızılı pembell güller dikiyor.
Biz duyarız en büyük zevkini ruhumuzun / Görünce bir köylünün kıvrılmayan belini.
Belirtili Nesne
Belirtisiz Nesne
Zarf Tamlayıcsi
Yer Tamlayıcısı
(
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri13. Cümlede soru sözcüğü hangi ögenin yerini tutuyor ise o sorunun cevabı da aynı ögedir. "Buraya sizi kim getird??
cümlesinde soru sözcüğü cümlede öznenin yerini tuttuğundan soru, özneyi buldurmaya yöneliktir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde soru farklı bir ögeyi buldurmaya yöneliktir?
A) Bugünlerde neden durgunsun?
B) Benimle ne zaman görüşeceksin?
C) Tatilde nereye gitmiştiniz?
D) Niçin sürekli ağlıyorsun?
şeklinded
Buna gör
rak kulla
A) Özne
B) Nes
C) Yer
D) Yük
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri17.
Cümlenin temel ögeleri yüklem ve öznedir.
Yüklem cümlede yargı bildiren ögedir. Özne
ise yüklemin bildirdiği işi yapan varlık veya
olan şeydir.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi sadece temel
ögelerden oluşmuştur?
A) Onun gözlerinde geleceğe dair, umut vardı.
B) Aydınlık ormanın cesur ve adil lideriydi aslan.
C) Büyüklerine karşı daha saygılı davranmalısın.
D) Büyüyünce ben de babam gibi pilot olacağım.
02nc
19