Cümlenin Ögeleri Soruları
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri12.
B
(lex)
Cümlede herhangi bir ögenin ya da cümlenin tamamının anlamını pekiştirmek, açıklamak ya da kuvvetlendir-
mek amacıyla kullanılan kelime ve kelime gruplarına "ara söz" denir.
Örnek: Bizimkileri, Ali ve Burak'ı, yemeğe çağırdım.
Belirtili
ARA SÖZ
Nesne
✓
Belirtili Nesnenin Açıklayıcısı
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne açıklayıcısıyla birlikte verilmiştir?
Gönderdiğim kitapları, kütüphaneden aldıklarımı, hemen istiyorum. Be
B) Alanda toplanan insanlar, izleyiciler, çok eğlendiler...
Bu kitabı odasında, ikinci katta, buldum.
D) Yıllar sonra, her şeyi unutmuşken, ansızın karşıma çıktın.
57
-Sea
8. Sinif
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriYayınları
3. 1. Onun akıl almaz istekleri, maalesef ki, hep ye-
rine getirildi.
2. Sınıf temsilcisi, herkes bir dakika beni dinlesin,
diyerek konuşmaya başladı.
3. Kardeşimin düğünü, bizim için en özel günler-
den biri, nihayet yaklaşmıştı.
4. Bu yurttan, en güzel yıllarımın geçtiği bu yerden,
sene sonunda ayrılıyorum.
Işık: 1. cümlede nesnenin açıklayıcısı bir ara
söz vardır.
Serhat: 2. cümlede herhangi bir ögenin açıklayıcı-
si olan ara söz yoktur.
Betül 3. cümlede öznenin açıklayıcısı bir ara söz
vardır.
Metin 4. cümlede yer tamlayıcısının açıklayıcısı
bir ara söz vardır.
Numaralanmış cümlelerle ilgili olarak yukarıda-
ki öğrencilerden hangisinin yaptığı yorum yan-
lıştır?
A) Işık
C) Betül
B) Serhat
D) Metin
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğelerien
Aşağıdaki cümleleri ögelerine ayırınız.
1.Onun bu anlamlı sözlerini hiçbir zaman unutmayacağım.
B'N
2. Tumk
Heldig
wadache
2.Parkın her yerinden neşeli çocuk sesleri geliyordu.
J
siis
3. Yayla, doğanın en güzel hâliyle hissedildiği yerdir.
SEP
TENA **
Wirgive
fac
M
Des
ons
THE
Ken
4.Çocukluk, her zaman hatırlanması gereken bir zaman dilimidir.
As portar
5. İyiliğin, güzelliğin ve sevginin kıymeti bir gün bilinecek.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriSınıfın en hızlı koşan
öğrencisi Ayşe'dir.
Gereksiz konuşmalar beni
rahatsız ediyordu.
Komşu her zaman kom-
şunun külüne muhtaçtır.
Köyde yaşadığımız
günleri unutamıyorum.
Çocuklar, geleceğin en
parlak yıldızıdır.
Ali, mutfakta acele ile
koşuşturuyordu.
Türkçe cümle yapısında ögeler genel olarak özne başta, yüklem sonda, tamlayıcılar (nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci)
ise özne ve yüklemin arasında yer alacak şekilde sıralanır. Cümlelerde bütün ögeler bulunmayabilir. Ayrıca cümlede yer
alan ögelerin yerleri sabit değildir. Anlatıcının vurgu ve ahengi sağlama gibi isteklerine bağlı olarak ögeler, cümle içinde
farklı şekilde sıralanabilir. Cümlede yer alan ögeler ve bu ögelerin sıralanışına "öge dizilişi" denir.
Buna göre görseldeki cümlelerden hangileri öge dizilişi yönüyle birbirine benzemektedir?
A) I ve III.
B) II ve IV.
C) III ve IV.
D) V ve VI.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri6.
Aynı kavramları anlatan farklı kelimelere "eş anlamlı" kelimeler denir.
Aşağıdaki altı çizili kelimelerin hangisinin eş anlamlısı yoktur?
A) Bu sırrı yıllardır herkesten gizliyorum.
BT Kardeşim oynarken başını masaya çarptı.
e Bolu'da sık sık zelzele oluyor.
D) Yıllardır aynı fabrikada çalışıyorum.
ibig painet
bir
Ortaokul Türkçe
Cümlenin ÖğeleriHABER KİPLERİ
Defterimi dün kaybettim.
Tuğçe
Tuğçe'nin cümlesinin yüklemini oluşturan fiilin kip ve
kişisi hangi seçenekte doğru verilmiştir?
A)Geniş zaman-1. Tekil kişi
B)şimdiki zaman-3.tekil kişi
C)Gelecek zaman-3.tekil kişi
D)Görülen geçmiş zaman-1.tekil kişi
3.8c
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri13. Cümle, bir düşünceyi, bir dileği, bir haberi ya da duyguyu tam olarak anlatan, bir veya birden çok sözcükten
oluşmuş anlatım birimidir. Cümle içindeki sözcüklerin tek başlarına ya da diğer sözcüklerle grup oluşturarak
yaptıkları göreve de öge denir. Cümlenin oluşumu için çekimli bir fiil ya da ek fiille çekimlenmiş isim soylu bir
sözcük gerekir. Bu iki unsurdan birinin özelliklerine sahip bir sözcük, bir cümleyi oluşturmak için yeterlidir. İşte
bu sözcüğe "yüklem" adı verilir. Yüklemde anlatılan yargıyı gerçekleştiren varlığa da "özne" adı verilir. Bu iki
öge cümlenin temel unsurlarıdır.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi temel ögelerden oluşmamıştır?
A) Kitapta mütevazı bir yaşam süren dokuz yaşındaki Anton'un maceraları anlatılmaktadır.
(B) Kardeşim Bulunmaz Hint Kumaşı" adlı kitabın ele avuca sığmaz kahramanıdır Anton.
C) Kitabın ikinci karakteri Dilip, Anton'un Hindistan'dan gelen erkek kardeşidir.
D) Dilip'in eve gelmesiyle başlayan hareketli süreç, pek çok maceranın başlangıcıdır.
8. Sinif Deneme Sınavı - 2
7
HIZ YAYINLARI
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri2. 2. (. 1. vermektir
II. başkalarının
III. hataları için
IV. kızmak
V. ceza
VI. kendine
Numaralanmış sözcükler anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturacak şekilde sıralandığında hangisi baştan
üçüncü olur?
A) I
C) B) II
C) III
IV
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleridoğru olanlam
V
ke kutu
O yıl
a yok
12. Aşağıdaki sorulan verilen görsele göre cevaplayın.
ker
DO
Sinem
L
Burçin
a) Çocuklar, hangi müzik aletlerini çalıyorlar?
gitar, def..butari..
17
b) Hiç kullanılmayan müzik aletlerinin adlarını yazın.
liyana
Erdal
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğelerin
den gecikmiş
niz.
Daha song
iniz.
e dinleyiniz
mektup yaz
gili açık
cilerinden
Hazorik Cal
1. Öğrendiğiniz masalı sinifta anlatınız.
2. "Yardımsever insan nasıl olmalidir? Çağimiz insanlarının yardımsever olduklarını dü
şünüyor musunuz?" sorularına verdiğiniz cevapları arkadaşlarınızla paylaşınız.
ZİYA GÖKALP (1876-1924)
1878 yılında Diyarbakır'da doğan Gökalp: yazar, şair, toplum bilimci ve siya-
setçidir. Eserlerinden bazıları: Kızıl Elma, Altin Işık, Türk Töresi, Türkçülüğün
Esaslan...
Metni noktalama işaretlerine dikkat ederek sessiz okuyunuz. Metni okumadan
önce öğretmeninizin sessiz okumayla ilgili açıklamalarını dikkatle dinleyiniz.
KUĞULAR
Bir padişahin, on bir oğluyla bir tek kızı vardı. Bu çocukların sevgili anneleri ölünce, pa-
dişah başka bir kadınla evlendi. Bu yeni hanım sultan, büyücüydü; üvey çocuklarını da hiç
sevmiyordu.
Bir gün, üvey annesi Nilüferi hamama götürdü. Yüzüne, başına, vücuduna siyah bir boya
sürdü; büyüyle boyayı çıkmaz bir hale getirdi. Kız, pek çirkin oldu. Artık padişah babası, yü-
züne bakamıyordu. Kızcağızdan herkes iğreniyordu. Sonunda, onu mutfağa attılar, bulaşıkları
yıkamakla görevlendirdiler.
$19
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri8. SINIF TÜRKÇE
yüklemden oluşur. Örneğin "Çocuğun ağzı kulaklarına vardı." cümlesi, sözcüklerin hepsi deyim
Bazı cümleleri oluşturan sözcüklerin her biri aynı söz grubunun birer parçasıdır. Böyle cümleler
Aşağıdaki metinlerin hangisinde bu duruma örnek olabilecek bir cümleye yer verilmeming
nun içinde kaldığı için sadece yüklemden oluşmuştur.
A)
Kız Kulesi, İstanbul Boğazı'nın en önemli simge-
sidir. Boğaz'ın yüzyıllar önce takılmış gerdanlığıdır.
Boğaz'ın eşsiz manzarasıyla bütünleşerek insan-
ları büyüler.
Çengelköy, bir zamanlar İstanbul'un en gözde
semtlerindendi. Yalıları ve köşkleriyle İstanbullu-
ların ilgisini çekerdi. Zaman içinde bu yapıların
pek çoğu yok oldu.
D)
m
CUMLE
Topkapı Sarayı, Osmanlı Devleti'nde en uzun
kullanılmış idare merkeziydi. Devletin dört yüzy
nın en büyük tanığıydı. Bir zamanlar dünya la
nin yazıldığı yerdi.
11
Anadolu Kavağı, turistlerin gözde mekândir
Marmara ve Karadeniz bağlantısına hâkim br
yerde konumlanmıştır. İstanbul'un en güzel hallma
tanık olunabilecek bir kasabadır.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri1. Aramızdaki sorunları konuşarak çözmeliyiz.
NAS!
2. Ben, bilmediğimi bildiğim için öteki insanlardan akıllıyım.
Node
3. Başarının çalışmaktan önce geldiği tek yenısözlüktür.
8. Küçük çocuk, etrafı meraklı gözlerle izledi.
4. Meşe gölgesinde filizlenen yosunlar kendilerini meşe fidanı sanır.
3
Ne
5. Yanan kıvılcım, sönmüş bir volkandan kuvvetlidir.
bir den
6
6. Şans ona hazır olan zihinleri/seçer.
S
LA
7. Çok uzaklardan gelen göçmen kuşlar biraz soluklanıp yola koyuldu.
Nast
9. Annem sofraya peynir, reçel ve bal koydu.
Gale
10. Yolda yürürken çocukluk arkadaşıma rastladım.
11. Bilmiyorum bu zor günlerin nasıl geçeceğini.
biz
13. Bedava peynir sadece fare kapanında var.
12. Yüreğinizin yaşını saçlarınızdaki aklara bakarak söyleyemezsiniz.
15. Sevgi ektiğimiz yerde sevinç büyür.
14. Başarılı bir geleceğin bugünden başladığını unutma.
0
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri1. Bu soruları sınıfta kimse çözemez.
2. Soruları görünce neye uğradığımı şaşırdım.
3. Kitaptaki soruları önceden çözmüştüm.
4. Tüm soruları çok beğendim.
Bu cümlelerin hangisinde "soruları" sözcüğü "belir-
tili nesne" olarak kullanılmamıştır?
A) 1
B) 2
C) 3
Ne
D) 4
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri3. Seçeneklerin hangisindeki eylemin oluşu özneye
bağlı değildir?
A) Sonbahar gelince yapraklar sararır.
B) Fidanları ilkbaharın ilk aylarında dikmelisiniz.
C) Olgunlaşmış meyveleri birlikte topluyoruz.
D) Ürünlerimizi kendi pazarımızda satıyoruz.
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri8. Babası Başkonsolos Nüzhet Haşim
Sinanoğlu'nun görevli bulunduğu İtalya'nın
Bari şehrinde 25 Şubat 1935 tarihinde dün-
yaya geldi. Annesi Rüveyde Sinanoğlu'dur.
Dünyaca ünlü "Türk Aynştaynı" lakaplı bilim
insanı, Türkçe sevdalısı, TDK bilim terimleri
üreticilerinden Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu,
20 Nisan 2015 Pazartesi sabahı hayata göz-
lerini yummuştur.
Bu parça aşağıdaki metin türlerinin han-
gisinden alınmıştır?
Olçme, Değerlendirme ve Sinaw
10. Para, m
MEB .
bir nok
tersiz
yiyin
yatta
sade
Bu
kile
A
Ortaokul Türkçe
Cümlenin Öğeleri7.
Cümlede bir ögeyi açıklama ya da bir konuda bilgi ver-
me için arada söylenen sözlere "ara söz" denir. Ara söz,
açıkladığı öge hangi görevdeyse kendisi de o görevde
kabul edilir.
r
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz, dolaylı
tümlecin açıklayıcısıdır?
A) Ünlü yazarı dün akşama doğru, saat beş gibi,
Kızılay'da gördüm.
B) Yaylaları, çobanların özgürlük alanlarını, çok özle-
dim.
X
C) Canından çok sevdiği kişiye, annesine, güzel bir
hediye aldı.
D) Yaşlı adam onu, kara kuru çocuğu, kibarca uyardı.
4D Serisi Ⓡ
9.
Cü
var
ne
şe
As